________________
વિદ્યા વિનયથી મળ-ફળે છે !
આપણે જોઈ આવ્યા કે, મોક્ષની મુસાફરી મુખ્યત્વે વિદ્યાની ગાઈડના આધારે જ કરી શકાય છે. આ સંબંધમાં હવે એક અગત્યનો પ્રશ્ન ઊઠે છે કે, આવી વિદ્યા મળે કેવી રીતે ? ત્યાર પછી એનાથી પણ વધુ અગત્યને બીજો પ્રશ્ન એ ઊઠે છે કે એ મળેલી વિદ્યા ફળે કેવી રીતે?
આને જવાબ પિલા સંસ્કૃત સુભાષિતમાંથી ખૂબ જ સારી રીતે મળે છે ઃ “વિદ્યા વિનયેન શોભતે ” આ સુભાષિત એવો અર્થ બતાવે છે કે, વિદ્યા વિનય હોય તે જ શોભે છે અને વિનય પૂર્વક મેળવેલી વિદ્યા જ ફળે છે. એટલે વિદ્યા મળે પણ વિનયથી અને ફળે પણ વિનયથી. માટે વિનય ખૂબ જરૂરી છે.
વિનયને વરેલે વૈભવ જેવા-જાણવા જેવું છે. વિનયની પ્રશંસા બધા ગુણેનાં મૂળ તરીકે કરવામાં આવે છે. આ પ્રશંસા ખૂબ જ વિચાર પૂર્વકની છે. પાપ અને દુઃખથી છલછલ ભરેલા આ સંસારમાંથી છૂટવું હોય તે મોક્ષ મેળવવું જરૂરી છે. મોક્ષ મેળવવા માટે સંયમ – દીક્ષા સ્વીકાર્યા વિના ચાલે એમ નથી. સંયમ એ જ લઈ શકે, જેનામાં સમ્યગ્દર્શન નામનો ગુણ પ્રગટ થયે હેય. સમ્યગ્દર્શન એટલે સાચી દષ્ટિ ! સંસારને એના સાચા સ્વરૂપમાં જોઈ શકાય એવી નજરનું નામ જ સમ્યગ્દર્શન છે. આ ગુણ જ્ઞાન વિના જાગ્રત થઈ શકતું નથી અને આવું જ્ઞાન વિનય વિના મળતું નથી. આ કારણે જ વિનયને
