________________
- ૧૧૪
સમાન છે, ન ચેરી શકાય એવા ધન સમાન છે અને સોના વગરના: આભૂષણ સમાન છે. આહાર નિદ્રા ભય મૈથુનાનિ, સામાન્યમેતત્પશુભિનંરાણામ જ્ઞાનં વિશેષ: ખલુ માનુષાણુ, જ્ઞાનેન હીના પશવઃ મનુષ્યા છે
આહાર, નિદ્રા, ભય, મૈથુન આ બધી બાબતે તે પશુઓમાં અને મનુષ્યમાં સમાન દેખાય છે. તેથી તેના દ્વારા માણસ–જાનવરને ભેદ પડી શકતા નથી. પશુઓથી માણસને જુદે પાડી બતાવનાર તે સમ્યગજ્ઞાન જ છે. જેણે સમ્યજ્ઞાન મેળવ્યું નથી તેને પશુઓથી જુદો પાડી શકાતું નથી. અર્થાત્ સમ્યજ્ઞાન વિનાને માણસ પશુતુલ્ય છે. કારણ કે, સમ્યજ્ઞાનથી જ કા–અકાય, ભક્ય–અભક્ષ્ય, સાર–અસાર આદિ જાણી શકાય છે. સમ્યજ્ઞાન દ્વારા જ આત્માની ખાનાખરાબી કરનારા કષાયેનો નાશ કરી શકાય છે. ગમે તેવી સંપત્તિ-વિપત્તિમાં પણ સમ્યજ્ઞાન દ્વારા જ મનને સ્વસ્થ રાખી શકાય છે. અજ્ઞાન ખલુ કર્ટ, કેધાદિ કપિ સર્વપાપેભ્યઃ અર્થ હિત અહિત વા, ન વેત્તિ કેનાડકવૃત લેક છે
કેધાદિ સર્વ પાપ કરતાં પણ અજ્ઞાન વધુ દુઃખદાયક છે. કારણ કે, અજ્ઞાનથી ઢંકાયેલા લોકો હિતકર કે અહિતકર કાર્યને જાણી શકતા નથી.
હિંસક એવા ચિલાતીપુત્રને “ઉપશમ, સંવર, વિવેક માત્ર આ ત્રણ જ પદનું જ્ઞાન થયું તે પણ તેના દ્વારા
