________________
૩૬
વિજીનાં કથારને પાણી છે. મેં ફરી પૂછ્યું અરે ભાઈ, ચાખ્ખુ તા છે, પણ છે કેવું ? ત્યારે એણે કહ્યું : 'ડુ' છે, સાહેમ! લાચાર થઈ ને મારે પૂછવું જ પડ્યુ : કાતુ પાણી છે? એણે હળવેથી જવાખ આપ્યા : કૂવાનું છે અને તાજી છે. પછી તે મારે સાફ શબ્દોમાં કહેવુ' પડ્યુ. કે પાણી કૂવાતુ છે કે તળાવનુ', એ મેં નથી પૂછ્યું. હું' પૃષ્ઠ છું કે પાણી હિંદુનું છે કે મુસલમાનનું ? ત્યારે એણે કહ્યું પાણી તે વળી, કોઈનુ' હાતુ' હશે, સાહેબ ? પાણી ન તા હિંદુ હાય છે કે ન મુસલમાન ! પાણી તે પાણી છે! એટલે આપ એમ પૂછી શકેા કે પાણી નળતું છે, તળાવનુ છે કે કૂવાનું? ઠંડુ છે કે ગરમ ચાખ્ખું છે કે ગંદુ ? પણ પાણી ન તેા હિંદુ છે કે ન મુસલમાન ! મહારાજ, જ્યારે એણે આમ કહ્યું એટલે મે તે પાણી લીધું જ નહી બે-ચાર સ્ટેશન સુધી તે હું તરસ્યેા જ રહ્યો. પણ છેવટે કેટલેા વખત તરસ્યા રહી શકાય ? જ્યારે રહેવાયુ' નથી ત્યારે આખરે એ પાણી પીવુ જ પડેયુ !'
cr
મેં એ સજ્જનને પૂછ્યું : “હવે શુ કરશેા ?” એમણે કહ્યું : “ ગંગાજીએ જઈશુ. અને એમાં સ્નાન કરીને શુદ્ધ થઈ જઈશું ”
મે કહ્યું : “ ગંગાજીએ જવાથી શુ થશે ? એ પાણી તા શરીરમાં દાખલ પણ થઈ ગયુ` અને પેશાખ વાટે બહાર પણ નીકળી ગયુ ! અને, તમારી માન્યતા પ્રમાણે, સંસ્કાર તેા ચેાટી જ રહ્યો છે, તે તેનું હવે તમે શુ' કરશે ? અને મહાનુભાવ, આ ધરતી ઉપર ચાલવાનું' કયારે બંધ કરો। ? કેમકે શૂદ્ર પણ એના ઉપર જ ચાલે છે. જે જમીન ઉપર શુદ્રો ચાલતા હાય એના ઉપર ચાલવાથી પણ ખરાખ સંસ્કાર ચાટી જાય ને?
""
