Book Title: Jain Shasan 2001 2002 Book 14 Ank 19 to 48
Author(s): Premchand Meghji Gudhka, Hemendrakumar Mansukhlal Shah, Sureshchandra Kirchand Sheth, Panachand Pada
Publisher: Mahavir Shasan Prkashan Mandir
View full book text
________________
operapepepe pepe pepe pepepepepepepe pepepepe pepp Doa dududududududloddodd ddoddoddodd Dulu @ સમાતના સડસઠબોલની વિચારણા
શ્રી જૈન શાસન (અઠવાડીક) ક વર્ષ ૧૪ અંક ૨૧-૨૨ તા. ૨ ૮-૧
a૩ ‘શાત્મા’ પણ સમાસરહિત પદ છે તો તેનો વાચ્ય આત્મા’ | જ્ઞાની માનીએ.'' તો તેઓ તો શું કોઇપણ માનવ આ રીતના પાર્થ પણ જરૂર હોય જ.
મગજમાંથી જ્ઞાન બહાર કાઢી પ્રત્યક્ષ બતાવવા શક્તિમાન - I (૩) આત્માના અસ્તિત્વનો પ્રમાણથી વિચાર કરીએ | નહિ બને. gછે તો પહેલું પ્રમાણ સ્વાનુભવ છે જે “અહંપદ’ વાચી છે. તે માત્ર અમૂર્ત વસ્તુ-પદાર્થ જનહિ પણ ણી સ્કૂલ @
8 અવતુ હું પણું’ ‘હું છું’ ‘હું છું' આમ બોલનાર કોણ વસ્તુઓ પણ આપણી આ આંખોથી જોઇ શકાતી નથી. મિથે છે? જડને વિષે ‘હું છું તેવી પ્રતીતિ થતી નથી પણ ચેતનને જેમ કે, હવા, વિજળી આદિ સ્થૂલ વસ્તુઓ હોવા છતાં
કિ છું તેવી પ્રતીતિ થાય છે. હું છું' આમ બોલનાર પણ નરી આંખથી દેખાતી નથી. હવાનું કાર્ય ૬.ખાય છે, aણે જ આત્મા છે. આત્મા જ આત્માનો સાક્ષી છે.
સ્પર્શ થાય છે તેથી અનુમાન કરીએ કે વાયુ-હવા-પવન વાય as T આપણે વિચારીએ કે- “હું કોણ છું ? જડ છું કે છે. તે જ રીતે વિજળીના કાર્ય પ્રકાશ, ગર્મી, મંત્રો ચાલે ચેનછું? જો જડથી ભિન્ન ચેતન છું તો મારું સ્વરૂપ શું છે?| છે. વગેરે દેખાય છે તેના પરથી વિજળીનું અનુમાન કરાય છે
શું હું હાડ-માંસ-ચામડી-લોહી-મજા આદિ શરીર કે | છે. તે જ રીતના આત્માના કાર્યો પરથી આત્માનું અનુમાન aણું શરીરના કોઇ અંગોપાંગના રૂપમાં છું કે તેનાથી ભિન્ન | કરાય છે. કહ્યું પણ છે કે
છું ?' તેનાથી ભિન્ન છું કેમકે મૃતકના શરીરને 'पुष्पे गंधं तिले तैलं काष्ठेऽग्निं पयरि धृतम् । શણગારવામાં આવે કે પીડા કરવામાં આવેતો મૃતકને આનંદ इक्षौ गुंडं तथा देहे पश्यऽऽत्मानं विवेकतः ।।" કે દુ:ખનો અનુભવ થતો નથી. જયારે જીવતાં શરીરને ભાવાર્થ - પુષ્પમાં સુગંધ, તલમાં તૈલ, અરણિ ના કાષ્ઠમાં શણગારવામાં આવે કે પીડા આપવામાં આવે તો તેને હર્ષ અગ્નિ, દૂધમાં ઘી અને શેરડીમાં ગોળ દેખાતો નથી પણ
ન શોકનો અનુભવ થાય છે. મૃતકમાંથી હું પદ’ વાચી તેનું અસ્તિત્વરૃપેલું છે તે જ રીતે આપણા શરીરમાં અત્મા નીકળી જવાથી મૃતકને સુખ-દુ:ખનો અનુભવ થતો આત્મા છે તેને વિવેકથી જાણો.”
નથી. જ્યારે જીવંતમાં હું પદ’ વાંચી આત્મા વિદ્યમાન છે - કાર્યના કારણે કારણનું અનુમાન કરાય છે. કારણ કે GS કફ મટજીવતાને સુખ-દુ:ખનો અનુભવ થાય છે.
આ જગતમાં કોઇપણ કાર્ય, કારણ વિના થતું નથી. અર્થાત કરી | વળી, લકવાની અસરવાળાજીવતા મનુષ્યનેભાગ | કારણપૂર્વક જકાર્ય થાય છે.
લકવાથી ગ્રસ્ત છે ત્યાં કોઇ જ સંવેદન થતું નથી. પરંતુ જે [ આત્માનું કાર્ય જ્ઞાન છે. કેમ કે, ઘટ-પટાદદશ્યમાન 68 ગોપાંગ લકવાની અસરથી મુક્ત છે ત્યાં બધું જ સંવેદન | વસ્તુઓ અને ઇન્દ્રિયોના વિષયને જણાવનારું જ્ઞાન જ છે, g8
થે થાય છે. તેમજ ભૂતકાળમાં અનુભવેલ સંવેદનની સ્મૃતિ તો | જે જ્ઞાન આત્માથી અભિન્ન છે. જ્ઞાન એ તો આત્માનો HD પણ હોય છે. તે પણ આત્માના અસ્તિત્વને સૂચિત કરે છે. પોતાનો ગુણ છે. જ્ઞાન એ આત્માથી જુદું હોઇ શકતું નથી. થાઈ 0 (૪) હવે અનુમાન પ્રમાણથી આત્માની સિદ્ધિની | કદાચ જ્ઞાન આત્માથી જુદું- અલગ થઇ જાય તો આત્મા ] GB વાત વિચારીએ - કોઇ કહે કે “આત્માને પ્રત્યક્ષ બતાવો તો જડ થઇ જાય. માટે તો નિગોદના જીવને પાઅિક્ષરમો
ને અમે માનીએ.’ આત્મા અમૂર્ત છે. અમૂર્ત પદાર્થ | અનંતમો ભાગ નિત્ય ઉઘાડો - ખુલ્લો કહ્યો છે, નહિ તો HD પ્રસ્થાને કે આપણને આપણી આ ચર્મ ચક્ષુથી દેખાય જીવ જડ થઇ જાય. પણ જીવ ક્યારે ય જડથતું નથી અને મા નથી, કાનથી તેનો અવાજ સંભળાતો નથી, નાકથી જડ વસ્તુ ચેતન થતી નથી. માટે જ્ઞાન રૂપ કાનિ જોઇ તે વધાતા નથી, જીભથી સ્વાદનો અનુભવ કરાતો નથી કે જ્ઞાનને કરવાવાળો કારણ રૂપ આત્મા છે તેવું અનુમાન થાય પર્શથી પણ તેનો અનુભવ થતો નથી. જેઓ કદાગ્રહીકે છે. આત્મા છે કેમ કે તેનું કાર્ય જ્ઞાન ઉપલબ્ધ - પ્રાપ્ત
ઠાગ્રહી અમૂર્ત આત્માને પ્રત્યક્ષ બતાવો તો જમાનીએ થાય છે. વળી જ્ઞાન આત્માનો ધર્મ છે. જે જ્ઞાન રૂપ ધર્મની 8 તેમ કહે તેને પૂછવું કે- ભાઇ! તમે જે કાંઇ જ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું પ્રાપ્તિ થાય તો તેનો ધર્મી આત્માનું અસ્તિત્વ પણ તું Hથ તે તમારા મગજમાંથી કાઢી અમને બતાવો તો જ તમને આપોઆપ સિદ્ધ થઇ જાય છે. કેમ કે, ધર્મ, ધ Íધી કયારે ર્ણિof Bણિણિશ્રેિણિણિણિષિ@feક્ષિણિog@@@@@@@@@@@@@@@ MS SMSMSMSMSMSMSMSMSMSMSMSMSMSMSMSMSMSMS
odebodohodobo bobolodd CBDBCod Papapap9999999999999999999999919
શિBHBHBH
ઝJasdaddddd9C8a8a8a8a8a8a8a%aa%a8a8a8a8gMaNa8a8a8a8a8
3a8a8aados
Wobbodo dodo
doo