Anuyogdwar Sutram Tika

Author(s): Haribhadrasuri,

Page 60

Acharya Shri Kailassagarsur Gyarmandir श्रीअनु० | द्रव्यनाम गुणनाम पर्यायनाम, एतानि प्रायो प्रथत एव भावनीयानि, नवरं द्रव्यगुणपर्यायस्वरूपं, द्रव्यं धर्मास्तिकायादि, गुणा गत्यादयः,181 विनाम हारि.वृत्तीला तद्यथा-गतिगुणो धर्मास्तिकायः स्थितिगुणोऽधर्मास्तिकायः अवगाहगुणमाकाशं उपयोगगुणा जीवा वर्तनादिगुणः कालः पुद्गलगुणा रूपादयः, तुनामच | पर्यायास्त्वमीषामगुरुलघव: अनंताः, आह-तुल्ये द्रव्यत्वे किं पुद्लास्तिकायगुणादीनां प्रतिपादनं न धर्मास्तिकायादिगुणादीनां, IN का(यथा) पुद्गलानामिन्द्रियप्रत्यक्षविषयतया तस्य तद्गुणानां च सुप्रतिपादकत्वं न तथाऽन्येपामिति, इह च वर्ण: पंचधा कृष्णगील-18| लोहितकापोतशुक्लाख्यः प्रतीत एव, कपिशादयस्तु संसर्गजा इति न तेषामुपन्यासः, गंधो द्विधा-सुरभिर्दुराभिश्न, तत्र सीमुख्यकृन् सुराभः दोर्मुख्यकृत् दुरभिः, साधारणपरिणामोऽस्पष्टग्रह इति संसर्गजत्वादेव नोक्तः, एवं रसेष्वपि संसर्गजानभिधानं वेदितव्यं, रस: पंचविधस्तिक्तकटुकषायाम्लमधुराख्यः, श्लेष्मादिदोषहन्ता तिक्तः वैशद्यच्छेदनकृत्कटुः अन्नरुचिस्तंभनकर्मा कषायः आश्रवणक्लेदनकृदम्लः हादनबृहन्मधुरः, लवणः संसर्गजः, स्पर्शोऽष्टविधः स्निग्धरूक्षशीतोष्णलघुगुरुमृदुकठिनाख्यः, संयोगे सति संयोगिनां बन्धकारण स्निग्धः तथैवाबन्धकारणं रूक्षः वैशद्यकृत्सुमन:स्वभावः शीतो मार्दवपाककृदुष्णः प्रायस्तिर्यगूर्ध्वगमनहेतुर्लघुः अधोगमनहेतुर्गुरूः संनतिलक्षणो मृदुः अनमनात्मकः कठिन:, संस्थानानि संस्थानानुपूळ पूर्वोक्तानि, पर्यायानां त्वेकगुणकालकादि, तत्रैकगुणकालकस्तारतम्येन कृष्णकृष्णतरकृष्णतमादीनां यत आरभ्य प्रकर्षवृत्तिः, द्विगुणकालकस्तु ततो मात्रया कृष्णवरः, एवं शेषेष्वपि भावनीय, यावदनंतगुणकृष्ण इति, तत्पुनर्नाम | सामान्येनैव त्रिविधं प्राकृतशेलीमधिकृत्य, स्त्रीलिंगादिनाम्नां उदाहरणानि प्रकटार्थान्येव, ‘से तं तिणामे' ति / 'से किं तं चउनामे' त्यादि, (124-112) तत्राऽऽगमेन पद्मानि पयोसि, अत्र 'आगमः उद्नुबंध: स्वरादन्त्यात्परः' आगच्छतीत्यागमः, आगम उकारानुबंधः स्वरा-16 कदंत्यात्परो भवति, सिद्धं पद्मानीत्यादि, सेतं आगमेणं, लोपेनापि ते अत्र इत्यादि, अनयोः पदयोः संहितायां 'पदात्परः पदान्ते लोपमकार' SOMEOSAMACHAR For Private and Personal Use Only