________________
૧૨૧
જ્ઞાન, જ્ઞાનના સાધન અને જ્ઞાની ગુરુઓની મન-વચન કાયાથી આશાતના કરવી તે કૃતજનતા છે.
કૃતજ્ઞતા એ માટે ગુણ છે ! કૃતનતા એ મોટે દેવ છે! આપણે સહુ દેષ ટાળીએ અને ગુણ મેળવીએ !
ધર્મનું મૂળ વિનય –
જેમ દયા એ ધર્મનું મૂળ છે તેમ વિનય પણ ધર્મનું મૂળ છે.
સહુની સાથે નમ્રતાથી વર્તવું તેનું નામ વિનય.
અભિમાની માણસ કેઈને વિનય કરી શકતા નથી, માટે આપણે નિરભિમાની બનવું જોઈએ.
દુનિયામાં ધનના ઢગલાથી અને સત્તાના જોરથી પણ જે કામ થતાં નથી તે કામ વિનયથી ક્ષણવારમાં થઈ જાય છે.
વિનય એક શ્રેષ્ઠ વશીકરણ છે. વિનયથી વૈરી પણ વશ થઈ જાય છે. શત્રુ મિત્ર બની જાય છે. તેથી જ કહેવત પડી છે કે- “વને (વિનય) વેરીને વશ કરે.”
જેમ ચંદ્ર વિનાની રાત શેભતી નથી, પાણી વિનાનું સરોવર શોભતું નથી, ફળ-ફૂલ-પાંદડાં વિનાનું ઝાડ શોભતું નથી, પ્રતિમા વિનાનું મંદિર શોભતું નથી, આંખ વિનાનું મુખ શુભતું નથી, તેમ વિનય વગરને માણસ પણ ભતે નથી. ચતુરાઈ, હોશિયારી, રૂપ, ધન, યૌવન એ બધું જ વિનય વિના નિરર્થક છે.
