________________
કવિજીનાં કથારને
હું લોહી નથી પીતો
રાયચંદભાઈ ( શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી) પહેલાં મુંબઈમાં ઝવેરાતનો વેપાર કરતા હતા. એમણે એક વેપારી સાથે એક વાર સદે કર્યો કે આટલું ઝવેરાત, અમુક ભાવથી, અમુક તિથિએ તમારે મને આપવું આ માટે બાનાની જે રકમ આપવી જોઈએ એ પણ એમણે એ વેપારીને આપી દીધી.
પણ, ગમે તે કારણે, ઝવેરાતના ભાવ વધવા લાગ્યા, અને વધતા વધતા એવા વધી ગયા કે બજારમાં ઊથલપાથલ થઈ ગઈ. પેલા વેપારી પાસેથી, નક્કી કરેલો તિથિએ, નકકી કર્યા મુજબ ઝવેરાત લેવામાં આવે તો એનું ઘર સુધ્ધા હરરાજ થઈ જાય ! બીજી ચીજોમાં તેજી-મંદી ઓછી થાય છે, પણ ઝવેરાતમાં તે જાણે એ લાંબી લાબી ફાળ ભરતી હોય છે. બજારની આવી સ્થિતિ જોઈને પેલે વેપારી તો આવરો બની ગયે, અને બિચારાના હોશકોશ ઊડી ગયા !
જ્યારે બજારના ચડતા ભાવોની રાયચંદભાઈને ખબર પડી, અને પેલા વેપારીની દશાનું ચિત્ર એમની સામે આવ્યું, તો તેઓ સામે ચાલીને એની દુકાને પહોંચ્યા. એમને આવતા જોઈને વેપારીનું હૈયું થંભી ગયું. એને થયું આ ઝવેરાત લેવા આવી પહોંચ્યા !”
એણે રાયચંદભાઈને કહ્યું : “હું તમારા પૈસાની ગોઠવણ કરી રહ્યો છું. મને પિતાને જ એની ચિંતા છે. ભલે જે થવાનું હોય તે થાય, તમારા રૂપિયા હું જરૂર ચૂકવી દઈશ. ભલે ને મારું સર્વસ્વ ચાલ્યું જાય, પણ
