________________
अनुयोगचन्द्रिका टीका सूत्र २४८ अनुगमनामानुयोगद्वारनिरूपणम् कानां पूर्वपनका नियमतः सन्ति प्रतिपद्यमानकास्तु भाज्याः सम्मूच्छिममयेषु चतुर्णामपि सामायिकानां न सन्ति पूर्वमतिपन्नका नापि प्रतिवद्यमान का इति । स
तथा - कालमाश्रित्य 'कत्र किं सामायिकं भवति ? इत्यपि वक्तव्यम् । यथासम्यक्त्वश्रुत सामायिकयोः प्रतिपञ्चमानकाः अपसर्पिण्या: सुषमसुषमादिके षड्Paste का, उत्सर्पिण्या दुष्यंमदुष्पमादिके षविधेऽपि काले संभवन्ति । अनयोः कारण नारक अकर्मभूमिज और अन्तरद्वीपजमनुष्य इन तीनों में नहीं होते हैं (१) | कर्मभूमिज मनुष्यों में चारों भी सामायिकों के पूर्व प्रतिपन्नक जीव नियमतः होते हैं । तथा जो प्रतिपद्यमानक होते हैं वे भाज्य होते हैं । सम्मूच्छिम मनुष्यों में चारो भी सामायिकों के पूर्वप्रतिपन्नक और प्रतिपद्यमानक जीव नहीं होते हैं ॥ २ ॥
तथा - काल को आश्रित करके 'कहां (किस काल में) कौन सामा: चिक होता है ?" यह भी कहना चाहिये । जैसे सम्पक्त्व और श्रुत इन सामाधिकों के प्रतिपद्यमानक जीव अवसर्पिणी के सुषमसुषमादिक छह प्रकार के भी काल में तथा उत्सर्पिणी के दुष्बम दुष्णमादिक छह प्रकारके भी काल में भाज्य होते हैं । और इन सामायिकों के जो पूर्व 'प्रतिपन्नक जीव हैं, वे भी होते ही हैं । तेथा - देशविरति, सर्वविरति इन सामायिकों के उत्सर्पिणी में दुग्धमसुषमा, सुषमं दुष्वमारून दोनों 'कालों में, तथा अवसर्पिणी में सुबमदुष्बना, दुष्पमासुषमा और दुष्षमा इन तीन कालों में प्रतिपद्यमानक जीव भाज्य' होते हैं । तथा इनके જીત્ર તથાવિધ સ્ત્રાવના કારણે નારક એકમ ભૂમિજ અને અતરદ્વીપ મનુષ્ય એ ત્રણેમાં હાતા નથી. (૧) કÖભૂમિ જ મનુષ્યામાં ચારે સામાયિકાના પૂ’પ્રતિપન્ન જીવે નિયમત: હાય છે. તેમ જ જે પ્રતિપધમાનક હાય છે; તે ભય હાય છે, સમ્પૂર્ચ્છિમ મનુષ્યામાં ચાર સામાયિકાના પૂર્વ પ્રતિપન્ન અને પ્રતિપદ્યમાંનક જીવા હાતા નથી.
તથા કાળને આશ્રિત કરીને કયાં (કયા કાળમાં) કયુ સામાયિક હાય છે ? આ પણ કહેવુ ોઇએ. જેમ સમ્યક્ત્વ અને શ્રુત આ સામાયિકાના પ્રતિપદ્યમાન જીવ અવર્પિણીના સુષમસુષમર્દિક ૬ પ્રકારના કાળમાં તથા ઉર્પિણીના દુખમ દુખમાદિક ૬ પ્રકારના કાળમાં ભાન્ય હોય છે. અને આ સામાયિકાના જે પૂર્વ પ્રતિપનક જીવા છે, તેઓ પશુ ડાય જ છે. તથા हेशधिरति, सर्व विरति, या सामायिना उत्सर्पिलीमा हुपमनुषभा, सुषभहुभाइ जन्मां, तथा अवसर्पिणीमां सुषभं दुष्षभा, दुष्पमासुषमा, અને દુખમા આ ત્રણે કાળમાં પ્રતિપદ્યમાનક જીવા ભાન્ય હોય છે, તેમજ
