________________
કવિછનાં કથારને
૧૪૩ ખરીદનારે પિતાનો હક ચેરને આપીને કહ્યું: “તમે જરા આ ઝાલી રાખે, હું ઘોડીની પરીક્ષા કરી લઉં છું.”
હેકે હાથમાં આવ્યો એટલે ચેરને વિશ્વાસ બેસી ગયો. ખરીદનાર ઘડીની ઉપર ચડી બેઠે. એણે જરાક એડી મારી કે ઘડી જાણે વા સાથે વાતો કરવા લાગી !
ચોર એની પાછળ દેડવા લાગ્યો. ખરીદનારે એને કહ્યું “શા માટે દોડે છે? આ ઘેડી કંઈ તમારી નથી. એમ જ માલિક બનીને ફરે છે ! ખબરદાર, જે પાછળ આવ્યા છે તે !”
આ તે ચોરને ઘેર ચેરી થઈ! બાપડે પિકાર પણ ક્યાં પાડી શકે ? છેવટે એ હોકે લઈને અને ઉલ્લુ બનીને ઘેર પાછો આવી ગયો !
પાડેશીએ પૂછ્યું “પાછા આવી ગયા ? ઘડી કેટલામાં વેચી ? ”
એણે મનને મારીને કહ્યું : “જેટલામાં લાવ્યો હતો, એટલામાં જ વેચી આવે !”
કોએ પૂછયું : “નફામાં શું લાવ્યા?”
ચરે જવાબ આપ્યો “આ હેકે! ઘડી તે જેવી આવી હતી, એવી જ ચાલી ગઈ! કાળજું બાળવા માટે હાથમાં આ હેકે રહી ગયો!”
આ રૂપકને ભાવ સમજાવતા આચાર્યે કહ્યું : “માનવી અહીં શું લઈને આવ્યો હતો, અને જતી વખતે શું લઈને જશે? બધુંય અહીં જ મૂકીને ચાલતો થશે પરંતુ પિતાની સારી કે ખેટી વૃત્તિઓના સ સ્કારને જરૂર સાથે લેતો જશે.” [ સત્ય-દર્શન, પ ]
