Book Title: Agam 07 Ang 07 Upashak Dashang Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
६
उपासकदशाङ्गसूत्रे
(१) अणुना = समीपेन भगवदुक्तार्थसामीप्येन योगः = सम्बन्धो यस्य सः अणुयोगः । इह सामीप्यं चानुवादकत्वरूपम् ।
(२) अणुना=स्वल्पेन=स्वल्पावयवेन सूत्रेण बृहतोऽर्थस्य योगोऽणुयोग : । शङ्का — ननु कथं स्वल्पावयवं सूत्रं यत्र बृहतोऽर्थस्य समावेशो मन्यते । यत्र हि मञ्जूषायां बहूनि वस्त्रादीनि निधीयन्ते न तस्या वस्त्राद्यपेक्षयाऽणुत्वं युज्यतं, इति चेन्मैत्रम्,
समाधानम् - यथा मञ्जूषानिहितैकवसनमुपादाय प्रसारितेन तेनैवाऽनेका मञ्जूषा बन्धनीयाः परिदृश्यन्ते, कुतः पुनस्तस्या वस्त्रापेक्षया बृहत्त्वं तथैव सूत्रापेक्षसे पहले 'अनुयोग' शब्द का सात प्रकार से व्याख्यान किया है । अब दूसरे 'अणुयोग' शब्द का व्याख्यान करते हैं
(१) भगवत्कथित अर्थ के सामीप्य से योग - जिस का सम्बन्ध हो उसे अणुयोग कहते हैं । यहाँ सामीप्य का अर्थ अनुवाद है अर्थात् भगवान् ने जो तत्व कथन किया है उसी को पुनः कहना अणुयोग है । (२) अणु- अल्प अवयव वाले ( संक्षिप्त ) सूत्र द्वारा विस्तृत अर्थ का योग होजाना अणुयोग है ।
शङ्का - जिस सन्दूक (पेटी) में बहुत से वस्त्र आदि पदार्थ रखेजाते . हैं, वह उन पदार्थों से छोटा नहीं हो सकता। इसी प्रकार जिस सूत्रमें विस्तृत अर्थ भरा हो वह सूत्र कैसे छोटा (संक्षिप्त ) हो सकता है ? | समाधान - ऐसा न कहिए । सन्दूक में रखे हुए एक वस्त्र को बाहर
जने छे. अनुयोग ने मीले अणुयोग मेमांना पडेल अनुयोग शहनुं सात પ્રકારે વ્યાખ્યાન કર્યું છે. હવે ખીજા અનુયોગ શબ્દનું વ્યાખ્યાન કરીએ છીએ :(૧) ભગવાને કહેલા અર્થના સામીપ્સથી યોગ-સ ંબંધ) જેના હાય તેને અણુયાગ કહે છે. અહીં સામીપ્સને અર્થ અનુવાદ છે, અર્થાત ભગવાને જે તત્ત્વ કહ્યુ છે તેને પુન: કહેવું તે અણુયાગ કહેવાય છે,
(२) आयु-अप अवयववाणा (संक्षिप्त, सूत्र द्वारा विस्तृत अर्थन। योग थवे તે અણુયાગ છે.
શંકા...જે પેટીમાં ઘણુ! વજ્ર આદિ પદાર્થા રાખવામાં આવે છે, તે, તે પદાર્થાંથી નાની હાઇ શકતી નથી. એ પ્રમાણે જે સૂત્રમાં વિસ્તૃત અર્થ ભર્યાં હાય, તે સૂત્ર ठेवी रीतेनानो (संक्षिप्त) बोध शडे ?
સમાધાન એમ કહેા. પેટીમાં રાખેલા એક વઅને
બહાર કાઢીને જે
ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર
