________________
• अनुयोगचन्द्रिका टीका सूत्र २४८ अनुगमनामानुयोगद्वार निरूपणम् ८२३ मनुष्यास्तु चतुर्विधमपि सामायिकं प्रतिपद्यन्ते । पूर्वप्रतिपन्नकारत्वेषां चतुर्णां सामायिकानां सम्स्येव । औपपातिका देवनारकाः सम्यक्त्वश्रुतसामायिकयोः प्रतिपद्यमानकाः भवन्ति, पूर्वप्रतिपन्नका स्वनयोः सन्त्येवेति ॥ १२ ॥
तथा - स्थितिमाश्रित्य वा किं सामायिकं भवति, इति वक्तव्यम् । यथाआयुर्वजनां ज्ञानावरणादिकर्मणां त्रिंशत्सागरोपमकोटी कोटचादिकायामुत्कृष्टस्थितौ वर्त्तमाना जीवा चतुर्णामपि सामायिकानां नैत्र प्रतिपद्यमान का न चापि पूर्वप्रतिपन्नका भवन्ति तेषामतिसंक्लिष्टत्वेन तदसंभवात् । आयुषस्त्रयस्त्रिंशत्सागरोपम
>
को अथवा आदिके तीन सामायिकों को कदाचित् धारण कर सकते हैं । इनमें इन सामायिकों के पूर्वप्रतिपन्नक जीव तो होते ही हैं । जो जरायुज मनुष्य हैं, वे चारों प्रकार के भी सामायिकों को धारण कर सकते हैं । तथा इनमें इन चारों प्रकार के सामायिकों के पूर्वप्रतिपन्नक जीव तो रहते ही हैं । उपपात जन्मवाले जो देव और नारक जीव हैं वे सम्यक्त्व और श्रुत सामायिक को धारण कर सकते हैं । तथा इनमें इन सामायिकों के पूर्वप्रतिपन्नक जीव तो रहते ही है ॥ १२ ॥
तथा स्थिति को आश्रित करके 'कहां कौन सामायिक होता है ?' यह भी कहना चाहिये । जैसे आयुकर्म का छे।ड़कर ज्ञानावरण आदि सात कर्मों की त्रिशत सागरोपमकोटीकोटि आदिरूप उत्कृष्ट स्थिति में वर्तमान जीव चारों भी सामायिकों को प्राप्त नहीं कर सकते हैं और न ऐसे जीव भी होते हैं। क्योंकि इन कर्मों की उत्कृष्ट स्थिति में
સામાયિકાને અથવા પ્રારંભના ત્રણ સામાયિકાને કદાચિત્ ધારછુ કરે છે, આમાં આ સામાયિકાને પૂર્વ પ્રતિપન્ન જીવતા હાય જ છે. જે જરાયુજ મનુષ્યેા છે, તે ચારેચાર પ્રકારના સામાયિકાને ધારણુ કરી શકે છે, તથા આમાં આ ચારે ચાર પ્રકારના સામાયિકાને પૂર્વ પ્રતિપન્નક જીવા રહે જ છે. ઉપપાત જન્મ વાળા જે દેવ અને નારકજીવા છે, તે સમ્યક્ત્વ અને શ્રુત સામાયિકાને ધારણ કરી શકે છે, તેમ જ આમાં આ સામાયિકાને પ્રતિપન્નક જીવતા રહે જ છે. ૫૧૨ા
તથાઃસ્થિતિને આશ્રિત કરીને કયાં કયુ· સામાયિક ઢાય છે ?' આ વિષે પશુ કહેવું જોઈએ. જેમ આચુકને ત્યજીને જ્ઞાનાવરણ વિગેરે સાત કર્મીની ત્રિશત સાગરોપમ કાટી કોટી વગેરે રૂપ ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિમાં વર્તમાન જીવ ચારેચાર સામાયિકાને પ્રાપ્ત કરી શકતા નથી, અને એવા જીવામાં આ સામાયિકાના પ્રતિપન્નક જીવા પણ હાતા નથી. કેમ કે આ કર્મોની ઉત્કૃષ્ટ
