________________
૧૫૮
કવિનાં સ્થાને
ખેતરને પાણી પાઉં છું
એક વાર ગુરુ નાનક હરદ્વાર ગયા હતા. એમણે જોયું કે લેકે ગંગામાં સ્નાન કરતી વખતે પોતાના સ્વર્ગવાસી પૂર્વજોને પાણી પહોંચાડવા પૂર્વ દિશા તરફ ફેંકી રહ્યા છે. તેઓ પણ ગંગામાં ઊતરીને લાગ્યા પશ્ચિમ તરફ પાણીનાખવા!
સ્નાન કરનારા ભક્તોને આથી બહુ જ નવાઈ લાગી. એમણે પૂછયું. ગુરુજી, આ શું કરી રહ્યા છે?”
હાથેથી પાણી ફેકવાનું ચાલુ રાખતા ગુરુ નાનકે જવાબ આપ્યોઃ “હું મારાં ખેતરોને પાણી પાઈ રહ્યો છું. મારાં એ ખેતર અહીંથી થોડે દૂર પશ્ચિમ દિશામાં છે ?
ગંગાભક્તોએ તીણા સ્વરે કહ્યું “એ કેમ બની શકે ?
નાનકદેવે કહ્યું : “ જ્યારે તમે આપેલું પાણી અહીંથી લાખ માઈલ દૂર તમારા ગુજરી ગયેલા પૂર્વજોને પહોંચી શકતું હોય, તો મારું પાણી અહીંથી થોડે જ દૂર આવેલાં મારા ખેતરો સુધી કેમ ન પહેચી શકે?”
ભક્તો ચુપ થઈ ગયા. ગુરુએ એક મામિક દૃષ્ટિ નાખીને એમને સમજાવ્યું: “તમારા પૂર્વજો આ પાણીની અંજલિથી તૃપ્ત નહીં થઈ શકે; એમને તૃપ્ત કરવા માટે સત્કર્મની, સેવા અને પ્રેમની અંજલિ આપિ !” { “શ્રી અમર ભારતી ", જુલાઈ, ૧૯૬૬]
