________________
સૂત્રપાઠ–રીતિ
++++++2
**** ***********
લેખક : પં. શ્રી પ્રદ્યુમ્નવિજયજી ગણિવર (આ. શ્રી હેમચન્દ્રસૂરીધર શિષ્યાણુ)
અન‘ત ઉપકારી અરિહંત પરમાત્માના શાસનનાં આવશ્યક સૂત્ર જે પાંચપ્રતિક્રમણમાં આવે છે તે પ્રાયશઃ બધા પ્રાકૃતભાષામાં છે અને તે પણ મેટા ભાગે પદ્યમાં છે. એ પદ્યને છંદ (વૃત્ત) આર્યો છે. આ આર્યો છંદમાં જ મેટા ભાગનાં સૂત્રેા છે.
સામાન્ય રીતે છંદના બે ભેદ પડે છે. એક માત્રામેળ છંદ અને બીજો ગણુમેળ છ’૬. આર્યા, ગીત, હરિગીત, સરૈયા વગેરેને માત્રામેળ છંદ કહેવાય છે અને મંદાક્રાન્તા, શા લવિક્રીડિત, વસંતતિલકા વગેરેને ગણુમેળ છંદ
કહેવાય છે.
હવે એ છ દોમાં પણ તે પ્રત્યેકના એ બે ભેદ પડે છે. દરેક પદ્ય, ગાથા કે લેકનાં ચાર ચરણુ હાય છે. જે પઘ, ગાથા કે લેાકનાં ચારે ચણુ સરખી અક્ષર સંખ્યાવાળા, સરખી ગણુસંખ્યાવાળા તે સરખી માત્રામ ખ્યાવાળા હાય તે સમમાત્રાગણુમેળ છંદ કહેવાય છે.
