________________
૪૩ આ અંગે બીજી પણ એક વાત ખાસ ધ્યાનમાં રાખવા જેવી છે કે લખાણમાં “ર” (રેફ), તેના પછી સ્વર સહિતને જે આખે અક્ષર આવતું હોય, તેના ઉપર જ મૂકાય છે. પણ વચમાં આવતાં ખેડા કે અડધા અક્ષરો ઉપર તે ક્યારેય મૂકાત નથી.
દા. ત. કાન્ય શબ્દ છે. તેમાં જોડાયેલા અક્ષરેશન અનુક્રમ આ પ્રમાણે છે-ક-રત્-સુ-ય. અક્ષરેને આ અનુકમ જેવાથી સમજી શકાય છે કે કાન્ય શબ્દમાં ૨ નું સ્થાન, પ્રથમના કા પછી તરત જ એટલે કે બીજા જ નંબરે છે. તેથી બેલવામાં પણ તેને નંબર બીજે જ આવે. એટલે કે તેને ઉરચાર કા પછી તરત જ થાય.
હવે લખાણમાં તે “'નું અર્થાત્ રેફનું સ્થાન, તેના પછી રહેલા તુ ઉપર આવવું જોઈએ. પણ તે ખેડે– અડધે અક્ષર હોવાથી નિયમ મુજબ તેના ઉપર રેફ મૂકતે નથી. ત્યાર પછીના સ્ અને ન એ બન્ને અક્ષરો પણ તે જ પ્રમાણે ખેડા-અડધા હેવાથી, રેફને તેના ઉપર પણ મૂકી શકાય નહિ. આમ આગળ વધતા
જ્યારે આ અક્ષર “ય” આવે છે, ત્યારે જ તેના ઉપર રેફને સ્થાન મળી શકે છે.
આ પ્રમાણે ઉચ્ચારમાં રેફનું સ્થાન બીજા જ નંબરે હેવા છતાં પણ, લખાણમાં તે તેનું સ્થાન વચમાંના ત્રણ અડધા અક્ષરેને છોડીને, ઠેઠ છેડે રહેલા “ય” ઉપર પહોંચી જાય છે. ઉચ્ચારની શુદ્ધિ માટે આ વાત ખાસ ધ્યાનમાં
