________________
૨૦૩
પડે તો પણ પ્રાણીઓ કેટલાક કાળ સુધી તે અનાજ વગર પણ પિતાનું જીવન ટકાવી શકે છે. પણ ભયંકર ઝંઝાવાતોથી ભરેલા આ સંસારની અંદર તેવા પ્રકારનાં રક્ષણ વિના તે પ્રાણીઓનું જીવન પળ વાર પણ ટકી શકતું નથી. ભારે પવનની સામે દીપકનું જીવન જ્યાં સુધી? રાજા વિના માનવેનું જીવન નથી એટલા જ માટે રાજ્ય કદિ પણ રાજા વિનાનું રાખવામાં આવતું નથી.
પંડિતનાં મુખે બેલાયેલા એ લેકને આ સુંદર ભાવ જાણે કુમારપાળ મહારાજા વિસ્મય પામ્યા અને તરતજ એમનાં મુખમાંથી શબ્દો સરી પડ્યા કે વાહ! રાજાને આવી મેઘની ઉપમ્યા છે ?
“ઉપમ્યા” એ કુમારપાળ મહારાજાએ કરેલે અશુદ્ધ શબ્દ પ્રયોગ હતું. આમ છતાં ખુશામતિયા સભાસદે એક પછી એક કુમારપાળ મહારાજાની સમજશક્તિને બિરદાવવા લાગ્યા. સ્વાથી અને સત્વહીન લેકોને સ્વભાવ હંમેશાં એ જ હોય છે. નિ:સ્વાર્થ અને સત્ત્વશાળી પુરુષોની વાત ન્યારી ને નિરાળી હોય છે.
સર્વે સભાજનો જ્યારે કુમારપાળ મહારાજાની ખુશામત કરવામાં મશગુલ હતા ત્યારે પોતાનું મુખ નીચું કરી મૌન ધારણ કરીને રહ્યા હતા એક માત્ર કપદ મંત્રી. કુમારપાળ મહારાજાની નજર તરતજ એમના ઉપર ફરી વળી. કારણ કે સભામાં એમનું સ્થાન આગવું હતું. તેઓ સભાના અલંકાર સમાન હતા.
