Jain Dharmno Maulik Itihas Part 01 Tirthankar Khand

Author(s): Hastimal Maharaj
Publisher: Samyag Gyan Pracharak Mandal

Page 13

' પોતાની વાત ( ધાર્મિક ઇતિહાસનું આકર્ષણ)
- આચાર્ય શ્રી હસ્તીમલજી મહારાજ કોઈ પણ દેશ, જાતિ, ધર્મ અથવા વ્યક્તિના પૂર્વકાલીન ઇતિવૃત્તને ઇતિહાસ કહેવામાં આવે છે, મહાપુરુષોનો મહિમા પ્રગટ કરતી ભાવિ પેઢીને તદનુકૂળ આચરણ/અનુગમન કરવાની પ્રેરણા પ્રદાન કરવાની ભાવના જ ઇતિહાસ-લેખનનો ઉદ્દેશ્ય છે. ધાર્મિક ઇતિહાસની ઉપલબ્ધિ અન્ય વિષયોના ઇતિહાસના સમાન પ્રચુર માત્રામાં દૃષ્ટિગોચર નથી થતી, પરિણામ સ્વરૂપે અધિકાંશતઃ લોકો એવું જ સમજે છે કે જૈન ધર્મનો કોઈ પ્રાચીન અને પ્રામાણિક ઈતિહાસ ઉપલબ્ધ નથી. વાસ્તવમાં એવી વાત નથી. જૈન ધર્મના ઇતિહાસ ગ્રંથ યદ્યપિ ચિરકાળથી ઉપલબ્ધ છે, તથાપિ પ્રાકૃત અને સંસ્કૃત ભાષામાં આબદ્ધ હોવાના લીધે તથા ઐતિહાસિક ઘટનાઓનું આલેખન ક્રમબદ્ધ ન હોવાના લીધે સર્વસાધારણ માટે આકર્ષક અને સર્વપ્રિય ન બની શક્યા. સાથે જ સાંસારિક દેશ્યો, મોહક પદાર્થો તથા માનવજીવનના પૂલ વ્યવહારો પ્રત્યે પાઠકોનું જેવું આકર્ષણ હોય છે, એવું ધર્મ અથવા ધાર્મિક ઇતિહાસ પ્રત્યે નથી હોતું.
( જૈન ધર્મનો ઇતિહાસ ) ધર્મનો સ્વતંત્ર ઈતિહાસ નથી હોતો. ધાર્મિક મહાપુરુષોના જીવન અને એમના ઉપદેશ જ ધર્મના પરિચાયક છે. ધાર્મિક માનવોનો ઇતિહાસ જ ધર્મનો ઇતિહાસ છે. ધાર્મિક પુરુષોમાં આચાર-વિચાર, એમનો દેશમાં પ્રચાર-પ્રસાર અને વિસ્તારનું ઇતિવૃત્ત જ ધર્મનો ઇતિહાસ છે. સમ્યક વિચાર અને સમ્યક આચારથી રાગાદિ દોષોને જીતવાનો માર્ગ જ જૈન ધર્મ છે. ધર્મના અસ્તિત્વના વિષયમાં શાસ્ત્રકારોએ કહ્યું છે કે - જેમ પંચાસ્તિકાયાત્મક લોક હંમેશને માટે છે, એ જ પ્રકારે આચારાંગ આદિ દ્વાદશાંગી ગણિપિટક રૂપ સમ્યકશ્રુત પણ અનાદિ છે. આ અવસર્પિણી કાળની અપેક્ષાથી ભોગયુગ પછી ધર્મનો આદિકાળ અને દૂષમકાળના અંતે ધર્મવિચ્છેદ થવાથી એનો અંતકાળ પણ કહી શકાય છે. આ ઉદ્ભવ અને અવસાનની મધ્યની અવધિનું ધાર્મિક ઇતિવૃત્ત જ ધર્મનો પૂર્ણ ઇતિહાસ છે. [ ૮ 0990926339999999ણે જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ |