Book Title: Paryushan Parvana Vyakhyano
Author(s): Sukhlal Sanghavi, Bechardas Doshi
Publisher: Sukhlalji Sanghavi
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004696/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainasAhitya saMzodhaka graMthamAlA paryuSaNaparvanAM vyAkhyAno paM sukhalAla tathA paM. becaradAsa Fortivate & Personal use Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina sAhitya saMzodhaka graMthamAlA paryuSaNa parvanAM vyAkhyAno prayojaka paM, sukhalAla ane paM. becaradAsa vi. saM. 1987 ] kiMmata 6 AnA [ pazu 1930 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka 5. sukhalAlajI jaina sAhitya sazeAdhaka kAryAlaya elisamrIja, amadAvAda, mudraka : mULacaMdabhAi trikamalAla paTela sUrya prakArA prinTIMga presa, pAkAranAkA : a ma aa vI da Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSa yAna krama viSaya vaktA paryuSaNa parva ane tene upaga sukhalAlajI dharma ane paMtha ahiMsA ane amAri tapa ane pariSaha e zuM che? sAdhusaMsthA ane tIrthasaMsthA vizvamAM dikSAnuM sthAna jJAnasaMsthA ane saMgha saMsthA jIvanazuddhi ane bhagavAna mahAvIra , dharma ane paMtha zrI maNilAla nabhubhAI dezI 112 amAri-AhaMsA 116 jJAnanA bhaMDAre ane saMghasaMsthA 119 dIkSA 124 sAMvatsarika kSamApanA 131 dharma ane rASTrava zrI. caMdulAla dave 136 dharma ane paMtha paM. lAlana 142 zAstramaryAdA paM. sukhalAlajI 149 kharI AdhyAtmikatA zrI. gaTulAla dhruva 168 s Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa ma 5 Na leke mAM bIkaNapaNAnI jagyAe niDarapaNuM dAkhala thAya, chIcharApaNunI jagyAe vacArakapaNuM Ave ane buddhinI gulAmInuM sthAna svataMtra zekabuddhi le e uddezathI A pustaka prasiddha karavAmAM Ave che. krAMtizIla nirbhayatA, uMDI vicArakatA ane svataMtra zekabuddhi e traNe vRttio zrImAna mAnanIya jinavijayajImAM joI tema ja anubhavI che, tethI A pustaka temane bheTa karavAmAM Ave che. sukhalAla tathA becaradAsa Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAstAvika kyAM to upAzrayo ane kayAM A premAbhAI hola jevI jAhera jagyAe. kyAM pATa upara besI, hAthamAM pothI laI vAMcanAra dharmaguruo, temAMya khAsa karI puruSa sAdhu ja; ane kyAM ubhA rahI heDethI ja bolanAra gRhastho, ane temAMya bahene ane bhAIo baMne. kyAM kalAkanA kalAka sudhI bhoMya upara besI jarA paNa tarka ke zaMkA karyA vinA muMge moDe sAMbhaLanAra zrAvakavarga, ane kyAM A khurazI para besanAra, tarkavitarka karavAnI chuTa bhogavanAra A zrotA gaNa kayAM eka ja Dhabe ane eka ja bhASAmAM vaMcAtA kalpasUtranA pATha temaja tenAM bhASAMtara ane kyAM khAsa khAsa muddA upara jarA paNa baMdhana vinA thatI A carcAe. A pramANe eka bAju jUnuM ane bIjI bAju navuM jyAre kaI jue, khAsa karI pajusaNunA divasomAM jue, tyAre tene evA prazno jarura thavAnA ke A badhe pheraphAra zA mATe, tenuM zuM pariNAma, te pheraphAra karavAmAM na Ave to zuM bagaDe che ? A praznono uttara Ajano jamAno ApI rahyo che. AjanA keLavAyelA ke bIna keLavAyalA, paNa jijJAsu ane svataMtrapaNe vicAra karavA ane sAMbhaLavAnI chuTa levA icchanAra, taruNe ke vRddho divase divase dharmasthAne choDatA jAya che athavA to tyAM javAnuM ochuM karI de che. pariNAme temanI sAme kazuM ja dhyeya rahetuM nathI. temanI vRtti jANavA, temanA praznonuM samabhAve ane udAratAthI nirAkaraNa karavA, temane tarkavitarka ane zaMkA karavAnI pUrI chuTa ApavA, temaja dezakALanI paristhitine vicAra karavA je dharmaguruo taiyAra heya, te to A bahAra dekhAto pheraphAra temanA dharmasthAnomAM ja thAya ane ApaNo bojo. eTale aMze ocho thAya. paNa hajI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmaguruone e vAta sUjhI hAya tema lAgatuM nathI. tene purAve AvA pheraphAramAM vadhAre ane vadhAre rasa lenAra zrotAonI sakhyA ApI rahI che. A ane AnA jevA khIjA pheraphArAthI dharma-gurue! chevaTe cetyA vinA raheze ja nahi. jeTalA vahelA cetaro teTalI ja temanA padanI ane samAjanI vadhAre salAmatI che. te jaladI cetI buddhi ane udAratApUrvaka ghaTatA pheraphAra kare, athavA temane ema karavAnI pharaja paDe, eTalA mATe A navI paddhati yeAjavAmAM AvI che. ane jene kharI rIte navuM ane jUnuM e kAMI mahattvanI bAbata nathI. je Aje khUnuM che cheDatAM ke badalatAM chAtI dhruje che, te paNa kayAreka tA navuM ja hatuM; ane je Aje navuM che, temaja jene sAMbhaLatA ane jotAM bIka lAge che, jenA upara vicAra karatAM athavA jemAM bhAga letAM, " leAkA zuM kaheze, A te navuM dhatIMga zuM, zuM khApadAdAe nahAtA samajatA, ajanA adhUrA vicArakAnI AvI. dhamAlAthI zuM vaLavAnuM?" A ane AnA jevI khIka ke zaMkAthI leAkA pAchA paDe che. te navuM paNa vakhata jatAM jUnuM thavAnuM, ane te paNa vaLI eka cAlu cIlArUpe manAvAnuM. A rIte jUnA ke ke navAnI kazI ja vyavasthA nathI. kharI rIte mahattva, nathI jUnAnuM ke nathI navAnuM mahattva teA satyanuM che, satyanI dizAmAM cAlavAnuM che, ane satyanI jijJAsAnuM che. jo kahevAtA jUnAmAM satya haiAya, te tenuM mahattva jarura che; ane jUnuM chatAM temAM satya AchuM hoya ke na hAya, ane navAmAM ja satya hoya, tArRnA karatAM navAnuM mahattva rahevAnuM. e ja rIte jo navuM chatAM, temAM satyane aMza ke tenI pAchaLa satyanI vRtti nahi heAya te, e Ape!Apa nAza pAmavAnuM. eTale ApaNI sAme mahattva hAya tA, te satyanuM ja che, dhruva tattva che. jUnApaNuM ke navApaNuM e te tenAM badalAtAM kapaDAM che. e ja Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAre satya eTale zuM, e prazna thAya che. ene uttara bhagavAna mahAvIre pitAnA jIvanathI ApyuM che. emaNe potAnA jIvanamAM satya dAkhala karI, aneka ghaTatA bAhya pheraphAra karyA che, ane pAchaLanA sajIva anugAmIone dravya, kSetra, kALa, bhAva pramANe vartavAnuM kahI, temaNe ApaNA mATe parivartanane dhorI mArga paNa khulluM mUkyuM che. alabata A parivartanamAM eka dhruvadaSTi hovI joIe, ane te e ke dharmatano jIvaMta ane vyavahAra upayoga karavo. A daSTithI ja pajusaNamAM A vyAkhyAnamALA goThavavAmAM AvI che. bhUla haze, apUrNatA haze to jijJAsA ane namratAne lIdhe sudharaze; paNa mUMge moDe cupa besI rahI jijJAsA ane buddhine gUMgaLAvI mAravAthI to dhruva satya ja dabAI jaze. eTalA mATe saddavRtti ane saddabuddhithI, dhruva satyane kAyama rAkhI, A ghaTato pheraphAra zarU karyo che. 1982nA pajusaNamAM mAtra be cAra mitro vacce, keTalAMka dhArmika to upara carcA karavAmAM AvI hatI. tyArabAda traNa varSa lagI e carcA pajusaNamAM AgaLa vadhI. krame krame jijJAsuvarga vadhato gayo, ane khAsa hIlacAla nahi karyA chatAM paNa jaNAyuM ke, AvA prakArano jijJAsuvarga bahu maTe che. dharmatane vyavahAramAM upayoga thaI zake tema che ke nahi ? thaI zakato hoya te kevI kevI rIte? kayuM kayuM dhArmika tattva, kevI kevI rIte vyavahArU banI zake? hajAro varSane dhArmika vArase mAtra kalahanuM kAraNa na rahI, sukha ane zAMti kevI rIte ApI zake ? AvA prazno vyAjabI che. teno khulAso na karavAmAM buddhinI ane chevaTe samAjanI hatyA che, ema jaNAyAthI ja A varSe, ATalI jAhera rIte, pajusaNane A prasaMga goThavavAmAM Avyo che. Aja te A rIte mAtra amadAvAdamAM zarU thaI che, paNa je emAM satyadaSTi ane samayasUcakatA haze, to thoDA ja divasomAM e rIta vyApaka thaI javAnI, ane gAmogAma nahi to, chevaTe dareka Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaheramAM, AvA prasaMge mATe mAgaNuM thavAnI, ane e rIte vicAra keLavAvAnA, vikasavAnA, nakAmA baMdhane kharI paDavAnAM, bhaya ane zaMkAnAM mULa ukhaDI javAnAM, ane je dIrdhadarzipaNuM nahi hoya to enI vale jUnI rIta jevI ja thavAnI. A navIna prasaMgamAM bInajavAbadArInuM tattva dAkhala na thAya teTalA mATe eka dhoraNa nakkI karavAmAM AvyuM che, ane te e ke dareka vaktA, je bole te lakhI rAkhe, ane lakheluM sabhAne sepe. Ama karavAnA be hetuo mukhya che. eka to e ke dareka bolanAra pahelethI khuba vicAra karI le, ane taiyArI karI zake. bIje hetu e che ke, eka sthaLe ane eka prasaMge bolAyeluM, je lakheluM hoya te, chapAIne aneka jaNanA hAthamAM pahoMce, ane te rIte tenA upara bIjAone vicAra karavAnI taka maLe. temAM khAmI hoya te, bIjAo darzAve, ane kAMI guNa hoya che, tene apanAvI bIjAo vikAsa kare. A dhAraNa pramANe, A sAlanAM pajusaNamAM apAyelAM ghaNuMkharAM bhASaNo lagabhaga lakhAyelAM hatAM. e badhAM bhASaNono saMgraha bahAra pADavAnI IcchA paNa pajusaNamAM ja thaI hatI. A IcchA zrotAoe vadhAvI, ane tene pariNAme A saMgraha bahAra paDe che. keTalAka kAraNasara, khAsa karI kada vadhI javAnA ane prasiddhimAM meDuM thavAnA kAraNasara, keTalAMka bhASaNe, A saMgrahamAM chApavAmAM nathI AvyAM. paMDita lAlane lagabhaga badhA ja viSayo upara lakhI ApyuM che tema chatAM temanuM eka ja bhASaNa ahIM lIdhuM che. adhyApaka rasikalAla parIkha ane adhyApaka maganalAla desAInAM bhASaNe hajI meLavyAM ja nathI. ejyukezanala insapekaTara gaTalAla dhruvanuM vaktavya bahu ja meDuM maLavAthI tene alpAMza ja ahIM Ape che. zrImatI so. saralAbahena aMbAlAla ane zrImatI matIbahena jIvarAjanAM vaktavya paNa hajI meLavyAM Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. AzramavAsI suredrajInuM vaktavya paNa hajI meLavI zakAyuM nathI. bAkInA badhA ja bolanArAonAM vaktavya, A saMgrahamAM AvI jAya che. pajusaNamAM apAyelAM ane lakhAyelAM pravacana uparAMta, A saMgrahamAM, eka bIjo lekha mUkavAmAM AvyA che. e zAstramaryAdA viSene che. A lekha che te lAMbe paNa ahIM apAelAM pravacanenI Dhabane ane upayogI jaNyAthI tene ahIM sthAna ApavAmAM AvyuM che. A rIte aneka viSayo upara aneka jaNanA vicAro A pustakamAMthI jANavAnuM maLaze. dhAraNA evI hatI ke pustakanuM kada moTuM thavA chatAM saune taddana sastAmAM maLe. eTalA mATe te pajusaNanI cAlu beThakemAM ja, saine kahI devAmAM AveluM ke A bhASaNene saMgraha chapAze ane cAra AnAmAM maLaze. e jAhera karatI vakhate, ema te mAnI ja lIdhuM hatuM ke ghaNu grAhako thaze, athavA te ochI jaNe paNa jaththAbaMdha kharIdI leze, ane pustakanuM kharca nIkaLI Avaze. jo ke te ja vakhate | hAjarI ApanArAoe utsAhabhera nAma naMdhAvyAM, paNa pAchaLathI bIjA chuTA grAhako meLavavA, kAMI ame prayatna karyo nahi. tethI jetI grAhaka saMkhyA hajI sudhI thaI nathI. tema chatAM keTalAka utsAhI ane jijJAsu mitroe jaththAbaMdha keTalIka na kharIdI lIdhI che. temanA e protsAhanathI jaththAbaMdha kharIdI lenAra mATe, cAra AnA ja kImata rAkhI che, ane pahelethI jeoe nAma lakhAvyuM temane paNa cAra AnAmAM ja, A pustaka maLe che. chatAM pustaka pAchaLa thayela kharca hajI sudhI pUrNa maLI AvyuM nathI, ane pustakanuM kada paNa moTuM che, tethI AnI kAmata cha AnA TharAvavAmAM AvI che. ca nA utsAhI-manA ja 1 paM. sukhalAlajIe mahAvIra jaina vidyAlayamAM eka pravacana ApeluM tene lagatA A lekha che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A ja pramANe 1984 nA pajusaNamAM judA judA vaktAo dvArA apAyelAM pravacana saMgraha sudyoSA mAsikamAM bahAra paDelo. te vakhate joitI zuddhi sacavAI zakI na hatI. A vakhate te sAcavavA prayatna karyo che. tema chatAM truTi rahevAne dareka saMbhava che. ene sudhArI dareka jaNa vAMce evI AzA vadhAre paDatI na kahevAya. A pustakanI eka sAmaTI amuka amuka nakala kharIdI lenAra mitro ke jijJAsuonAM nAma jANIne ja nathI ApyAM kAraNa ke e mitro mAtra kAryAthI che--nAmAthI nathI. vaLI evI nAmanAnuM vAtAvaraNa ubhuM karavAne kazo artha paNa nathI. temaNe cAra cAra AnAmAM jaththAbaMdha nakala lIdhI che, tene lAbha teo bIjAne ApavAnA che. A pustakanAM mupha jevA ane presane lagatuM bIjuM kAma karavAmAM bhAI zaMbhulAla jozIe svayaMsevAvRttithI ja madada ApI che. bIjA paNa mitroe mAgaNuM pramANe A kAryamAM madada ApI che. Ano lAbha vAcakane ja che. tethI badhA vAcake taraphathI e mitrono AbhAra mAnIe to, temAM badhA saMmata ja thaze. vAcakane chevaTe eTaluM ja kahevAnuM che ke, teo A pustaka AkhuM vAMce, te upara vicAra kare. jyAM temane pUchavA jevuM dekhAya tyAM bIjA samajadArane pUche, agara amane maLI pUche. kaThaNa lAge, lAMbu lAge to tethI na gabharAya. ApaNuM samAjamAM vicAraka zaktinI uNapa che. tethI saheja uMDANuM hoya, jhINavaTa hoya tyAre leke gabharAI jAya che. vaLI samAjamAM bhAre rUDhicustatA che, eTale kAMI navA jevuM dekhAya to loko gabharAya che. paNa e chIcharApaNuM saMkucitapaNuM ane bIkaNapaNuM dUra karavA khAtara ja A vicArasaraNuM che, eTale je vAcake dhIrajathI vAMcaze te temane AmAMthI ghaNuM jANavAnuM maLI Avaze, athavA to anukULa ke pratikULa ghaNuM navuM Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUjhI Avaze. je ATaluM thayuM te prayatnanI saphaLatA che, ane e ja enI kImatanI kharI vasulAta che. je je vAcaka samajadAra hoya, te darekane ATaluM nivedana to vadhAre paDatuM nahi ja lAge ke, temaNe be kAma mukhya karavAM. paheluM e ke jema bane tema vadhAre vAMcanArAonA hAthamAM purataka pahoMcADavuM ane bIjuM e ke, jeo ochuM samajatA hoya, temane pitAnI samajane lAbha ApI, A pustaka vAMcavAmAM rasa letA karavA. A kathana puruM karIe te pahelAM eTaluM jaNAvI devuM yogya che ke A AkhI vyAkhyAnamALA rASTrIyadRSTithI yojAelI che. atyAre dezamAM navuM bhejuM pragaTayuM che. emAM bhAga na levo ane dezanI AbAdInI AzA rAkhavI e vyartha che. emAM bhAga na lenAra dezamAM mAnapUrvaka jIvI na zake. eka bAju evI vastusthiti che; ane bIjI bAju samAjanuM mukhya baLa je dharmaguruo-te pitAnI badhI zaktio lagabhaga veDaphI rahyA che. jANe ke kaleza kaMkAsa ane takarAra vivAdamAM ja temaja zAstrArtho ane celejabAomAM ja gharmane vikAsa thato hoya tema pravRtti mera thaI rahI che. eka rIte dhamabaLa adharmamAM kharcAI rahyuM che. eve TANe A baLa upayoga rASTrIya zubha pravRttimAM thavA pAme to kaleza kaMkAsa virame ane sAthe sAthe dezasevA paNa thAya. evo dRSTithI dhArmika tattvone vyavahArU upayoga sUcavavA mATe A vyAkhyAnamALA goThavAelI che. ATaluM dhyAnamAM rAkhI vAcake vAMce evI temanA pratye vinaMti che. gUjarAta purAtattva maMdira sukhalAla saMghavI ane dhanaterasa 1986 | becaradAsa dozI Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa parva ane tene upayoga. pavanI utpatti-tahevAre aneka kAraNothI ubhA thAya che. ghaNI vAra evuM paNa bane che ke amuka eka khAsa kAraNathI tahevAra zarU thayela hoya che ane pachI tenI puSTi ane pracAra vakhate bIja kAraNe paNa tenI sAthe AvI maLe che. judA judA tahevAranA judAM judAM kAraNe game te ho chatAM te badhAnI sAmAnya be kAraNe te heya ja che. eka bhakti ane bIjuM AnaMda. koI paNa tahevAranI pAchaLa athavA tenI sAthe aMdha agara dekhatI bhakti hoya ja che. bhakti vinA tahevAra nabhI zakato ja nathI, kAraNa ke tenA nabhAva ane pracArane AdhAra janasamudAya hoya che, eTale jyAM sudhI te tahevAra para tenI bhakti hoya tyAM sudhI ja te cAle. AnaMda vinA te leke kaI paNa tahevAromAM rasa laI ja na zake. khAvuM pIvuM, haLavuM maLavuM, gAvuM bajAvavuM, levuM-devuM, nAcavuM kUdavuM, paheravuM oDhavuM, ThAThamATha ane bhapakA karavA vagerenI ochI vadhatI goThavaNa vinAne koI paNa sAtvika ke tAmasika tahevAra duniyAnA paDa upara nahi ja maLe. - tahevAranA svarUpa ane tenI pAchaLanI bhAvanA jotAM ApaNe utpattinA kAraNuM paratve tahevArane mukhyapaNe be bhAgamAM vaheMcI zakIe chIe. 1 laukika, 2 lokettara. athavA AsurI ane daivI, je tahevAre bhaya, lAlaca. ane vismaya jevA zuddha bhAvamAMthI janmelA hoya che te sAdhAraNa bhUmikAnA lekane lAyaka hovAthI laikika agara AsurI kahI zakAya. temAM jIvana zuddhino ke jIvananI mahattAne bhAva nathI hoto, paNa pAmara vRttio ane zudra bhAvanAo tenI pAchaLa hoya che. je tahevAra chavanazuddhinI bhAvanAmAMthI Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAnA janmelA hrAya ane jIvanazuddhi mATe ja pracAramAM AvyA hAya te tahevAro ucca bhUmikAnA leAkAne lAyaka hAvAthI leAkeAttara agara devI kahI zakAya. pahADA ane jaMgalAmAM vasatI bhIla, saMthAla, kALI jevI janatAmAM agara teA zahera ane gAmaDAmAM vasatI chArA, vAdharI jevI jAtAmAM ane ghaNI vAra teA ucca varNanI manAtI khIjI badhI ja jAteAmAM ApaNe jaI te temanA tahevAra joie tA tarata ja jaNAze ke emanA tahevArA bhaya, lAlaca ane adbhutatAnI bhAvanAmAMthI janmelA che, te tahevArA artha ane kAmapuruSArthanI ja puSTi mATe cAlatA hAya che. nAgapaMcamI, zItaLAsAtama, gaNezacaturzI, durgA ane kALIpUjA; e melaDI ane mAtAnI pUjAnI peThe bhayamuktinI bhAvanAmAMthI janmelA che. meALAkata, magaLAgaurI, jyeSThAgauro, lakSmIpUjA vagere tahevArA lAlaca ane kAmanI bhAvanAmAMthI janmelA che, ane enA upara ja e cAle che. sUryapUjA, samudrapUjA ane caMdrapUjA vagere sAthe sabaMdha dharAvanArA tahevArA vismayanI bhAvanAmAMthI janmelA che. sUryanuM apAra jhaLahaLatuM teja ane samudranAM apAra uchaLatAM mAjA' joI mANasa pahelavahelA tA AbhA ja banI gaye haze ane e vismayamAMthI enI pUjAnA utsavA zarU thayA haze. AvA artha ane kAmanA peASaka tahevAre sarvatra pracalita hAvA chatAM vedhaka dRSTivALA gaNyA gAMThayA gheADAka mANasA dvArA khIjI jAtanA paNa tahevArA pracalita thaelA ApaNe joi zakIe chIe. yAhudI, krizcIyana ane jaratheAstI dharmanI aMdara jIvanazuddhinI bhAvanAmAMthI ceAjAelA keTalAka tahevAro cAle che. islAma dharmamAM khAsa karI ramajhAnane mahine AkhA jIvanazuddhinI dRSTie ja tahevArarUpe zeThavAelA che. emAM musalamAna mAtra upavAsa karIne ja saMtASa pukaDe eTaluM khasa nathI gaNAtuM paNa te uparAMta saMyama keLavavA mATe bIjA Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa parva ane teneA upayega ra brahmacarya pALavuM, sAcuM devA, AvakanA cheADI TakA sasthA ghaNAM pavitra kramAnA karavAmAM AvyAM che. elavuM, uMca nIca ke nAnA moTAnA bheda ra TakA sevA karanAra nIcalA vargane ane 10 tema ja phakIrAnA nabhAvamAM kharacavA, vagere je vidhAnA slAma dharmamAM che te ramajhAna mahinAnI pavitratA sUcavavA mATe basa che. brAhmaNa dharmAMnA tahevArA emanI va vyavasthA pramANe bahuvarNI che eTale temAM badhI ja bhAvanAovALA badhI ja jAtanA tahevAranuM lakSaNu mizrita thayeluM najare paDe che. baiAhu tahevArA lAkakalyANanI ane tyAganI bhAvanAmAMthI janmelA che kharA ? paNa jaina tahevArA sAthI judA paDe che ane te judAI e che ke jenAnA eka paNa nAnA ke mATA tahevAra evA nathI ke je artha ane kAmanI bhAvanAmAMthI athavA teA bhaya, lAlaca, ane vismayanI bhAvanAmAMthI utpanna thaye hAya, agara teA temAM pAchaLathI seLabheLa thayelI evI bhAvanAnuM zAstrathI samarthana karavAmAM AvatuM hAya, nimitta tIrthaMkarAnA kAIpaNa kalyANanuM DhAya agara khIjAM kAMi hAya paNa e nimitte cAlatA parva ke tahevArane uddeza mAtra jJAna ane cAritranI zuddhi tema ja puSTi karavAnA ja rAkhavAmAM AvelA che. eka divasanA ke ekathI vadhAre divasanA lAMbA e ane tahevAra pAchaLa jaina paraparAmAM mAtra e eka ja uddeza rAkhavAmAM AvyA che. lAMbA tahevArAmAM khAsa cha aThThAIe Ave che, temAM paNa paryuSaNanI aThThAi e sAthI zreSTha gaNAya che. tenuM mukhya kAraNa temAM sAMvatsarika parva Ave che e che. sAMvatsarika e jainenuM vadhAremAM vadhAre AdaraNIya pa che. enuM kAraNa e che ke jaina dharmanI mULa bhAvanA ja e parvamAM AtaprAta thayelI che. jaina eTale jIvanazuddhinA umedavAra. sAMvatsarika pa divase jIvanamAM ekatra thayela mela bahAra kADhavAnA ane pharI tevA melathI bacavAnA nirdhAra karavAmAM Ave che. e parvate divase badhA nAnAmeATA sAthe tAdAtmya Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne sAdhavAnuM ane jenA jenAthI aMtara vikhUTuM paDayuM hoya tenI tenI sAthe aMtara sAMdhavAnuM arthAt dIla cekhuM karavAnuM pharamAna che. jIvanamAMthI mela kADhavAnI ghaDI e ja tenI sarvottama dhanya ghaDI che ane evI ghaDI meLavavA je divasa yojAyo hoya te divasa saithI vadhAre zraddheya lekhAya temAM navAI nathI. sAMvatsarika parvane keMdrabhUta mAnI tenI sAthe bIjA sAta divaso goThavavAmAM AvyA che. ane e AThe divasa Aje pajusaNa kahevAya che. zvetAMbaranA banne phirakAomAM e aThavADiyuM pajusaNa tarIke ja jANItuM che ane sAmAnya rIte banemAM e aThavADiyuM eka sAthe ja zarU thAya che ane puruM thAya che. paNa digaMbara saMpradAyamAM AThane badale dazA divase mAnavAmAM Ave che ane pajusaNane badale ene dakSalakSaNa kahevAmAM Ave che. tathA eno samaya paNa vetAMbara paraMparA karatAM judo che. vetAMbaronA pajusaNa pUrNa thayAM ke bIjA divasathI ja digaMbaranI dazalakSaNa zarU thAya che. jaina dharmanA pAyAmAM tyAga ane tapanI bhAvanA mukhya hovAthI emAM tyAgI sAdhuonuM pada mukhya che. ane tethI ja jaina dharmanA tamAma parvemAM sAdhupadane saMbaMdha mukhya bhAga bhajave che, sAMvatsarika parva eTale tyAgI sAdhuone varSAvAsa nakkI karavAno divasa, ane aMtarmukha thaI jIvanamAM DokiyuM mArI temAMthI mela pheMkI devAnA ane tenI zuddhi sAcavavAnA nirdhArano divasa. A divasanuM mahatva jeI RtunI anukULatA pramANe tenI sAthe goThavAelA bIjA divase paNa teTaluM ja mahattva bhogave che, ane AThe divasa leke jema bane tema dhadhadhApo ocho karavAne, tyAga tapa vadhAravAne, jJAna udAratA Adi saddaguNo poSavAne ane aihika, pAralaukika kalyANa thAya evAM ja kAma karavAne prayatna kare che. dareka jenane vArasAmAMthI ja paryuSaNanA evA saMskAra maLe che ke te divase mA prapaMcathI nivRtti meLavI bane teTaluM vadhAre sAruM kAma karavuM. A Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa SaNa parva ane tenA upayeAga saMskArAnA baLathI nAnA ke meTA bhAI ke bahena dareka pazusaNa AvatAM ja pAta peAtAnI tyAga tapa AdinI zakti ajamAve che ane cAmera jyAM rRkhA tyAM jaina para parAmAM eka dhArmika vAtAvaraNa ASADa mahinAnA vALAnI peThe dherAI Ave che. AvA vAtAvaraNane lIdhe atyAre paNa A parvanA divaseAmAM nIcenI bAbate satra najare paDe che. (1) dhamAla ochI karIne ane teTalI nivRtti ane purasada meLavavAnA prayatna. (ra) khAnapAna ane khIjA keTalAka bhAgA upara AchA vadhatA aMkuza. (3) zAstrazravaNu ane AtmaciMtananuM vala. (4) tapasvI ane tyAgIonI tema ja sAdharmikAnI yeAgya pratipatti-bhakti. (5) jIvAne abhayadAna ApavAnA prayatna. (6) vera jhera visArI sahu sAthe sAcI maitrI sAdhavAnI bhAvanA. eka bAju vArasAmAM maLatA uparanI cha bAbatAnA sArA ane bIjI bAju dunyavI khaTapaTanI paDelI kuTevA e be vacce athaDAmaNu ubhI thAya che ane pariNAme ApaNe pazusaNunA kalyANasAdhaka divaseAmAM paNa icchIe tevA ane karI zakIe teTalA uparanA susakArAnA upayAga karI nathI zakatA ane dhArmika bAbate sAthe ApaNA haMmezanA samucita ane takarArI kusaskArIne seLabheLa karI che dareka bAbatamAM khaTapaTa, pakSApakSI, tANakheMca, huMsAtusI, ane vAMdhA vacakAnA prasaMgeA ubhA karIe chIe ane ekaMdare jIsaNa pachI kAMika unnata jIvana banAvavAne badale pAchA jyAM hatA tyAM ja AvIne ubhA rahIe chIe ane ghaNI vAra tA hatA te sthiti karatAM paNa nIce paDI ke utarI jaIe chIe. eTale pazusaNu jevA dhArmika divaseAnA upayeAma ApaNA AdhyAtmika jIvananA vikAsamAM tA thatA ja nathI puN sAmAjika ane rASTrIya jIvanamAM paNa ApaNe tenA kazA ja upayAga karI zakatA nathI. ApaNI sarva sAdhAraNanI bhUmikA vyAvahArika che. ApaNe gRhastha hAI badhuM ja jIvana bahirmukha gALIe chIe. eTale AdhyAtmika jIvananA tA sparza karavA lagabhaga Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa parvanAM vyAkhyAno azakta nIvaDIe chIe. paNa je jAtanA jIvanane vikAsa ApaNe icchIe chIe ane ApaNAthI sAdhavo zakya che te jAtanA eTale sAmAjika ane rASTrIya jIvanane ApaNe tuccha ane ochI kImatanuM mAnI lIdhuM che ane ApaNe ema lAyakAta vinA ja maheDa kahyA karIe chIe ke jIvana to AdhyAtmika ja kharuM che. AvI lAyakAta vinAnI samajathI ApaNumAM nathI thatuM AdhyAtmika jIvanane vikAsa ane nathI sudharatuM sAmAjika ke rASTrIya jIvana. tethI ApaNe ApaNA dhArmika suMdara vArasAno upayoga evI rIte karavuM joIe ke jethI ApaNuM sAmAjika ane rASTrIya jIvana sudhare ane AMtarika lAyakAta hoya to AdhyAtmika jIvana upara paNa tenI sArI asara thAya. A jAtane pajusaNanA divasene upayoga karavA mATe be vastunI mukhya jarUra che. (1) eka te e ke jena dharme potAnAM viziSTa vArasA tarIke kayAM kayAM to ApaNane ApyAM che ane tene sAmAjika tema ja rASTrIya kalyANanI dRSTie upayoga kevI rIte karI zakAya e jJAna meLavavuM ane (2) bIjuM e ke ApaNe pajusaNanI nivRttino upayoga evI dizAmAM karavo ke jethI ApaNuM uparAMta ApaNuM paDezI bhAIone ane dezavAsIone phAyado thAya ane ApaNuM sAmAjika jIvananI laMkAmAM tathA rAjyamAM pratiSThA baMdhAya. ApaNe hasate moDe saunI mokhare ubhA rahI zakIe ane ApaNu gharmanI sarasAI mATe abhimAna laI zakIe. A kAraNathI ame pajusaNane upayoga karavAnI rIta badalI che. ApaNumAM mukhya be vargo che. eka varga evo che ke tene navuM zuM, jUnuM zuM, mULa tattva zuM vagerene kaze ja vicAra nathI tene je cIle maLyo che te ja tenuM sarvasva che. e cIlA bahAra najara karavA ane potAnI rIta karatAM bIjI rIta jovAmAM paNa tene bahu duHkha thAya che. jagata tarapha AMkha ughADavAmAM paNa tene gunho thato hoya tema lAge che. tene potAnA sivAyanI bIjI koI paNa Dhaba, bIjI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa parva ane tene upayoga koI paNa bhASA, ane bIje kaI paNa vicAra asahya lAge che. ane bIjo varga evo che ke tene je sAme Ave te ja sAruM lAge che. pitAnuM navuM sarjana kAMI hotuM nathI, pitAno vicAra hato nathI, tene pitAnAM sthira the paNa kAMI hotAM nathI mAtra je tarapha lake jhukatA hoya te tarapha te varga jhuke che. pariNAme samAjanA ane vargothI ApaNuM dharmanA viziSTa tane vyApaka ane sAro upayoga thaI zakato ja nathI. tethI jarUranuM e che ke kemAM jJAna ane udAratA utare evI keLavaNuM ApavI. A kAraNathI paraMparAmAM cAlyuM AvatuM kalpasUtranuM vAcana na rAkhatAM ame keTalAka khAsa viSaya upara carcA karavAnuM gya dhAryuM che. e viSaya evA che ke je jenadharmanA kahe ke ( sarva dharmanA ) prANabhUta che. ane enI carcA evI daSTie karavA dhArI che ke jethI e tono upayoga badhI dizAmAM badhA adhikArIo karI zake. jene jemAM rasa hoya che, temAM tatvathI phAyado uThAvI zake. AdhyAtmikapaNuM kAyama rAkhI sAmAjika ane rASTrIya kalyANa sAdhI zakAya. ' navI paraMparAthI DaravAne kazuM ja kAraNa nathI. atyAranI cAlu paraMparAo paNa kAMI zAzvata nathI. je rIte ane je jAtanuM kalpasUtra atyAre vaMcAya che te paNa amuka vakhate ane amuka saMyogamAM ja zarU thayeluM. lagabhaga doDha hajAra varSa pahelAM to AvI jAhera sabhAmAM ane jAhera rIte kalpasUtra vaMcAtu ja nahatuM. e phakta sAdhusabhAmAM ja ane te paNa phakta amuka keTinA sAdhune moDhethI ja vaMcAtuM. pahelAM to te rAte ja vaMcAtu ane divase vaMcAya tyAre amuka saMgomAM sAdhu sAdhvIo bhAga laI zakatA. vaLI AnaMdapura nagaramAM dhruvasena rAjAnA samayamAM kalpasUtrane caturvidha saMgha samakSa vAMcavAnI taka ubhI thaI. ema thavAnuM prAsaMgika kAraNa e rAjAnA putra-zokanA nivAraNanuM hatuM paNa kharuM kAraNa to e hatuM ke te vakhate Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne jyAM tyAM comAsAmAM brAhmaNa saMpradAyamAM mahAbhArata, rAmAyaNa ane bhAgavata jevAM zAstro vAMcavAnI bhAre prathA hatI. joke e tarapha khuba jhukatA. bauddha saMpradAyamAM paNa jinacarita ane vinayanA gra vaMcAtA jemAM buddha bhagavAnanuM jIvana ane bhikhuono AcAra Avato. A kAraNathI lekavargamAM mahAna puruSonAM jIvana caritra sAMbhaLavAnI ane tyAgIonA AcAra jANavAnI utkaTa ruci jAgI hatI. e rucine tRpta karavA khAtara buddhizALI jena AcAryoe dhruvasena jevA rAjAnI taka laI kalpasUtrane jAhera vAcana tarIke pasaMda karyuM. emAM je paheluM jIvana caritra na hatuM te umeryuM ane mAtra sAmAcArIne bhAga je sAdhu samakSa ja vaMcAto hato te bhAgane gauNa karI zarUAtamAM bhagavAna mahAvIranuM carita dAkhala karyuM ane sarva sAdhAraNane te vakhatanI ruci pramANe pasaMda Ave e Dhabe ane evI bhASAmAM te goThavyuM. vaLI jyAre lekamAM vadhAre vistAra pUrvaka sAMbhaLavAnI ruci jamI, kalpasUtranI lekamAM bhAre pratiSThA jAmI, ane pajusaNamAM tenuM jAhera vAcana niyamita thaI gayuM tyAre vakhatanA vaheNa sAthe saMyoge pramANe AcAryoe TIkAo racI. e prAkRta ane saMskRta TIkAo paNa vaMcAvA lAgI. 17 mA saikA sudhImAM racAyelI ane te vakhatanA vicArane paDagho pADatI TIkAo paNa eka ati jUnA graMtha tarIke vaMcAvA ane saMbhaLAvA lAgI. chevaTe gUjarAtI ane hiMdI bhASAmAM paNa e badhuM utaryuM ane Aje jyAM tyAM vecAya che. A badhuM ja sAruM che ane te eTalA kAraNasara ke te lokonI bhAvanA pramANe badalAtuM rahyuM che. kalpasUtra akSaraznaH bhagavAna mahAvIrathI ja cAlyuM Ave che. ane emanA vakhatanI ja rIte Aje paNa vaMcAya che ema mAnI levAnI koI bhula na kare. lokazraddhA, lekaci ane upayogitAnI dRSTie je pheraphAra thAya che te je buddhipUrvaka karavAmAM Ave te lAbhadAyaka ja nIvaDe che. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa parva ane tene upayoga kalpasUtra ane tenA vAcananI je rIte atyAre cAle che temAM badhA ja ke rasa laI zake tema nathI, tenAM kAraNe A pramANe che:-(1) vAcana ane zravaNamAM eTale badhe vakhata Apavo paDe che ke mANasa kaMTALI jAya ane zraddhAne lIdhe besI rahe te paNa vicAra mATe to lagabhaga azakta banI jAya. (2) nakkI thayela Dhaba pramANe zabdo ane artho uccArAtA ane karAtA hovAthI temaja TharAvela vakhatamAM TharAvela bhAga puro karavAnuM hovAthI belanAra ke sAMbhaLanAra mATe bIjI carcA ane bIjI daSTinA avakAzano abhAva. (3) e vAcana vakhate vartamAna samAjanI ane dezanI dazA tarapha udAra dRSTie jovAnA valaNano abhAva ane tethI samAja ane rASTramAM upayogI thaI zake evI kalpasUtramAMthI hakIkata tAravI levAnI khaTa. (4) zraddhA, bhakti ane cAlu rUDhi upara eTaluM badhuM dabANa thAya che ke jene lIdhe buddhi, taka ane svataMtra jijJAsA taddana buThAM ja thaI jAya. (5) cAlu paristhiti vizenuM cheka ja ajJAna athavA tenI gerasamaja ane te tarapha AMkhamIMcAmaNu ane bhUtakALanI ekamAtra mRta hakIkatane sajIvana karavAne eka taraphI prayatna. - A ane AnA jevA bIjA kAraNone lIdhe ApaNuM pajusaNanuM kalpasUtravAcana nIsa jevuM thaI gayuM che, tene uddhAra karavAnI jarUra che. te bahu sArI rIte thaI zake evAM to ApaNI pAse che e ja vastu dhyAnamAM rAkhI A vakhate ame amArI dRSTi pramANe pheraphAra jAhera rIte zarU karyo che. tA. 20-8-30 sukhalAla Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma ane paMtha pahelAmAM eTale dharmamAM aMtardarzana hoya che eTale te AtmAnI aMdarathI uge che ane temAM ja pAkiyuM karAve che ke te tarapha ja mANasane vALe che. jyAre bIjAmAM eTale paMthamAM bahirdarzana, hoya che eTale te bahAranA vAtAvaraNamAMthI ja ane dekhAdekhImAMthI ja Avela hoya che tethI te bahAra ja najara karAve che ane mANasane bahAranI bAju jovAmAM ja rokI rAkhe che. dharma e guNajIvI ane guNAvalaMbI hovAthI te AtmAnA guNe upara ja raheluM hoya che. jyAre paMtha e rUpajIvI ane rUpAvalaMbI hevAthI tene badhe AdhAra bahAranA rUparaMga ane DAkaDamALa upara hoya che tethI te paheraveza, kapaDAne raMga, paheravAnI rIta ane pAse rAkhavAnAM sAdhano ane upakaraNonI khAsa pasaMdagI ane Agraha karAve che. pahelAmAM ekatA ane abhedanA bhAva uThe che ane samAnatAnI urmio uchaLe che. jyAre bIjAmAM bheda ane viSamatAnI tIrADe paDatI ane vadhatI jAya che. eTale pahelAmAM mANasa bIjA sAthe pitAne bheda bhUlI abheda tarapha ja jhuke che. ane bIjAnA duHkhamAM pitAnuM sukha visarI jAya che athavA ema kahe ke emAM ene pitAnAM judAM sukha duHkha jevuM kAMi tatva ja nathI hotuM; jyAre paMthamAM mANasa potAnI asalanI abheda bhUmine bhUlI bheda tarapha ja vadhAre ane vadhAre jhukato jAya che ane bIjAnuM duHkha ene asara nathI karatuM, pitAnuM sukha ene khAsa lalacAve che, athavA ema kahe ke emAM mANasanAM sukha ane duHkha sAthI chuTAM ja paDI jAya che. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma ane paMtha 11 emAM mANasane potAnuM ane pArakuM e be zabda Dagale ane pagale yAda Ave che. pahelAmAM sahaja namratA hovAthI emAM mANasa laghu ane halake dekhAya che temAM moTAI jevI kAMI vastu ja nathI hotI ane game teTalI guNasamRddhi ke dhanasamRddhi chatAM te hamezane mATe saiA karatAM pitAne nAme ja dekhe che. kAraNa ke dharmamAM brahma eTale sAcA jIvananI jhAMkhI thavAthI tenI vyApakatA sAme mANasane pitAnI jAta apa jevI ja bhAse che jyAre paMthamAM ethI ulaTuM che. emAM guNa ke vaibhava na paNa hoya chatAM mANasa potAne bIjAthI meTo mAne che ane tema manAvavA yatna kare che emAM namratA hoya to te banAvaTI hoya che ane tethI te mANasane meTAino ja khyAla pUre pADe che. enI namratA e meTAIne mATe ja hoya che. sAcA jIvananI jhAMkhI na hevAthI ane guNenI anantatAnuM temaja pitAnI pAmaratAnuM bhAna na hovAthI paMcamAM paDele mANasa pitAmAM laghutA anubhavI zakato ja nathI mAtra te laghutA darzAvyA kare che. - dharmamAM daSTi satyanI hevAthI temAM badhI bAju jevA jANavAnI dhIraja ane badhI ja bAjuone sahI levAnI udAratA hoya che. paMthamAM ema nathI hatuM. temAM daSTi satyAbhAsanI hovAthI te eka ja pitAnI bAjune sarva satya mAnI bIjI bAju jevA jANavA tarapha valaNa ja nathI ApatI ane virodhI bAjuone sahI levAnI ke samajI levAnI udAratA paNa nathI arpatI. dharmamAM pitAnuM doSadarzana mukhya ane bIjAonA guNanuM darzana mukhya hoya che. jyAre paMcamAM tethI ulaTuM che. paMthavALe mANasa bIjAnA guNe karatAM doSo ja khAsa joyA kare che ane pitAnA doSo karatAM guNe ja vadhAre jovA temaja gAyA kare che, athavA to enI najare potAnA de caDatA ja nathI. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa parvanAM vyAkhyAnA dharmagAmI ke dharmaniSTha mANasa prabhune potAnI aMdara ja ane peAtAnI AsapAsa ja jue che tethI tene bhUla ane pApa karatAM prabhu joI jaze evA bhaya lAge che, tenI zarama Ave che. jyAre pthagAmI mANasane prabhu kAMtA jeselamamAM, kAMtA mAmadInAmAM, kAMtA muddagayA ke kAzImAM ane kAMtA zatruMjaya ke aSTApadamAM dekhAya che athavA tA paikuMThamAM ke muktisthAnamAM hAvAnI zraddhA hoya che eTale te bhUla karatAM prabhuthI peAtAne vegaLA mAnI jANe kAI tenI bhUla jotuM jANutuM ja naheAya tema, nathI kAIthI bhaya khAtA ke nathI zaramAtA ane ene bhUlanuM du:kha sAlatuM ja nathI ane sAle te ye krI bhUla na karavAne mATe nahi. 12 dharmamAM cAritra upara ja pasaMdagInuM dhAraNa hAvAthI temAM jAti liMga, umara, bhekha, cinhA, bhASA ane khIjI tevI bahAranI vastuene sthAna ja nathI jyAre paMthamAM e ja khAdya vastuone sthAna hAya che. kai jAtinA ? puruSa ke strI ? kaI umaranA ? veSA che ? kai bhASA eTale che? ane kaI rIte uThe ke ese che ? e ja emAM jovAya che; ane enI mukhyatAmAM cAritra khAI jAya che. ghaNI vAra teA leAkeAmAM jenI pratiSThA naheAya evI jAti evuM liMga evI 'mara ke evA veza cihnavALAmAM je khAsu cAritra hAya tApaNu pathamAM paDela mANasa tene lakSamAM leteA ja nathI ane ghaNIvAra teA tevAne tarADI paNa kADhe che. dharmamAM vizva e eka ja ceAA che. temAM khIjA kAI nAnA ceAkA na hAvAthI AbhaDacheTa jevI vastu ja nathI heAtI ane hAya che te eTaluM ja ke temAM peAtAnuM pApa ja mAtra AbhaDacheTa lAge che. jyAre 5thamAM ceAkAvRtti evI hoya che ke jyAM dekhA tyAM AbhaDacheTanI gama Ave che ane tema chatAM cekAvRttinuM nAka peAtAnA pApanI durgaMdha sudhI zakatuM ja nathI. tene vAte mAneluM e ja suvAsavALu Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma ane paMtha 13 ane pite cAlatuM hoya te ja rasto zreSTha lAge che tethI te bIje badhe badaba ane bIjAmAM pitAnA paMtha karatAM utaratApaNuM anubhave che. TuMkamAM kahIe to dharma mANasane rAtadivasa piSAtA bheda saMskAramAMthI abheda tarapha dhakele che ane paMtha e poSAtA bhedamAM vadhAre ane vadhAre umero kare che. ane kyAreka daivayoge abhedanI taka koI ANe to temAM tene saMtApa thAya che. dharmamAM dunyavI nAnI moTI takarAra paNa (jara, jerU jamInanA ane nAnama moTapanA jhaghaDAo) zamI jAya che. jyAre paMthamAM dharmane nAme ja ane dharmanI bhAvanA upara ja takarAre ugI nIkaLe che. emAM jhaghaDAdinA dharmanI rakSA ja nathI dekhAtI. A rIte jotAM dharma ane paMthano taphAvata samajavA khAtara eka pANIne dAkhale laIe, paMtha e samudra, nadI, taLAva ke kUvAmAM paDelA pANu jevo ja nahi paNa lekanA gaLAmAM khAsa karIne pIvAnA hiMduonA gaLAmAM paDela pANu jevo hoya che. jyAre dharma e AkAzathI paDatA varasAdanA pANu jevo che. ene mana koI sthAna uMcu ke nIcuM nathI. emAM eka jagAe eka svAda ane bIjI jagAe bIje svAda nathI. emAM rUparaMgamAM paNa bheda nathI ane koI paNa ene jhIlI ke pacAvI zake che. jyAre paMtha e hiMduonA geLAnA pANI jevo hoI tene mana tenA potAnA sivAya bIjAM badhAM pANI aspRzya hoya che. tene potAne ja svAda ane pitAnuM ja rUpa game tevuM hovA chatAM game che ane prANute paNa bIjAnA goLAne hAtha lagADatAM roke che. paMtha e dharmamAMthI janmela hovA chatAM ane pitAne dharmapracAraka mAnavA chatAM te haMmezAM dharmane ja ghAta karatA jAya che. jema jIvatA lohI ane mAMsamAMthI ugelo nakha jema jema vadhato jAya Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAnA tema tema te lohI ane mAMsane ja herAnagati kare che. tethI jyAre e vadhu paDatA nakha kApavAmAM Ave tyAre ja hADapiMjaranI salAmatI sacavAya che tema dharmathI vikhuTA paDelA paMca (ekavAra bhale te dharmamAMthI janmyA hoya chatAM) paNa jyAre kApa pAme ane chedAya tyAre ja mAsa jAta sukhI thAya. alabatta ahIM e prazna jarUra thaze ke dharma ane 5tha vacce meLa che ke nahi ane hAya tA te kevI rIte ? enA uttara sahelA che. jIvatA nakhane kAI nathI kApatuM. ulaTA e kapAya tA duHkha thAya che. leAhI ane mAMsanI salAmatI jokhamamAM Ave che, te saDavA lAge che tema je pacanI aMdara dharmanuM jIvana heAya te te 5Mca eka nahI hajAra hA, zAmATe mANusa jeTalA ja na heAya; chatAM lekAnuM kalyANu ja thavAnuM. kAraNa ke emAM prakRtibheda ane khAsIatA pramANe hajArA bhinnatAo hAvA chatAM kaleza nahi hAya, prema haze. abhimAna nahi hoya, namratA haze. zatrubhAva nahi hAya, mitratA haze. ukaLavApaNuM nahi haiAya. khamavApaNuM haze. pathA hatA, che ane raheze paNa temAM sudhAravA jevuM ke karavA jevuM hAya tA te eTaluM che ke temAMthI vikhurA paDelA dharmanA AtmA temAM karI ApaNe puravA, eTale ApaNe kAi paNa pacanA heAe chatAM temAM dharmanAM tattvA sAcavIne ja te pAMcane anusarIe. ahiMsAne mATe hiMsA na karIe ane satyane mATe asatya na khelIe. pathamAM dharmanA prANa phUMkavAnI khAsa zarata e che ke dRSTi satyAgrahI haiAya. satyAgrahI hAvAnAM lakSaNe TuMkamAM A pramANe cheH (1) pAte ja mAnatA ane karatA hAIe tenI pUrepUrI samaja hAvI joI e ane peAtAnI samaja upara eTale badhA vizvAsa hAvA joie ke khIjAne sacADhatAthI samajAvI zakAya. (2) peAtAnI mAnyatAnI yathArtha samaja ane yathArtha vizvAsanI seATI e che ke khIjAne te samajAvatAM jarA paNa Aveza ke gussA na Ave ane e samajAvatI vakhate paNa enI khubIonI sAthe ja jo kAMI khAmIe dekhAya teA tenI paNa vagara saMkeAce mulAta karatA ja javuM. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma ane paMtha 15 (3) jema potAnI daSTi samajAvavAnI dhIraja tema bIjAnI dRSTi samajavAnI paNa teTalI ja udAratA ane tatparatA hovI joIe. bane athavA jeTalI bAjuo jANI zakAya te badhI bAjuonI sarakhAmaNI ane baLAbaLa tapAsavAnI vRtti paNa hovI joIe eTaluM ja nahi paNa potAnI bAju nabaLI ke bhUla bharelI bhAsatAM tene tyAga tenA prathamanA svIkAra karatAM vadhAre sukhada manAvo joIe. (4) koI paNuM AkhuM satya deza, kALa ke saMskArathI parimita nathI hetuM mATe badhI bAjuo jevAnI ane dareka bAjumAM ja khaMDa satya dekhAya to te badhAne samanvaya karavAnI vRtti hevI joIe pachI bhale jIvanamAM game teTaluM ochuM satya AvyuM heya. paMcamAM dharma nathI mATe ja patha samAja ane rASTrano ghAta kare che. jyAM jyAM samAja ane rASTramAM ekatA AvavAnA prasaMge Ave che tyAM tyAM badhe ja niprANa paMthe ADe Ave che. dharmajanita patha sarajAyA to hatA mANasa jAtane ane vizvamAtrane eka karavA mATe. 5 dAvo paNa e ja kArya karavAne kare che ane chatAM Aje joIe chIe ke ApaNane paMthe ja eka thatAM, ane maLatAM aTakAve che. paMtha eTale bIjuM kAMI nahI paNa dharmane nAme utareluM ane poSAyeluM ApaNuM mAnasika saMkucitapaNuM ke mithyA abhimAna. jyAre lokakalyANa khAtara ke rASTrakalyANa khAtara eka najIvI bAbata jatI karavAnI hoya che tyAre paMcanA jherIlA ane sAMkaDA saMskAra AvIne ema kahe che ke sAvadha na ! tArAthI ema na thAya. ema karIza to dharma rasAtaLa jaze, lo ke zuM dhAraze ane zuM kaheze ! kai digaMbara pitAnA pakSa taraphathI cAlatA tIrthanA jhaghaDAmAM bhAga na le, ke phaMDamAM nANuM bharavAnI paisA chatAM nA pADe, agara lAgavaga chatAM kacerImAM sAkSI thavAnI nA pADe to tene paMca tene zuM kare ? AkhuM ToLuM hiMdu maMdira pAse tAjI laI jatuM hoya ane koI eka sAco musalamAna hiMduonI lAgaNI na dukhavavA khAtara Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne bIje raste javAnuM kahe agara gokazI karavAnI nA pADe to te musalamAnanI ene paMtha zI vale kare ? eka AryosamAjane sabhya kayAreka sAcI daSTithI mUrtinI sAme bese te tene samAja-paMtha tene zuM kare? Aja rIte paMtha satya ane ekatAnI ADe AvI rahyA che athavA ema kaho ke ApaNe pote ja potAnA paMthamaya saMskAranA zastrathI satya ane ektAno droha karI rahyA chIe, tethI ja to paMthAbhimAnI moTA moTA manAtA dharmaguruo paMDito ke purohita kadI maLI zaktA ja nathI, ekarasa thaI zakatA ja nathI. jyAre bIjA sAdhAraNa mANaso sahelAIthI maLI zake che. tame joze ke ektAne ane leka kalyANano dAvo karanAra paMthanA guruo ja eka bIjAthI judA hoya che. je evA dharmaguruo eka thAya eTale ke paraspara Adara dharAvatA thAya, sAthe maLIne kAma kare ane jhaghaDAne sAme AvavA ja na de to samajavuM ke have emanA paMthamAM dharma Avyo che. ApaNuM AjanuM kartavya paMthamAM kAMte dharma lAvavAnuM che ane nahi to pathene mITAvavAnuM che, dharmavinAnA paMtha karatA apaMtha evA manuSya ke pazu suddhAM thavuM te lokahitanI daSTie vadhAre sArU che enI koI nA pADe kharuM ? tA. 21-8-30 sukhalAla. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA ane amAri mAnava prakRtimAM hiMsA ane ahiMsAnA bane to samAyelAM che. hiMdustAnamAM tenA mULa vatanIonI ane pAchaLathI temanA vijetA tarIke jANItA AryonI jAhojalAlI vakhate aneka jAtanAM kALidAne temaja yajJayAganI bhAre prathA hatI ane emAM mAtra pazuo ke paMkhIo ja nahi paNa manuSya suddhAMnI baLi apAtI. dhArmika gaNatA hiMsAne A prakAra eTalI hada sudhI vyApela hato ke tenA asAdhAtathI bIjI bAjue e hiMsAne virodha zarU thayo hato, ane ahiMsAnI bhAvanAvALA paMthe bhagavAna mahAvIra ane buddha A pAnuM sthapAI gayA hatA. ema chatAM ahiMsA tavanA ananya piSaka tarIke ane ahiMsAnI AjanI cAlu gaMgAnI gaMgotrI tarIke te je be mahAna aitihAsika puruSo ApaNI sAme che te bhagavAna mahAvIra ane buddha ja che. emanA samayamAM ane emanA pachI hiMdustAnamAM ahiMsAne je poSaNa maLyuM che, tene jeTajeTalI rIte ane jeTajeTalI dizAmAM pracAra thayo che temaja ahiMsA tattvaparatve je zAstrIya ane sUkSma vicAra thayA che enI joDa hiMdustAnanI bahAranA koIpaNa dezanA ItihAsamAM maLI zake tema nathI. duniyAnA bIjA dezo ane bIjI jAtio upara asAdhAraNa prabhAva pADanAra, temane jitanAra ane kAyamane mATe temanAM mana harI lenAra hiMdustAnamAM rAI tatva uddabhavyuM hoya to te hajAro varSathI Aja sudhI saLaMga ochevatte aMze cAlyuM AveluM ane vikAsa pAmeluM ahiMsA tattva ja che. Aja paNa gulAmIgrasta hiMdustAnanuM teja je kAMI hoya to te mAtra ahiMsA ane ahiMsA ja che. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne ahiMsAnA pracAraka jaina ane bauddhasaMgho vyavasthita sthapAyA pachI tenuM pracArakArya comera khUba jesabhera cAlavA lAgyuM, enA pUrAvAo Aje paNa jIvatA che. mahAna samrATa azokanI dharmalipiomAM je pharamAne che te ApaNane spaSTa jaNAve che ke azoke utsavo ane samAraMbhamAM hiMsA na karavAnI AjJA karI hatI, athavA eka rIte leke pAse ema na karavAnI potAnI icchA teNe darzAvI hatI. jAte hiMsAmukta thaI phakIrI dhAraNa karI, rAjadaMDa dhAraNa karanAra azokanI dharmaAjJAone prabhAva dareka paMthanA leke upara keTalo paDayo haze enI kalpanA karavI kaThaNa nathI. rAjakIya pharamAno dvArA ahiMsAnA pracArane A mArga akathI aTako nathI. tenA pautra jANatA jaina saMpratirAjAe e mArganuM bhAre anusaraNa karyuM hatuM ane potAnA pitAmahanI ahiMsAnI bhAvanAne eNe pitAnI Dhabe ane potAnI rIte bahu ja poSI hatI. rAjAo, rAjakuTuMba ane moTA moTA adhikArIo ahiMsAnA pracAra tarapha jhukelA hoya te uparathI be vAta jANavI sahela che. eka to e ke ahiMsApracAraka saMe potAnA kAryamAM keTalI hada sudhI pragati karI hatI ke jenI asara mahAna samrATa sudhI thaI hatI. ane bIjI vAta e ke lokone ahiMsAtattva keTaluM rucyuM hatuM athavA temanAmAM dAkhala thayuM hatuM ke jene lIdhe teo AvA ahiMsAnI ghoSaNuM karanArA rAjAone mAna ApatA. kaliMgarAja AhaMta samrATa khAravele paNa e mATe khUba karyuM hoya tema tenI kArakIrdI uparathI lAge che. vacce vacce balidAnavALA yajJanA yuge mAnavaprakRtimAMthI udayamAM AvatA gayA ema ItihAsa spaSTa kahe che. chatAM ekaMdara rIte jotAM hiMdustAna ane tenI bahAra e banne ahiMsApracAraka saMghanA kAryo ja saphaLatA vadhAre meLavI che. dakSiNa ane uttara hiMdustAnanA madhyakAlIna jaina ane bauddha rAjAo tema ja rAjakuTuMba ane amaladAronuM paheluM kArya ahiMsAnA pracAranuM ja rahyuM hoya tema Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA ane amAri 19 mAnavAne ghaNuM kAraNe che. pazcima hiMdustAnanA prabhAvazALI rAjyakartA parama AhaMta kumArapALanI ahiMsA to eTalI badhI jANItI che ke ghaNAne Aje te atizayatAvALI lAge che. mogala samrATa akabaranuM mana haraNa karanAra tyAgI jena bhikSu hIravijayasUrinA ane tyAra pachInA temanA anugAmI ziSyonA bAdazAha pAsethI ahiMsA paratve meLavelAM pharamAne hamezane mATe ItihAsamAM amara rahe tevAM che. A uparAMta ThAkaraDAo, jamInadAre, lAgavagavALA amaladAre ane gAmanA AgevAna paTela taraphathI paNa hiMsA na karavAnAM maLelAM vacano je ApaNe meLavI zakIe ane maLI Ave te A dezamAM ahiMsApracAraka saMdhe ahiMsAnuM vAtAvaraNa ubhuM karavA keTalo puruSArtha karyo che enI kAMIka kalpanA Ave. ahiMsApracAranA eka sageTa pUrAvA tarIke ApaNe tyAM pAMjarApoLanI saMsthA cAlI Ave che. A paraMparA kyArathI ane konI dvArA astitvamAM AvI e cokkasa kahevuM kaThaNa che. chatAM gUjarAtamAM eno pracAra ane enI pratiSThA jotAM ema mAnavAnuM mana thaI jAya che ke pAMjarApoLanI saMsthAne vyApaka karavAmAM kadAca kumArapAlane ane tenA dharmaguru AcArya hemacaMdrane mukhya hAya heya. AkhAye kaccha, kAThiyAvADa ane gujarAtanuM tema ja rajaputAnAnA amuka bhAganuM kAI evuM jANunuM zahera ke sArI AbAdIvALA kasaba nahi maLe ke jyAM pAMjarApoLa na hoya. ghaNe sthaLe to nAnA gAmaDAomAM paNa prAthamika nizALo (prAImarI skula) nI peThe pAMjarApoLanI zAkhAo che. A badhI pAMjarApaLA mukhyapaNe pazuone ane aMzataH paMkhIone paNa bacAvavAnuM ane tenI sArasaMbhALa rAkhavAnuM kAma kare che. ApaNI pAse atyAre cokkasa AMkaDA nathI paNa mArI sthULa aTakaLa evI che ke daravarSe A pAMjarApoLa pAchaLa jene pacAsa lAkhathI ocho kharca nathI karatA. ane e pAMjarApoLonA AzrayamAM kAMI nahi te nAnAmeTA lAkheka Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAno chavA sArasaMbhALa pAmatA haze. gujarAta bahAranA bhAgamAM jyAM. jyAM gazALAo cAle che tyAM badhe mukhya bhAge phakta gAyanI ja rakSA karavAmAM Ave che. gozALAo paNa dezamAM puSkaLa che ane temAM hajAro game gAyo rakSaNa pAme che. pAMjarApoLanI saMsthA he. ke gozALAnI saMsthA che paNa e badhI pazurakSaNanI pravRtti, ahiMsApracAraka saMghanA puruSArthane ja AbhArI che ema kAI paNa vicArakakathA vinA bhAgye ja rahI zake. A uparAMta kIDIArAnI prathA, jaLacarene ATAnI goLIo khavaDAvavAnI prathA, zikAre ane devInA bhAge baMdha karAvavAnI prathA, e badhuM ahiMsAnI bhAvanAnuM ja pariNAma che. - atyAra sudhI ApaNe pazu, paMkhI ane bIjA jIvajaMtuo viSe ja vicAra karyo che. have ApaNe manuSyajAti tarapha paNa vaLIe. dezamAM dAnaprathA eTalI dhaMdhabaMdha cAlatI ke temAM kaI mANasa bhUkhe rahevA bhAgye ja pAmatuM. pracaMDa ane vyApaka lAMbA. duSkALAmAM jagaDuzA jevA sakhI gRhasthoe potAnA annabhaMDAro ane khajAnAo khullA mUkyAnA vizvasta lekhI purAvAo che. je dezamAM pazupaMkhI ane bIjA zudra jIvo mATe karaDe rUpIA kharcAtA hoya te dezamAM mANasajAta mATe lAgaNuM ochI hoya agara to te mATe kAMI na thayuM hoya ema kalpavuM e vicArazaktinI bahAranI vAta che. ApaNuM dezanuM Atithya jANItuM che, ane Atithya e mAnavajAtane lakSIne ja che. dezamAM lAkho game tyAgI ane phakIre thaI gayA ane che. te eka Atithya-manuSya taraphanI lekAnI vRtti-nA. pUrAvo che. apaMgo, anAthI ane bImArI mATe bane teTaluM vadhAremAM vadhAre karI phITavAnuM brAhmaNa, bauddha ane jaina traNenA zAstromAM pharamAna che, je tatkAlIna lekarucino paDaghe che. manuSyajAtinI sevAnI divase divase vadhatI jatI jaruriyAtane lIdhe, ane DeraNI dharmanI agatya sarvathI prathama TevAne lIdhe, ghaNIvAra ghaNuM Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA ane amAri 21 bhAIo Aveza ane utAvaLamAM ahiMsAnA premI lene ema kahI de che ke emanI ahiMsA kIDImADI ane bahu te pazupaMkhI sudhI vyApelI che. mAnava jAtane ane dezabhAIone te bahu ochI sparze che paNa A vidhAna barAbara nathI enI sAbItI mATe nIcenI hakIkata basa gaNAvI joIe. (1) jUnA ane madhya kALane bAjue mUkI mAtra chellA so varSanA nAnAmoTA ane bhayaMkara duSkALa tema ja bIjI kudaratI Aphato laI te vakhatane ItihAsa tapAsIe ke temAM annakaSTathI pIDAtA mAnavA mATe keTakeTaluM ahiMsApaSaka saMgha taraphathI karavAmAM AvyuM che, keTalA paisA kharacavAmAM AvyA che, TaluM anna vaheMcavAmAM AvyuM che! davAdArU ane kapaDAM mATe paNa TaluM karavAmAM AvyuM che. dA. ta. chapane duSkALa ke jenI vigato meLavI zakya che. (2) duSkALa ane kudaratI bIjI Aphato na hoya teve vakhate paNa nAnA nAnA gAmaDAmAM suddhAM je kaMI bhUkhe maratuM jANamAM Ave te tene mATe mahAjana ke koI ekAda gRhastha kaI ane kevI rIte madada pahoMcADe che enI vIgata jANavI. (3) ardhA karoDa jeTale phakIra, bAvA ane sAdhusaMtone varga moTe bhAge jAtamahenata vinA ja bIjA sAdhAraNa mahenatu varga jeTalA ja sukha ane ArAmathI haMmezA nabhato Avyo che ane nabhe jAya che te. ATalo sAco bacAva chatAM upara darzAvela AkSepanI pAchaLa be satya samAyelAM che je bahu kIMmatI che ane jenA upara vadhAre dhyAna ApavAnI jarUra ubhI thaI che. (1) paheluM te e ke ApaNuM mAnavajAti taraphanI ahiMsA ke dayA vyavasthita ke saMgati nathI eTale moTe bhAge jyAM, jevI rIte, ane jeTalA pramANamAM mAnavabhAIo mATe kharca karavAnI jarUra hoya tyAM, tevI rIte ane teTalA pramANamAM saMgIna kharca karAtuM nathI ane kharca karavAmAM sAvadhAnI cokasAI rakhAtAM nathI; temaja ghaNIvAra mAnavabhAIo Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --- - 22 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne. pAchaLa e ane eTale badho kharca thAya che ke ulaTo e kharca temanI sevAne badale temanI hiMsAmAM ja umerAnuM kAraNa thaI jAya che. (2) ane bIjuM satya e che ke prAcIna ane madhyakALamAM kadI ubhI nahi thayelI evI jIvananirvAhanI ane udyoganI muzkela paristhiti Aje ubhI thaI che ke jemAM sauthI pahelAM ane vadhAremAM vadhAre manuSyajAti tarapha ja lakSa apAvuM joIe. khAsa karIne jyAre paradhama ane paradezanA bhAI e ApaNuM dezamAM ApaNA bhAIo mATe zuddha ahiMsAnI niSThAthI ke rAjakIya daSTithI, sevA karanArI vividha saMsthAo calAvI rahyA hoya ane ApaNuM dezavAsIo jIvananirvAha tema ja bIjI sagavaDasara ApaNuM deza taraphathI udAsIna thaI paradezI loke tarapha DhaLI jatA hoya, tyAre te dezanI akhaMDatA khAtara ane mukAbalAmAM TakI rahevA khAtara mAnavasevA tarapha sauthI paheluM ane sauthI vadhAre vyavasthita dhyAna ApavAnI jarUra ubhI thAya e svAbhAvika che. A be satya upara ja AjanI ApaNI ahiMsA ane amArinuM vyAvahArika svarUpa nakkI karI zakAya tema che. jIvananI tRSNa hovI eTale ke calAvI zakAya te karatAM vadhAre jarUriyAta ubhI karI te purI pADavA khAtara bIlakula badale ApavAnI vRtti rAkhyA sivAya agara to ochAmAM ochA badale ApIne bIjAonI sevA levI te hiMsA. A vyAkhyA sAmAjika hiMsAnI che tAvika hiMsA to ethI paNa vadhAre sUkSma che. emAM koI paNa jAtanA thoDAmAM ceDA vikArano paNa samAsa thaI jAya che. tAttviA ahiMsAmAM mAtra sahana ane sahana ja agara te tyAga ane tyAga ja karavApaNuM che. paraMtu ahIM sAmAjika ane rASTrIya dRSTie ahiMsAne vicAra karavAno hovAthI ane tevI ja ahiMsAnI vadhAre zakyatA temaja vadhAre upayogitA hovAthI A sthaLe te ja ahiMsAne vicAra prastuta che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sApa ane bhAvanAne thatuM ahiMsA ane amAri 23 ahiMsA ke amArinAM be rUpi che. (1) niSedhAtmaka (nakAra), (2) temAMthI ja phalita thatuM bhAvAtmaka (hakAra). keIne IjA na karavI ke keAIne pitAnA duHkhanA tenI anicchAe bhAgIdAra na karavA e niSedhAtmaka ahiMsA che. bIjAnA du:khamAM bhAgIdAra thavuM agara te pitAnI sukha sagavaDano lAbha bIjAne Apavo e bhAvAtmaka ahiMsA che. e ja bhAvAtmaka ahiMsA dayA agara te sevA tarIke jANItI che. sagavaDa khAtara ApaNe ahIM ukta banne prakAranI ahiMsAne anukrame ahiMsA ane dayAnA nAmathI oLakhAvIzuM. ahiMsA e evI vastu che ke jenI dayA karatAM vadhAremAM vadhAre kIMmata hovA chatAM te dayAnI peThe ekadama saunI najare nathI caDatI. dayAne lekagamya kahIe to ahiMsAne svagamya kahI zakAya. je mANasa ahiMsAne anusate heya te tenI suvAsa anubhave che. teno phAyado te anivArya rIte bIjAone maLe ja che. chata ghaNIvAra e phAyado uThAvanAra suddhAne e phAyadAnA kAraNe ahiMsAtattvane khyAla suddhAM nathI hoto, ane e ahiMsAnI suMdara asara bIjAonA mana upara paDavAmAM ghaNIvAra ghaNe lAMbo vakhata pasAra thaI jAya che. jyAre dayAnI bAbatamAM ethI ulaTuM che. dayA e evI che ke tene pALanAra karatAM ghaNIvAra teno lAbha uThAvanArane ja vadhAre suvAsa Ave che. dayAnI suMdara asara bIjAonA mana upara paDatAM vakhata jato ja nathI. tethI dayA e ughADI taravAra jevI saunI najare Ave evI vastu che, tethI tene AcaravAmAM ja dharmanI prabhAvanA dekhAya che. samAjanA vyavasthita dhAraNa ane poSaNa mATe ahiMsA temaja dayA banenI anivArya jarUra che. je samAjamAM ane je rASTramAM jeTale aMze bIjA upara trAsa vadhAre gujarato hoya, nabaLAnA hakake vadhAre kacarAtA hoya te samAja ke te rASTra teTalo ja vadhAre duHkhI ane gulAma. tethI ulaTuM je samAjamAM ane je rASTramAM eka vargane bIjA varga upara, ke eka vyaktine bIjI vyakti upara jeTale trAsa che, Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne athavA bIjA nabaLAnA hakakanI jeTalI vadhAre rakSA eTale ja te samAja ane te rASTra vadhAre sukhI ane vadhAre svataMtra. e ja rIte je samAja ane je rASTramAM sabaLa vyaktio taraphathI nabaLAo mATe jeTajeTaluM vadhAre sukhasagavaDane bhega apAto hoya, jeTajeTalI temanI vadhAre sevA karAtI heya, teTalo te samAja ane te rASTra vadhAre svastha ane vadhAre AbAda. ethI ulaTuM jeTajeTaluM vadhAre svArthIpaNuM teTateTalo te samAja vadhAre pAmara ane vadhAre chinnabhinna. A rIte ApaNe samAja ane rASTranA ItihAsa uparathI eka nizcita je pariNAma tAravI zakIe chIe te e che ke ahiMsA ane dayA e banne jeTalAM AdhyAtmika hita karanArAM taravo che teTalAM ja te samAja ane rASTranAM dhAraka ane poSaka tattvo che. e bane tonI jagatanA kalyANArthe eka sarakhI jaruriyAta hovA chatAM ahiMsA karatAM dayA jIvanamAM lAvavI kAMIka sahela che. aMtardarzana vinA ahiMsA jIvanamAM utArI zakAtI nathI, paNa dayA to aMtardazana vinAnA ApaNuM jevA sAdhAraNuM lekanA jIvanamAM paNa utarI zake che. ahiMsA e nakArAtmaka hovAthI bIjA keIne trAsa ApavAnA kAryathI mukta thavAmAM ja AvI jAya che, ane emAM bahu ja bArikIthI vicAra na paNa karyo hoya chatAM enuM anusaraNa vidhipUrvaka zakaya che, jyAre davAnI bAbatamAM ema nathI. e bhAvAtmaka hovAthI ane enA AcaraNano AdhAra saMyoga temaja paristhiti upara raheluM hovAthI, ene pALavAmAM vicAra karavo paDe che, bahu ja sAvadhAna rahevuM paDe che, ane bahu ja dezakALanI sthitinuM bhAna rAkhavuM paDe che. ahisA ane dayA bannenI pAchaLa siddhAMta to Atmaupajyane che, eTale tattvanI dRSTie kAI paNa kSudramAM sudra ke moTAmAM moTA jIvanA pratye AcaravAmAM AvatI ahiMsA ke dayAnuM pariNAma Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ japa ahiMsA ane amAri samAna ja che, tema chatAM ApaNe sAmAjika ane sthaLa bhUmikAnA le chIe, ApaNe ApaNuM kartavya ane AcaraNano paDagho sAMbhaLavA haMmezAM ApaNuM potAnA kAna ughADA rAkhIe chIe ane je karyuM tenI loko upara zI chApa paDI athavA leke Icche tema ApaNe AcaryuM ke nahi ema jANavA hamezAM tejAra hAIe chIe, eTale ke ApaNe vyAvahArika dharmanuM anusaraNa pahelAM karIe chIe. vaLI ApaNe ApaNuM samAja ane kuladharmanI bIjAo pAse vadhAre UMmata aMkAvavA IcchIe chIe. A kAraNathI bIjI koIpaNa jIva jAti karatAM manuSyajAti tarapha ahiMsA ne dayAno hAtha laMbAvavAnI ApaNane jANe ajANe ke IcchAe anicchAe pahelI pharaja paDe che. tamArI sAme traNa mANase che evI kalpanA kare. eka jaNa gaLInA zIkArI paMjAmAMthI seMkaDo mAkhone bacAve che agara to kAbaranI kaThora cAMcamAMthI hajAre kIDA maTeDAne bacAve che. bIje bagalAnI cAMcamAMthI mAchalIone agara te zIkArInI jALamAMthI hiraNone choDAve che. trIje kaI luMTArA ke khUnInA paMjAmAM sapaDAyela eka mAnavabhAIne bacAve che. A traNe do tamArI sAme hoya temAM chelA karatAM pAchallAomAM ja uttarottara vadhAre ane vadhAre jIvono bacAva thAya che e dekhItuM che. chatAM tamArA upara e traNamAMthI konI vadhAre sArI asara thaze? eTale ke tame e traNe dayALu vyaktiomAM kene zreSTha kahezo ? athavA to kenI dayAnI vadhAre kImata AMkazo ? huM dhAruM chuM dareka jaNa vagara sAce manuSyane acAvanAra vyaktine ja vizeSa dayALu kahevA. A dalIla uparAMta bIjI paNa keTalIka evI dalIla che ke je manuSya jAti tarapha sauthI paheluM lakSa kheMcavAnI tarapheNa kare che. (1) manuSya pote svastha ane sAdhanasaMpanna hoya te te pitAnI jAti uparAMta bIjI jIva jAtionI paNa khUba sevA karI zake che. jyAre manuSya sivAyanuM kAI prANa tema karavA asamartha che. (2) manuSya e bIjA keI paNa jIvadhArI Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne karatAM vadhAre vicAra ane vartanavALA hovAthI, temaja enI zaktione upayoga karavAnI svataMtratA enAmAM sa karatAM vadhAre hovAthI te jema vadhAremAM vadhAre bIjAone herAna kartA thaI zake che tema bIjA koI paNa chavadhArI karatAM bIjAone mATe te vadhAre kalyANakAraka paNa nIvaDe che. eTale vikAsazIla hovAthI ja manuSya e, saithI pahelAM dayA ane sevA meLavavAno adhikArI che. manuSya jeTaluM potAnA jIvanane vyApaka ane sarasa upayoga bIjuM koI paNa prANI karI zakatuM nathI. (3) manuSyanI saMkhyA bIjA koI paNa jIvadhArIo, karatAM ochI ja hoya che, kAraNake haMmezAM vikAsazIla varga mAne che hoya che. ATalo nAnakaDo varga je sukhI ane samAdhAnavALo che hoya to game teTalI rAhata ane madada ApyA chatAM paNa bIjA jIvadhArIo kadI svastha ane sukhI rahI na zake. eTale ke manuSya jAtinI sukhazAMti upara ja bIjA jIvonI sukhazAMtine AdhAra che. A kAraNothI ApaNe ApaNI dayAne jhare dareka jaMtu upara bhale cAlu rAkhIe tema chatAM vadhAremAM vadhAre ane sauthI pahelAM mAnavabhAIo tarapha ja e vahete rAkhavo joIe ane mAnavabhAIomAM paNa je ApaNI paDozamAM hoya, je ApaNuM jAtabhAIe ke dezavAsIo hoya tenA tarapha ApaNe dayAstrota pahela vahevaDAve joIe. je A vicArasaraNuM svIkAravAmAM aDacaNa na hoya to kahevuM joIe ke ApaNI ahiMsA ne dayA e banene upayoga atyAre ApaNuM dezavAsIo mATe ja thavo ghaTe. AnuM eka khAsa kAraNa e che ke ApaNe rAjakIya parataMtratAmAM chIe, ane parataMtra prajAmAM svataMtra dharma kadI pioSAI zakato ja nathI. jyAre mana, vacana ane zarIra e traNe gulAmImAM raMgAyAM hoya, nirbhayapaNe mana vicAra karavA nA pADatuM hoya, karela nirbhaya vicAra uccAravAmAM arthAta bIjAone kahevAmAM vacana upara aMkuza mUkAto hoya, ane pavitramAM pavitra temaja ekAMta hitakAraka kephI pINano tyAga karAvavA jevI vAcika Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA ane amAri ane zArIrika pravRtti upara rAjadaMDa pitAnuM bihAmaNuM moTuM phADI ubho hoya, svataMtra AtmAnAM badhAM ja vaheNo rAjabhayathI ane zaMkAnA vAtAvaraNathI thaMbhI gayA hoya tyAM zuddha dharma jevI vastuno. saMbhava ja raheto nathI. tethI zuddha dharmanI dRSTie paNa rAjakIya gulAmI dUra karavA khAtara sauthI pahelAM ApaNuM dezavAsI bhAIone joItI madada ApavA tarapha ja sarva prathama lakSa apAvuM joIe ane ApaNe badhAnI madada ApavAnI sarvazakti, dezanI gulAmI dUra karavAmAM vaparAvI joIe. e ja atyAranI ApaNI amAri (ahiMsA) che. je ApaNe rAjakIya gulAmImAM na hoIe to ApaNuM dezamAM dina uge lAkha dUdhALa ane khetI upayogI prANIone nAza thAya che te thAya ja nahi. ApaNe ApaNI IcchA pramANe dezanI vyavasthA karI zakIe ane kaI paNa vargane gulAmImAM rAkhyA sivAya jeTalI vyavahAramAM zakya hoya teTalI saine svataMtratA ApI zakIe. have chelle jovAnuM e rahe che ke tyAre kaI rIte ane kyA kayA kSetramAM ApaNuM dayA dezavAsIomAM vaheMcAvI joIe. A. bAbatane nirNaya karavAno AdhAra AjanI ApaNI dezadazA upara rahelo che. kayuM kayuM aMga nabaLuM che ane kayuM karyuM aMga piSaNa mAge che tema ja kayA aMgamAM vadhAre paDato bharAvo thavAthI saDANa ubhuM thayuM che e tapAsIne ja ApaNuM sakhAvatane ane buddhi temaja zaktino upayoga karavo joIe. (1) kheDUto, majUra, Azrita kare ane dalitavarga e badhA potAnA parasevAnA TIpAnA pramANamAM kazuM ja nathI pAmatA. ulaTuM temanA lohInuM chelluM TIpuM temanA upara kAbu dharAvanAra ja cUsI le evI dazA varte che. (2) udyoga dhaMdhA ane kaLAhunnara bhAMgI paDavAthI temaja nirAdhAra thaI javAthI tenA upara nabhatA kArIgaravarga ane bIjA vargonI potAnA ja dezamAM juvAnI chatAM ghaDapaNa jevI pAMgaLA sthiti thaI gaI che. (3) bhaNela, gaNela ane vakIlAta Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne nokarIAta jevAM kAma karanAra buddhijIvI lokonI ekataraphI beThamaliyA tAlImathI temanAmAM AvelI asAdhAraNa mAnasika nabaLAI ane asaMtoSanI vRtti (4) phakIra, bAvA tathA paMDita purohita ane rAjA mahArAjAonA jaTharamAM joIe te karatAM vadhAremAM vadhAre paDatA havine lIdhe temanI ALasI, kerI ane bIjAne bhoge jIvavAnI vRtti. A rIte Arthika vaheMcaNInI viSamatAne lIdhe rASTranA aMgomAM nabaLAI ane saDe AvI gayela che. e nabaLAI ane saDo dUra karavAmAM ja eTale je aMgamAM lehInI jarUra hoya tyAM te pUravAmAM ane jyAM vadhAre jAmI sthira thaI gayuM hoya tyAMthI tene gatimAna karI bIjI jagAe vahevaDAvavAmAM ja AjanI ApaNuM dayA ke amArinI sArthakatA che. pajusaNa jevA dharmadivasamAM temaja bIjA sAre narase prasaMge ApaNe dAnapravAha kasAIkhAne jatAM DhorAonA bacAvavAmAM ane e DherAMonA nabhAvamAM vahe che. e ja rIte garIbagarabAne poSavAmAM temaja anAtha ane apagene nabhAvavAmAM ane sAdhArmika bhAiono bhakti-pratipatti karavAmAM tema ja evI bIjI bAbatamAM ApaNe chUTuM chavAyuM ane vyavasthita rIte puSkaLa dhana kharacIe chIe. A dAnapravAha ane sakhAvatanI pAchaLa rahela udAratA ane bIjAnuM bhaluM karavAnI saddavRtti, e be tattva bahu kIMmatI che. tethI e be to kAyama rAkhIne bake vadhAre vikasAvIne ApaNe dezakALanI paristhiti pramANe dAna ane sakhAvatanuM svarUpa badalavuM joIe. A pheraphAranI zarata eTalI ja hovI joIe ke te pheraphAra dvArA jUnI rIta karatAM vadhAre pramANamAM ane vadhAre vyApaka rIte rASTranuM piSaNa thavuM joIe. A dRSTithI vicAratAM ApaNI sAme atyAre pahelo svadezI dharma Ave che. je prathama batAvela cAra muddA paikI bIjA muddA sAthe khAsa saMbaMdha dharAve che. ApaNA dezamAM badhuM pAkavA chatAM pAke mAla paradezathI ja Ave che. ahIMnA paDI bhAMgelA udyoga, dhaMdhA ane kaLAhunnarane Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA ane amAri 29 ApaNu vinA bIjA koI dezane mANasa sachavana nahi kare. ApaNuM devAnI vastuo bIjA dezanA loko nahi vApare. yuropa ane amerikAnA leke eTaluM jIvanatattva samajI gayA che ke teo pitAnA dezavAsIone nukasAna thAya evuM kazuM ja nahi kare. eTale tamAre pAko mAla teo nahi ja le; tyAre ApaNo mAla ApaNe na kharIdIe to ApaNuM dezamAM mAla pedA ja kevI rIte thaI zake ? ane thatuM hoya to e nabhI kevI rIte zake? eka bAju svadezI kharIdavAnI ApaNI udAsInatA, ane bIjI bAju rAjyakartAo temaja bIjA paradezI vyApArIo taraphathI ApaNe dhaMdhe kacarAI jAya tevI thatI badhI ja hIlacAle. A be kAraNathI ApaNe dhaMdhe. jage ja kevI rIte ? ane je dezamAM udyoga ke dhaMdhe na jAge to ApaNe dAna ane sakhAvatathI haMmezAM ApaNuM dezanA karoDo mANasone kevI rIte ane keTalA vakhata sudhI nabhAvI zakavAnA dAna ane sakhAvata e to mAtra malamapaTA jevuM che; malamapaTAnI jarUra hoya che, paNa jyAre zarIramAMthI lohI ja cUsAtuM ane nIcovAtuM hoya tyAre pahelAM to e lohI bhareluM kAyama rahe evI vyavasthA karavI ja Avazyaka che. hiMda mAtRbhUminA zarIranI ekeeka nasamAMthI Aje lohI vahI jAya che ane zarIra khAlI paDI nisteja thaI gayuM che. e vahI jatuM lehI aTakAvI tAjuM lehI bharavuM ApaNuM hAthamAM che. eka mANasa lAkho rUpIAnI moTAmAM moTI sakhAvata kare ane bIjI bAju te ja mANasa pharnicaramAM, lugaDAlattAmAM, vAsaNa kusaNamAM ane bIjI evI nAnI moTI hajAre cIjomAM lAkho rUpIA hamezane mATe paradezamAM mokalyA kare to enI e sakhAvata Aje bahu kImatI nathI, athavA ema kahe ke ene sakhAvata ane paradezItyAga e bemAMthI mAtRbhUminI sevA mATe ekanI ja pasaMdagI karavAnI hoya to Aje paradezItyAga ane svadezIne svIkAra enI ja pasaMdagI lAbhadAyaka lekhAze, kAraNa ke te mANasa meTAmAM Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne moTuM dAna Ape to paNa te amuka vakhate ja ane amuka kAma puratuM ja ApI zake. badhA kSetramAM enI vaheMcaNI thaI na zake. jyAre e mANasa svadezI kharIda ane paradezInA tyAga mAraphata badhAM ja kSetromAM ane hamezane mATe dezane madada karI zake. paradezInA tyAgamAM ane svadezInA svIkAramAM jema zokha upara aMkuza mUkAya che tema nakAmA kharca upara paNa aMkuza mUkAya che. zarUAtamAM amuka cIjo vinA calAvavuM paDaze, rapha cIjo paNa levI paDaze, kIMmata paNa vadhAre besaze; ghaNIvAra cIja meLavavAmAM muzkelI paNa paDaze; paraMtu A badhuM chatAM dezavAsI karoDo bhAIonA peTamAM haMmezAM anna pahoMcADavA khAtara ApaNe svadezI kharI ja chuTake che, ane paradezI vastuone bahiSkAra karavAmAM ja ApaNuM dezavAsIonI amAri AvI jAya che. paradezI mAlanA vepAramAMthI ApaNA dezanA leke napho meLave che, ane e naphAmAMthI keTalIka jaNa sArA kAmamAM sakhAvata kare che e vAta sAcI, paNa evA vyApAramAM dezanA eka TakA jeTalA mANaso paNa bhAgye ja kamAnAra hoya che. ethI ulaTuM svadezI vyApAra khIle to gharoghara dhaMdho cAle, pramANa ochuM chatAM badhA ja vyApArIe ghera beThAM kamAya, karaDe game dhaMdhArthIo dhaMdhe lAgI jAya ane udyogI varga temaja te upara nabhatA vyApArI varganI nasamAM tAjuM lohI bharAI jAya. tethI Ajane amAri dharma ApaNane svadezI dharma zIkhavADe che. jayAre dezanI aMdara dhaMdhAnI kheTa na hatI, sAmAnya rIte koIne anna vastra meLavavAnI phariyAda na hatI, tyAre ApaNI amArio katalakhAnAM ane kasAIkhAnAmAM kAma karyuM te vyAjabI ja thayuM che. te vakhate garIba garabAne prAsaMgika madada apAtI te paNa vyAjabI ja hatuM. paraMtu Aje to AkhA kArIgaravaze ane te upara nabhatA bIjo madhyama varga ja garIba ane kaMgAlathaI gayo che, ene juvAnImAM dhoLAM AvyAM che, te vakhate ApaNe amArinI sakhAvato game teTalI, Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA ane amAri 31 te paNa keTalI karIzuM, ane keTalA mANasone keTalA vakhata sudhI tabhAvI zakIzuM? eTale ja e sakhAvatene pravAha udyogadhaMdhA sthApavAmAM, tema ja cAlu hoya tene nabhAvavAmAM vahevarAvavo joIe. vaLI kAMI amAri evI vastu nathI ke tene meTAmoTA dhanavAne ja karI zake. Aje to amArinuM svarUpa evuM che ke dareka mANasa e dharma bajAvI zake. jeNe haMmeza vAparanI cIje dezanI ja kharIdI, ane daravarSe dezamAM daza rUpIA rAkhyA. teNe naphAnA dazabAra AnA ja nahi paNa e cIjanA utpAdaka kArIgaravargane mahenata pUrI pADI mahenatANumAM be rUpIA te ApyA ja. A rIte eka eka mANasanI nAnI nAnI amAri laIe to lAkhe mANasanI amArinuM keva; meTuM pramANa thAya ? ane e pramANe eka mANasanI ekAda vakhatanI lAkhe nI sakhAvata karatAM keTaluM vadhI jAya e vicAravAnI jarura che; tema chatAM kAMI ApaNe moTI sakhAvate jatI karavAnA nathI. apaMga, taddana anAtha ane bIjA evA keTalAka loko mATe haMmezAM evI sakhAvatonI jarUra raheze. paNa Aje jyAre Akho deza apaMga ane anAtha nahi chatAM udyogadhaMdhAne abhAve apaMga ane anAtha jevo thaI gayo hoya, ane udyogadhaMdho maLatAM ja pAche pagabhara thaI zake evo saMbhava hoya, tyAre ApaNe zuM karavuM joIe, e ja prazna che ane eno uttara svadezI kharIdamAM amAri dharma AvI javAnI samajamAM samAyelo che. have ApaNe kheDUtavarga vigerenA pahelA muddAne laI te upara amAri dharmane vicAra karIe. cAra mANasa kalpanAmAM rAkhe. eka kadI amAri dharma mATe kaI meTI rakama alAyadI kahADI jAhera ke khAnagI sakhAvata nathI karate; paNa pitAnI jamIna kheDatA kheDUtone ja potAnA hAthapaga samajI ene enI mahetanane pure badalo Ape che. pitAne mAlika mAnI ane kheDUtane mAtra kAmagaro mAnI potAnI kIMmata, sattA ane jarUriyAta kheDUta karatAM Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne vadhAre AMkI, tene cUsato nathI. bIjo mANasa paNa tevo ja samabhAvI che, je potAnA tAbenA majUrone potAnAM phephasAM jevAM gaNuM tenA karatAM pitAne caDiyAtA ke judo nathI gaNato, temane temanI majUrI ApatAM jarApaNa anyAya ke zoSaNa nathI karato. trIje mANasa potAnA Azrita karene ja potAnuM jIvana lekhI temanAthI ataDe ke judo nathI paDato. pitAne mATe eka, ane AzritAne mATe bIjuM e bheda nathI rAkhate. eka caNunI sarakhI be phADa karIne ja Azrita sAthe vaheMcaNanuM tattva rAkhe che. cethe mANasa game teTalo uMca varNane manAte hoya chatAM eno badho ja vyavahAra dalitavarga sAthe samAna che, e dalitavargane dabAvI kAma nathI kADhI leta, paNa tene tenA kAmanA badalAmAM puratuM Ape che. A cAre mANase kAI nAnI moTI rakama jAhera ke khAnagI alAyadI kADhI sakhAvata nathI karatA. tethI ulaTuM bIjA cAra mANase AvI sakhAvata karanArA che, duniyAmAM dAnI tarIke jANItA che. paNa emane potAnA kheDUto, majUra, Azrita ane dalita sAthe evo vyavahAra che ke jemAM teo temanI sAthenI levaDadevaDamAM bane teTaluM sAmAnuM cUse che. A banne citra tamArI sAme heya to tame sakhAvata nahi karanAra pelA cAra mANasane kharo amAri dharma pALanAra kaheze ke pAchalA cAra jaNane? duniyAnA zabdo upara nyAyanuM dhoraNa ghaNIvAra nathI hotuM. duniyA sthaLadarzI hoya che. tAtkAlika moTA kRtyathI te aMjAI jAya che, ane jhaTapaTa abhiprAya uccArI de che. eka sAthe jAheramAM amuka sakhAvata karanAra mANasanA dAnanI rakamathI aMjAI mANaso kahI de ke e te bhAre dhArmika che. paNa dhArmikatAnuM kharuM ane chelluM dhoraNuM to enA jIvanavyavahAramAM hoya che. eTale jevuM joIe ke evI moTI sakhAvata karanAra paisA kaI rIte ekaThA kare che, ane eno pitAnA sAthIo temaja potAnA tAbedAra sAthe Arthika vaheMcaNImAM Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA ane amAri 33 ra vyavahAra rAkhe che? e vyavahAramAM je e mANasa mAravADI vyAja pati hoya ane AkhAM keLAM haDapato hoya to enI sakhAvate IbhAri dharma nahi kahevAya. tethI Aja amAri dharma ApaNane vanavyavahAramAM ApaNuM saMbaMdhamAM AvanAra sAthe Arthika vaheMcaNI kiravAmAM samAnatA ane AtmIyatAno pATha zIkhave che. e vinAne mAri dharma kalyANa sAdhI nahi zake. jaina dharma to e ja mAnatAnI dIkSA Ape che. A rIte pahelA ane bIjA muddA paratve amAri dharmane vicAra karyA pachI trIjA muddA para judo vicAra karavAnuM bhAgye ja che. svadezIne uttejana ApavAthI dezane udyoga sthira thayo ane vyApArI temaja bIjA mAlika dvArA Arthika vaheMcaNImAM mAnatAnuM tattva dAkhala thayuM eTale prajAno meTo bhAga zakta thayo, mi ema thAya eTale buddhijIvI varganI mAnasika nabaLAI ane tiSa nahi rahevAnA. Aje e varga sarakAra darabAranI parIcAkarInI huMpha mATe talase che, e vinA ene bIje trANopAya khAto nathI. paNa dezanI sAmAnya AbAdI vadhatAM ane dhadhodhApo cara thatAM ja svataMtratAnI bhAvanA jAgavAthI e vargane potAnI buddhi kAmI poSavAmAM kharcAya e bhAre vasamuM lAgaze, ane e Apa zi ja dezadrohI kAmamAM sAtha Apo choDI daI dezakAryamAM ja Ftha Apaze. eTale eka bAju amAri dharma atyAranA garIbone ta banAvaze ane bIjIbAju e buddhijIvI madhyamavargane dezaghAtaka jitaMtramAMthI bhAga letAM rokI svataMtra banAvaze. chello ane e muddo khAsa vicAraNIya che. enA paratve sAri dharmano vicAra lAgu pADatAM ja jvALAmukhI phATavAne ke hatIkaMpa thavAno bhaya che. je rAjAe pitAne vArasAmAM maLela mane potAnI aMgata AvakanuM sAdhana mAnatA haze, ane jemanA namAM mojazokha sivAya bIjuM tatva ja nahi hoya; prajAmAtranuM Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne puruM peTa bharAyA sivAya pitAne khAvAne hakka nathI, pitAnI prajAne eka paNa mANasa duHkhI ke nirAdhAra hoya tyAMsudhI sukha ke cenamAM rahevAne tene dharma nathI, evuM je rAjAone bhAna na hoya teone evuM bhAna karAvavA mATe amAri dharmanI kaDavI goLI ApatAM ja teonI AMkha lAlacoLa thavAnI ane teonAM hathiyAro ApaNI viruddha khaNakhaNavAnA. amAri dharma e kAMI dAna ke sakhAvatanuM nAma nathI, paNa e te maratA ane kacarAtAne bacAvanAra dharmanuM nAma che. jema ghaNI vAra keAIne kAMI ApIne bacAvI zakAya che, tema ghaNI vAra koIne kAMI apAtuM hoya te baMdha karIne paNa tene ane bIjA ghaNAne bacAvI zakAya che. rAjA baLajabarIthI potAnI prajAne pIDato hoya, prajAnA sukha duHkhathI chuTA paDI gayo hoya, tyAre tejasvI ane buddhimAna mANasanuM kAma te rAjAnI sattA buThI karI nAkhavAnuM hoya che. tenI sattA buThI karavI eTale tene karavero na bharavo, tenA khajAnAmAM bharaNuM na bharavuM e che. ema karIne e rAjAnI sudhabudha ThekANe ANuM eTale tenuM pitAnuM ane tenI badhI prajAnuM kalyANa thavAnuM eka jagee badhuM dhana ekaThuM thaI eka mANasanA taraMga pramANe kharcAtuM. aTake ane badhAnA ja lAbhamAM sarakhI rIte kharcAya evI sthiti lAvavAmAM dekhItI rIte kAMI ApavApaNuM na hovA chatAM, kharI rIra emAM paNa tejasvI amAri dharma AvI jAya che. eTale amArI dharmanuM tAtvika svarUpa evuM che ke temAMthI jema garIba ane azakto sakhAvatoThArA piSaNa maLe. jema majUra ane Azritone samAna heMcaNIdArA piSaNa maLe, temaja rAjA pAse arthacUsakanIti baMdha karAvavAdvArA tenI badhI ja prajAnuM piSaNa paNa thAya ane sArI sAthe e rAjAne potAnI pharajanuM bhAna thaI tenuM jIvana ezaArAmama eLe jatuM aTake. jema anyAyI rAjA pratye temaja paMDita purohita ane bAva phakIra ane dharmaguruo pratye paNa ApaNe amAri dharma e ja vase Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA ane amAri 35 karI lIdhI ane gItA ra aa che ane zIkhave che. te kahe che ke je paMDita purohita ane bAvA phakIrone varga prajA sAmAnya upara nabhatA hoya tenI pharaja prajAnI sevAmAM pitAnuM lehI nIcovI nAkhavAnI che. e varga eka TaMka bhUkhe na rahI zake ane tenA pioSaka anugAmI vargamAM karoDo mANasone ekavAra puruM khAvAnuM na maLe e sthiti asahya hovI joIe. paMDita ane guru vargane joIe te karatAM dazagaNuM kapaDAM maLI zake ane tenA pagamAM paDatA ane tenA paganI dhULa cATatA karaDe mANasanAM guhyaaMga DhAMkavA paNa puratAM kapaDAM na hoya, teo ziyALAmAM kapaDAM vinA TharI ane marI paNa jAya. paMDita purohito ane tyAgavagane mATe mahelo hoya ane temanuM piSaNa karanAra, temane pitAne khabhe besADanAra kare! mANasone rahevA, sAmAnya ArogyakArI jhuMpaDAM paNa na heya e sthiti asahya che. pahelo varga tAgaDadhinnA kare ane bIje anugAmI varga enA AzIrvAda maMtra meLavavAmAM ja sukha mAne e sthiti haMmezAM nabhI na zake, eTale je ApaNe khare amAri dharma samajIe ane tene upayoga jude jude prasaMge kema karI zakAya e jANI laIe te jema anyAyI rAjA pratye, tema sevAzUnya paMDita purohito ane bAvA phakIre pratye paNa ApaNI pharaja temanuM piSaNa aTakAvavAnI ubhI thAya che. ema karI teone sevAnuM ane pitAnI javAbadArInuM bhAna karAvavuM e ja A kaDavI gALIne uddeza hevo joIe. jyAre teo potAne maLatA poSaNanA badalAmAM prANu pAtharavAnI javAbadArI samajI le, temanI badhI ja zaktio deza mATe kharacAya; dezanuM utthAna-sAmAnya janatAnI jAgRti-temane zAparUpa na lAge, teo pote ja ApaNuM AgevAna thaI dezane sAtha Ape, tyAre teo ApaNuM mAnapAna, dAna ane bheTanA adhikArI thAya. ema na thAya tyAM sudhI evA edI vargane piSavAmAM temanI ane ApaNI bannenI hiMsA che. e hiMsAthI bacavuM te Ajano amAri dharma tIkhave che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne dharma mAtranI be bAju che. eka sahakAranI ane bIjI asahakAranI. amAri dharmanI paNa be ja bAju che. jyAM jyAM pariNAma sAruM AvatuM hoya tyAM tyAM badhI jAtanI madada ApavI e amAri dharmanI sahakArI bAju che, ane jyAM madada ApavAthI ulaTuM madada lenArane nukasAna thatuM hoya ane madadane durupayega thato hoya tyAM madada na ApavAmAM ja amAri dharmanI bIjI bAju Ave che. meM je sevA nahi karanAra, badale nahi ApanAra ane samAja temaja rASTranI pragatimAM ADe AvanAra vargane madada na ApavAnI vAta kahI che te amAri dharmanI bIjI bAju che. ene uddeza evA vargamAM caitanya ANavAno che, e vastu bhUlAvI na joIe; kAraNa ke e varga paNa rASTranuM aMga che. tene jatuM karI zakAya nahi. tene upayogI banAvavAnI ja vAta che. hemacaMdra ane hIravijaya kema thavAya. AjanA jene sAme amAri dharmanA kharA udyotakAra tarIke be mahAna AcAryo che. eka hemacaMdra ane bIjA hIravijaya. A be AcAryonA Adarza eTalA badhA AkarSaka che ke tenuM anukaraNa karavA ghaNu guruo ane gRhastha mathe che. e dizAmAM teo ghaNA prayatna kare che, jaga jagoe pheDe thAya che, pazuo ane paMkhIo cheDAvAya che, hiMsA aTakAvavAnAM pharamAna kaDhAvAya che. lokomAM paNa hiMsAnI ghaNunA saMskAra puSkaLa che. A badhuM chatAM Ajane hemacaMdra ane Ajane hIravijaya thavA mATe je dizA levAvI joIe te dizAne vicAra suddhAM kAI jena gRhastha ke tyAgIe karyo hoya tema dekhAtuM nathI. tethI ja lAkha rUpIAnA phaDe kharcAvA chatAM ane bIjA aneka prayatno jArI chatAM, hiMsAnA mULa upara kuThAra paDo nathI. jema vAlajI goviMdajI desAIe atyAre comera cAlatI katalane uDe abhyAsa karyo, tenAM kAraNe zodhyAM ane tenA nivAraNanA upAyo sUcavyA tema kAI jaina amAri dharmanA upAsake karyuM Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 37 ahiMsA ane amAri che kharuM ? athavA evo abhyAsa karI kharI bInA keI meLave che kharo? seMkaDe sAdhuo che, badhA vidvAna lekhAya che ane ahiMsAnI eTalI badhI sUkSma vyAkhyA kare che ke te buddhimAM paNa bhAgye ja utare. chatAM emAM koI dezamAM cAlatI pazupaMkhIonI katala viSe badhI jAtanI sakAraNa mAhitI zAstrIya vivecana sAthe kema pUrI nathI pAData? je atyAre kAI paNa hemacaMdra ke kumArapALa, hIravijaya ke akabarano Adarza sevavA mAge to te judI ja rIte sevI zakAze. atyAre A yugamAM ju mAranAranA daMDanI rakamamAMthI maMdira baMdhAvanAra kadI amAri dharma bajAvanAra tarIke pratiSThA nahi pAme. A yugamAM mAtra pazupaMkhIonI amuka vakhata sudhI katala baMdha karAvanAra paNa jUnA vakhata jeTalI pratiSThA nahi pAme. AjanA amAri dharmanI javAbadArI khUba ja vadhI gaI che; eTale e Dhabe ja kAma thavuM joIe. eka bAju sAdhuvarga saMgaThanapUrvaka gAmogAma nIkaLI jAya ane eka paNa gAma emanA paga taLe chuMdAyA vinA na rahe. dareka mANasane pazupAlananuM mahattva samajAve ane pazurakSAmAM manuSyabaLa temaja manuSyajIvana kevuM samAyeluM che te AMkaDA, vigato ane zAstrIya vivecana sAthe raju kare. katala thayelA pazu ane paMkhIonA cAmaDAM temaja rUvAM vAparavAthI katala kevI vadhe che, te udyogane kevuM uttejana maLe che, sAcA kAmamAM carabI vAparavAthI ane khetaramAM lohInI bhUkInuM khAtara ApavAthI temaja zIMgaDAM, hADakAM, kharI, vALa vagerenI cIjo vAparavAthI tenI kIMmata vadhavAne lIdhe, te udyoga khIlavAne lIdhe, divase divase katala kevI rIte vadhatI jAya che e badhuM leike samakSa AbehUba raju kare ane katalane dhaMdho mULamAMthI ja triAMgI paDe te mATe katala thayela pazupaMkhInA eke eka avayavanI parIda ane vApara tarapha lokonI aruci pedA kare. marelA DhoranAM kAmaDA sivAya katala karela DheranuM kAMI ja kAma na Ave evI vRtti miThAmAM pedA kare. bIjI bAju uMca keLavaNI mATe talasato ane Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne judI judI kA dizAone abhAve valakhAM mAratA taruNa vidyArthI va gArakSA ane pAMjarApeALanA abhyAsa pAchaLa zakAI jAya ane e saMsthAonI upayeAgitA temaja vyApakatA khIlavavA khAtara tenI tenI pAchaLa buddhi kharce, e kAmamAM paNa arthazAstra, vijJAna, itihAsa ane tattvajJAnane avakAza che. jene abhyAsa ja karavA hAya ane eDamaliyA thayA sivAya sAcuM kAma karavuM hAya, temaja dezeAyegI navuM sarjana karavuM hAya, tene mATe gArakSA ane pAMjarApALane lagatI sekaDA bAbatA abhyAsa mATe paDI che. emAMthI dugdhAlayanuM kAma, lekAne nirdoSa cAmaDAM purA pADavAnuM kAma, nirdoSa khAtara vigerethI khetIvADIne madada karavAnuM kAma ane e saMsthAonI pazupAlana tema ja pavananI zakti vadhAravAnuM kAma e badhuM karI AkAya tema che; ane jIvana nirvAha mATe samAjane ke bIjAne kheAja thayA sivAya temaja gulAmI karyAM sivAya eka navI dizA udhADI zakAya tema che. jhaverAtanA, anAjanA, kApaDanA, saTTAnA ke dalAlInA kAI paN dhaMdhA karatAM, AjakAlanI zAstrIya dRSTie gArakSA ane pAMjarApeALanI sastASa vRttithI sevA karavAnA dhaMdhA, jarAya utaratA nathI. A dizAmAM sekA grejyueTa ke paDitAne avakAza che. zikSaNakArya, sAhityanirmANa kArya, ane khIjAM tevAM ucca gaNAtAM bauddhika kAryAM karatAM A kAma ulaTuM caDe tevuM che; kAraNake emAM buddhi uparAMta pratyakSa kArya karavAnuM che. yureApa ane amerikAmAM A viSayanA khAsa abhyAsiyAnA meATA va che. te leAkAte aneka rIte nAna Ape che, ane pazupAlananA navA navA mArga zodhI tenI AbAdI ane sarjananI zakti vadhArye ja jAya che. ApaNe je kuMDA karI pazupakhIone bacAvIe chIe te mA baMdha karavAnI jarura teA nathI ja, paNa haMmezane mATe sthAyI katala baMdha karavAnA ke tene taddana ghaTADI devarAvavAnA upAya, Aje AjakAlanI Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA ane amAri 399 risthiti pramANe ja ajamAvI zakAya. ema karavAmAM Ave tA pazu rAjAnI madada na chatAM ane kAInI pAsethI pharamAne na LavyA chatAM AjanA vidvAna sAdhue hemacaMdra ane hIravijayanA mAne A yugamAM najIka ANI zake. mahAna payagamara 2500 varSoM pachI mAtra hiMdustAnamAM ja nahi paNa pRthvInA pAMce khaMDamAM jyAM jyAM mAnava baccA vase che, tyAM tyAM badhe ja potAnI jIMdagImAM eka ja sAthe ahiMsAnA saMdezA pahoMcADanAra ane peAtAnI ahiMsA vRttithI saune cakita karanAra Aje mahAna payagaMbara kANu che? e praznanA uttara pAMca varSanuM bALaka paNa jANatuM na heAya ema tame kaheze| kharA ? AnuM kAraNa zuM ? e mahAna manAtA payagaMbaranI pAse nathI mayUrapiccha ke nathI AdheA, nathI enI pAse kamaMDaLa ke nathI bhAmaMDaLa, nathI enI pAse bhagavAM ke nathI enI pAse krUsa, tema chatAM te ahiMsAnA maMtradRSTA krama kahevAya che? enAM kAraNeA tarapha amAri dhamanA premIoe najara ghaDAvavI joIe. kAraNa e che ke e peAte ahiMsAnI jhINAmAM jhINI vyAkhyAo karI zAMta nathI besatA; paNa ene prayatna ahiMsAne jIvanamAM mUrtimAna karI tenI vyAkhyA siddha karavAnA che. e vizvayA ke kAyanI saMpUrNa dhyAmAM mAnavA chatAM tene pALavAnA kRtrima dAvA nathI karatA. eNe te ahiMsApAlananI maryAdA AMkI che. eNe vyApaka zarUAta mAnavajAtathI karI che, ane temAM paNu potAnA dezavAsIothI pahelI karI che. kAraNake e jANe che ke ' dUra te tA dUra ja che. ane najIkanAnA khyAla na karAya teA ane dUra ja paDI javAnA. ' eNe kAI rAjA mahArAjA ke sattAdhIzA pAsethI dayAnAM pharamAna meLavavAnA yatna nathI karyAM; paNa enuM vAkya ja yAnuM pharamAna anI gayuM che. kAraNa e che ke te mAnava jAtane akArI thaI paDela ane mAnavajAtane bhAga letI evI laDAInAM ja mULa ukheDavA mAge che. ane ahiMsA ane satyanI rakSA ane pracAra mATe nathI krA Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAna javAnI jarUra paDI, nathI pakSApakSI karI mArAmArI karAvavAnI jarura paDI. ene enI rakSA potAnA hAthamAM ja dekhAya che. e payagaMbara koI amuka vyakti ke amuka sattAdhArInI zemAM nathI taNuene to mahApratApI gaNAtA rAjyakartAonI sAme paNa thavuM paDe che. jenA upara anyAya gujarato hoya ane jeno kaI belI na hoya enI vahAre vagara hathiyAre mAtra maitrInuM zaraNa laI deDI javuM e eka ja A payagaMbarane jIvana vyavasAya che. manuSyadayA pachI enI dayA pazuomAM utare che. ane te paNa maryAdita rIte. kAraNa ke e jANe che ke "pazuonI jeTalI ahiMsA ke dayA pALI zakAya teTalI lekane ochI lAge tethI tenA tarapha teo dhyAna na Ape ane tene siddha na kare, ane jenI vAta ane carcA karavAmAM Ave te pALavI zakya na hoya, vadhAre to na paLAya paNa je zakya hoya te ochI paNa na paLAya eTale ekaMdara, ahiMsA dharma carcAmAM ja rahI jAya." mATe ja eNe ahiMsApAlananI pazujAtimAM paNa maryAdA AMkI che. e payagaMbaranI bhAvanA che ane te zodhe che ke e kaI mArga che ke je dvArA atyAre bacAvavAnuM zakaya dekhAya che te karatAM vadhAre bIjA chone ane pazuone bacAvI zakAya. evI zodha ane tAlAvelI temaja pagavALIne ne besavAnI juvAnI e ja e vRddha payagaMbaranI saphaLatAnuM kAraNa che. enA jIvanamAMthI ApaNe zuM zIkhIe ? vadhAre nahi to ATaluM to zIkhIe ja. (1) svadezIdharma ane khAsa karI khAdI sivAya bIjAM kapaDAM mAtrane tyAga. (2) jIvita cAmaDAnI vastunA vAparane tyAga. (3) koI paNa jAtanA kephI pINune tyAga. ApaNe jene mATe te bIDI, hekA, sIgAreTa vagerene tyAga. (4) sauthI mahattvanuM ane chelle ApaNuM kartavya e che ke ApaNe zAsanarakSA mATe pheDe jame na karIe. e phone keTe na khacae. chApAMo ne pustakedvArA manuSyatvane lajAve evo viSapracAra na karIe. pakSApakSI ane daLabaMdImAM na rAcIe. tA. 22-8-30 sukhalAla WWW.jainelibrary.org Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapa ane pariSaha e zuM che? tathA ene upayoga ahiMsAnA patha jeTalA jUnA, teTaluM ja tapa paNa jUnuM che. bhagavAna mahAvIra ane buddha pahelAM ApaNuM dezamAM tapane keTalo mahimA mahata, tapa keTaluM AcaravAmAM AvatuM, ane tapapUjA keTalI hatI enA purAvAo ApaNane mAtra jaina Agama ane baddha piTakAmAMthI ja nahi paNa vaidika maMtro, brAhmaNo ane uSaniSade suddhAMmAMthI maLe che. koI paNa kAryanI siddhi mATe tapanuM anuSThAna Avazyaka manAtuM. tapathI IndranuM Asana kAMpatuM, tene bhaya lAgatuM ke tapasvI mAruM pada laI leze. eTale te menakA ke tilottamA jevI apsarAone, tapasvIne calita karavA mokalato. mAtra mekSa ke svarganA rAjya mATe ja nahi paNa aihika vibhUti mATe paNa tapa AcarAtuM. vizvAmitranuM ugra tapa purANamAM prasiddha che. mahAbhArata ane rAmAyaNa de to pAne pAne tApasanA maTha, tapasvI RSie temaja tapasvinI mAtAo najare paDaze. smRtiomAM jema rAjadaMDanA niyamo che tema aneka prakAranA tapanA paNa niyamo che. sUtramAM varNAzramanI vyavasthA vAMco eTale jaNAze ke cAre Azramo mATe adhikAra pramANe tapa batAvavAmAM AvyuM che; ane trIjo tathA ceo Azrama te uttara vadhAre ane vadhAre tapanAM vidhAnathI ja vyApelo che. A mirAMta ekAdazI vrata, zivarAtrinuM vrata, janmASTamI ane rAmanavamInuM Ata vagere aneka vratAnA mahimAnA khAsa judA graMtho lakhAyA che. bIonAM keTalAMka tape judAM che. keTalAMka strIpuruSa bannenAM sAdhAraNa *, * * Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 paryuSaNa parvanAM vyAkhyA che, jyAre keTalAMka tape to mAtra kanyAonAM che. A te brA saMpradAyanI vAta thaI paNu ddha ane jaina saMpradAyanA zAstromAM paNa enI e vAta che. majijhamanikAya jevA jUnA baiddhagraMthamAM ane bhagata jevA prasiddha jaina AgamamAM, aneka prakAranA tApasanA, te maThanA ane temanA tapanI vividha praNAlionAM AkarSaka varNane je eTaluM jANavA mATe basa che ke, ApaNe dezamAM aDhI hatI varSa pahelAM paNa tapa anuSThAna upara nabhatI khAsa saMsthAo ho ane leke upara te saMsthAone bhAre prabhAva hato. brAhmaNa, li ane zramaNa e traNe nAmanuM mULa tapamAM ja che. brahma tarapha jhukane ane te mATe badhuM tyAganAra te brAhmaNa mAtra bhikSA upara nabhanuM ane kaze ja saMcaya na karanAra te bhikSa. kalyANa mATe badhe ja che IcchApUrvaka sahanAra te zramazuM. bhagavAna buddha bhikSA mATe ? batAvyuM che, paNa te sakhata nathI. emaNe jIvananA niyamo sakhatAI karI che, paNa te bAhya niyamamAM nahi. mukhyapaNe tema sakhatAI citta zuddha rAkhavAnA AMtarika niyamamAM che. paraMtu bhagavAna mahAvIranI sakhatAI te bAhya ane Ata banne prakAranA niyamamAM che. zrauddha graMthamAM je kAyaleza e dehadamanane parihAsa karavAmAM AvyA che te kAyaleza ane dehadamane jaina Agame pUrI himAyata kare che. paraMtu A himAyatA pAchaLa bhagavAna mahAvIranI je mukhya zarata che te zarata tarapha ja ke ajANye dhyAna na apAyAthI ja baiddha graMthamAM jena tapa parihAsa thayelo dekhAya che. je tapane buddha parihAsa karyo che je tapane temaNe nirarthaka batAvyuM che te tapane te mahAvIre 5 mAtra kAyakleza, mithyA tapa ke akAma nirjarA kahI tenI nirarthaka batAvI che. tAmasI tApasa ane pUraNa jevA tApasanAM A ugra ane ati lAMbA vakhatanAM tapane bhagavAne mithyA tapa ka Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 tapa ane pariSaha e zuM che? . AnuM zuM kAraNa? je ugra tapa je ugra kAyakloza ane je gra dehadamana bhagavAna Acare te ja tapa, te ja kAyakaleza ane te ja damana je bIjo Acare te eno virodha bhagavAna zA mATe kare ? zuM emane bIjAnI adekhAI hatI? ke bIjAnA tapane samajavAnuM ajJAna hatuM ? A bemAMthI eke bhagavAna mahAvIramAM hoya ema kalpavuM e emane na samajavA barAbara che. bhagavAnane virodha e tApasanA dehadamana paratve na hato. kAraNa ke evAM dehadamano to. te temaNe pote AcarelAM che, ane temanI sAme vartamAna dhanA aNagAra jevA temanA aneka ziSyae evAM ja dehadamane sevelAM che; jenA pUrAvAo jena AgamAM mojuda che. tyAre jUnI cAlI, AvatI tApasa saMsthAo ane temanAM vividha tapa sAme bhagavAnane virodha kaI bAbatamAM hato? emane emAM zuM uNapa lAgelI e savAla che. eno uttara bhagavAnanA pitAnA jIvanamAMthI ane jaina paraMparAmAM cAlyA AvatA e jIvananI bhAvanAnA vArasAmAMthI maLI Ave che. bhagavAne tapanI zodha kAMI navI karI na hatI, ta5 te emane kuLa ane samAjanA vArasAmAMthI ja sAMpaDyuM hatuM. emanI rAdha je hoya te te eTalI ja ke emaNe tapane, kaThoramAM kaThora pApane, dehadamanane ane kAyakalezane AcaratA rahI temAM AMtaradaSTi. umerI eTale bAhya tapane aMtarmukha banAvyuM. prasiddha digaMbara tArkika samaMtabhadranI bhASAmAM kahIe to bhagavAna mahAvIre kaThoratama tapa paNa AcaryuM; paraMtu te evA uddezathI ke te dvArA jIvanamAM vadhAre DokiyuM karI zakAya, vadhAre uMDA utarAya ane jIvanane aMtarmaLa phekI daI zakAya. A ja kAraNathI jaina tapa be bhAgamAM vahecAI jAya che. eka bAhya ane bIjuM AtyaMtara. bAhya tapamAM dehane lagatAM badhAM ja dekhI zakAya tevAM niyamane AvI jAya che. ane AtyaMtara tapamAM jIvanazuddhinA badhA ja Avazyaka niyame. AvI jAya che. bhagavAna dIrdha tapasvI kahevAyA te mAtra bAhya. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 paryuSaNa parvanAM vyAkhyA tapane kAraNe nahi paNa e tapane aMtarjIvanamAM pUrNa upayoga karI kAraNe ja; e vAta bhUlAvI na joIe. bhagavAna mahAvIranA jIvanakramamAMthI je aneka paripakava rUpe ApaNane vArase maLe che temAM tapa paNa eka vastu bhagavAna pachInA Aja sudhInA 2500 varSamAM jainasaMdhe jeTalo tapa ane tenA prakArene jIvato vikAsa karyo che teTale bIjA ke saMpradAye bhAgye ja karyo haze. e 2500 varSanA sAhityamAM kevaLa tapa ane tenAM vidhAnane lagatuM sAhitya juduM tAravavA Ave te eka khAsa abhyAsagya bhAga ja thAya. jaina mAtra graMthamAM ja nathI rahyuM, e to caturvidhasaMdhamAM jIvatA ca vahetA vividha tapanA prakArano eka paDa mAtra che. Aje 5 tapa AcaravAmAM jaine ekkA gaNAya che. bIjI koI paNa bAbata jaino kadAca bIjA karatAM pAchaLa rahe paNa je ta5nI parIkSA, khA karI upavAsa AyaMbilanI parIkSA levAmAM Ave to AkhA deza ane kadAca AkhI duniyAmAM pahele naMbara AvanAra jana puru nahi to chevaTe strIo nIkaLavAnI ja evI mArI khAtrI che. A jema jyAM dekhe tyAM lAThI khAvAnI hariphAI bALake suddhAMmAM naja paDe che, tema upavAsa karavAnI hariphAI jaina bALakomAM rUDha thaI ga che. upavAsa karatAM kacavAtAM jaina bALakane enI mA pace nabaLe evI ja rIte kahe che, ke jevI rIte laDAImAM javA nAumeda thatA rajapUta bALakane tenI kSatriyANI mA namAle kahetI tapane lagatA utsa, UjamaNue ane tevA ja bIjA utteja prakAre Aje paNa eTalA badhA vyApelA che ke je kuTuMbe, khArA karI je bahene, tapa karI tenuM nAnuM moTuM UjamaNuM na karyuM hoya tene eka rIte potAnI uNapa lAge che. mugala samrATa akabara AkarSaNa karanAra eka kaThora tapasvinI jaina bahena ja hatI. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DAya te paNa zabda ja nA patana ya ane pariSaha e zuM che? tapane to jena na hoya te paNa jANe che, paraMtu pariSahonI [batamAM tema nathI. arena mATe pariSaha zabada jarA navA jevo che, Ktu ene artha na nathI. ghara choDI bhikSu banelAne pitAnA yinI siddhi mATe je je sahavuM paDe te pariSaha. jaina AgamomAM hvA pariSade gaNAvavAmAM AvyA che, te phakta bhikSujIvanane ziIne ja. bAra prakAranuM tapa darzAvavAmAM AvyuM che te to gRhastha * tyAgI badhAne ja uddezIne. jyAre bAvIza pariSaha gaNAvavAmAM vyA che te tyAgI jIvanane uddezIne ja. tapa ane pariSaha ke me judA dekhAya che, enA bhede paNa judA che, chatAM e bhUlAvuM te joIe ke e banne vastu eka ja bImAMthI ugelA eka bIjAthI kaTA na pADI zakAya evA be phaNagA che. - vrataniyama ane cAritra e banne eka ja vastu nathI. e ja rIte sAna e paNa e bannethI judI vastu che. sAsu naNaMda ane dhaNu sAthe umezA jhaghaDanAra vahu, temaja juThuM bolanAra ane devALuM kADhanAra prAmANika vyApArI paNa ghaNIvAra kaThaNa vataniyama Acare che. nekanItithI sAdu ane taddana prAmANika jIvana gALanAra kArDa kaI evA maLI Ave che ke jene khAsa vrataniyamenuM baMdhana nathI hotuM. vataniyama khAcaranAra ane sarala ImAnadAra jIvana gALanAra koI kAI ghaNIvAra evA tamane maLaze ke jemanAmAM vadhAre vicAra ane jJAnanI jAgRti mu hoya; Ama chatAM vrataniyama, cAritra ane jJAna e traNene yegA eka vyaktinA jIvanamAM zakya che, ane jo e yoga hoya to jIvanane vadhAre ane vadhAre vikAsa saMbhave che, eTaluM ja nahi paNa evA vigavALA AtmAne ja vadhAre vyApaka prabhAva bIjA upara paDe che, athavA to ema kahe ke e ja mANasa bIjAone dorI zake che; jema mahAtmA che. Aja kAraNathI bhagavAne tapa ane pariSahemAM e traNe to samAvyAM che. temaNe joyuM ke "manuSyane jIvanapaMca lAge che, tenuM dhyeya ati dUra che, te dhyeya jeTaluM dUra teTaluM ja WWW.jainelibrary.org Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne sukSma che, ane te vyaye pahoMcatAM vacce moTI musIbato ubhI thA che, e mArgamAM aMdaranA ane bahAranA banne duzmane humalo ke che, eno pUrNa vijaya ekalA vrataniyamathI, ekalA cAritrathI, ekalA jJAnathI zakya nathI." A tattva bhagavAne potAnA jIvana anubhavyA bAda ja emaNe tapa ane pariSahonI evI goThavaNI ka ke temAM vataniyama, cAritra ane jJAna e traNene samAveza tha jAya. e samAveza emaNe potAnA jIvanamAM zakya karI batAvyo. mULamAM to tapa ane pariSaha e tyAgI temaja bhikSu jIvanamAM ja utpanna thayelA che, je ke ene pracAra ane prabhAva che eka adanA gRhastha sudhI paNa pahoMce che. AryAvartanA tyAre -jIvanane uddeza AdhyAtmika zAMti ja hato. AdhyAtmika zAMti eTa lezonI ane vikAranI zAMti. Arya RSione mana lezene vija e ja mahAna vijaya hato tethI ja to maharSi pataMjali tapanuM prayojA batAvatAM kahe che ke "tapa kalezane nabaLA pADavA ane samAdhi saMskAre puSTa karavA mATe che. A tapane patajali kriyAyoga kahe che kAraNake e tapamAM vrataniyamane ja gaNe che; tethI pataMjali kriyAgathI judo jJAnayoga svIkAravo paDayo che. paraMtu jena tapamAM te kriyAga ane jJAnaga bane AvI jAya che. ane e para smaraNamAM rAkhavuM joIe ke bAhya tapa je kriyAyoga ja che te atyaMta tapa eTale jJAnayoganI puSTi mATe ja che; ane e jJAnayoganI puSTi dvArA ja jIvananA aMtima sAdhyamAM upayogI che, svataMtrapaNe nahi A to tapa ane pariSahonA mULa uddezanI vAta thaI paNa Apa jovuM joIe ke ATaATalA tapa tapanAra ane pariSaha sahanA samAjamAM hovA chatAM Aja sudhImAM samAje kleza kaMkAsa ane jhaghaDa vikhavAdanI zAMti keTalI sAdhI che? tame samAjano chellAM phaka pacIza ja varSane itihAsa lezo te tamane jaNAze ke eka bALa tapa karavAnI vividha sagavaDe samAjamAM ubhI thAya che ane vadhatI Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 tapa ane pariSaddha e zuM che? jAya che; ane khIjI bAju kleza, kaMkAza ane vikhavAdanA kAMTA vadhAre ne vadhAre phelAtA jAya che. AnuM kAraNa e nathI ApaNe tyAM tapa ane udyApane vadhyAM eTale ja kleza kaMkAsa vacceA; paNu enuM kAraNa e che ke ApaNe tapanA upayAga karavAnI cAvI ja pheMkI dIdhI athavA hAya na karI. tethI tapanI hujArA pUjA satata bhaNAvavA chatAM, tapanAM dyApanA bhapakAbaMdha cAlu hAvA chatAM, tenA varagheADAnA mAma hovA chatAM, ApaNe jyAM ane tyAM ja ubhA chIe; nathI eke pagaluM khIjA koi samAja ke paDeAzIthI AgaLa vadhyA, ulaTu ghaNI mAbatamAM te ApaNe cAvI vinAnA tapamAM zakti nakAmI kharcI khIjA karatAM pAchA paDayA chIe ane pAchA paDatA jaie chIe. je vastu ceAthA meAkSa puruSArthanI sAdhaka hAya te vyavahAramAM anupayeAgI hoya tema khanatuM ja nathI. . je niyameA AdhyAtmika jIvananA peASaka hAya che, te ja niyamA vyAvahArika jIvanane paNa poSe che. tapa ane pariSahA jo klezanI zAMti mATe hAya tA tenI e paNa zarata hAvI joIe ke tenA dvArA samAja ane rASTranuM hita sadhAya ane tenuM pANu thAya. kAI paNa Adhibhautika ke dunyavI evI mahAna vastu ke zeAdha nathI ke jenI siddhimAM tapa ane pariSaheAnI jaruriyAta na hAya. sikaMdara, sIjhara, nepAliyananA vijaya lyA, athavA vaijJAnikAnI zeAdha lyA, athavA iiTaza sAmrAjyane pAyA nAkhanAra aMgrejone hyA, te tamane dekhAze ke enI pAchaLe emanI Dhabe tapa hatuM ane pariSaheA pazu hatA. ApaNe badhA tapa AcarIe OM pariSahe| sahIe teA tenA kAMIka teA uddeza hAvA ja eie. kAMtA tenAthI AdhyAtmika zAMti sadhAya ane kAMtA AdhibhAtika vibhUti sadhAya. A bemAMthI eke na sadhAya tA ApaNane maLela tapa ane pariSahAnA vikasita vArase vadhyA chatAM keTalI vadhAre kIMmatanA che enA vicAra tame ja karA! pariNAma uparathI ApaNe nakkI karI zakIe chIe ke tapa ane pariSaSThA mAraphata ApaNA samAje Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne pramANamAM bIjA karatAM AdhyAtmika zAMti eTale kalezonI zAMti keTalI vadhAre sAdhI che; athavA e vArasA dvArA eNe Adhidaitika mahatta keTalI vadhAre prApta karI che? je ApaNane evuM abhimAna hoya che jene jevuM tapa keAI karatA nathI, karI zakatA nathI ane jena bhikSu jeTalA ugra pariSaha bIjA keAI sahI zakatA nathI te ApaNe enuM vadhAremAM vadhAre pariNAma batAvavA taiyAra rahevuM joIe. duniyAmAMthI koI AvI ApaNane pUche "ke bhalA! tame tapa ane pariSahonI bAbatamAM bIjA karatAM potAne vadhAre caDiyAtA mAnI che to pachI tamAre samAja paNa enuM pariNAma meLavavAmAM vadhAre caDiyAto hovo joIe. tethI tame batAvo ke tamArA samAje tapa ane pariSaha dvArA karyuM pariNAma meLavI bIjA samAja karatA caDiyAtApaNuM meLavyuM che ? zuM tame kalezazAMtimAM bIjA karatAM caDo che ? ke zuM jJAnanI bAbatamAM bIjA karatAM caDe che ? ke zuM zodhakhoLa ke ciMtanamAM bIjA karatAM caDe che? ke zuM tame parAkramI zIkha saitika jevI sahanazIlatAmAM bIjA karatAM caDo cho ? A praznane uttara ApaNe hakAramAM prAmANikapaNe na ApI zakIe ( ane atyAranuM sAmAjika pariNAma evo uttara ApavA nA pADe che) te pachI ApaNe ekavAra game tevA kIMmatI nIvaDelA ane vastutaH kIMmatI nIvaDI zake tevA tapa ane pariSahonA vArasAnuM mithyAbhimAna karavuM choDI devuM joIe. tapa ane pariSahanA khAsa pratinidhi manAtA guruo ja Aje moTe bhAge ApaNuM karatAM vadhAre gUMcamAM che, moTA kalezamAM che, bhAre athaDAmaNanA jokhamamAM che. sAthe sAthe samAjane moTe bhAga paNa e vAvAjhoDAmAM sapaDAyela che. kayAM ! e suMdara vArasAnAM suMdaratama AdhyAtmika pariNAmo ane kayAM ! e kIMmatI vArasAne vyartha ane nAzakAraka rIte vyaya ! je jaina samAjanA e mukhya pratinidhioe AdhyAtmika vijaya sAdhI ApaNe samAjane jIvita zAMti WWW.jainelibrary.org Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapa ane pariSaha e zuM che ? 49 apa heta, athavA hajI paNa arpatA hatA, te vyAvahArika bhUmikAmAM game teTaluM pachAtapaNuM hovA chatAM ApaNe uMcuM mAMguM karI ema kahI rakta ke ame ATaluM te karyuM che, paNa eka bAju AdhyAtmika zAMtimAM jagata ApaNuM devALuM jue che ane bIjI bAju ApaNI sAmAjika ane rASTrIya nabaLAIe to ApaNe pitAne moDhe ja kabUla karIe chIe eTale ekaMdara rIte ema banyuM che ke ApaNe tapa ane pariSahomAMthI pariNAma meLavavAnI kUMcI ja hAtha nathI karI. tethI Aje vicAra upasthita thAya che ke have zuM e vAraso je hajAro varSo thayAM maLyo che ane je kIMmatI lekhAya che te pheMkI de? agara to te mAraphata zuM karavuM ? tenAthI pariNAma sAdhavAnI zI kuMcI che? A praznonA javAbamAM ja prastuta carcA purI thaI jAya che. samaye samaye navAM navAM baLe pragaTe che, ane kSetre khullAM thAya che. eka ja vastuno bhinnabhinna samayamAM ane bhinnabhinna kSetramAM judA piga thaI zake che, Aje bhAratavarSane sAcA tapa ane pariSahanI jarUra ubhI thaI che. ApaNo samAja tapa ane pariSahAthI TevAyela che. je emanI AdhyAtmika AMkha enAthI na ughaDatI hoya te pachI enAthI vyAvahArika AMkha to ughADavI ja joIe ! ane kapa ke pariSaho dvArA koI paNa vyAvahArika pariNAma lAvavuM hoya mAre je dRSTi hoya to tenAthI AdhyAtmika pariNAma e Ave ja che bhagavAnanuM tapa dvimukhI che. je ene AcaranAramAM jIvananI kaLA Rya te te meTAmAM moTuM vyAvahArika pariNAma ANavA uparAMta rAdhyAtmika pariNAma paNa ANe ja che. AnI sAbItI mATe piIjI basa che, emanA tape ane pariSahAe rAjakIya ane sAmAjika tamAM kevAM kevAM pariNAma ANyAM che, kevI kevI cirasthAyI krAMtio mAvI che ane lekamAnasamAM keTale palaTa karyo che ! tema chatAM temaNe potAnA AdhyAtmika jIvanamAMthI kazuM ja gumAvyuM nathI. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAnA ulaTu emaNe e tapa ane pariSahAnI madadathI ja peAtAnuM AdhyAtmika jIvana pazu unnata banAvyuM che. eka jaNu tapa ane pariSahAthI AdhyAtmika temaja AdhibhAtika ane prakAranAM pariNAmA sAthe, ane khIjAe e vaDe emAMthI kazuM ja na sAdhe tyAre emAM khAmI tapa-pariSahatI ke enA AcaranAranI ? uttara e ja che ke khAmI enA AcaranAranI. ApaNe ApraNA e vArasAnA upayAga rASTranA abhyudya artha kAM na karIe ? rASTranA abhyudaya sAthe ApaNe AdhyAtmika zAMti meLavavI hAya tA vacce kANuM ADuM Ave che ? paNa na nAcanArIne AMgaNuM vAMkuM--e nyAye ApaNAM ALasI aMgA ApaNI pAse ema kahevarAve che ke ame dezakAOmAM zI rIte paDIe? rASTrapravRtti e teA bhAgabhUmikA che ane ame teA AdhyAtmika kalyANa sAdhavA mAgIe chIe. bhAgabhUmikAmAM paDIe tA e zI rIte sadhAya kharekhara A kathananI pAchaLa puSkaLa ajJAna raheluM che. jenuM mana sthira hAya, jene karI chuTavuM hAya ene mATe rASTrIya pravRtti ane AdhyAtmika kalyANa vacce kazA ja virAdha nathI. jema zarIra dhAraNa karavA chatAM enAthI AdhyAtmika kalyANa sAdhavuM zakya che; tema icchA ane AvaData hAya tA rASTrIya pravRtti karavA chatAM AdhyAtmika kalyANa sAdhavuM zakya che. ane jo icchA ane AvaData na heAya tA . AdhyAtmika kalyANane nAme tapa tapavA chatAM tenuM pariNAma ulaTuM ja AveH jevuM Aje dekhAya che. khAvIza pariSaDhAmAM bhUkha tRSA, TADha taDA, jIva jaMtu, mAna apamAna vagerenAM saMkaTA mukhya che. e saMkaTAthI peAtAne vadhAremA vadhAre TevAyela mAnanAra eka moTA zramaNavarga dezane sadbhAgye meAjIda che. sarakAra ane samAjanA anyAya sAme thanAra ahisa ane satyapriya yAddAomAM e ja guNNAnI vadhAre apekSA rahe che. A guNI jaina vargane vArasAgata jevA che. eTale jyAre dezane Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - tapa ane pariSaddha e zuM che ? 51 anyAyanA vijaya mATe sainikAnI jarura hAya tyAre te dharmAMyuddhamAM e pariSahasahiSNue ja mAkhare hAvA joIe. ema te kAI nahi kahe ke dezanI svataMtratA temane nathI joitI ke nathI gamatI ! agara tA e svataMtratA maLyA pachI teo paradezamAM cAlyA jaze. vaLI ema paNa kAi nahi kahI zake ke AvI zAMta svataMtratA vadhAremAM vadhAre sahuna karyo vinA maLI zake. jo Ama che te ApaNI pharaja spaSTa che ke ApaNe--khAsa karI tapa ane pariSaha sahevAnI zakti dharAvanAra- dezakAmAM vadhAre bhAga ApIe. laDAi mAravAnI niha paNa jAte khamavAnI che. jelA hAya ke khIjuM sthaLa hAya, AjanuM yuddha badhe ja sahana karavA mATe che. je sahana karavAmAM ekko ane tapa tapavAmAM majabUta te ja AjanA kharA sevaka. bahena hai| ke bhAi hA, je khamI na jANe te Aja kALA ApI na zake. jaina tyAgI varga ane gRhastha varga khIjAne mAravAmAM nahi paNa jAte sahana karavAmAM peAtAne caDiyAtA mAne che, ane khIjA pAse manAve che. eTale tenI AjanA yuddhaparatve temAM jhukAvavAnI evaDI pharaja ubhI thAya che. kAI sAceA AcArya ke sAmAnya muni, kalAlane ane pInArane samajAvatAM zAMti ane premathI samajAvatAM jelamAM jaze. tA tyAM te jela maTI ene mATe ane bIjAne mATe tabhUmi banaze. lUkhu pAkhuM khAvA maLaze, jADAMpAtaLAM kapaDAM maLaze tA e ene adharuM nahi paDe, kAraNa ke je Teva vallabhabhAI jevAne ke naheru jevAne pADavA paDe che te Teva jaina gurune tA svataHsiddha che. vaLI jyAre tezvarathI nIkaLyA tyAre ja kapaDAMnA pariSaSTha teNe svIkAryo che. have jo khAdI paheravI paDe te emAM eNe dhAreluM ja thayuM che, vadhAre kazuM ja nahi. vadhAre tA tyAre thayuM kahevAya ke jo e khAdInI achatane lIdhe taddana nagna rahe athavA lageTabhara rahI TADha, taDakA ane jIvajaMtune upadrava sahana kare. paNa A dhArmika dezanI eTalI apAra bhakti che ke te jAte namra rahIne paNa Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para paryuSaNa parvanAM vyAkhyAna pitAnA guruonAM aMga DhAMkaze! kharI vAta e che ke AdhyAtmika ane Adhibhautika banne prakArane abhyadaya sAdhI zakAya evI A alaukika laDAI che ane emAM tapa tapatAM jena bhAI ane bahenone ane guru vargane jeTale avakAza che, jeTalI saphaLatAnI vakI che, teTalI bIjA koIne nathI. mAtra rAjya meLavavAmAM nahi paNa tene calAvavA suddhAMmAM pariSaho sahana karavA paDe che. sAcuM hoya ke khoTuM e teo jANe ke Izvara jANe, paNa aMgrejo dalIla kare che ke "hiMdustAna jevA garama dezamAM jaI rahevAmAM ane tyAM jIvana gALavAmAM amAre je muzkelI che, je khamavuM paDe che, te hiMdustAnIo na jANI zake. Ama chatAM ame hiMdustAnanA bhalA khAtara e badhuM sahana karIe chIe !" emanI A phariyAdane sAcI mAnI emanAM badhAM ja saMkaTo ApaNuM dezanA badhA saMpradAyanA tapasvIoe mAthe laI levAM joIe. je bAvAo paMcAgni tapanA bhAre abhyAsI che emane hiMdustAnanI rakSA mATe ughADe page siMdhanA raNamAM ke mAravADanA verAna pradezamAM ubhuM rahevuM ane kUca karatAM cAlavuM bhAre nahi paDe. je nAgaDA bAvAo bhabhUti lapeTI bhara ziyALAmAM smazAnamAM paDayA rahe che temane dezarakSA mATe aphaghAnistAnanI sarahada upara kaDakaDatI TADhamAM rahevuM bhAre nahi paDe. jeo aNIdAra khIlAvALA pATiyA upara suvAnA abhyAsI che, temane duzmananI baMdukanI saMgIne nahi khuMce. je pagapALA cAlavAnA ane lUkhuMcUkuM khAvAnA tema ja ekavAra jevuMtevuM khAI calAvI levAnA ane divasanA divaso sudhI upavAsa ane AyaMbila karavAnA abhyAsI che, temane kAMI paNa muzkelI AvavAnI nathI. eTale aMgreja solajone ke ke vAIsaroya sAheba sudhInA amaladArane ApaNe ApaNuM mATe zA sAru ApaNuM dezamAM muzIbata sahana karavA devI joIe? bhale teo iMgleMDamAM jaI zAMti bhegave. khAsa karI ApaNe badhA ja Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapa ane pariSaha e zuM che? 53 samAjamAM strI ane puruSamAM tapa karavAnuM ane khamIkhAvAnuM asAdhAraNa baLa paDayuM hoya tyAre ApaNe ApaNuM mATe paradezanA lokeAne zA mATe herAna karavA joIe ? eTale Aje svarAjya meLavavAmAM kahe ke tene sAcavavAmAM kahe, jeTalA baLanI darakAra che te badhuM ja ApaNI pAse che. phakta khAmI hoya to eTalI ja che ke tene upayoga keI nizcita udezamAM vyavasthita rIte thato nathI. phakta ApaNuM dezanI strIomAM ja je tapa karavAnuM ane Aphato sahana karavAnuM baLa che ane jeTaluM baLa AjakAla teo temAM vApare che, te bahene dhAre to eTalA ja baLanA vyavasthita ane vicArapUrvaka upayogathI puruSonI jarApaNuM madada sivAya svarAja meLavI zake. kAraNa ke AjanI rASTrIya pravRttinI saphaLatA mAtra tapasyA upara ja, ane sahanazIlatA upara ja avalaMbelI che,-je puruSo karatAM strIomAM vadhAre pramANamAM che. eTale Aje ApaNe hajAra varSanA vArasAne suMdaratama upaga karavAnI taka prApta thaI che, ene upayoga karo ane e dizAmAM vicAra karavo emAM ja ApaNuM A paryuSaNanI AMzika saphaLatA che. koI ema na dhAre ke atyAre A je mejuM cAlI rahyuM che, teno lAbha laI bolanArAo tapa ane pariSaha jevI AdhyAtmika kIMmatI vastuone veDaphI nAkhavA mAge che. khAtrIthI mAnaje ke ahIM e vAta ja nathI. ahIM te uddeza eTalI che ke je baLa ApaNumAM che, astavyasta thayeluM che ane jeno atyAre AdhyAtmika, ke Adhibhautika kSetramAM kazo ja upayoga nathI thatA te baLane cAlu pravRttimAM lagADI tenI vadhAre kIMmata siddha karavI. je ema thAya te duniyAnI daSTimAM jaina tapa ane pariSahanuM keTaluM mahatva vadhe? phakta mahAtmAjIe pitAnA AcaraNadvArA upavAsanuM keTaluM mahattva vadhArI mUkayuM che? Aje emanA upavAsanI aneka dRSTie Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAno kIMmata che kAraNa ke emanA upavAsanI pAchaLa cAritra ane jJAna e bane AtyaMtara tapa che. to pachI ApaNe samAjamAM upavAsa ane bIjAM tevAM aneka tape cAle che te badhAMnI sAthe cAritra ane jJAnano suyoga karI, eno lekagamya upayoga karIe to zuM e tapanI kIMmata ghaTavAnI ke vadhavAnI? eTale tapanuM kharuM UjamaNuM dekhAva ane bhapakAomAM nathI. gAMdhIjIe potAnA sAta, cauda ke ekavIza upavAsanuM eka pAInA kharcanuM ujamaNuM nathI karyuM ane chatAM emanA upavAsoe moTAmeTA dUtane AkarSyA. kAraNa zuM che? kAraNa e ke e upavAsanI pAchaLa lokakalyANanI ane cittazAMtinI zuddha dRSTi hatI. Aje ApaNe AzA rAkhIe ke ApaNuM tapasvivargamAM ane pariSaha khamanAra, mAthAmAMthI vALa kheMcI kADhavA jevI sakhata muzkelI sahanAra, udhADe page cAlanAra ane ughADe mAthe pharanAra tyAgavargamAM e zakti tema ja bhAvanA utare ! tA. 23-9-30 sukhalAla Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAM kudaratI sakaLa namaNI ho sAdhusaMsthA ane tIrthasaMsthA tathA tene upayoga jyAM dhArmika AtmAone kAMIpaNa saMbaMdha rahyo hoya, agara jyAM kudaratI suMdaratA hoya athavA e bemAMthI eke na chatAM jyAM keAI paisAdAre puSkaLa nANuM kharacI ImAratanI, sthApatyanI mUrtinI ke evI kAMI vizeSatA ANuM hoya tyAM ghaNe bhAge tIrtha ubhAM thaI jAya che. gAma ane zahere uparAMta samudrataTa, nadIkAMThe bIjA jaLAzayo ane nAnA moTA pahADe e ja moTe bhAge tIrtha tarIke prasiddha che. jaina tIrtho jaLAzaya pAse nathI AvyAM ema to nathI ja, keTalAMka suMdara tIrtho gaMgA jevI mahatI nadIne kinAre ane bIjA jaLAzayo pAse AvelAM che. tema chatAM sthAna paratve jaina tIrthonI khAsa vizeSatA pahADonI pasaMdagImAM che. pUrva hiMdusthAna ke pazcima hiMdusthAna, dakSiNa hiMdusthAna ke uttara hiMdusthAna jyAM jAo tyAM jenenAM pradhAna tIrtho TekarIo ane pahADonI upara ja AvelAM che. mAtra vetAMbara saMpradAya ja nahi paNa digaMbara saMpradAya suddhAMnI sthAna paratve khAsa pasaMdagI pahADanI ja che. jyAM zvetAMbarene jarApaNa saMbaMdha nathI, avarajavara nathI evAM keTalAMka khAsa digaMbaranAM tathA dakSiNa hiMdustAnamAM che, ane te paNa pahADI bhAgamAM AvelAM che. A uparathI eTaluM ja phalita thAya che ke tIrthanA prANabhUta saMtapuruSonuM mana kevAM kevAM sthAnamAM vadhAre lAgatuM, ane teo kaI jAtanAM sthAno pasaMda karatA. vaLI bhaktavarga ho Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne ke manuSyamAtra che, temane ekAMta ane kudaratI suMdaratA kevI game che e paNa e tIrthasthAnA vikAsa uparathI jANI zakAya che, game teTaluM bhegamaya ane dhamAlI jIvana gALyA pachI paNa chevaTe athavA vacce vacce kyAreka kyAreka mANasa ArAma ane AnaMda mATe kayAM ane kevAM sthAna tarapha dRSTi deDAve che e ApaNe tIrthasthAnonI pasaMdagI uparathI jANI zakIe chIe. tIrthonuM badhuM teja ane mahattva e Aje mUrtipUjA upara avalaMbita che. koI jamAnAmAM ane te paNa kyAMka kyAMIka tIrthasthAnamAM vidyAnI pratiSThA, pracAra ane vidvAnonI kAyamI gochI bhale rahI hoya, paNa Aje te kAzI jevA ekAda sthaLane bAda karIe to tIrthasthAnamAM vidyA ane vicArane nAme lagabhaga mIDuM ja che. khAsa karIne AkhA hiMdustAnamAM jaina tIrtha to evuM eke nathI ke jyAM vidyAdhAma hoya, vidvAnonI pariSada hAya, vicArakenI gaNI hoya, ane emanI gaMbhIra prANapUraka vidyAnA AkarSaNathI ja bhakto ane vidyArasike AkarSAI AvatA hoya. vadhArenI AzA to bAjue rahI paNa kaI eka tIrthamAM eka paNa evuM jaina vidyAlaya nathI, jena vidyAmaTha nathI ke ekAda paNa evo samartha vidyAjavI vidvAna nathI ke jene lIdhe tyAM yAtrIo ane jijJAsuo AkarSAI AvatA hoya, ane pitAnA vividha praznonuM nirAkaraNa karatA hoya. tIrthonI prAkRtika jaDatA ane naisargika ramaNuyatAmAM kAM to tapa ane kAM to vidyA ane kAM te banne cetanA pUre che jyAre, AjanA ApaNuM tIrthomAM tapa ane vidyAne nAme zuM che te tame badhA ja jANe cho mUrtinI mAnyatA ane pUjA A dezamAM bahu ja jUnAM che. devonI ane prANuonI pUjA pachI, manuSyapUjAe kayAre sthAna lIdhuM e cokkasapaNe kahevuM Aje kaThaNa che. chatAM bhagavAna mahAvIra ane buddhanA tapasvIjIvana sAthe ja manuSyapUjA vizeSa pratiSThA pAmI ane e be mahAnapuruSanA WWW.jainelibrary.org Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusasthA ane tI saMsthA 57 saMdhAnA pracArakAryanA vikAsanI sAthe ane sAthe ja manuSyapUjA ane mUrtipracAra vikAsa pAmatAM gayAM e sAbIta karavAne pUratAM sAdhanA che. bhagavAna mahAvIra ane buddha pahelAM puruSAttama rAma ane kRSNanI mUrtipUjA hatI ke nahi ane hatI teA keTalA pramANamAM ane kevI te ApaNe nathI jANatA. * paN jaina ane bAhasaMdhanI vyavasthita sthApanA ane temanA vyavasthita prayAra pachI rAma ane kRSNanI pUjana vadhAre ane vadhAre ja pracAramAM AvatI gaI e viSe kazI ja zaMkA nathI. jemajema mahAvIra, buddha, rAma ane kRSNa e viziSTa puruSA tarIke pUjAvA lAgyA tematema pakSIe devadAnavA ane krAmaLa temaja bhaya kara prakRtinAM prANIonI pUjA ochI ane ochI thatI gaI, tema chatAM hajI paNa enAM avazeSA tA che ja. tIrthAMnA vikAsamAM mUrtipracAranA vikAsa che ane mUrtipracAranI sAthe ja mUrtinirmANakaLA ane sthApatyakaLA saMkaLAyalAM che. ApaNA dezanA sthApatyamAM je vizeSatAo che, ane je mAhakatA che te tIrtha sthAne ane mUrtipUjAne ja mukhyapaNe AbhArI che. bhAgasthAnAmAM sthApatya AvyuM che kharuM; tenuM mULa dharmasthAnA ane tIya sthAnAmAM ja che. jeneAnAM tIrtho e kAMI e pAMca ke daza nathI paNa sekaMDAnI saMkhyAmAM ane te paNa dezanA kAI eka ja bhAgamAM nahi paraMtu jyAM jAo tyAM cAre tarapha maLI Ave che. e ja eka vakhatanA jainasamAjanA vistAranA pUrAve che. jainatoonI khAsa eka saMsthA ja che, jo ke Aje digaMbara ane zvetAMbara e e bhAgamAM te vheMcAI gaI che. e saMsthAnI pAchaLa keTalA mANuse kAyamane mATe rAkAyalA rahe che, keTalI buddhi enI sArasaMbhALamAM ane bIjI khAtAmAM kharacAya che, ane e tIrthonI pAchaLa keTaluM dhana vaparAya che ene pUre ane sAceA khyAla ApavA jeTalA AMkaDA atyAre pAse nathI chatAM aTakaLathI ochAmAM ochuM kahevuM hAya tA ema kahI Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 paryuSaNa parvanAM vyAkhyA zakAya ke e saMsthAnI pAchaLa pAMca hajArathI ochA kAyamI mANa nahi hoya, ane judIjudI aneka bAbatamAM pacAsa lAkhathI e kharca thato nahi hoya e saMsthAnI pAchaLa keTalIka jage jamInadArI che, bIjI paNa sthAvara jaMgama milkata che ane re nANuM, sonuM, cAMdI tema ja jhaverAta paNa che. gharamaMdire 2 tana khAnagI mAlikInAM maMdirane bAjue mUkIe te paNa je upara nAnA meTA saMghanI mAlIkI hoya, dekharekha hoya e saMghamAlikInA maMdironA nAnA moTA bhaMDAro hoya che. e bhaMDAra nANunuM khANuM bhaMDeLa hoya che, je devadravya kahevAya che. pha vetAMbara saMghanI mAlikInuM devadravya atyAre ochAmAM ochuM eka ka jeTaluM to AkhA hiMdustAnamAM dhAravAmAM Ave che. emAM zuM nathI ke A devadravya ekaThuM karavAmAM tenI sArasaMbhALa rAkhavAmAM ane te bharapAI na jAya te mATe cAMpatA IlAje levAmAM jene khUba cAturI ane ImAnadArI vAparI che. hiMdustAnamAMnA bI. koIpaNa saMpradAyanA devadravyamAM jenasaMpradAyanA devadravya jeTalI cekha tame bhAgye ja jeze. e ja rIte devadravya enA uddeza sivAya bI kyAMI kharcAya nahi, veDaphAya nahi, ane aMgata keAI ene pacA na jAya e mATe paNa jainasaMghe eka naitika ane vyAvahArika suM vAtAvaraNa ubhuM karyuM che. jene bacco devadravyanI eka paNa ke pitAnAthI bane tyAMsudhI, potAnA aMgata bhogamAM vAparavA kadI rahe ke taiyAra hoto nathI. ema karatAM e, saMskArathI ja bahu Dare. ane kAMIka sAmAjika baMdhAraNa paNa evuM che ke keAIe devadravya pacA ema jANa thatAM ja enI pAchaLa saMgha athavA sAdhuo paDe ! ane e vyaktine javAba deve bhAre thaI paDe che. devadravya haDapa javAnA kissA maLI Ave kharA paNa te na chUTake ja. athavA jyAM hAthamAM kAMIpaNa bAja na rahI hoya tyAre ja. tIrthasaMsthA sAthe mUrtine, maMdirane, bhaMDArane ane ! nIkaLavAne, ema cAra bhAre manoraMjaka ane mahattvanA ItihAsa Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusaMsthA ane tIrthasaMsthA makaDAM, dhAtu ane patthare mUrti ane maMdiramAM, kevI kevI rIte, yA kayA jamAnAmAM, kevo kevo bhAga bhajavya, eka pachI bIjI visthA kevI kevI rIte AvatI gaI, bhaMDAromAM avyavasthA ane garabaDa. AvI rIte AvyA, ane tenI jagAe pAchI vyavasthA ane niyaMtraNa vI rIte zaru thayAM, najIkanAM ane dUranAM tIrthomAM hajAre ane khi mANasenA yAtrAe kevI rIte jatA ane enI sAthe e zuM zuM kAma karatA e badho ItihAsa bhAre jANavA jevo hovA chatAM ApaNe AjanI maryAdAnI bahAra che. - tyAga, zAMti ane viveka keLavavAnI preraNAmAMthI ja ApaNe kIrtho ubhAM karyo che. ane tyAM javAnuM tathA tenA pAchaLa zakti, saMpatti ane samaya kharcavAno ApaNo uddeza paNa e ja che. tema chatAM Aje ApaNe tIrthasaMsthAdvArA e udeza keTalo siddha karIe chIe, e tame ja vicAre. vetAMbara, digaMbara banne phIrakAone Aje potAnuM parAkrama batAvavAnuM ane kustI khelavAnuM eka mAtra dhAma tIrtho ja rahyAM che. emano majhiyAre bIjI kaI bAbatamAM have rahyo nathI ane je kAMI rahyo hoya athavA majhiyAra na hovA chatAM, majhiyArA5Nune phAMse ubho karatA hoya to te mAtra tIrthomAM ja che. prasiddha evuM eke tIrtha nathI ke jayAM bane pakSane jhaghaDo na hoya, ane jene mATe keTe na jatA hoya. mAre jarA paNa taraphadArI karyA sivAya ane koI pakSapAtano Aropa mUke to tenuM jokhama kheDIne paNa spaSTa ane chatAM namrapaNe kahevuM joIe ke jayAM jyAM mAtra digaMbaranuM Adhipatya pahelAM hatuM athavA hajI che tyAM eka sthaLe vetAMbara majhiyAra karavA gayA nathI, jyAre duHkhanI vAta e che ke digaMbare eTalI taTasthatA sAcavI zakatA nathI. mAtra tAMbaranuM Adhipatya pahelAM hatuM ane hajI paNa che, evAM tIrtho suhAmAM teo jANe dharmanI bhAre prabhAvanA karatA hoya tema 4khalagIrI karavA jAya che ane pariNAme jhaghaDA thAya che. kyAreka Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A paryuSaNa parvanAM vyApa eka te kayAreka bIjo pakSa jite che. jitane AdhAra paisA laDanArAonI kuzaLatA upara ja che, satya upara nathI. vaLI e muddA para eka pakSa Aje to bIjo pakSa kAle jita meLa ane potAnI jitamAM thAya te karatAM sAmAnI hAramAM temane ! khuzAlI upaje che. banne saMpradAyanA anuyAyIonA manamAM saMskAra paDyA che ane poSAya che ke jyAre koIpaNa eka tI takarArane pheMsale pitAnI viruddha thayo che ema sAMbhaLatA ve pitAnI aMgata milkata javAnA duHkha karatAM paNa vadhAre duHkha AghAta leka anubhave che. ane e duHkha ane AghAtamAMthI ! pharI laDavA ke lalacAya che, nANuM bhare che ane buddhi kharce A rIte ekabIjAnI vArApharatI hArajitanAM cakro satata cAlyA, che ane emAM buddhi, dhana ane samaya traNe nirarthaka daLAI jAya e daLaNa-ATAno phAyado bemAMthI ekene bhAge nathI AvatuM. pUre phAyado e cakkI calAvanAra AjanuM rAjataMtra uThAve che. zake ane huNonA pachI musalamAne AvyA, temaNe jemAM ane maMdira upara hathoDA calAvyA, emAMthI bacavA ApaNe pharama paNa meLavyAM ane kayAMka kyAMka parAkrama paNa karyA. Aja A mAnIe chIe ke ApaNuM tIrtho ane maMdire surakSita che. sAce uparathI jonArane ema lAge paNa kharuM kAraNa ke atyAre huM ApaNuM maMdire ke mUrtio sAme AMgaLI uThAvatAM paNa vira kare che. tema chatAM jarAka uMDA utarIne joIe to ApaNe lAgaze ke ApaNuM tIrtho Aje jevA bhayamAM che tevA bhayamAM pahe kadI nahotAM. koI gijhanI, kAI alAuddIna ke kAMI auraMga Avato to te kAMI cAre khUNe pharI naheto vaLato ane ja pahoMcato tyAM paNa kAMI traNa sATha divasa kuhADAe nahe calAvate. vaLI je kuhADA ane hathoDAo cAlatA tenuM dekha pariNAma evuM AvatuM ke ApaNe pAchA e mUrti ane maMdiro Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhusaMsthA ane tI sasthA 61 dI samarAvI letA ane pharI evA AdhAtAthI bacavA phaLa ane vAparatA; jyAre A rAjataMtra AvyA pachI ane ApaNI maiM svataMtratA sacavAvAnAM vacaneAnI vAravAra rAjyakartAo cI dhASaNA thayA pachI, ApaNe ema mAnatA thaI gayA chIe vetA kAI mUrti ke maMdira tarapha hAtha ugAmatuM nathI. ekahuM e zAMti rAjyakartAoe ApaNane arpI e badala thADA AbhAra mAnIe, paNa bIjI rIte emaNe rAjyataMtranI vaNu ja evI karI che ke tame peAtAnI meLAe ja peAtAnAM mUrti | madirA para thADAe TIkA, kuhADA mArA ane mAthAM paNa. . bahAranA kAi tIrthajaka na Ave evI vyavasthA tA kAra tamArI dhArmika svataMtratA sAcavavA khAtara kare ja che. pa peAte ja peAtAnA tIbhajaka thAe ane dharamarathI paNa. mAda thAo tyAre tamArI vacce paDI tamArI thatI barabAdI kAvavAmAM sarakAra, dhAmi`ka svatantratAmAM DakhalagIrI ane che, eNe taMtra ubhuM karyuM che ke tame pAte ja rAta ane divasa eka nAM mUti ane maMdiza tAkyA karI ane kahyA kare ke A mataMtramAM amArI dhArmika svataMtratA salAmata che. sIdhI rIte amaladAra ke kAyadA tamane nathI kahetA ke tame tamArAM ja upara hazeADA mAre., paNa e dhArmika svataMtratAnAM rAjakIya nAnI meAhanI ja evI che ke tame haMmezAM ekakhIjAnAM mUrti mazi tAkyA kare ane aMdAaMdara layA karA. kyAreka thI harakhAI ane kyAreka hArathI nAkhuza thaI huMmezAM tame ni taiyAra rahA e AjanI rAjanIti che. A rAjanItine na vAthI ja ApaNe prIvIkaisIla sudhI doDIe chIe ane jANe yelA gaNAtA sAMpradAyika vakIlAne e sivAya bIjuM kAma ja ya athavA e sivAya eka kAryamAM temane AstikatAnI chApa maLavAnI hAya, tema te A dezamAM ane vilAyatamAM tIrthAMnI. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62. paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne laDAImAM pitAnI badhI ja zakti khaca rahyA che. ApaNuM dezI sauthI meTa satyane upAsaka pedA thayo che ema te vakIlo e AgevAna paisAdAra mAne che. chatAM takarArano cukAde emane ma emane hAthe karatAM bIjA koIne hAthe vadhAre sAro thavAno saMbha dekhAya che. ApaNI apAra mUrkhatAe hajI AjanA rAjataMtra svarUpa ApaNI sAme AvavA nathI dIdhuM. paNa chellAM trIza varSa tIrthonI hArajitane ItihAsa je ApaNe vAMcIe ane atyA kayAM kayAM ane kevI kevI rIte AvA jhaghaDAo cAle che, te ke calAve che, kema poSAya che, ane enA mULa vAMdhAo zA che je jANIe to ApaNane ApaNuM mUrkhatAnA bhAna uparAMta mUrkhatAnuM piSaNa karanAra, ane chatAM dhArmika svataMtratAno * ApanAra rAjataMtranI nItinuM bhAna paNa thAya. paraMtu ApaNAmAM koI A daSTie A vastu vicAratA ja nathI. kharI vAta te che ke jhanunI musalamAnonA rAjyakALa daramyAna temane hAthe thaye nukasAna karatAM, A rAjyakALa daramyAna ApaNe, ApaNe hAthe tIrtharakSA nimitte tIrthano ane tenA udezano vadhAre davaMsa karyo che ane haju A rAjataMtrane dhArmika salAmatIvALuM mAnI vadhAre A vadhAre e nAza karyo ja jaIe chIe. A badhA uparathI je phali thAya che te e che ke atyAre ja ApaNuM tIrtho vadhAre jokhamamAM che A te barabAdInI vAta thaI, paNa A tIrthasaMsthA mArapha ApaNe keTaluM vadhAre upayogI kAma karI zakIe tema che e paNa jANavuM joIe. bhakti ane Arthika udAratA upara ja tIrthasasa nabhe che. samAjane vidyA, hunnara, udyoga ane bIjAM te jJAnonI jarura anivArya che. koI paNa jamAnAmAM jaina tI nAlaMdAnA ke vikramazIlAnA vidyAlayanI sugaMdha nathI anubhavI. atyA te bIje koI paNa sthaLe nabhI zake te karatAM vadhAre sahelAI keTalAMka tIrthasthAnemAM vidyAlaya sArI rIte nabhI zake. keTalI Abu jevAM prakRti ramaNIya jaina tIrtha che ke jyAM aMgrejo e Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusaMsthA ane tIrthasaMsthA bIjA loke vidyA meLavavA sAthe tyAMnA suMdara vAtAvaraNano phAyado mahaThAvI rahyA che, tyAre jenone e vAta sUjhatI ja nathI. teo tyAM jAya che tyAre khuza thAya che. jagyAnI, ekAMtanI, havApANInI vAhavAha kare che. bIjAnAM vidyAdhAme joI rAjI thAya che ane pitAne mATe kAMI karavAnuM emane sUjhatuM ja nathI. jene kAzImAM yAtrArthe jAya che paNa koIne tyAMnI vidyAgAchInI khabara nathI, vidhAnanI jANa nathI, e jANavAnI temane IcchA ja thatI nathI. yAMnAM vidyAdhAma kevAM ane keTalAM che e jANavAnuM emane mana ja nathI kAraNake emaNe pitAnAM kAI paNa tIrthasthAnamAM vidyA ane vidvAno hovAnI sugaMdha lIdhI ja nathI. emane kalpanA eka ja che ane te eka tIrthasthAnomAM maMdiro ane mUrtio sivAya bIjuM zuM hoya, bIjuM hovAnI zuM jarUra che ? paraMtu samAjanI vidyAnI jarUriyAta A tIrthasaMsthArakSaka bhakita ane udAratA jevAM baLo dvArA sadhAvI ja joIe. ane jo viziSTa viziSTa tIrthomAM khAsa vidyAlayo cAlatAM hoya, temAM banne saMpradAyanA hajAre bALake bhaNatA hoya, vidyA ane dezanI svataMtratAne brahma Adarza temanI sAme heya to samAjane A takarAra pAchaLa baLa kharcavAnI bahu ja thoDI phurasada rahe. jyAM sudhI suMdara ane upayogI Adarza sAme nathI hato tyAM sudhI mANasa pitAnuM baLa ADe raste veDaphe che. Ajano dezadharma ApaNane be vAta zikhave che eka to A rAjataMtranA mAyAvI rUpanA bhoga banI potAne ja hAthe pitAnAM mUrti ane ane maMdirane nAza na kare; ane bIjI vAta e che ke tamArAmAM bhakti ane udAratA hoya te tIrthone sAcavI te mAraphata tame vidyA ane kaLAthI samRddha bano, vadhAre zIkho. ApaNe tIrthanI laDAImAM jitanAra pakSa mAnI laIe chIe ke ame tIrtha sAcavyuM, dharma bajAvyo. bIjIvAra bIjo pakSa tema mAne che, paNa banne pakSa e bhUlI jAya che ke teo zarIranAM hAtha paga Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne jevAM aMgene ja sAcavavA prANa pAthare che, ane temAMthI UDI tAja AtmAne bacAvavA keAI jarA paNa jahemata nathI uThAvatuM. eTaluM ja nahi paNa temane A hAthapagane bacAvavAno prayatna ja ulaTe zarIramAMthI AtmAne uDADI rahyo che. jaina tIrthane AtmA ahiMsA ane zAMti che. laDAI mAraphata ApaNe eka pakSe jita meLavI eTale teNe hAtha bacAvyo, bIjAe jita meLavI eTale teNe paga bacAvyo; paNa baMnee hAthapaga bacAvavA jatAM tIrthamAMthI AtmA uDADI dIdhe, kAraNa ke hamaNAM hamaNunI tAjI tIrthanI laDAIe tamane kahe che ke te nimitte manuSyahatyA suddhAM karI cUkyA che, athavA te hatyA thavAmAM nimitta thayA che. je A AtmA ja na hoya ane chinnabhinna aMgavALuM mAtra kalevara ja hoya to have e mATe zuM karavuM ane zuM na karavuM e kahevAnI judI jarUra rahetI nathI. jANune ja sAdhusaMsthAnI carcA pAchaLathI karuM chuM. AjanI sAdhusaMsthA e bhagavAna mahAvIrane AbhArI che. paNa e saMsthA to ethIye jUnI che. bhagavatI jevA AgamomAM ane bIjA jUnA graMthomAM pArthApatya eTale pArzvanAthanA ziSyonI vAto Ave che. temAMnA keTalAka bhagavAna mahAvIra pAse jatAM khacakAya che, keTalAka temane dharmavirodhI samajI pajave che, keTalAka bhagavAnane harAvavA ke temanI parIkSA karavA khAtara tareha tarehanA prazno kare che. paNa chevaTe e pArthApatyanI paraMparA bhagavAna mahAvIranI ziSyaparaMparAmAM kAMto samAI jAya che ane kAMti temAMnA keTalAka saDelo bhAga ApoApa kharI jAya che. ane ekaMdara pAcho bhagavAnanA sAdhusaMdha nave rUpe ja ubho thAya che, ane te eka saMsthAnA rUpamAM goThavAI jAya che. tenA raheNuM kaheNInA, arasaparasanA vahevAranA ane kartavyanA niyamo ghaDAya che. e niyamanA pAlana mATe ane emAM koI bhaMga kare to ene zAsana Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6pa sAdhusaMsthA ane tIrthasaMsthA karavA mATe suvyavasthita rAjataMtranI peThe e sAdhusaMsthAnA taMtramAM niyamo ghaDAya che. nAnA moTA adhikArIo nimAya che. e badhAnAM kAmenI maryAdA aMkAya che. saMghasthavira, gucchasthavira, AcArya, upAcArya, upAdhyAya, pravartaka, gaNuM vagerenI maryAdAo arasaparasanA vyavahAre, kAmanA vibhAgo, eka bIjAnI takarAranA pheMsalAo, ekabIjA gacchanI aMdara ke eka bIjA gurunI pAse javA AvavAnA, zikhavAnA, AhAra vagerenA niyamanuM je varNana chedasUtromAM maLe che, te joI sAdhusaMsthAnA baMdhAraNa paratvenA AcAryonA DahApaNa viSe ane dIrdhadarzitA viSe mAna utpanna thayA vinA rahetuM nathI. eTaluM ja nahi paNa Aja kAI paNa mahatI saMsthAne pitAnuM baMdhAraNa bAMdhavA athavA vizALa karavA mATe e sAdhusaMsthAnA baMdhAraNano abhyAsa bahu ja madadagAra thaI paDe tema mane spaSTa lAgyuM che. ' A dezanA cAre khuNAmAM sAdhusaMsthA phelAI gaI hatI. bhagavAnanA astitva daramyAna cauda hajAra bhikSu ane chatrIsa hajAra bhikSuNIo hovAnuM kathana che. temanA nirvANa pachI e sAdhusaMsthAmAM keTale umero thayo ke keTale ghaTADe the tenI cakkasa vigata ApaNI pAse nathI. chatAM ema lAge che ke bhagavAna pachInI amuka sadIo sudhI to e saMsthAmAM ghaTADe naheto ja thaye-kadAca vadhAre thaye haze. sAdhusaMsthAmAM strIone sthAna kAMI bhagavAna mahAvIre ja pahelAM nathI ApyuM. temanA pahelAMe bhikSuNuo jaina sAdhusaMdhamAM hatI, ane bIjA parivrAjaka paMthamAM paNa strIo hatI, chatAM eTaluM te kharuM ja ke bhagavAna mahAvIre pitAnA sAdhusaMdhamAM strIone khUba avakAza Apyo ane enI vyavasthA vadhAre majabuta karI. enuM pariNAma bauddha sAdhusaMdha upara paNa thayuM. buddha bhagavAna sAdhusaMdhamAM strIone sthAna ApavA IcchatA na hatA, paNa temane chevaTe sAdhusaMghamAM Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne temanA parivartanamAM jaina sAdhu ema vicAra karatAM lAge che. sAdhusaMsthA mULamAM hatI teA eka, paNa pachI aneka kAraNe vaheMcAtI gai. zarUAtamAM digaMbara ane zvetAMbara evA e mukhya bheda paDayA. ane dareka bhedanI aMdara bIjA aneka nAnA moTA kAMTa paDatA ja cAlyA. jema jema jaina samAja vadhatA gayA, ceAmera dezamAM tenA vistAra thatA gayA, ane navanavI jAtA tathA leAA temAM dAkhala thatA gayA, tema tema sAdhusaMsthA paNa vistaratI gai ane ceAmera phAlatI gaI. e saMsthAmAM jema asAdhAraNa tyAgI ane abhyAsI thayA che, tema hamezAM eheAvatto zithilAcArIne va paNa thatA AvyA che. pAsaththA, kusIla, jahA N vagerenAM je atijjUnAM varNana che te sAdhusaMsthAmAM zithilAcArI varga hAvAnA pUrAvA che. kayAreka ekarUpamAM te kyAreka bIjArUpamAM, paNa haMmezAM AcAravicAramAM mALA ane dhyeyanya zithila varga paNa sAdhusaMsthAmAM thatA ja AvyA che. jyAre jyAre zithilatA vadhI tyAre tyAre vaLA kAI tejasvI AtmAe peAtAnA jIvanadvArA emAM sudhArA paNa karyA che. caityavAsi thayA ane temanuM sthAna gayuM paNa kharuM. vaLI jatI joramAM AvyA ane Aje teo nAmazeSa jevA che. je ekavAranA sudhArA ane jJAna, tyAga temaja kavya dvArA sAdhusasthAne jIvita rAkhanArA, tenAja vazo ecAra peDhImAM pAchA skhalanA karanArA thAya ane vaLI krAI e skhalanAe sAme mAthuM uMcakanAra AvI ubhA rahe. A bagADIsudhArAnuM dhruvacakra jema bIjI sasthAomAM, tema sAdhusaMsthAmAM paNa pahelethI Aja sudhI cAlyuM AvyuM che. ene judA ItihAsa tAravavA hAya ! te jaina sAhityamAMthI pramANapUrvaka tAravI zakAya tema che. 66 emane sthAna ApavuM paDayuM. A saMsthAnI kAMika asara avazya che sAdhu eTale sAdhaka, sAdhaka eTale amuka dhyeyanI siddhi mATe sAdhanA karanAra te dhyeyanA umedavAra, jaina sAdhuenuM dhyeya mukhyapaNe Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusaMsthA ane tIrthasa sthA 17 te jIvanazuddhi ja nakkI karavAmAM AveluM che. jIvanane zuddha karavuM eTale tenAM baMdhano, tenAM maLe, tenA vikSepa ane tenI saMkucitatAo TALavI. bhagavAne potAnA jIvana mAraphata samajadArane evo padArthapATha zIkhavyo che ke jyAM sudhI pote pitAnuM jIvana aMtarmukha thaI tapAsI na le, zodhI na le, pote vicAra ane vartanamAM sthira na thAya, pite potAnA dhyeyaparatve spaSTa bhAna na kare tyAM sudhI te bIjAne zI rIte dorI zake ? khAsa karI AdhyAtmika jIvana jevI mahattvanI bAbatamAM je kAInI doravaNI karavAnI hoya te te pahelAM, eTale ke bIjAnA upadezaka athavA guru thayA pahelAM, potAnI jAtane e bAbatamAM khUba taiyAra karI levI joIe. e taiyArIne samaya e ja sAdhanAne samaya. AvI sAdhanA mATe ekAMta jagyA, nehIo ane bIjA lekethI alagapaNuM, koIpaNa sAmAjika ke bIjI khaTapaTamAM mAthuM na mAravApaNuM, amuka prakAranA khAnapAnanA ane raheNIkaheNInA niyame e badhuM yojAyeluM hatuM. jema keAI kharA vidyArthIne potAnA uMDA abhyAsanI siddhi mATe khAsa sthAnanI, ekAMtanI, kuTuMba ane sagA saMbaMdhIonA tyAganI, ane bIjI keTalIka sagavaDanI jarUra rahe che, tema AdhyAtmika jIvananI sAdhanAnA vidyArthI jena sAdhune mATe paNa che. paraMtu jema Aje uMmara thayA, pahelAM ane bApa ke mA banavAnI javAbadArI samajyA pahelAM, chokarAo ane kanyAo bApa ke mA banI jAya che, tema sAdhusaMsthAmAM paNa banavA lAgyuM. potAnA jIvananI uMDI vicAraNA karyA vinA ke, pAkI sthiratA ANyA vinA ja moTe bhAge sAdhu varga upadezakanA kAmamAM paDI gayo. enuM pariNuMma samAjanI dRSTie game te AvyuM hoya, paNa ekaMdara rIte ethI sAdhusaMsthAne te nukasAna ja thayuM che. je sagavaDa ane je nivRttinAM vidhAne jIvananI sAdhanA mATe karavAmAM AvyAM hatAM e sAdhanA uDI jatAM ke khasI Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne jatAM, athavA teA akALe gurupada levAmAM AvatAM e sagavaDe ane e nivRttinAM sAdhanA tA jemane tema sAdhusaMsthA mATe ubhAM rahyAM, ulaTuM ghaNIvAra teA e sagavaDA ane e nivRttinAM vidhAne mAM vadhArA paNa caye, ane bIjI bAjuthI mULa lakSa je jIvananI sAdhanA te kAMteA taddana bAjue ja rahI gayuM athavA kAMtA taddana gANu thaI gayuM. e ja sababa che ke ApaNe jaina jevA tyAgapradhAna A sAdhusaMdhanA itihAsamAM gRhasthA ke rAjAone zAle tevAM sAdhane, sagavaDe ane lapakAe sAdhunI AsapAsa vIMTaLAyalA joie chIe. mULamAM tA rAjAone khajAneA eTalA mATe soMpAyalA ke teo peAtAnA kSatriyAcita parAkramathI bIjA badhA karatAM tene vadhAre sArI rIte sAcave. lazkara eTalA mATe soMpayaluM ke teo tene potAnA tejathI kAbumAM rAkha, ane jarura paDe tyAre e khajAnA ane lazkaranA upayAga mAtra prajAkalyANamAM kare. jo rAjA zAMtinA vakhatamAM vadhAre surakSita rahe ane baLasaMpanna rahe, te Aphata vakhate vadhAre kAma Ape eTalA mATe TADha taDakAthI bacAvavA chacAmaranI yAjanA thayelI. paNa jyAre vArasAmAM vagara mahenate rAjya maLavA lAgyAM, kAI puchanAra na rahyuM, yAre e rAjAe lazkara, khajAnA, trayAmara vagerene pAtAnuM ja jJAnavA lAgyA, ane peAtAnA aMgata sAdhana tarIke enA upayeAga revA maMDayA. eTaluM ja nahi paNa peAtAnI ADe kAI Ave, te e sAdhananA upayAga tee prajA sAme paNa karavA lAgyA, ane peAtAnuM prajApAlananuM dhyeya bAjue rahI gayuM, ane tenA pAlana mATe soMpavAmAM Avela sagavAnA bhAgamAM ja paDI gayA. je vastu rAjA mATe sAcI che-manuSyasvabhAvanA itihAsa pramANe e ja vastu sAdhusaMsthA mATe paNa sAcI ja che. jIvananI sAdhanAnuM dhyeya sarI paDatAM te mATe ceAjAyelI sagavaDA ane dhaDelAM vidhAnA ja temanA hAthamAM rahyA, ane e sagavaDAnA bhAgamAM ane e vidhAnanA AcaraNamAM ja temane Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusaMsthA ane tI saMsthA 6 sAdhupaNuM samajAyuM. bIjAe paNa tema samajavA lAgyA ane sAdhue pazu leAkAne ema ja jANeajANe samajAvatA gayA. paraMtu e uparathI kAI ema na dhAre ke sAdhusaMsthA AkhI ja sagavaDabhAgI ane taddana jaDa banI gai hatI. e saMsthAmAM evA asAdhAraNa puruSA paNa pAkyA che ke jemanI aMtardaSTi ane sUkSma vicAraNA kAyama hatI. keTalAka evA paNa thaI gayA che ke jemanI ahiSTi tA hatI chatAM AMtardaSTi paNa cUkAI na hatI. keTalAka evA paNa thaI gayA che ke jemanAmAM aMtardaSTi nahivat athavA taddana gauNa thai hatI ane bahiSTi ja mukhya thaI gaI hatI. game tema hA chata eka bAju samAja ane kuLadhama tarIke jainapaNAnA vistAra thata gayA ane e samAjamAMthI ja sAdhue thaI saMsthAmAM dAkhala thatA gayA. ane bIjI bAju sAdhuonuM vasatisthAna paNa dhIre dhIre badalAtuM cAlyuM. jaMgalA, TekarIo, zaheranI bahAranA bhAgAmAMthI sAdhugaNu leAkavasatimAM AvatA gayeA. sAdhusasthAe janasamudAyamAM sthAna lai anicchAe lekasasajanita keTalAka dASA svIkAryAM hoya, teA tenI sAthe ja sAthe te saMsthAe leAkAmAM keTalAka peAtAnA khAsa guNA paNa dAkhala karyAM che, ane tema karavAnA bhagIratha prayatna karyAM che. je keTalAka tyAgIe mAtra aMtardaSTivALA hatA ane jemaNe potAnA jIvanamAM AdhyAtmika zAMti sAdhI hatI evAnA zubha ane zuddha nRtyanI noMdha tA emanI sAthe ja gaI, kAraNa ke emane peAtAnA jIvananI yAdI khojAAne soMpavAnI kazI paDI ja na hatI. paNa jeee aMtardaSTi hAvA chatAM ke na heAvA chatAM, agara ochIvattI hAvA chatAM lAkakAmAM peAtAnA prayatnanA phALA ApelA hatA tenI teAMdha tA ApaNI sAme vajralipimAM lakhAyalI che. ekavAranA dharAdhara, mAMsabhAjI ane madyapAi janasamAjamAM, je mAMsa ane magha taraphanI ruci athavA tenA sevanamAM adharma buddhi utpanna thaI che, tenuM zreya Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAma tAjI ane pharI aprati 70 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAna kAMI sAdhusaMsthAne bhAge ochuM nathI. lokamAnya tilake kaheluM gUjarAtanI janaprakRtinI ahiMsA e jaina dharmane AbhArI che, ane ApaNe jANavuM joIe ke jena dharma e sAdhusaMsthAne AbhArI che sAdhusaMsthAnuM rAtadivasa eka kAma to cAlyA ja karatuM ke teo jya jAya tyAM sAta vyasananA tyAgano zabdathI ane jIvanathI padArtha zikhave. mAMsane tiraskAra, dArUnI dhRNuM ane vyabhicAranI apratiSThA temaja brahmacaryanuM bahumAna; ATaluM vAtAvaraNa lokamAnasamAM utAravAmAM jaina sAdhusaMsthAne asAdhAraNa phALo che enI koI nA pADI zake nahi. jaina paraMparAe ane bauddha paraMparAe pedA karela ahiMsAnuM vAtAvaraNa mahAtmAjIne prApta thayuM na hota to temane, ahiMsAno A prayoga zarU thAta ke nahi, ane zarU thAta to keTalI hada sudhI saphaLa nIvaData e eka vicAraNIya prazna che. sAta vyasana cheDavavAnuM kAma avicchinnapaNe sAdhusaMsthA calAve jatI, enI asara jhanunI ane hiMsAprakRtinA AgaMtuka musalamAno para paNa thayelI che. ane te eTalI hada sudhI ke ghaNuM ahiMsAnAM kAryomAM hiMduo sAthe ane jaino sAthe musalamAno paNa ubhA rahe che. keTalAMka musalamAnI rAjo atyAre paNa evAM che ke jyAM dayAnI-bhUtadayAnI-lAgaNI bahu ja suMdara che. eTale atyAranI vartamAna sAdhusaMsthAne temanA pUrvajoe bahu ja kIMmatI upajAu bhUmi soMpI che, ane zakti hoya jemAMthI bhAre pariNAma nIpajAvI zakAya e mahattvano alabhya vAraso soMpyo che. paNa Aja sudhI jema maLela vArasA upara nabhAtuM ane saMtoSa mAnI levAto tema have rahyuM nathI. dezavyApI AMdolana ane dezavyApI pheraphAre zarU thAya, baMdhAra makAnane badale nadInA ane samudranA taTo ja sabhAnuM sthAna le eTaluM lekamAnasa vizALa bane, tyAre e vArasAne vikasAvyA sivAya athavA ene navI rIte upayoga karyA sivAya rahI. zakAya ja nahi. Aje sAdhusaMsthA bAMdhelAM makAnamAM che. temanI pAse Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusaMsthA ane tIrthasaMsthA 71 janAra kuLadhamI jene ja hoya che, jemane janmathI ja mAMsa, dArU tarapha tiraskAra hoya che. je leke mAMsa khAya che ane dArU choDI zaktA nathI, tevAo te sAdhu pAse AvatA nathI. dezamAM pazurakSAnI Arthika dRSTie paNa mAMsano tyAga karAvavAnI, ane katala thayela DhoranAM cAmaDAM ke hADakAMnI cIjonA vAparanA tyAga karAvavAnI bhAre jarura ubhI thaI che. Arthika ane naitika bane dRSTie dArUnA tyAganI jarUra to mAMsanA tyAganI pahelAM paNa AvIne ubhI thaI che. dezanI mahAsabhA jevI saMsthAo jema bIjA saMpradAyanA tema jena saMpradAyanA dharmaguruone paNa AvuM na kare che ane kahe che ke "tame tamAru kAma saMbhALe. dArUtyAga karAvavA jevI bAbatamAM to amAre vicAra karavApaNuM hoya ja nahi, e to tamAro jIvana vyavasAya hato ane tamArA pUrvajoe e viSe ghaNuM karyuM hatuM. tame saMkhyAmAM ghaNuM cho. vakhata, lAgavaga, ane bhAvanA uparAMta tamAruM tyAgI jIvana e kAma mATe puratAM sAdhana che. eTale tame bIjAM vadhAre nahi to phakta dArU niSedhanuM kAma te saMbhALI le. A mahAsabhAnI (AjJA kahe ke, AmaMtraNa kaho) ghoSaNuM che. A ghoSaNano uttara jaina sAdhusaMsthA ze Ape che enA upara ja enA tejane ane enA jIvanane AdhAra che. ghaNuM jena bhAI bahene ane ghaNIvAra sAdhuo ema kahe che ke " AjanuM rAjya jaina dharmanI salAmatI mATe rAmarAjya che. bIjA paradezI AvanArAoe ane musalamAnoe jena dharmane AghAta pahoMcADyo che. paNa A aMgrejI rAjyathI to jaina dharmane AghAta pahoMcyo nathI, ulaTuM tene rakSaNa maLyuM che." lekenI A mAnyatA keTalI kharI che e jarA joIe. jena sAdhuonI kharI milkata, kharI saMpatti, ane khara vArase to emanA pUrvajoe bhAre jahematathI taiyAra kareluM dArUtyAganuM vAtAvaraNa e ja hatA; ane e ja Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7ra paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne hoI zake. atyAre mAMsa ane aphINa jevI bIjI tyAjya vastuonI bAbata na laI mAtra dArUnI ja bAbatamAM joIe ke enA tyAganuM hajAra varSanA vArasA upara, A rAjya pachI zI asara thaI che. je vicAra karatAM ane purAvAothI jaina sAdhuone ema lAge che temane janatAgata dArUtyAgane vArasa, A rAjya AvyA pachI navuM ane nAbuda thavA lAgyA che, to pachI emaNe vicAravuM joIze ke ApaNe je jenadhAmanI salAmatI A rAjyamAM mAnI rahyA chIe te salAmatI kayA artha mAM che ? maMdira ane mUrtio upara kuhADAo ne paDe. bhaMDAre na lUMTAya, paNa je hajAra varSathI janatAmAM pedA kareluM naitika dhana ja nAza pAme, (jene mATe ja maMdira, mUrtio ane bhaMDAro hatA) te ApaNe zI rIte kahI zakIe ke ApaNe dharma-ApaNo dhArmika vAraso salAmata che ? koI duSTa puruSa, koI bAInAM ghareNAM, kIMmatI kapaDAM ane tenA kemaLa aMgone jarA paNa nukasAna pahoMcADyA sivAya je tenI pavitratAno nAza kare che te mANasanA hAthamAM te bAI salAmata rahI gaNAya ke jokhamAI gaNAya ? bIjI rIte paNa A vastu spaSTa samaje. dhAro ke koI parAkramI ane dhUrta mANasa tamane tamAruM dhana lUMTI letI vakhate eTaluM pUche ke kAMte tame tamArA naitika guNamAM barabAda thAo eTale mArI IcchA pramANe vartI tame tamAruM natika jIvana bhraSTa kare, ane kAMte maMdira mUrti ane khajAnAo mane soMpI ao ane naitika jIvana tamArI IcchA pramANe gALo. je A bemAMthI eka ja mAgaNuM pasaMda karavA jevI cheka ja lAcAra sthiti hoya to tame badhA jaina bhAIone pUchI zakAya ke tame maMdira, mUrti ane khajAnAo soMpI daI naitika jIvananI pavitratA hAthamAM rAkho ke, e jIvana ene soMpI daI maMdira mUrti ane khajAnAo bacAvI rAkho? khAsa karIne A prazna sAdhusaMsthA sAme hoya te te ze uttara vALaze? huM nathI dhArato ke Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusaMsthA ane tIrthasaMsthA 73 AjanI cheka nisteja sthitimAM paNa eka paNa jenasAdhu naitika jIvananI pavitratAne sarvazreSTha na mAnatA hoya. ApaNuM dezanA itihAsamAM evA seMkaDo dAkhalAo che ke jemAM brAhmaNe e ane bIjAoe pitAnA pavitra saMskAre sAcavavA khAtara badhI ja mAlamilkata ane dharmasthAna ane khajAnAo paNa duzmanone sepyA che. emaNe dIrdha dRSTithI joyuM ke je zuddha saMskAre kAyama haze to bahAranI vibhUtio kAle AvIne ubhI raheze, ane e nahi hoya to paNa pavitra jIvananI vibhUtithI kRtArtha thaIzuM. kAlikAcArya kaI skUla mAlamilkata mATe nahetA laDayA paNa emanI laDAI jIvananI pavitratA mATe hatI. Aje jaina sAdhuone bhAremAM bhAre kIMmatI sapta vyasananA tyAgane vAra jokhamamAM che, eTaluM ja nahi paNa nAzanA mukhamAM che ane khAsa karIne rAjataMtrane lIdhe ja e vAraso jokhamAyelo che, evI sthitimAM koI paNa jena, khAsa karI sAdhugaNa A rAjyane dhArmika salAmatIvALuM rAjya kema ja mAnI zake? je atyAranA dhImAna sAdhuone ema lAge ke, dhArmika svataMtratAnA mahika baMdhAraNa nIce cAlatI eka divasanA eka lAkha pazuonI katala, ane gheraghera saraLatAthI pahoMcI zake evI dArUnI paraba, ane enI sAthe sAthe vadhelA vezyAvADAonI dvArA suMdara jaina dharmanA vArasAne comera nAza thaI rahyo che, to pachI AjanI sAdhusaMsthAne che upayoga karavo e praznano nikAla teo karI zakaze. jena sAdhuone sasa vyasanane tyAga karAvavA jeTaluM bIjuM priya kAma nathI hotuM. emanI sAme AvanAra nAnakaDA zA vargamAM A paratve karavApaNuM kazuM ja nathI, eTale temanuM kartavya kSetra kAMta pIThA pAse ane kAMte pInArAonA lattAomAM ubhuM thAya che. Aje dArU niSedhanI pravRttimAM je lake kAma kare che te badhA karatAM e bAbatamAM siddhahasta thayelA jaina sAdhuo vadhAre sArI rIte karI zake e Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne khItuM che. alabatta have mAtra narakanAM citro batAvIne ke bleka saMbhaLAvIne e kAmamAM vadhAre saphaLatA meLavI nahi zakAya. ema saphaLatA meLavavAnI sAmagrI ghaNI navI ubhI thaI che. e badhIne abhyAsa kasvAthI jaina sAdhuomAM jIvatuM lohI vaheze ane teone caherA tejasvI banaze. keTalAka kaheze ke "sAdhuo pAse keI Ave te teo samajAve, athavA evA samajAvavA lAyaka mANasane tame sAdhu pAse pakaDI lAve to sAdhue khuzIthI ane chuTathI samajAve paNa sAdhuo je pitAnA zAMta bhuvanamAM ja kAma karatA AvyA che te pIThe, pInArAonI vastIomAM ke bIje bahAra kayAM jAya, e emane na zobhe ane dharmanI helanA paNa thAya." A kahenAre jaina sAdhusaMsthAne ItihAsa jANyo ja nathI. kharA parAkramI ane zaktizALI jenasAdhuo te rAjasabhAmAM pahoMcyA che, rAjamahelamAM gayA che, meTAmoTA senAdhipati ane bIjA amaladArone ghare, tathA lazkaranI chAvaNIomAM gayA che, ane seMkaDo sAdhuo vyasanagrasta lokonI vacce pahoMcyA che, ane emaNe ema karIne ja pitAne dharma vistAryo che. zakti na hovAnuM, hiMmata na hovAnuM kabulavuM eka vAta. che, ane e nabaLAIne dharmanuM aMga mAnavuM e bIjI vAta che. eTale atyAranI hilacAlamAM ubhA thayelAM bIjA keTalAya sAdhumaryAdAyogya kartavyone bAjue mUkIe to paNa dArU niSedhanI hilacAla evI che ke je mATe potAnA nitika vArasAnI dRSTie, sAmAjika dharmanI dRSTie, dezamAM jIvavA ane dezanuM luNu khAvAnI dRSTie ane chevaTe zuddha AdhyAtmika dRSTie paNa jaina sAdhusaMsthAe jAheramAM AvI dezakAryamAM phALo Apavo ja joIe. keAI kahe che ke "AvAM laukika kAryamAM jaina sAdhuo paDe to emano AdhyAtmika uddeza na rahe." Ama kahenAra AdhyAtmikatA zuM Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusaMsthA ane tI saMsthA 75 che e samajatA ja nathI. AdhyAtmikatA e kAMI eka makAnamAM athavA eka rUDhimAM athavA eka ceAsa baMdhanamAM nathI heAtI, nathI rahI zakatI, ulaTuM ghaNIvAra tA guMgaLAi jAya che. jo AdhyAtmikatA jIvanamAM hAya athavA sAce ja lAvavI hAya tA tene kAi paNa sAthe virAdha nathI, kuTuMbamAM rahIne, samAjamAM rahIne ane rAjyavyavasthAmAM bhAga laIne paNa AdhyAtmikatA sAdhI zakAya, pASI zakAya, ane e badhAthI chuTIne paNa dhaNIvAra na ja sAdhI zakAya. mULa vAta e che ke AdhyAtmikatA e aMdaranI vastu che, vicAra ane cAritramAMthI Ave che, jenA Aghu krAI vastu sAthe virAdha nathI. alabatta AdhyAtmika jIvananI kaLA jANavI joI e ane enI kuMcI lAdhavI joIe. ApaNe ghaNIvAra AdhyAtmikatAne nAme puruSA'nA ane satpuruSAthaeNnA dhAta karIe chIe. satpuruSArtha karI eTale AdhyAtmikatA pAse ja che, vagara nAtare ubhI ja che. leAkAne dArU pItA DavavAmAM, dArU vecanArane tema karatAM cheADavavAmAM ( ane te paNa ahiMsA ne satyadvArA) satpuruSArtha nahi teA bIjuM zuM che enA javAba kAi Agamadhara Apaze? vaLI atyAre chellAM trIsa-cALIza varSanA sAdhusaMsthAnA IAMtahAsa ApaNane zuM kahe che? temanI AdhyAtmikatAnA pUrAvA temAMthI keTalA maLe che ? chellA daza varSAMte ja klyA. jo pakSApakSI, kArTabAjI, gALagaNeAca ane bIjI saMkucitatAone AdhyAtmikatAnuM pariNAma mAnIe tA tA anicchAe paNa kabulavuM paDaze ke sAdhusaMsthAmAM AdhyAtmikatA che athavA vadhatI jAya che. ekabAju dehitanA kAryamAM kazA ja phALA niha, ane bIjIbAju AdhyAtmika pravRtti paNa nahi ema anne rIte devALuM kADhIne kAi paNu tyAgI saMsthA mAnabhera TakI zake nahi. eTale AvI tujAra varSanI mahattvanI ane zaktisaMpanna sAdhusaMsthAne peAtAnuM astitva TakAvI rAkhavA khAtara, ane lekAmAM Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne mAnabhera rahevA khAtara paNa AjanI cAlu pravRttimAM pitAne vizeSa upayoga vicAre ja chuTako che. keTalAMka evAM bIjAM paNa dezanI daSTie mahattvanAM ane sAdhuo mATe sahelAM kAmo che ke jene tyAgI gayuM anAyAse karI zake. dA. ta. (1) vakIla ane bIjA amaladAro je sarakArI taMtranA anyAyanuM piSaNa karI rahyA hoya temane e bAbatamAM samajAvI emAMthI bhAga letA aTakAvavA. (2) pilise ane sipAIo jeo A dezanuM dhana che, A dezanA che ane A dezamAM ja rahevAnA che teo phakta navI nokarI mATe anyAya na kare. juThuM na bole, khuzAmata ne kare, Dare nahi ane dezanI sAmAnya janatAthI pitAne aLagA na mAne evI nirdoSa vastu prema ane satyathI temane samajAvavI (3) keLavaNIne sArvatrika pracAra karavAmAM je tyAgI svayaMsevakonI apekSA rahe che te pUrI pADavI. A sivAya bIjAM paNa hitakArI kAme che, paraMtu je sAdhusaMsthA eka bAbatamAM sakriya thaze to bIjAM kAryo ane kSetre emane ApoApa sujhI Avaze ane maLI Avaze. je atyAranI vyApaka hilacAlamAM jaina sAdhue sthiratA ane buddhipUrvaka potAnuM sthAna vicArI le, pitAne kAryapradeza kI le, te saheje maLela A takane lAbha uThAvavA sAthe temanA jIvanamAMthI phukatAe cAlI jAya, kalahe virame ane najIvI bAbata pAchaLa kharcAtI apAra zakti ane kuMkAto lAkhane dhumADo aTake ane eTaluM to dezanuM kalyANa thAya, jemAM jaina samAjanuM kalyANa te paheluM ja raheluM che. uparanAM kartavya kevaLa jaina samAjanI dRSTithI paNa vicAravA ane karavA lAyaka che. eTale thoDI zaktivALA bhAgIo e ja kAryone nAnA kSetramAM paNa karI zake. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu saMsthA ane tIrthasaMsthA 39 jo ke khAsa pajusaNane prasaMga hoI ane temAM paNa hAjara thayela janatA meTe bhAge vetAMbara hoi meM, sAdhu zabda vAparelo che, ke je jainasamAja sAthe ja mukhya saMbaMdha dharAvato hoya tema sthULa rIte lAgaze. paNa A mAruM kathana maryAdita kSetra paratve hovA chatAM badhA ja saMpradAyanA ane badhI ja jAtanA tyAgIo mATe che. khAsa karIne digaMbara samAja ke je jenasamAjane eka vagadAra bhAga che te te. mArA lakSa bahAra nathI ja, e samAjamAM Aje sAdhusaMsthA vetAMbara samAja jevI nathI. hamaNAM hamaNAM je pAMca pacIsa digaMbara sAdhuo thayA che, tene bAda karIe to te samAjamAM sAdhusaMsthAne ghaNI sadIo thayAM aMta ja Avelo che. tema chatAM e samAjamAM sAdhusaMsthAnI jagyA bhaTTArake, elake ane brahmacArI, temaja paMDitoe lIdhelI che. eTale e badhAMne lakSIne, paNa A kathana che. kAraNa ke vetAMbara samAjanA yaMbha manAtA sAdhuonI peThe ja, digaMbara samAjamAM bhaTTAraka, paMDita vagerene. varga thaMbharUpa manAya che. ane e paNa lagabhaga samAja temaja rASTranI dRSTie pakSAghAtagrasta thaI gaele che. vetAMbara ho ke digaMbara, jeo potAne dhArmika nahi te ochAmAM ochuM dharmapaMthagAmI guru athavA guru jevA mAne che ane bIjA pAse manAve che, te je vartamAna adelanamAM potAnuM sthAna vicArI, aMdaroaMdaranA. jhaghaDAo nahi choDe, najIvI bAbatane mahattva ApatAM nahi aTake, ane sthULa cihnomAM tema ja bahAranI vastuomAM dharma samAyAnI nAzakAraka bhramaNamAMthI nahi chUTe to buddhanI bhASAmAM samajavuM joIe ke teo bhagavAna mahAvIranA dhammadAyAda eTale dharmavArasAnA bhAgIdAra nathI, paNa AmISadAyada eTale dharmanimitte maLI zake eTalA bhoganA bhogavanArAo che. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne chevaTe dezanI mahenata majUrI ane bhakti upara jIvatA pacAsa lAkha jeTalA bAvA phakIre, ane saMtone paNa jarA kahI daIe mahAsabhA lAkho game svayaMsevako mAge che. svayaMsevaka vadhAre sahanazIla, tyAgI ane bInavyasanI tema ja kuTuMbakabIlAnI phikara vInAno hovo joIe. A guNo e tyAgI vargamAM vadhAre hovAnI umeda rahe rahe che. janatA eTale temano bhaktagaNu duHkhI che ane daridra che. te guruo pAse A bhIDanA vakhatamAM madada mAge che. atyAre e guruvarga je svayaMsevakanI zAMta ane sukhI gAdIo cheDI de te ja temanI gAdIonI salAmatI che. temanuM tapa ane temane tyAga have temanA maThomAM kacarAI gayo che, nAza pAme che, have to e tapa, e tyAga jelamAM ja ane mahAsabhAnA niyaMtrita rAjyamAM ja jIvI zake tema che. e vAta A vizALakAya yugadharmamAMthI temaNe zIkhI levI ghaTe. potAnA dharmanuM vAmanarUpa badalI, temaNe vyApaka rUpa karavuM ja joIe; nahi to e vAmanapaNuM paNa maraNane zaraNa che. tA. 24-8-30 sukhalAla Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvamAM dIkSAnuM sthAna ane tene upayoga dIkSA eTale mAtra dharmadIkSA eTale ja artha nathI. tenA aneka prakAre che. zAstradIkSA eTale zAstra bhaNavA mATe dIkSA levI, zastradIkSA eTale jUnA vakhatamAM dhanurvedanI ane vaLI bIje bIje samaye bIjAM zAstronI tAlIma meLavavA dIkSA levI te. cAdIkSA paNa che ane tene yajJa karanAra yajamAna ane tenI patnI svIkAre che. rAjya dIkSA paNa che. gAdIe AvanAra gAdIe AvyAthI mAMDI, jyAM sudhI rAjyasUtro hAthamAM rAkhe tyAM sudhI te e dIkSAmAM baMdhAyela che. vizeSa zuM, vivAhanI paNa dIkSA che. vivAhanA umedavAra vadhUvarane paNa e dIkSA levI paDe che. A badhI dakSAo kAMI kalpita ke Adhunika nathI. eno bahu ja jUne ItihAsa che ane bhagavAna vihAvIra pahelAM hajAro varSothI e badhI dIkSAe cAlatI AvI che, mane hajI paNa eka athavA bIjA rUpe cAle ja che. dharmadIkSA e badhI dIkSAothI judI che. dIkSA eTale bhekha levo, saMnyAsa ke phakIrI dhAraNa karavI. mekha eTale amuka khAsa uddeza mATe kuTuMba ane samAjanA, ane paNIvAra to deza suddhAMnAM baMdhane paNa DhIlAM karavAM paDe che, ane koI BHI vAra choDavAM paNa paDe che. svIkArela uddezane sAdhavAmAM je pine ADe AvatA hoya te baMdhanone choDavAM e ja bhekhano artha Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAno che. Aje paNa keLavaNI meLavavA chekarAone potAnA kuTuMbakakhIlAnAM baMdhanA cheDI mAIM'ga, kAleja ane ghaNIvAra paradezanA vidyAlayAnAM baMdhane svIkAravAM paDe che. uddezanI jeTalI maryAdA teTalA ja dIkSAnA kALa. tethI vidyAdIkSA khAra ke paMdara varSa lagI paNa cAle ane pachI vidyA siddha thaye pAchA ghera avAya, jUnI Dhabe rahevAya. khIjI bIjI dIkSAnA samaye paNa mukarara che. e rIte vivAhUdIkSAne avazeSa eTaleA rahyo che ke phakta lagnane divase vadhuvara amuka vrata Acare ane eTaluM baMdhana svIkAre. A badhI dIkSAne samayanI maryAdA eTalA mATe che ke te dIkSAone uddeza amuka vakhatamAM sAdhI levAnI dhAraNA pahelethI ja rAkhavAmAM AvelI hAya che, paNa dharmadIkSAnI khAkhatamAM vastusthiti judI che. dharmadIkSAnA uddeza jIvananI zuddhi che. ane jIvananI zuddhi kyAre siddha thAya, ane pUrNa zuddhi kayAre prApta thAya e kAMi nakkI nathI, tethI dharmadIkSAparatve samayanI maryAdA mukarara nathI. kALa maryAdAnI bAbatamAM e vAta jovAnI rahe che. eka te dharmadIkSA kyAre eTale kaI uMmare levI, ane bIjI vAta e che ke enI pUrNAhuti keTale varSe thAya. zarUAta karavAnI bAbatamAM eka mata nathI. krizcIyana dharmamAM romana ketholika saMpradAya nAnI uMmaranA, cheka nAnI uMmaranA bALakAnA dIkSA ApI devAmAM mAnatA ane hajI paNa ema kvacit cit manAya che. islAma dharmamAM eTaluM ja aMdhana che ke phakIrInA umedavAra upara kAryanA nirvAhanI javAbadArI na heAya te te game te uMmare paNa phrakIrI dhAraNa karI zake che. ane kAI vaDIleAnI ke bIjA tevAnI sevA karavAnI javAbadArI hAya tA game teTalI meTI uMmare paNue javAbadArImAMthI chaTako phakIrI levAnI chuTa nathI. AdezanA jIvita traNa jUnA saMpradAyAmAMthI pahelAM brAhmaNu saMpradAya laI AgaLa cAlIe; emAM AzramavyavasthA hAvAthI ahIM carcAtI dharmadIkSA, jene sanyAsAzrama kahI zakAya te Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvamAM dIkSAnuM sthAna 81 DhaLatI uMmare ja levAnI paravAnagI che. pahelAM pacIsa varSa brahmacaryAMzramamAM jAya. pachInAM teTalAM varSa gRhasthAzramamAM jAya. lagabhaga pacAsa varSe vAnaprastha thavAnA vakhata Ave ane cheka chellI jIMdagImAM ja tadna (pUrNa) saMnyAsa athavA te paramahaMsa pada levAnuM vidhAna che. caturAzramadharmAM brAhmaNusaMpradAyamAM, bAlyAvasthAmAM ke juvAnImAM sanyAsa naco levAtA, kAI e nathI lIdheA, athavA tevuM vidhAna nathI evuM kAI na samaje; paNa e sthiti e saMpradAyamAM mAtra apavAdarUpa hAI sarvasAmAnya nathI. sAmAnya vidhAna tA . uMmaranA chellA bhAgamAM ja pUrNa saMnyAsanuM che. jyAre anAzramadharmI athavA teA ekAzramadharmI bauddha ane jaina saMpradAyamAM tethI ulaTuM che. emAM pUrNa saMnyAsa kaheA, athavA brahmacarya kahA, e eka ja AzramanA Adarza che. ane gRhasthAzrama ke tyArapachInI vacalI sthiti e apavAdarUpa che; tethI bauddha ane jainasaMpradAyamAM mukhya bhAra saMnyAsa upara ApavAmAM Ave che. ane bhrAhmaNasaMpradAyamAM e bhAra pahelAM te gRhasthAzrama upara ApavAmAM Ave che. bhrahmacaryAzrama viSe caturAzramadharmI ane ekAzramadharmI saMpradAyA vacce kaze| bheda ja nathI, kAraNa ke e banne kAMTAo brahmacarya upara eka sarakhA bhAra Ape che. paNa bannene matabheda gRhasthAzramamAMthI zarU thAya che. eka kahe che ke brahmacaSzramamAM game teTalI taiyArI karavAmAM Ave chatAM gRhasthAzramanA AdhAta pratyAdhAtAmAMthI ane vividha vAsanAonA bharatIoTamAMthI pasAra caI, tyAganI tIvra abhilASA AvyA bAda ja saMnyAsAzramamAM javuM e salAmatI bhareluM che. khIjo kahe che ke gRhasthAzramanA jALAmAM syA eTale nIcAvAI javAnA, tethI badhI zakti tAjI ane jAgatI hAya tyAre ja saMnyAsa phaLadrUpa nIvaDe, mATe brahmacaryAzramamAMthI ja sIdhA saMnyAsAzrama svIkAravAmAM athavA te brahmacarya ane saMnyAsa banne AzramanuM ekIkaraNa karavAmAM ja jIvanane mukhya mAdarza AvI jAya che. A matabheda jamAnA jUnA che ane enI Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 paryuSaNa parvanAM vyAkhyA rasabharI tema ja tIkhI carcAe paNa zAstromAM maLe che. A sthiti chatAM eTaluM teA jANavuM ja joIe ke bauddha ane jaina saMpradAyanI sAmAnya janatA caturAzramadharmanuM nAma ApyA sivA paNa te dharmane jIvanamAM teA pALe ja che. e ja rIte brAhmaNusaMpradAyama ekAzramadharmanA svIkAra na heAvA chatAM paNa e dharmane svIkAranA vyaktionA dAkhalA maLI ja Ave che. ra ATalI teA saMnyAsanA prAraMbhanI uMmara paratve vAta thaI. have enI pUrNAhuti tarapha vaLIe. brAhmaNasaMnyAsa svIkAryo pachI te jIvanaparyaMta dhAraNa karavA ja paDe che. jIvana pahelAM tene aMta Avata nathI. bauddha ane jaina saMnyAsa nAnI uMmaramAM paNa svIkAravAmAM te Ave che, paNa baMne vacce taphAvata che. te taphAvata e che ke, bauddha vyakti saMnyAsa letI vakhate jIvanaparyaMtanA saMnyAsa levA aMdhAyela nathI. te amuka mAsaneA, amuka varSanA saMnyAsa le, ane temAM rasa paDe tA tenI muddata vadhAratA jAya ane kadAca AjIvana saMnyAsa pALavAnI pratijJA paNa le. ane jo rasa na paDe tA svIkArelI TUMka mudata pUrNa thatAM ja te pA! dhera gRhasthAzramamAM Ave. eTale ke aiddhasaMnyAsa e mAnasika sthiti upara avalaMkhita che. saMnyAsa lenArane e mAraphata saMteSa lAdhe te temAM AjIvana rahe ane e jIvananA niyame sAme ubhavAnI zakti na heAya te pAchA ghera paNu kre; jyAre jainasanyAsamAM ema nathI. emAM tA ekavAra-pachI bhale pAMca ke ATha varSanI uMmare athavA teA eMzI varSanI uMmare sanyAsa lIdhe! eTale te maraNanI chellI kSaNa sudhI nabhAvavA ja paDe. TUMkamAM jainadIkSA e AjIvana dIkSA che. emAMthI pratijJA pramANe tA jIvatAM sudhImAM chaTakI zakAya ja nahi. brAhmaNusaMpradAyamAM bALa ane taruNu uMmare paramaha MsanuM vidhAna khAsa nahAvAthI emAM saMnyAsa EADI, pAchA ghera bhAgavAnA dAkhalAe vila ane che. ane jyAre evA dAkhalAo ane paNa Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvamAM dIkSAnuM sthAna che, tyAre e saMnyAsa cheADI pAchA karanAranI pratiSThA, e samAjamAM khAsa nathI hAtI. jainasamAjamAM khAlya ane juvAnInI avasthAmAM suddhAM, vaLI khAsa karI Aja avasthAmAM saMnyAsa ApavAnuM kArya prazasta manAvAthI ane e kAmane vadhAre Teke apAvAthI, ekaMdara rIte saMnyAsa cheADI ghera pAchA pharanArA pramANamAM vadhAre maLa Ave che. ane je dIkSA cheADI pAchA karelA hAya che. teonuM pAkuM samAjamAM mAnapUrvaka rahevuM ane jIvavuM lagabhaga muzkela thai jAya che. phrI te vyakti dIkSA le teApaNa ekavAra dIkSA cheADyAnuM zaramIMdu kalaMka tenA kapALe ane bhakateAnI khAnagI carcAmAM rahI ja jAya che. sayama pALavAnI peAtAnI arAktine lIdhe athavA tA bIjA kAi paNa kAraNasara je mANasa ghera pAchA phare, ane je vaivAhika jIvana gALavA mAge tene te tema karavA mATe devanI madada meLavavA jeTalI muzkelI paDe che. te game teTalA nIrAga ane kamAu paNu hAya chatAM tene kAI kanyA na Ape, ApatAM saMkrAcAya. vaLI ene dhaMdhAdhAA karavAmAM paNa khAsa kurIte pratiSThita ane temAM paNa khAsa karIne dhArmika jaiAmAM javuM ane rahevuM muzkela jevuM thaI jAya che. dIkSA cheADI gRhasthAzramamAM prAmANikapaNa AvavA IcchanAra mATe rastA kAMTAvALA hovAthI AvA lekAmAM jee asAdhAraNa teja ane pratibhAvALA nathI hAtA tee peAtAnI vAsanA mATe aneka ADA rastA le che. kAi sAdhuveSamAM ja rahI aneka jAtanI bhraSTatA calAve che ane mAnapAna temaja bhAjana meLave jAya che. keAI vaLA e veSa cheDI peAtAnA ISTa pAtrane laI game tyAM gupacupa chaTakI jAya che. kAi khuTTI rIte vidhavAlagna kare che athavA teA khIjI ja rIte kyAMika lagnagAMThe khAMdhe che. eka Mdara rIte jotAM dIkSA cheDanAranI samAjamAM pratiSThAna hAvAthI evI vyaktinI zakti samAjanA kApaNu kAma mATe ceAgya rIte nathI kharcAtI. jo tevI vyakti grIjA samAjamAM dAkhala na thaI hoya ane khUba zaktisapanna hoya tAya temanA taraphathI samAja peAtAnI buddhipUrvaka phAyade uDAvI zakatI 3 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne nathI. bauddhasaMpradAyamAM ema che ja nahi, emAM moTA moTA rAjAo vaibhavazALIo ane badhA gRhastho moTe bhAge ekavAra bhikhu jIvana gALIne paNa pAchA duniyAdArImAM paDelA hoya che ane temanuM mAnapAna ulaTuM vadheluM hoya che. tethI ja to e saMpradAyamAM bhikhapada choDI ghera AvanAra pitAne jIvanane mATe agara te samAjane mATe zAparUpa nathI nIvaData, ulaTuM tenI badhI ja zaktio samAjanA kAmamAM Ave che. dIkSAtyAga pachInI A sthiti AjanA viSaya paratve khAsa dhyAnamAM rakhAvI joIe. jo ke viSaya jANune ja "vizvamAM dIkSAnuM sthAna" e rAkhelo che, chatAM AjanA prasaMga pramANe to enI carcA parimita ja che. eTale jaina dharmamAM dIkSAnuM sthAna e ja AjanI carcAnI mukhya nema che. jaina dIkSAno mukhya uddeza athavA to enI anivArya zarata eka ja che, ane te jIvanazuddhinI. jIvana zuddha karavuM eTale jIvana zuM che tene samAja ane vizva sAthe zuM saMbaMdha che te vicAravuM ane e vicAra karyA pachI je je vAsanAo ane maLe tema ja saMkucitatAe pitAne jaNAI hoya te badhIne jIvanamAMthI kADhI nAMkhavI athavA to e kADhI nAkhavAno prayatna seva. jaina dIkSA lenAra samAja, leka ke dezanA keIpaNa kAmane kAM na kare? vyAvahArika ke pAramArthika manAtA koI paNa kAmane kAM na kare ? chatAM eTalI enI zarata anivArya rIte rahelI ja che ke teNe jIvanazuddhinuM ja mukhya lakSa rAkhavuM, ane jIvanazuddhine hAthamAM rAkhIne ja pravRtti karavI. dIkSAno vicAra karatI vakhate je enA A mULa uddezane dhyAnamAM rAkhIe te AgaLanI carcAmAM bahu ja saraLatA thaze. eka jamAne e hato ke jyAre jAti paratve jemAM dIkSAnI takarAra hatI, ane te takarAra kAMI jevI tevI nahi paNa bhAremAM bhAre hatI. enA banne pakSakAro sAmasAmA mahAbhAratanA kaurava pAMDava sainikAnI peThe vyuhabaddha goThavAyA hatA. enI pAchaLa Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvamAM dIkSAnuM sthAna 85 seMkaDo paMDito ane tyAgI vidvAno rekAtA, zakita kharcatA ane pitapotAnA pakSanI satyatA sthApavA khAtara rAjasabhAmAM jatA ane rAjyAzraya temaja tevo bIje Azraya bIjI koI rIte nahi to chevaTe maMtra, yaMtra, taMtra, vazIkaraNa, jyotiSa ane vaidakanI bhramaNuM dvArA paNa meLavatA. vaLI strI dIkSA na ja laI zake ane e puruSanI piThe ja saMpUrNapaNe laI zake eTalo ja dIkSAparatve A jhaghaDe nahato, paNa bIjA aneka jhaghaDA hatA. dIkSita vyakita morapIMcha rAkhe, vRddhapIMcha rAkhe, balAka pIMcha rAkhe ke unanuM tevuM kAMI sAdhana rAkhe; vaLI dIkSita vyakti kapaDAM na pahere agara pahere, ane pahere to dhaLAM pahere ke pILAM, vaLI e kapaDAM kadI pUrve ja nahi ke dhUve paNa kharA. vaLI e kapaDAM keTalAM ane kevaDAM rAkhe, A viSe paNa matabhedo hatA, takarAre hatI, pakSApakSI hatI ane vidvAne potapotAne pakSa sthApavA zAstrArtho karatA ane graMtho lakhatA. tyAre chApAM te na hatAM, paNa tADapatra ane kAgaLa upara lakhAtuM khUba. phakata e takarAronAM zA judAM tAravIe te eka meTe Dhagalo thAya. Aje kolejomAM ane khAnagI vidyAlayomAM e graMtha zikhavavAmAM Ave che, paNa e zikhanArane emAM bhUtakALanA tarko ane dalIlonAM muDadAM cIravAmAM vizeSa rasa nathI Avato. teo je tarka rasika ane bhASAlAlityanA rasika hoya to pitA potAnA vaDavAonI prazaMsA karI pulAI jAya che. ane jo itihAsarasika hoya to bhUtakALanA pitAnA pUrvajoe AvI AvI kSudra bAbatomAM kharcela asAdhAraNa buddhi ane kImatI jIvananuM smaraNa karI mAtra bhUtakALanI pAmaratA upara hase che. e paNa pothA upara caDelA ane saMskRta prAkRta bhASAne veSa paherelA temaja zAstranuM suMdara nAma dhAraNa karelA A kSudra kalahone niHsAra jonAra Ajano taruNu varga, athavA to keTaloka buDhA varga vaLI eka dIkSAnI bIjI mehanImAM paDyo che. e mehanI eTale uMmaranI ane saMmati pUrvaka dIkSA levA na levAnI. atyAranAM chApAMone ane tenA vAMcanArAone Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne bhUtakALanA dIkSAparatve strIne adhikAra rahevA na hovAnA, ame cihna rAkhavA na rAkhavAnA jUnA jhaghaDAo nIrasa lAge che kharA paNa emanI parApUrvathI jhaghaDA mATe TevAyelI dhULa vRtti pAI na jhaghaDe mAgI ja le che. tethI ja to A uMmara paratvene a saMmati paratveno majhedAra jhaghaDe ubho thayo che ane te vise ne jAya che. mAtra chApAMomAM A jhaghaDe maryAdita na rahetAM rAjadarabAre suddhAM pahoMcyo che. jUnA vakhatamAM rAjadarabAra mAtra banne pakSane carcA karavAnuM sthAna hatuM. ane hArajitane nikAla vAdInI kuzaLatA uparathI AvI jato; paNa Ajane rAjadarabAra judo che. emAM tame caDe eTale banne pakSakAronI buddhinI vAta ja nathI rahetI. pakSanI satyatA athavA pakSakAra vAdInI buddhimattA paisAnI kothaLI ADe dabAI jAya che. eTale je nANuM vadhAre kharce te jita kharIdI zake. rAjataMtrane A vyakti svataMtratAviSayaka guNa bhale buddhimAna ane rAjyakartAo mATe lAbhadAyaka che, paNa jainasamAja jevA buddha ane gulAma samAja mATe te e guNa nAzakAraka ja nIvaData. jAya che. atyAre be pakSe che. banne dIkSAmAM to mAne ja che. dIkSAnuM svarUpa ane dIkSAnA niyamo viSe baMnemAM koI khAsa matabheda nathI. baMnene matabheda dIkSAnI zarUAta paratve che. eka kahe che ke bhalene ATha ke nava varSanuM bALaka hoya te paNa jenadIkSA, jIvanaparyatanI laI zake ane evAM bALake umedavAra maLI Ave te game te rIte teone dIkSA ApavI e yogya che. temaja te kahe che ke soLa ke aDhAra varSe pahoMcele taruNa koInI paravAnagI lIdhA sivAya, mAbApa ke patipatnIne pUchyA sivAya, temanI hA sivAya paNa dIkSA laI zake ane tevA taruNa maLI Ave to dIkSA ApavI ja joIe. ghaNIvAra te A pakSa bALa umedavAro na hoya to tevA umedavArene kRtrima rIte ubhA karI temane zire dharmamukuTa paherAvavAne Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvamAM dIkSAnuM sthAna prayatna paNa kare che. bIjo pakSa kahe che ke bALakane te dIkSA na ja ApavI joIe, ane taruNane dIkSA ApavI hoya to enA vAlI vArasadAro ane khAsa lAgatA vaLagatA temaja sthAnika saMghanI paravAnagI sivAya te ApavI yogya nathI. banne pakSakAronI potapotAnI dalIla che. ane e mohaka paNa ghaNuvAra keTalAkane lAge che. pahele pakSa, bALa ane taruNavayamAM dIkSita thaI samAjamAM pratiSThita thaI gayela, ane kAMIka sAruM kAma karI nAmanA kADhI gayela hoya evI keTalIka jUnI sAdhu vyaktionAM ane vartamAna sAdhu vyakitaonAM nAme pitAnA pakSanI puSTimAM TAMke che. bIjo pakSa kAcI uMmare athavA asaMmatithI apAyela dIkSAnAM mAThA pariNAmo pitAnA pakSanI puSTimAM TAMke che, ane taddana bhraSTa thayela ke zithila thayela vyakitaonAM nAme paNa kaIkavAra sUcave che. paNa e bannemAMthI eke pakSa joIe tevI sAcI ane pUrI yAdI taiyAra karI leke sAme nathI mUkato. bane pakSakAro bhale pitapotAnA pakSanI puSTi thAya eTaluM ja AgaLa dhare chatAM, je e bane sAcA ane dhairyazALI hoya to vastusthiti te temaNe jANavI ja ane raju karavI ja joIe. vastusthiti A pramANe jANI ane raju karI zakAya. eka yAdI dareka sAdhue rAkhavI joIe. jemAM temanI pAse dIkSA lenAranI uMmara, nAmaThAma, ane dIkSA levAnI tArIkha vagere badhuM noMdhAya, ane bIje pAsa potAnI pAse dIkSA lenAramAMthI koI chaTakI jAya ke cAlyo jAya che te paNa prAmANikapaNe kAraNupUrvaka noMdhavAmAM Ave. badhA ja sAdhuo AvI potAnI yAdIo eka ANaMdajI kalyANajI jevI peDhIe athavA eka patramAM mokalI Ape. A yAdo uparathI dara varSe, dara pAMca varSe ane dara daza varSe eka pariNAma tAravI zakAze ke ekaMdara dIkSA lenAra keTalA ane cheDanAra keTalA. vaLI lenAra cheDanAranuM parimANa uMmara paratve keTakeTaluM, temaja levAnA ane cheDavAnA, khAsa karIne choDavAnA kAraNenI sarakhAmaNa. A yAdImAMnI dara so vyaktiomAMthI sArI Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - 88 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne pAMca ja vyaktio laI bhale bALadIkSAnA pakSapAtI pitAnA pakSane puSTi kare, ane e yAdImAMthI patita ke zithila eMzI vyaktione laI bhale bIjA pakSanA anugAmIe potAnA pakSanI puSTi kare. te chatAM banne pakSe ekaMdara rIte dIkSAnA ane tenAM zubha pariNAmanI sarakhI rIte himAyatI hovAthI teone dIkSA choDavAnAM kAraNe paratve khAsuM jANavA maLaze, ane uMmara tema ja vaDIlonI saMmati paratvenI takarAranuM mULa asalamAM kyAM che te teo prAmANikapaNe jANI zakaze bhale banne pakSo cAlu rahe chatAM teo eka sarakhI rIte je sAdhu jIvanamAM pavitratA jovA IMtejAra che te pavitratA lAvavA mATe teone A yAdImAM noMdhAyelAM dIkSA cheDavAnAM kAraNe uparathI ghaNuM ja agatyanuM jANavAnuM maLaze ane karavAnuM sUjhaze. bALa ane asaMmata dIkSAnA pakSapAtIe kAMI koI dIkSA cheDI jAya athavA vaThI jAya ema to icchatA ja nathI eTale teone mATe to AvI yAdI sAcI rIte na karavI e temanA pakSanI hAra jevuM, athavA temanA pakSa mATe mULocheda karanAra che. bIjA virodhI pakSe paNa chevaTe A takarAramAM na UtaratAM amuka varSonI dIkSA lenAra ane choDanAranI vigatavAra tema ja prAmANika yAdI taiyAra karavI joIe. e yAdI nAmanI saMkhyAmAM bhale adhurI che, paNa hakIkatamAM jarAya khetI na hovI joIe. kadAca A yAdo emanA pakSanI puSTimAM upakAraka na paNa thAya, chatAM bALadIkSAnA pakSapAtIo mATe te te yAdI bhAre ja upakAraka nIvaDaze, ane teo Akhare bALa temaja asaMmata dIkSAnA virodhanuM mULa samajI kAMI ane kAMI vicAraNA karaze ja. vaLI kadAca teo A yAdIne nahi aDake te paNa lokamata temane ene vicAra karavAnI pharaja pADaze. eTale eka pakSa becAra sArI nIvaDela vyaktionAM nAma AgaLa mUkIne bALa ane asaMmata dIkSAnuM je samarthana kare che ane bIjo pakSa je tenI goLagoLa ane vigata vinAnI khAmIo gAI tene virodha kare che, tene badale bannenuM lakSabiMdu mULa kAraNe tarapha jaze, ane ekaMdara rIte kAMIka sAcI ja sudhAraNA thaze. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvamAM dIkSAnuM sthAna dIkSA devA na devAnA matabheda paratve jarA uMDA na utarIe to carcAne anyAya thavA saMbhave che. dIkSA devAnI tarapheNane varga game tema karI, game te sthitimAM dIkSA ApI devAnI himAyata karatI vakhate bhagavAna mahAvIre bALakone je dIkSA ApI hatI, temaja tyAra pachInA vaja, hemacaMdra, ane yazovijayajI jevAe bALadIkSAne pariName je mahAnubhAvatA meLavI hatI, tenA sAcA ane manoraMjaka dAkhalAo TAMke che. ane vaLI bIje sAmeno pakSa tevA dAkhalAo svIkAryA chatAM, dIkSAnI jarUriyAta ane mahattA mAnyA chatAM, atyAre dIkSA na ApavAnI josabhera himAyata kare che. to pachI ApaNane jovAnuM prApta thAya che ke A vivAdane mULa muddo te zo che ?jyAre saheja AjanI sthitino abhyAsa karIe chIe tyAre e vivAdane mULa muddo ApaNI najare AvyA vinA nathI raheto. te muddo e che ke bhagavAnanA samayanA bALadIkSAnA dAkhalAo Aje mUkAya che kharA, paNa e bALadIkSA je vAtAvaraNamAM amegha phaLa ApatI te vAtAvaraNa Aje che ke nahi, ane nathI te lAvavAno prayatna thAya che ke nahi, enI vAta bALadIkSAnA himAyatIo karatA ja nathI. bhagavAna bALakane, taruNone. kanyAone, taruNIone, navavivAhita daMpatIone dIkSA ApatA, niHsaMkoca ApatA; paNa jema teo AvI dIkSA ApatA tema teo potAnI javAbadArI vadhAre samajatA. eTale temanI pAse ane temanI AjubAju comera mAtra tapanuM ja vAtAvaraNa rahetuM. e vAtAvaraNamAM mAtra dehadamana nahi paNa sUkSma citano cAlatAM, alaukika dhyAna dharAtAM. rAtadivasanA ATha pahoramAMthI eka pahora bAda karI, bAkInA sAte pahorana sAdhucaryAne kAryakrama vicAraNuM, dhyAna ane monigrahi tapamAM ja goThavAyelA rahetA. e vAtAvaraNa eTaluM badhuM sAttvikatAmAM uMDu, jijJAsAmAM vizALa, ane tapamAM gaMbhIra rahetuM ke temAM mAra (AsurI vRtti)ne pasatAM bhAre muzkelI paDatI. kSudra bAbatonI takarAre, kazuM navuM jANavAnI bedarakArI, Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne ane puruSA na karavAnI AtmahatyA, temaja khIka ane pAmaratAnI chAyA je Aje tyAgajIvananA vAtAvaraNamAM che, te jo te vakhate heAta teA te vakhate paNa evI dIkSAnA viredha jarura thAta. athavA te vakhate paNa AjanI peThe dIkSAo vageAvAta ane niSphaLa jAta. dokSAnA pakSapAtIonI mukhya nema game tyAMthI game tene pakaDI ke meLavIne dIkSA ApI devAnI hoya, te karatAM pahelI ane mukhya krUraja tA e bhagavAnanA samayanuM vAtAvaraNa lAvavAnI che. je dIkSAnA pakSapAtIe e tapeAmaya vAtAvaraNa lAvavA leza paNa mayatA na heAya, athavA tyArapachInA jamAnAnuM paNa kAMIka sAttvika, abhyAsamaya ane kartavyazIla vAtAvaraNu atyAre ubhuM karavA mathatA na heAya, ane mAtra dIkSA ApavAnI pAchaLa ja gAMDA thaI jAya teA samajavuM joI e ke teo pAte ja dIkSA ApyA chatAM dIkSAnA pAyA hacamacAvI rahyA che, ane peAtAnA pakSa upara mULamAMthI ja kuThArAghAta karI rahyA che, jo tee pAtAnI AjubAjunA vAtAvaraNa tarapha, ane te je vAtAvaraNamAM rahe che ane uchare che te tarapha saheja paNa AMkha ughADIne joze te temane jaNAyA vinA nahi rahe ke atyAre dIkSA lenArAe hajAreA kAM na Ave? paNa temane dIkSA ApavAmAM bhAre jokhamadArI che. khAsa karIne bhALakA, taruNeA ane yuvaka patIone dIkSA ApavAmAM tA bhAre jokhama che ja. eka ja vastu je eka vAtAvaraNamAM sahelI ane che te ja bIjA ane vizadhI vAtAvaraNamAM asAdhya ane muzkela thAya che. + ApaNe jANIe chIe ke Aje kanyAo ane kumArene sAthe zikSaNa ApavAne krAyaDeA keTaleA muzkela che. A muzkelInuM kAraNa zuM che ? zikSA, zikSaNasthAnA ane zikSaNanA viSaye e ja e gUcanuM kAraNa che. jo zikSaEA sAcA ja RSi hAya, zikSaNanA viSaye jIvanasparzI hAya ane tenAM sthAneA paNa mAhakana heAya teA sahazikSaNunA kaThaNa dekhAtA kAyaDe| jUnA AzrameAnA jamAnAnI peThe Aje paNa sahelA lAge. e ja nyAye Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvamAM dIkSAnuM sthAna eka vAtAvaraNamAM je dIkSA sahelAI thI saphaLa thaI zakatI te ja dIkSA AjanA taddana vidhI vAtAvaraNamAM, bhAre prayatna chatAM saphaLa banAvavI lagabhaga azakya thaI gaI che. manuSyanuM zarIra, tenuM mana ane ene vicAra e badhuM vAtAvaraNanuM sthaLa ane sUkSma rUpa ja che. AjanA tyAgIonA vAtAvaraNamAM jaI ApaNe joIe to ApaNane jevA zuM maLe? phakta ekavAra ane te paNa trIje pahore AhAra levAne badale, Aje sUryanA udayathI asta sudhImAM rasaneMdriyane kaMTALo Ave eTalIvAra ane evI vAnIo lavAtI jovAya che. jANe keme karI vakhata jato ja na hoya tema divase kalAkenA kalAka sudhI nidrAdevI satkArAtI jovAya che. amuke te karyuM ane amuke piluM karyuM. meM A karyuM ane peluM karyuM, amuka Avo che ane pele tevA che, e ja Ajano mukhya svAdhyAya che. bAra aMganuM sthAna agiyAre lIdhuM, ane agiyAranuM sthAna AjanA vAtAvaraNamAM chApAMoe-khAsa karI khaMDanamaMDananA ekabIjAne utArI pADavAnA chApAMoe lIdheluM che. poSTa, pArsala ane bIjI tevI jaruriyAtanI cIjonA DhagalAo taLe buddhi, samaya ane tyAga evA dabAI gayelA dekhAya che ke te mAthuM ja uMcakI zakatA nathI. jijJAsAnuM vaheNa ekabIjAnA virodhI varganA doSonI zodhamAM vahe che. jagatamAM zuM navuM bane che, zuM temAMthI ApaNe meLavavA jevuM che, kayAM baLa ApaNe pheMkI devA jevAM che, ane kyAM baLe pacAvyA sivAya Aje tyAgane jIvavuM kaThaNa che, ApaNe kyAMthI kyAM AvyA chIe, ane jyAM besIne zuM karI rahyA chIe, AjanA mahAna puruSo ane te koNa che, temanI mahattA ane saMtapaNunAM zAM kAraNe che, Aje je mahAna vidvAno ane vicArake gaNAya che, ane jene ApaNe pote paNa tevA mAnIe chIe te zA kAraNe, e badhuM jovA jANavAnI ane vicAravAnI dizA to AjanA tyAgI vAtAvaraNamAM lagabhaga baMdha thaI gayA jevI che. Ajano koI sAdhu Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne duniyAmAM saithI mahAna gaNutA, ane hajAro mAIlathI jene jevA jenI sAthe vAtacIta karavA, hajAre mANase, lAkho rUpIA kharca karI Ave che evA sAbaramatInA saMta pAse jaI zake evuM vAtAvaraNuM che kharuM ? maLavAnI, carcA karavAnI ane kAMIka meLavavAnI athavA ApavAnI vRttivALo Ajano keI sAdhu, gAMdhIjI, naheru ke paTelanA taMbumAM javAnI hiMmata kare evuM vAtAvaraNa che kharuM ? uMcAmAM ucA gaNAtA prophesarane tyAM IcchA chatAM zIkhavA mATe Ajano kAI AcArya ke paMnyAsa jaI zakaze khare? jIvananI sAdhanAmAM puSkaLa uDANa keLavela araviMda sAthe pitAnI ja carcAmAM rahI che divasa gALavA icchanAra jaina sAdhu pAcho AjanA jaina vAtAvaraNamAM nirbhaya rahI zakaze kharo ? dArUne pIThe, vilAsanAM bhavanamAM ane mUrkhAmInA bajAromAM javAne AjanuM vAtAvaraNa jeTalA pramANamAM sAdhuone roke che teTalA ja-kharekhara teTalA ja pramANamAM-AjanuM vAtAvaraNa jaina sAdhuone chuTathI jagatanAM khullAM vidyAlayamAM abhyAsa karavA jatAM, jagatanA mahAna puruSa sAthe maLavA haLavA ane khAsa karI temane sahavAsa karavA jatAM ane pitAnA ISTa viSayamAM asAdhAraNa vidvattA dharAvanAra proksarenA pAsamAM besI, temane ghera zikhavA jatAM roke che, e vAta jainethI bhAgye ja ajANuM che. kevaLa hakIkta raju karavA khAtara mAtra madhyastha dRSTithI (laMbANu ane nidrAno je koI AkSepa kare to tenI paravA na karIne paNa ) thoDAka anubhavo TAMkuM. jevA anubhava bIjAne paNa haze ja. 'yaMgaIDiyA' vAMcavAnI to yogyatA na hovAthI tenI vAta jatI karIe, paNa 'navajIvana'ne . je navajIvanane vAMcavA hajAre mANasa talase ane jene viSaya jANavA meTAmeTA dhArmika ane vidvAne paNa utsuka rahe te navajIvanane aDatAM ane pitAnA maMDaLamAM lAvatAM ghaNuM AcAryo ane sAmAnya sAdhuo Dare che. keAI utAvaLIA Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvamAM dIkSAnu sthAna 93 sAdhue navajIvana hAcamAM lIdhuM hoya tA, ene joi enI pAsenA mIjA lAlaceALa caI jAya che. eka vidvAna gaNAtA sAdhunA ziSye mane kahyuM ke mane vAMcavAnI tA khUba ja icchA thAya che paNa iSTa mAsikA ane khIjAM patrA magAvuM te mArA guru bahu ja nArAja thaI jAya che. eka prasiddha AcArye ekavAra mane kahyuM ke gAMdhIjIne maLavuM kema zakya bane? me kahyuM cAle! atyAre ja. temaNe namra chatAM bhIru dhvanithI kahyuM ke alabatta temanI pAse javAmAM te aDacaNu nathI--mane aMgata vAMdheA ja nathI. paNu leAkA zuM dhAre? emIjA jANItA AcArya ne tevI ja icchA thaI tyAre ADakatarI rIte gAMdhIjIne peAtAnI pAse AvavA gAThavaNu karI. bIjA keTalAya sAdhu prAmANikapaNe ema ja mAne che ke hA e sArA mAsa che, paNa kAMi sAcA tyAgI jainasAdhu jevA kahevAya ? seMkaDA sAdhu ane sAdhvIe . amadAvAda ane muMkhAmAM rahe che. gAMdhIjI paNa tyAM najIkamAM hAya che; chatAM jANe tyAgIveSa levA e kAI evA gunhA che ke pachI teo gAMdhIjI ke khIjA tevA puruSanI pAse athavA tenI sabhAmAM jaine kazA ja sAttvika phALA pazu laI ke ApI na zake ? je tyAgIe dharmasthAna kahevAtA peAtAnA upAzrayAmAM mu mAenI peravAI kare, saMsArIne paNa zaramAve evI khaTapaTAmAM vakhata gALe, taddana nivRtti ane tyAganA upadeza I, pAchA pATathI utarI pote ja kathAkuthalImAM paDI jAya, te tyAgIenA caraNamAM esanAra pelA bALadIkSitA, jANeajANe e vAtAvaraNamAMthI zuM zIkhe. enA kAI vicAra kare che kharuM? temanI sAme zabdagata Adarzo game te hA, paNa dRzya ane jAgatA Adarza atyAre ze hAya che e kAI jIve che kharuM? jene pAte vidvAna mAnatA hAya evA AcArya ke sAdhu pAse temanAthI judA gunA AcAya ke sAdhu IcchA chatAM bhaNavA jaI zake, eTalI udAratA AjanA vAtAvaraNamAM Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne che kharI ? pitAnI vAta bAjue muke to ya pitAnA ziSyo suddhAMne bIjA judA gaccha ke saMdhADAnA vidvAna sAdhu pAse zIkhavA mokale evuM Aje vAtAvaraNa che kharuM? sAdhunI vAta javA do, paNa eka sAdhunA rAkhela paDita pAse bIjA sAdhunA ziSyo chuTathI bhaNavA jaI zake che kharA ? eka mahAna manAtA sUrinA tArkika paMDite sAMjane vakhate purAtattva maMdiramAM AvIne kahyuM hatuM ke ghaNuM divasa thayAM AvavAnI IchA to hatI, paNa jarA mahArAjane bhaya hato. e ja sUrIzvaranA bIjA sAhityazAstrI paMDite mArA mitrane maLyA pachI kahyuM ke "huM tamArI pAse Avyo chuM e vAta mahArAjajI jANavA na pAme." huM kabuluM chuM ke A mAruM varNana sarvane eka sarakhuM lAgu nathI paDatuM. paNa A uparathI eTaluM ja kahevA mAguM chuM ke AjanuM ApaNe tyAgI vAtAvaraNa keTaluM saMkucita, keTaluM bIkaNa ane keTaluM jijJAsAzUnya jevuM thaI gayuM che. eka bAju bhagavAna mahAvIranA samayanuM tapamaya vAtAvaraNa nathI, ane bIjI bAju Aje duniyAmAM tathA ApaNuM ja dezamAM bIjI jagee maLI zake che tevuM ucca vAtAvaraNa paNa ApaNuM dIkSito sAme nathI. evI sthitimAM game teTalI mahenata karyA chatAM paNa. bALa ane taruNadokSA ja nahi paNa AdheDa ane vRddhadIkSA suddhAM ISTa phaLa kevI rIte ApI zake ene vicAra kArya kare che kharuM? huM dhAruM chuM ke je AjanAM vAtAvaraNa ane pUrvakAlIna vAtAvaraNane sarakhAvI dIkSA ApavA na ApavAne vicAra karavAmAM Ave to jhaghaDo rahe nahi. kAMta dIkSApakSapAtIone potAnuM saMkucita vAtAvaraNa vizALa karavAnI pharaja paDe ane kAMte dIkSAne Agraha ja cheDo paDe. je mAtAe sIkaMdara, nepeliyana, pratApa ke zivAjI jevA parAkramIo -jagatane ApavA hoya, te mAtAe saMyama keLave ja chuTake che. athavA Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvamAM dIkSAnuM sthAna evI bheTa dharavAnI mahattvAkAMkSA choDe ja chUTake che. ApaNo guruvarga bALadIkSA mAraphata je samAja, rASTra ke jagatane kAMI ane kAMi ApavA ja mAgatA hoya to teNe potAnA jIvanamAM asAdhAraNa tyAga, vizALa jJAna ane cittanI vyApaka udAratA keLave ja chUTake che. ane te mATe temane AjanuM vAtAvaraNuM badalyA vinA cAlI zake tema ja nathI. eTale jhaghaDe dIkSA ApavA na ApavAnuM nathI paNa atyAranA kSudra vAtAvaraNane badalavA ne badalavAnI che. moDethI ema te kahevAya ja nahi ke amArI paristhiti ane amAruM vAtAvaraNa keTaluM kSullaka che (jo ke sahu manamAM to jANe ja che) eTale bahArathI dIkSA ApavAnI vAto thAya che. "vizvamAM dIkSAnuM sthAna zuM che? e praznano uttara vAtAvaraNamAM che. je tyAgIone rahevA, vicaravA, zIkhavAnuM kAma karavA ane AkhI dinacaryA goThavavAnuM vAtAvaraNa udAtta hoya to, vIza varSanA, daza varSanA. ane pAMca varSanA suddhAMne dIkSAmAM sthAna che. ane je vAtAvaraNa edI tathA bIkaNa hoya to, temAM sATha ke eMzI varSano buTTo dIkSA laIne kAMI ukALavAno nathI, e vAta tyAgIonI saphaLatA, niSphaLatAno ItihAsa ApaNane jaNAve che. jagata AkhAmAM, ane khAsa karI ApaNuM dezamAM ane samAjamAM to tyAgIonI bhAre jarUra che. sevA mATe jhaMkhanAra Apagrasta leke ane prANIono pAra nathI. sevake zodhyA jaDatA nathI. tyAre pachI dIkSAne virodha kevI rIte hoI zake ? virodha to dIkSA lenAramAM jyAre sevakapaNuM maTI sevA levApaNuM vadhI jAya che tyAre ja ubho thAya che. eTale dIkSAnA pakSapAtIe je tenA virodhIonuM moTuM prAmANikapaNe ane haMmezane mATe baMdha ja karavA mAgatA hoya, ane pitAnA pakSane kharIdelo nahi paNa sAco ja vijaya mAgatA hoya che, temanI pharaja e che ke teo dIkSAne sevAnuM sAdhana banAve. koI ema na kahe ane Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne na samaje ke sevA sAthe dIkSAne aa saMbaMdha? jo dIkSAnA mULa udde jIvanazuddhi hAthamAM haze, ane te mATenA satata prayatna haze tA dIkSA sevA sAthe kazeA vireAdha ja nathI; ane jo e mULa uddeza jIvanama nahi hAya, athavA te mATenI tAlAvelI paNa nahi hAya tA tevuM dIkSA jema bIjAnI sevA nahi sAdhe, tema dIkSA lenAranI paNa seva nahi sAdhe, e niHzaMka, eTale jema haMmezAM banatuM AvyuM che tema Aje paNa sevA levA yeAgya varga meTA hAvAthI sAcI dIkSAnI sautha vadhAremAM vadhAre upayeAgitA che. dIkSAnA pakSapAtI jo A vastu samajavAmAM eka rasa tha jAya tA, hajArA mAbApe! peAtAnA e bALakeAmAMthI echAmAM ochuM ekatA sAdhune caraNe bhAvapUrNAMka dharyA vinA nahi rahe. Aje chAtrAlayAma ane vidyAlAmAM khaLakA ubharAya che. temane mATe pUratI jagyAe nathI. mAbApeA peAtAnA bALakane teve sthaLe mUkavA talase che, ane peAtAnA bALakane nItimAna tathA vidvAna jovA bhAre tanamanATa dharAve che, evI sthitimAM dIkSA ApanAra guruvarga jo peAtAnI pAse apAra jJAnanuM, udAtta nItinuM ane jIvatA cAritranuM vAtAvaraNa ubhuM kare te jema gRhasthAne vagara paise ane vagara mahenate pAtAnAM bALakAne tAlIma ApavAnI taka maLe, tema guruvarganI paNa celAenI bhUkha bhAMge, paraMtu AjanA dIkSAnI tarapheNa karanArA tenA jhaghaDA pAchaLa buddhi ane dhana kharcanArA gRhastha varga paNa ema cAkakhu mAne che ke, ApaNA bALakA mATe sAdhu pAse rahevuM salAmatIvALuM ke lAbhadAyaka nathI. je teone guruvarganA vAtAvaraNamAM vizALa ane sAcAM jJAna dekhAtAM haiAya, akRtrima nIti dekhAtI hoya teA tee khIjAnA nahi te peAtAnA ane vadhAre nahi te eka eka bALakane khAsa karI peAtAnA mAnItA gurune caraNe kAM na dhare? Ane uttara zA che e vicAravAmAM Ave tA Aje dIkSAnI upayeAgitA zI che enuM bhAna thAya. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvamAM dIkSAnuM sthAna 97 je vastu vadhAre pramANamAM ane vadhAre vakhata sudhI, athavA te vadhAre uMDANathI jagatane upayogI hoya te ja TakI ane jIvita rahI zake che. eTale ApaNe dIkSAne TakAvI temaja sajIva rAkhavI hoya to ApaNe dharma ene upayogI banAvavAno che. enI upayogitAnI cAvI janasamAja ane lokanI sevAmAM, temane mATe khapI javAmAM, ane satata aMtarmukha rahevAmAM che, je aMtarjIvana vikasita thAya ane sevAmArga vistare to koI paNa vakhate na hoya te karatAM paNa vadhAre Aje dIkSAnI upayogitA che. AkhuM vizva ja sAcI dikSA upara TakI ane sukhI rahI zake. A carcA mAtra doSadarzana mATe nathI paNa vastusthiti raju karI AjanuM tyAgI vAtAvaraNa punavidhAna mAgI rahyuM che e darzAvavA pUratI che. have punavidhAnane prazna Ave che. paNa je dIkSAnI sAmAnya himAyata karanAra banne pakSakAro, khAsa karI gurue A vastu samajI le to temanI vicAraNAmAMthI punarvidhAnanuM khokhuM ubhuM thaze ane kadAca teo mAgaze to punavidhAna paratve bahArathI paNa teone preraNA maLI Avaze. ApaNe jANIe chIe ke je vastu meLavavAnI utkaTa jhaMkhanA hoya che te vastu maLyA vinA kadI rahetI nathI. tethI punavidhAna kevuM hovuM joie e bhAga jANune ja choDI dauM chuM. e eka svataMtra bhASaNano viSaya che. tA. 26-8-30 sukhalAla. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasaMsthA ane saMgha saMsthA tathA tene upayoga jyAM mAnava jAta che, tyAM jJAnano Adara sahaja hoya ja che ane jarA ochA hoya to ene jamAvo paNa sahela che. hiMdustAnamAM te jJAnanI pratiSThA hajAro varSathI cAlI Ave che. brAhmaNa ane zramaNa saMpradAyanI gaMgAdhArAo mAtra vizALa jJAnanA paTa upara ja vahetI AvI che, ane vahe jAya che. bhagavAna mahAvIranuM tapa eTale bIjuM kAMI ja nahi paNa jJAnanI uMDI zodha, je zodha mATe emaNe tana toDyuM, rAta divasa na gaNyA, ane temanI je uMDI zedha jANavA, sAMbhaLavA hajAre mANasonI medanI temanI sAme ubharAtI, te zodha e ja jJAna, ane enA upara ja bhagavAnanA paMthanuM maMDANa che. bhagavAnanA nirvANa pachI, emanA anubhavajJAnane AsvAda levA ekatra thayela, athavA ekatra thanAra, hajAro mANaso e jJAna pAchaLa prANa pAtharatA. e jJAne zrata ane Agama nAma dhAraNa karyuM, emAM umero paNa thaye, ane spaSTatAe paNa thatI cAlI. jema jema e zrata ane AgamanA mAnasarovarane kinAre jijJAsu hase vadhAre ane vadhAre AvatA gayA tema tema e jJAnane mahimAM vadhate. cAlyo. e mahimAnI sAthe ja e jJAnane mUrta karanAra enAM sthaLa sAdhano paNa mahimA vadhato cAlyo, sIdhI rIte jJAna sAcavavAmAM madada karanAra, pustaka pAnAM ja nahi paNa tenA kAmamAM AvanAra tADapatra, lekhaNa, zAhIne paNa jJAnanA jeTalo ja Adara thavA lAgyo eTaluM ja nahi paNa e pothI pAnAnAM baMdhane, tene rAkhavA mUkavA ane bAMdhavAnAM upakaraNe bahu ja sakArAvA lAgyAM. jJAna ApavA Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasaMsthA ane saMgha saMsthA ane meLavavAmAM jeTaluM puNya kArya, teTaluM ja jJAnanAM sthaLa upakaraNene ApavA ane levAmAM puNya kArya manAvA lAgyuM. jJAnaprApti aneka mATe tapo yojAyAM hatAM. evAM to vadhAre jAheramAM Ave, ane comera jJAnanuM AkarSaNa vadhe, eTalA mATe moTA moTA jJAnatapanA utsavo ane ujamaNuo yojAyA. tenI aneka jAtanI pUjAo racAI gavAI ane tene lIdhe evuM vAtAvaraNa banI gayuM ke, jeno ekeeka bacco ema vagara bhaNe samajavA maMDI gayo ke, "karoDa bhavanAM pApa, eka ja padanA ke, eka akSaranA jJAnathI, baLI zake che." A jJAnanI bhakti ane mahinAmAMthI, je ekavAranA vyaktigata, ane jAte upADI zakAya eTale ja, sAdhuonA khaMbhe ane pIThe bhaMDAre laTakatA, te bIjA kAraNe upasthita thatAM, meTA banyA ane gAma tathA zaheramAM dazyamAna thayA. eka bAju zAstrasaMgraha ane lakhANano vadhato jato mahimA ane bIjI bAju saMpradAyanI jJAna viSenI harIphAIo, A che kAraNane lIdhe pahelAMnI ekavAranI moDhe cAlI AvatI jJAnasaMsthA AkhI ja pheravAI gaI, ane moTA moTA bhaMDArarUpamAM dekhA devA lAgI. * dareka gAma ane zaheranA saMghane ema lAge ja ke amAre tyAM jJAnabhaMDAra ho ja joIe. dareka tyAgI sAdhu paNa jJAnabhaMDAranI rakSA ane vRddhimAM ja dharmanI rakSA mAnato thaI gayo. pariNAme AkhA dezamAM, eka cheDethI bIjA cheDA sudhI jana jJAnasaMsthA, bhaMDArarUpe vyavasthita thaI gaI. bhaMDAro pustakothI ubharAtA cAlyA. pustakemAM paNa vividha viSayonuM ane vividha saMpradAyanuM jJAna saMdharAtuM gayuM. saMghanA bhaMDAro. sAdhunA bhaMDAre, ane vyaktigata mAlikInA paNa bhaMDAre ema bhagavAnanA zAsanamAM bhaMDAra, bhaMDAra ane bhaMDAra ja thaI gayA. enI sAthe ja meTo lekhakavarga ubho thayo, lekhanakaLA vikAsa pAmI, ane abhyAsI varga paNa bhAre vadho. chApAMnI kaLA Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAna ahIM AvI na hatI, tyAre paNa koIeka navo graMtha racAyo ke tarata ja tenI seMkaDo na thaI jatI ane dezanA badhe khUNe vidvAnamAM vaheMcAI jatI. A rIte, jaina saMpradAyamAM jJAnasaMsthAnI gaMgA avicchinnapaNe vahetI AvI che. vaMdA, udhaI ane uMdare temaja bheja, zaradI ane bIjAM kudaratI vino ja nahi, paNa dhamadha yavano suddhAMe A bhaMDAro upara pitAne nAzakAraka paje pheravyo, hajAro graMtho taddana nAza pAmyA, hajAre khavAI gayA, hajAre rakSAnI ane bIjAonI beparavAIthI naSTabhraSTa thaI gayA, chatAM jJAna taraphanI jIvatI jainabhaktine pariNAme Aje paNa e bhaMDAre eTalA badhA che, ane emAM eTaluM badhuM vividha tema ja jUnuM sAhitya che ke, tene abhyAsa karavA mATe seMkaDo vidvAno paNa ochA ja che. paradezanA ane A dezanA, keDIbaMdha zodhaka ane vidvAnoe A bhaMDAranI pAchaLa varSo gALyAM che, ane emAMnI vastu tathA ene prAcIna rakSAprabaMdha joI teo cakita thayA che. varSo thayAM keDIbaMdha chApakhAnAMone jaina bhaMDAro pUrato khorAka ApI rahyA che, ane hajI paNa varSo sudhI tethI vadhAre kherAka pUro pADaze. bhaMDAre jema nAmamAM tema svarUpamAM paNa have badalAyA che. have pustakAlaya, lAyabrerIo, jJAnamaMdira ane sarasvatImaMdironAM nAma teoe dhAraNa karyA che, ane kalamane badale bIbAmAMthI lakhAI nave AkAre bahAra paDatAM jAya che. bhaMDAranI jUnI saMgrAhaka zakti hajI pustakAlayamAM kAyama che. eTaluM ja nahi paNa te, jamAnAnA jJAnapracAra sAthe vadhI che. tethI ja AjanAM jaina pustakAlaya jUnA jaina graMtho uparAMta Adhunika, dezI, paradezI ane badhA saMpradAyanA sAhityathI ubharAtA cAlyA che. brAhmaNa saMpradAyanA ane jaina saMpradAyanA bhaMDAra vacce eka phera che, ane te e ke brAhmaNanA bhaMDAra vyaktinI mAlikInA hoya Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasaMsthA ane saMghasaMsthA 101 che. jyAre jana bhaMDAro bahudhA saMdhanI mAlikInA ja hoya che, ane kavacit vyaktinI mAlikInA hoya, tyAM paNa teno sadupayoga karavA mATe te vyakita mAlika che. ane durupayoga thato hoya tyAM moTe bhAge saMghanI ja sattA AvIne ubhI rahe che. brAhmaNe Aso mahinAmAM ja pustakamAMthI comAsAno bheja uDADavA, ane pustakanI sArasaMbhALa levA, traNa divasanuM eka sarasvatIzayana nAmanuM parva ujave che, jyAre jano kArtika sudi paMcamIne jJAnapaMcamI kahI te vakhate pustake ane bhaMDArane pUje che, ane e nimitte comAsAmAMthI saMbhavato bagADa bhaMDAromAMthI dUra kare che. A rIte jaina jJAnasaMsthA je ekavAra mAtra maukhika hatI, te aneka pheraphAra pAmatAM pAmatAM, aneka ghaTADA vadhArA, ane aneka vividhatA anubhavatAM anubhavatAM, Aje mUrtarUpe ApaNuM sAme che. paraMtu A badhuM vArasAgata hovA chatAM atyAre, jamAnAne pahoMcI vaLe tevo abhyAsI varga e bhaMDAronI madadathI keAI ubho thato nathI. prAcIna ane madhyakALamAM je bhaMDAree, siddhasena ane samaMtabhadra, haribhadra ane akalaMka, hemacaMdra ane yazovijayane janmAvyA, te ja bhaMDAro ane tethIe moTA bhaMDAro vadhAre sagavaDa sAthe Aje hovA chatAM, atyAre viziSTa abhyAsIne nAme mIMDu che. koIne jANe saMgraha sivAya bIjI khAsa paDI ja na hoya tema atyAranI ApaNI sthiti che. be eka apavAdane bAda karIe to A jJAnasaMsthAne vAraso saMbhALI rAkhanAra, ane dharAvanAra tyAgI varga jANe tuSTimAM paDI gayo che, ane atyAranA yuganI sAme temanI jJAna dRSTie keTalI moTI javAbadArI che, e vAta ja cheka bhUlI gayo che, athavA samajI zake nathI, ema kAI paNa AkhA sAdhuvarganA paricaya pachI kahyA vinA bhAgye ja rahI zake. A bhaMDArane upayoga abhyAsIo sarjavAmAM ja kharo hoI zake. atyArasudhI je enI zULapUjA thaI, teNe have abhyAsanuM rUpa Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne dhAraNa karavuM joIe. sAdhuvarga e vastu samaje to gRhastho paNa e dizAmAM prerAya ane ApaNo vArase badhe suvAsa phelAve. atyAre je keTalAka khaMDa bhaMDAra che, eka ja gAma ke zaheramAM aneka bhaMDAra che, eka ja sthaLe eka ja viSayanAM aneka pustake chatAM, pAchAM vaLI tenAM aneka pustaka lakhAye ja javAya che, athavA saMghare ja javAya che, te badhAne upayoganI dRSTie vicAra karI eka keMdrastha bhaMDAra te te sthAne bana joIe. ane dareka gAma ke zaheranA kendrastha bhaMDAra uparathI, eka mahAna sarasvatImaMdira ubhuM thavuM joIe, ke jyAM keIpaNa deza-paradezano vidvAna AvI abhyAsa karI zake, ane te tarapha AvavA lalacAya. laMDana ke balinanI lAyabrerInuM gaurava e mukhya sarasvatImaMdirane maLe ane tenI aMdara aneka jAtanI upayegI kAryazAkhAo cAle, jenA dvArA bhaNela. abhaNa, samagra janatAmAM e jJAnagaMgAnA chAMTA ane pravAha pahoce. ATaluM ApaNA tyAgI guruo na kare to teo Icchaze chatAM temanAmAMthI Alasya, kaleza ane bInajavAbadArI jIvana kadI ja javAnAM nathI. tethI sAdhutAne jIvatI karavA A bhaMDAronA jIvaMta upayogamAM ja vyavasthita rIte sAdhuvarge niyaMtraNapUrvaka ane IrachApUrvaka eka paNa kSaNane vilaMba karyA sivAya goThavAI javuM je Ie. jemanA pUrvajoe khabhe jJAnanI kAvaDano bhAremAM bhAre lAkaDIne ke upADI, pagapALA cAlI keDa vaLI jAya tyAMsudhI ane dhoLAM Ave tyAMsudhI jahemata uThAvI che, ane ekeeka jaNane tAjuM jJAnAmRta pAvAnI kezISa karI che te sAdhuvargane mArA jevA zudra jJAnapipAsu sevake emane vArasAgata kArya jamAnAnI rIte banAvavA mATe emane vinavaNuM karavI, emAM te vinavaNuM karanAra, ane vinavAtA vagara, banenuM apamAna che. huM mAruM pitAnuM apamAna ja gaLI jAuM te paNa e jJAnagaMgAvAhIonuM apamAna sahI zakAya nahi. tethI teo ApoApa samajI jaI vinavaNIne nirarthaka sAbIta kare. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasaMsthA ane saMgha saMsthA 103 saMgha saMsthA-have ApaNe viSayanA bIjA bhAga tarapha vaLIe. jaina baddho ane bIjA AjIvaka jevA zramaNa panI peThe varNavyavasthAmAM nathI mAnatA. eTale emane varNanA nAma sAme ke vibhAga sAme vAMdho nathI, paNa e varNavibhAgane teo vyAvahArika ke AdhyAtmika vikAsamAM baMdhanarUpa mAnavAne nA pADe che. brAhmaNa saMpradAya varNavibhAgamAM vaheMcAyeluM ane baMdhAya che. emAM jyAre varNavibhAge vyAvahArika ane AdhyAtmika vikAsa sAdhavAmAM baMdhana ubhuM karyuM ane AyaM mAnonA mAnasika vikAsamAM ADa ubhI karI tyAre bhagavAna mahAvIre e ADa pheMkI devA, ane sAmyavAda sthApavA buddhanA jeTalo ja prayatna karyo. jeo jeo bhagavAna mahAvIranA anugAmI thatA gayA teo varNanuM baMdhana pheMkatA ke DhIluM to karatA ja gayA, chatAM pitAnA pUrvajonA ane potAnA jamAnAnA brAhmaNapathI paDeAsIonA kaDaka varNabaMdhanonA saMskArothI cheka ja alipta rahI na zakayA. eTale vaLI brAhmaNa paMthe jyAre jyAre jora pakaDayuM, tyAre tyAre jeno e paMthanA varSAbaMdhananA saMskArethI kAMIka rIte ane kAMIka lepAyA. ekapAsa varNa baMdhana sAmenA jainavirodhe, brAhmaNapatha upara sIdhI asara karI ane te paMthanA varNabaMdhana saMskAro kAMIka moLA pADayA, ane bIje pAsa brAhmaNa paMthanA varNabaMdhana viSenA daDha Agrahe jainapaMtha upara asara pADI. jene lIdhe IrachAe ke anicchAe, eka athavA bIje rUpe, jaina lokomAM varNasaMskAranuM kAMIka vAtAvaraNa AvyuM. A rIte varNabaMdhananA virodhI ane aviredhI baMne pakSo ekabIjA sAthe laDatA, aphaLAtA, chevaTe ekabIjAnI theDIghaNuM asara laI, samAdhAnIpUrvaka A dezamAM vase che. A to TuMkamAM aitihAsika avalokana thayuM. paNa bhagavAna mahAvIre jyAre varNabaMdhanane cheda uDADI mUkyo tyAre, tyAganA Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104. paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne daSTibiMdu upara pitAnI saMsthAnA vargo pADayA. mukhya be vargaH eka gharabAra ane kuTuMbakabIlA vinAne pharato anagAra varga. ane bIje kuTuMbakabIlAmAM rAcanAra sthAnabaddha agArI varga. pahele varga pUrNatyAgI. emAM strI ane puruSo bane Ave, ane te sAdhusAdhvI kahevAya. bIjo varga pUrNa tyAgane umedavAra. emAM paNa strI ane puruSo bane Ave ane te zrAvaka zrAvikA kahevAya. A rIte caturvidha saMgha vyavasthA athavA brAhmaNa paMthanA prAcIna zabdane navesara upayoga karI catuvidha varNavyavasthA zarU thaI. sAdhusaMghanI vyavasthA sAdhuo kare; enA niyamo e saMdhamAM atyAre paNa che, ane zAstramAM paNa bahu suMdara ane vyavasthita rIte mUkAyelA che. sAdhusaMgha upara zrAvakasaMdhano aMkuza nathI ema koI na samaje. pratyeka nirvivAda sAruM kArya karavA sAdhusaMdha svataMtra ja che. paNa kayAMya bhUla dekhAya, athavA to matabheda hoya, athavA to sArA kAryamAM, paNa khAsa madadanI apekSA hoya tyAM sAdhusaMdhe pite jAte ja zrAvakasaMghano aMkuza potAnI IcchAthI ja svIkAryo che. e ja rIte zrAvakasaMghanuM baMdhAraNa ghaNu rIte judu hovA chatAM te sAdhusaMghano ekuza svIkArato ja Avyo che. A rIte parasparanA sahakArathI e baMne saMgho ekaMdara hitakArya ja karatA AvyA che mULamAM to saMdhanA be ja bhAga, ane dharmanI daSTie mahAvIrane eka ja saMgha chatAM gAma ane zahera temaja pradezanA bheda pramANe, e saMdha lAkho nAnA nAnA bhAgamAM vaheMcAI gayo, ane vaLI dudevathI paDelA vetAMbara, digaMbara sthAnakavAsI jevA traNa phAMTAone e lAkho nAnakaDA saMgha sAthe guNae to aneka lAkho nAnakaDA TukaDA thaI jAya. dudhaiva tyAMthI ja na aTakyuM paNa cha vagerenA bhedo pADI teNe e nAnA TukaDAone AjanA hiMdustAnanA kheDUtonI kheDavAnI jamInanA nAnA nAnA TukaDAnI peThe vadhAre ane vadhAre bhAgalA Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasaMsthA ane saMgha saMsthA 105 pADI dIdhA. A badhuM chatAM jaina samAjamAM keTalAMka evAM sAmAnya to surakSita che, ane cAlyAM Ave che ke jene lIdhe A jaina saMdha ekatra thaI zake, ane eka sAMkaLamAM baMdhAI pragati kare jAya. e sAmAnya tamAM bhagavAna mahAvIre vArasAmAM ApelI aneka vastuomAMnI zreSTha, zAzvata ane sadA upayogI be vastuo Ave che. eka ahiMsAne AcAra ane bIjI vastu anekAMtano vicAra. bhagavAna mahAvIrano saMdha eTale pracArakasaMdha. pracAra zeno ? to upalI be vastuono, ane e be vastuonI sAthe sAthe, athavA e be vastuonA vAhanarUpe nAnI moTI bIjI aneka vastuone. have nAnA nAnA kaTakAomAM vaheMcAyelo, ane vaLI vadhAre ane vadhAre Aje vaheMcAte jato jainasaMgha, pitAnA pracAradharmanA uddezane, ane pracAranI vastune samajI le, tema ja A samayamAM A dezamAM temaja sarvatra lakAnI zI apekSA che, teo zuM mAge che, e vicArI le. ane lekanI e mAMgaNI ahiMsA temaja anekAMtadhArA kevI rIte pUrI pADI zakAya, ene abhyAsa karI le to hajue e sa gha e to upara akhaMDa rahI zake, ane enuM baLa TakI zake. pharajanuM bhAna ja, samaya, zakti ane buddhino durupayoga aTakAve che. tethI jainasaMghe pahelAM potAnI pharajanuM bhAna jIvanamAM AvatuM karavuM joIe. dezanA saddabhAgye temAM jaina jevo pracArakasaMdha paDayo che. tenuM baMdhAraNa vizALa che. tenuM kArya sAne joIe ane se mAge tevuM ja che. eTale atyAre, bIje koIpaNa vakhate hatI te karatAM, saMdhasaMsthAne vyavasthita karavAnI vadhAre jarUra che. je saMghanA AgevAno potAnI saMdhasaMsthAne niprANa jovA na mAgatA hoya ane potAnA vArasadArone zApa, tema ja dezavAsIono tiraskAra vahoravA na Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne mAgatA hoya te, atyAre saMdhasaMsthAne vyavasthita karavAnI, teno upayoga rASTraparatve karavAnI khAsa jarUra che. A dezamAM je ekavAra bhAre vagasaga dharAvate te baddha hayAta nathI, chatAM jainasaMdha to che ja. eTale A saMsthAno upaya dezaparatve pahelAM ja thavo ghaTe; ane mAtra tabalAM ke khaDatala, jhAMjha ke DAMDIArA vagADavA-vagaDAvavAmAM, tema ja nirjIva jamaNavAra. mIThAIo khAvA-khavarAvavAmAM, ane bahu to bhapakAbaMdha varaghoDa caDAvavAmAM ja e saMdhasaMsthA pitAnI itizrI na samaje. jo ke zAsanadevI hoya ane tenA sudhI sAcI prArthanA pahoMcatI hoya, ane prArthanA pahoMcyA pachI te kAMI karI zakatI hoya, to ApaNe badhA tene prArthIzuM ke Aje ja tene potAnuM zAsanadevatA nAma saphaLa karavAno vakhata Avyo che. je Aje te udAsIna rahe to pharI tene pitAne adhikAra ojasvI banAvavAnI taka Avaze ke nahi e kahevuM kaThaNa che. kharI vAta to e che ke ApaNe badhA ja zAsanadevatA chIe, ane ApaNAmAM ja badhuM sAruM ke narasuM karavAnI zakti che. prArthanA karanAra paNa ApaNe chIe, eTale ApaNuM prArthanA ApaNe ja pUrI karavAnI che. je e kAma ApaNe na karIe to zAsanadevatAne Thapake Apo eno artha ApaNI jAtane mUrNa banAvyA barAbara che. puruSArtha na hoya to kazuM ja siddha thatuM nathI, ane hoya to kazuM ja asAdhya nathI, tethI ApaNe ApaNe puruSArtha saMdhasaMsthAne dezapayogI karavAmAM prerIe eTale ApaNuM kAma keTaleka aMze pUruM thayuM. tA. 27-8-30 sukhalAla Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanazuddhi ane bhagavAna mahAvIra Ajano chello divasa eTale zuM ? loko ene sAMvatsarika divasa ke parva kahe che. paNa vaLI sAMvatsarika eTale zuM ? e prazna thAya che. eno uttara uparanA mALAmAM Ave che. bhagavAna mahAvIra ane jIvanazuddhi e be vastu nAkhI nathI ja. eka ja tattvanAM be nAmo ane rUpa che. kalpanA ane buddhi ja kAMIka vicArI zake tevI sUkSma vastu e jIvanazuddhi. ane hAlatI cAlatI, tathA jIvatI jAgatI, sthULa dRSTine paNa grAhya thaI zake tevI jIvanazuddhi e bhagavAna mahAvIra. Ajano divasa jIvanazuddhino eTale jIvanazuddhine Adarza mAnanAra harakoIne mATe potAnA bhUtajIvanamAM DokiyuM karavAno, ane e jIvanamAM kyAM kyAM kacaro ekaTho thayo che, enI sUkSma tapAsa karavAno. ATaluM ja karavA mATe ApaNe bhagavAnanuM jIvana sAMbhaLIe chIe. je e jIvana sAMbhaLI potAnA jIvanamAM ekavAra paNa DokiyuM karAya, ane pitAnI nabaLAIo najare paDe che, samajI levuM ke te badhAM ja tapa tapyo ane badhAM ja tIrthonI yAtrA karI. pachI deva, guru ane dharma e traNanI judAI nahi rahe, ene mATe ene raNajhanI peThe rakhaDavuM nahi paDe. ApaNe sAMvatsarika divaso keTalA pasAra karyA ? tene sthULa uttara to sau koI pitAnI janmapatrikAmAMthI meLavI zake paNa yathArtha sAMvatsarika divasa pasAra karyo che ke nahi eno satya uttara Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne to aMtarAtmA ja ApI zake. pacAsa varSa jeTalI lAMbI uMmaramAM ekavAra paNa AvuM sAMvatsarika parva jIvanamAM AvI jAya to, e bAkInAM ogaNapacAse saphaLa ja che. bhagavAna mahAvIranuM jIvana sAMbhaLIe chIe tyAre temanA upara paDelA upasargo sAMbhaLI ane temanI pAse hAjara thatI devInI saMkhyA sAMbhaLI kAMte acaraja pAmI vAha vAha karIe chIe ane kAMte "kAMIka haze ema kahI azraddhAthI pheMkI daie chIe. jyAre e bhayAnaka pariSaho, ane prabhAvazALI devAnI vAta sAme Ave che tyAre, zraddhAthI acaMbo pAmIe, ke azraddhAthI e vAta na mAniye, paNa baMnenuM pariNAma eka ja Ave che, ane te e ke ApaNe kSudra rahyA. AvuM to ApaNuM jIvanamAM kyAMthI Ave ! e to mahApuruSamAM ja hoya athavA kaImAM na hoya ema dhArI ApaNe zraddhALu hoIe ke azraddhALu hoIe, paNa mahAvIranA jIvanamAMthI ApaNuM sAdhAraNa jIvana paratve kazuM ja ghaTAvI ke phalita karI zaktA nathI. eTale ApaNe te jIvanazuddhinI daSTie bhagavAna mahAvIranA jIvanamAMthI kazo ja phAyado uThAvI zakatA nathI, ema sAmAnya rIte kahI zakAya. mahAvIranI mahattA devanA Agamana, ke bIjI divya vibhUtiomAM nathI. zarIrasauSThava ke bIjA camatkAromAM paNa nathI. kAraNa ke je deva AvI ja zakatA hoya to bIjAo pAse paNa Ave ane zarIranuM sauSThava tathA bIjI vibhUtieto mahAna bhegI cakravartIone ke jAdugarene paNa sAMpaDe. tyAre pachI ApaNe AvI atizayatAothI kAM lebhAvuM joIe ? tyAre prazna thaze ke, bhagavAnanA jIvanamAM AkarSaka athavA upagI, mehaka asAdhAraNa tattva zuM che ke jeno saMbaMdha ApaNI sAthe paNa saMbhavI zake, ane jene lIdhe bhagavAnanI ATalI mahattA che ? ene uttara rAtadivasa cAlatA ApaNA jIvanamAMnA tophAnomAMthI maLI rahe che. je tephAno ApaNane herAna kare che, kacarI nAkhe che Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanazuddhi ane bhagavAna mahAvIra ane nirAza karI mUke che, teja mananAM taphAne bhagavAnane paNa hatAM. bhayanuM bhAre vAvAjhoDuM, bIkanuM bhAre dabANa, lIdhela sthira rahevAnI pratijJAmAMthI calita thai, haMmezanI paDelI bheganI TevomAM taNAI javAnI nabaLAI, saMgamanuM rUpa dhAraNa karIne AvI, ane bhagavAnanI kasoTI thavA lAgI. pratijJAnA aDaga paga DagAvavA, pUrva bhogonA maraNa ane lAlace AganuM rUpa dhAraNa karyuM ane khIra pAkavA lAgI. mahAvratanI bhISma pratijJA letI vakhate aMtarAtmAnA divya nAdane sAMbhaLavA bhagavAne je manamAM zravaNa bArIo ughADI mUkI hatI, temAM dunyavI vAvAjhoDAnA nAdo khIlArUpe dAkhala thayA. A badhuM chatAM e bhISmapratijJAvIra kevI kevI rIte AgaLa vadhe ja gayo, ane saMgamathI ke paga uparanA khIrapAkathI ke khIlA bheMkAvAthI jarA paNa pAchA na haThatAM, chevaTe vijayavAna thayo, e ja jANavAmAM mahAvIranA jIvananI mahattA che. ane evA saMgama devo, e raMdhAtI khIre, e kAnamAM ThokAtA khIlAo ApaNe rojane reja ApaNuM jIvanamAM, dharmasthAnamAM ke bajAramAM anubhavIe chIe. kapaDAM vegInAM hoya ke bhogInAM, paNa ApaNuM jIvanamAM e badhA ja upasargo ApaNe anubhavIe chIe. pachI zaMkA zI ke bhalA, AvA devo hoI zake ? ke vaLI AvA upasargo hoI zake ? temaja acaMbo paNa ze, ke aho ! A te badhuM bhagavAna jevA moTA puruSane ja hoya, emane ja AvA upasargo paDe, ane e ja tene jitI zake. ApaNe pote bhagavAna chIe. ApaNuM jIvanamAM temane paDayA, ane temaNe sahyA, te badhA ja upasargo rAta divasa Ave jAya che. paNa ApaNe pitAnA jIvanamAM DokiyuM nathI karatA, ane bhagavAnanA jIvana tarapha paNa najara karIe chIe to aMdara UtaravA khAtara nahi, paNa upara uparathI ja. eTale ja ApaNe bhagavAnanA jIvana ane ApaNuM jIvana vacce bhAre phera anubhavIe chIe, ane e phera bika evo devatAI mAnI laIe chIe ke ApaNe bhagavAna upara Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne zraddhA rAkhavA chatAM temanAthI vegaLA ane vegaLA rahIe chIe ApaNe pote ja bhagavAna chIe, eno artha eTale ja ke bhagavAnane mAnasika viTaMbaNAo emanA jIvananAM tophAno, ane emanuM dila AsurI vRttinuM yuddha, e ja ApaNuM jIvanamAM che. phera hoya te eTale ja che ke ApaNe ApaNA jIvanagata e upasargone jotA nathI, jovA IcchatA nathI, te mATe prayatna karatA nathI, jyAM bhagavAne e badhuM karyuM. ane je jANe, Icache ane prayatna kare che vastune meLave tethI ja bhagavAne jIvana meLavyuM ane ApaNe gumAvyuM ane hajI gumAvatA jaIe chIe. mahAvIra konA putra hatA, kaI nAtanA hatA, umara zI hatI, temano parivAra keTalo hato, samRddhi zI hatI, ghara kyAre cheDayuM kayAM kyAM pharyA, keNu temanA paricayamAM AvyuM, keTalA ane kayA yA devI banAvo banyA, ke keTalA rAjAo caraNamAM paDayA, keTalA celA ane celIo thayA, keTalA gRhasthoe temanA paga pUjyA, temaNe zAM zAM kAma karyA, jyAM nirvANa pAmyA, vagere badhuM jANavuM hoya te jANavuM kharuM paNa samaraNamAM rahe ke e badhI bAbata to vadhAre camatkAra pUrvaka ane vadhAre AkarSaka rIte bIjAnA jIvanamAMthI paNa sAMbhaLa ane meLavI zakIe. tyAre AjakAla vaMcAtA mahAvIrajIvanamAMthI zuM kAMI sAMbhaLavA jevuM nathI? e prazna thaze. uttara upara devAI to gayo ja che, chatAM spaSTatA khAtara kahevuM joIe ke mahAvIranuM jIvana sAMbhaLatI ke vicAratI vakhate aMtarmukha thaI, emanA jIvananI ghaTanAo, khAsa karI gRhastha ane sAdhaka jIvananI ghaTanAo, ApaNuM jIvanamAM kaI kaI rIte banI rahI che te uMDANathI joyA karavuM. camatkAre, daivI ghaTanAo ane atizayonI vAta pAchaLanuM yathArtha rahasya, ApaNuM jIvanane sAme rAkhI, bhagavAnanA jIvanamAM DokiyuM karavAthI tarata dhyAnamAM Avaze. e dhyAnamAM AvatAM ja bhagavAnanI Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanazuddhi ane bhagavAna mahAvIra 16 1. svataHsiddha mahattA najare caDaze. pachI e mahattA mATe keI ThAThamATha divya ghaTanA ke camatkAranuM zaraNu levAnI jarura nahi rahe. jema jema e jarura nahi rahe tema tema ApaNe bhagavAnanA jIvananI eTale sAMvatsarika parvanI najIka jaIzuM. Aje to ApaNe badhAya sAMvatsarika parvamAM hovA chatAM temAM nathI; kAraNa ke ApaNe jIvanazuddhimAM ja nathI. eTale sAMvatsarika parvanuM kalevara to ApaNuM pAse che ja. emAM prANa pUrAya ane e prANa pUravAnA sthaLa cihnarUpe ApaNe rASTra mATe bhogane tyAga karIe, ane ema sAbIta karI batAvIe ke, rASTrane upayogI thavAnI jIvanazuddhi amArAmAM A rIte che, te AjanuM ApaNuM AMzika kartavya siddha thayuM lekhAya. ne bhagavAnanI jIvanazuddhine eTale tene paDagho pADato sAMvatsarika parvano paMtha evo vizALa che ke temAMthI ApaNe AdhyAtmika ane laukika baMne kalyANa sAdhI zakIe. have jovAnuM che ke jIvanazuddhino dAvo karatA ApaNe rASTrasevA dvArA ene keTalo vikAsa karI zakIe chIe. rasto to Aje khulle thaI gayo che. rASTradharma eTale pravRtti ane jIvanazuddhi eTale nivRtti, e be vacceno mAnI lIdhela virodhano bhrama paNa have bhAMgI gayo che. eTale phakta puruSArtha karavo che ke nahi, e ja uttara Apo bAkI rahe che. AnA uttaramAM ja jaina samAjanuM jIvana ane maraNa samAyeluM che. tA. 28-8-30 sukhalAla Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma ane paMtha priya baMdhuo ane heMnA ! dharma e vizALa vastu che. te AtmAnA sakaLa svarUpane khIlavavAna sAdhanA purAM pADe che. zrIharibhadrasUrie dharmAMbindumAM kahyuM che ke dhanado dhanArthinAM proktaH kAminAM sarva kAmadaH / dharma evApavargasya pAraMparyeNa sAdhakaH // dhana e dhananA ane dhana ApavAvALA che, amuka vastuonI kAmanA-IcchA karanArane tenI kAmanA purA karanAra che ane dharmAM ja svarga Adi ApI paraparAe meAkSanA dAtA che. dharma A pramANe vizALa ane vyApaka hAya che, paNa tenuM vyApaka svarUpa bhUlIne mamatvane vaza thaI ke kAgrahathI nAnI ane mIna mahattvanI bAbatAnA saMbaMdhamAM pathA ubhA thayA che. pathe! maryAdita bane che, ane eka pathavALA bIjA pRthA upara AkSepa kare che, ane temAMthI jhaDA ane vera virAdha prakaTe che. koi ceAthane divase sAMvatsarika pratikramaNa kare ane kAI pAMcamane divase kare, paNa jyAM sudhI baMne pakSavaLA AkhA varSamAM karelAM pApanuM prAyazcita kare, ane khIjAe pratye thayelA virAdha ke avinayanI kSamA Ape ane mAge, tyAMsudhI baMne pakSA mAnane pAtra che. pa jyAM khIna mahattvanI vastune pradhAnapada ApavAmAM Ave che, tyAM dharmabhAvanA UDI jAya che. zvetAMbara ane digaMbara banne jainadhamanA paMcAmAM 95 TakA jeTalI samAnatA che. baMne dharmAM zrImahAvIra prabhune, navatattvane 3 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma ane paMtha 113 paMcamahAvratane, AtmAne amaratvane, karmane, punarjanmane, muktinAM sAdhana tarIke jJAna darzana ane cAritrane, ane evI bIjI aneka mahattvanI vastuone mAne che, te pachI je bAbatamAM matabheda hoya tene ja kema AgaLa dharavAmAM Ave che ? manuSyane pitAnI ane pitAnA paMthanI viziSTatA batAvavAnI IcchA thAya che, ane tethI je tuccha bheda hoya che, tene ja AgaLa lAve che. koI "vetAMbarane digaMbaranA saMbaMdhamAM pUchavAmAM Ave che te emaja kahe ke "temanA grantho pAchaLathI lakhAyelA che, ane temanAmAM strIne dIkSA hoya nahi, ane digaMbara strIo mekSane pAme nahi!" have digaMbarane pUchavAmAM Ave te te paNa emaja kahe ke "vetAMbara saMpradAyanA graMthe pAchaLathI lakhAyelA che. vetAMbara paMthanA sAdhuo mahAvIra prabhu je digaMbara hatA temanI AjJAne lepIne zveta vastro pahere che. temano tyAga dharma amArA jevo utkRSTa nahi." AvI rIte mULa vastune bhUlI strIone mokSa hoya ke na hoya, strIo dIkSA laI zake ke nahi athavA to sAdhuone vastro paheravAM ke na paheravAM A bIna mahattvanI bAbato para bhAra mUkIne bIjA paMthanI avagaNanA karavAmAM Ave che. " sInA navAAi imokSamArga" e bAbatamAM zuM matabheda che ? cakSudi nA iSa muni kaSAyathI mukta thavuM e ja mukti che, emAM zuM matabheda che ? dAna, zIla, tapa ane bhAva e dharmanAM cAra aMga che, temAM matabheda che? paMcamahAvratamAM matabheda che ? ekatA batAvanArAM aneka to hovA chatAM tene jatAM karIne bhedadaka bIna mahatvanI bAbato para bhAra mUkavAmAM jhaghaDAo thAya che. "vetAMbara hoya ke digaMbara hoya, bauddha hoya ke anya koI dhamI hAya, paNa jenA hRdayamAM samabhAva che, te mokSa meLavaze, emAM dila nathI. jainadharmane syAdAda athavA anekAMtavAda kahe che. je svAdAnuM kharuM svarUpa samaje, te kadApi durAgrahI ke paramata asahiSNu heI Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAnA zake nahi. te tA sAmA manuSyane apekSAe samaje che, ane tethI te kadApi bIjA joDe laDatA nathI. dhauMnA leTanI apekSAthI retI bhAre lAge, teja reto sIsAnA bhUkAnI apekSAe halakI lAge. rIte retamAM bhArepaNuM temaja halakApaNuM baMne guNa AvelA che, paNa te amuka apekSAe che. cr jema pathAmAM matabheda paDe, tema dharmomAM paNa matabheda paDe. tyAre manuSye zuM karavuM ? tyAM badhA dharmo karatAM paNa eka meTuM tattva che ke je Atmadharma che. AtmadharmAvalaMbI svAzrayI bane che. te dharmanAM pustakA vAMce che, bIjA mahAna puruSAnAM vacaneA zravaNu kare che, paNa chevaTe teA peAtAnA upara ja vizvAsa rAkhe che, A upara eka jANItuM dRSTAMta che. yudhiSThira mahAbhAratanA yuddhamAM aNIne prasaMge peAtAnA pakSanA jaya thAya, te hetuthI peAtAnA aMtarAtmAne raMgIne zrIkRSNanA sUcanathI eka asatyavacana khelyA, azvatthAmA nAmanA hAthI marI gayA hatA. jyAre azvatthAmAnA pitA droNAcAye yudhiSThirane satyavAdI mAnIne pUchyuM ke zuM mA putra azvatthAmA marI gayA " yudhiSThire aMtarAtmAne ThagIne kahyuM ke azvatthAmA marI gayA. paNa dhImethI umeryuM ke naLe vAnaro vA ( mANasa marI gayA haiAya ke hAthI marI gayA haiAya ! ) A asatya vacana khelavAthI temanA hRdayane ghaNA AdhAta thayeA. vAta eTalethI aTakatI nathI. mahAbhAratanuM yuddha pUruM thayuM, ane chevaTanA samaye yudhiSThira peAtAnA cAra bhAIo tathA draupadI sAthe himAlaya tarapha javA nIkaLyA. rastAmAM jaMgalamAM thaIne teo gayA. tyAM eka kutarA temanI sAthe hateA. jaMgalamAM yudhiSThiranA cAre bhAie tathA draupadI maraNa pAmyAM, ane ekalA yudhiSThira jIvatA rahyA ane kutarA te temanI sAthe hateA. jagalane aMte iMdra eka vimAna laIne AvyA ane yudhiSThirane kahevA lAgyA ke cAlelA A vimAnamAM bese, ApaNe svarge jaI e. yudhiSThire te kutarAne sAthe lIdhA sivAya svarge javAnI nA pADI. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmo ane paMthe 115 Ide ghaNuM samajAyuM, paNa temaNe nA pADI. tyAre I kahyuM "huM Indra tarIke kahuM chuM ke je A taka gumAvazo to pharIthI taka nahi maLe. mATe kutarAne sArU zA mATe svargane jatuM kare che ?" yudhiSThire kahyuM. zrIkRSNa mane ekavAra mArI IcchA viruddha asatya belAvyuM hatuM. have tame Idra he ke iMdranA pitA he, paNa mAre AtmA kahe che ke A kutare jaMgalamAM mArI sAthe hato, to tene mUkIne huM svargamAM ekalo AvI zakuM nahi. huM mArA asatya vacananA pariNAmathI A pATha zIkhyo chuM ke je mAruM hRdaya kabUla na kare te game tevo mahAna puruSa kahe to paNa huM svIkAruM nahi." A zabdo bolatAM ja te kutarA dharmarAjA thaI gayo. yudhiSThiranI parIkSA levAno A prabaMdha hate temAM te phAvyA. rAjadaNDabhayAtpApaM nAcaratyadhamo janaH / paralokabhayAd madhyaH svabhAvAccaiva uttamaH // kaniSTha manuSya rAjadaMDanA bhayathI pApakarma karatuM nathI, madhyama puruSa paralokanA bhayathI pApakarmathI aTake che, paNa uttama puruSa te svabhAvathI ja sArI rIte varte che. sAra e che ke paMthe karatAM dharma mahAna che, ane dharmo karatAM Atmadharma mahAna che. jyAM manuSya mahattvanI vastune pradhAnapada Ape che, tyAM nAnA nAnA matabhedo cAlyA jAya che. ane dharma e azAMti nahi paNa zAMtinuM sthAna bane che. 22-8-30 maNilAla nabhubhAI dozI. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amAri-ahiMsA ahiMsAne bedha sarva dharmamAM apAya che. hiMdudharma, jainadharma ane baudha dharma to ahiMsAne svIkAre che, eTaluM ja nahi paNa bAibala paNa jaNAve che Thou shall not kill "tAre koIne mArI nAkhavuM nahi." ahiMsA e kevaLa niSedhAtmaka nathI, paNa tenuM vidhAyaka svarUpa paNa che ane tenA vidhAyaka athavA nizcayAtmaka svarUpane vizvaprema kahe che. ApaNe ahiMsAne cAra vibhAgamAM vaheMcI nAkhIzuM. sAmAnya hiMsA, sAmAjikahiMsA, dhArmika hiMsA, ane AtmikahiMsA. sAmAnya rIte keIpaNa jIvane ghAta karo, tene prANathI chUTo karavo te hiMsA gaNAya che. khorAkanimitte, krIDAnimitte, zikAranimitte, manuSyo pazuonI hiMsA kare che. zarIrathI manuSya je hiMsAdvArA pApa kare che, tenA karatAM vacanothI vadhAre pApa kare che. jIbhanAM pApa zarIranAM pApa jevAM spaSTa dekhAya nahi. paNa talavAranA ghA karatAM vacanane ghA ghaNe vizeSa kArI hoya che. paraniMdA sAMbhaLavAmAM tathA karavAmAM ApaNane rasa paDe che. jyAre koInA saMbaMdhI niMdAnI vAta athavA ghasAtuM vacana ApaNe sAMbhaLIe tyAre ApaNe bedhaDaka kahevuM ke "kadAca e vAta sAcI na paNa hoya ane hoya to paNa te viSe bolIne tene vadhAravI e dayAbharyuM nathI-e hiMsA che." keIe mUrkhatA karI. paNa tenI vAta karIne bIjAne kahevAmAM ApaNe paNa mUkha TharIe chIe. eka kavie kahyuM che ke: parAI mUrkhatA kAje, mukhe nA jhera tuM leje. ApaNe ApaNuM kAryo tathA vacane vAste javAbadAra chIe, tenA karatAM paNa ApaNuM vicAre vAte vadhAre javAbadAra chIe. kAryo ane vacanonI asara parimita che, paNa ApaNuM vicAre sUma hovAthI ghaNe dUra sudhI pahoMce che. ane vAtAvaraNane kAMte Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 amAri-ahiMsA bagADe che ke sudhAre che. prasannacaMdra rAjASanuM dRSTAMta jena Alamane suvidita che. temaNe potAnA ja vicAravaDe devagatine yogya karma bAMdhyuM, narakagatine karma bAMdhyuM ane kevaLI paNa thayA, mATe manuSyanA baMdha ane mokSanuM kAraNa tenA vicAre che. vicAra e tenA vacano tathA kAryone pitA che. dAna, zIla, ane tapa e traNenI mahattA tenI pAchaLa rahelA bhAva-vicAra upara rahelI che. ApaNuM samAjamAM paNa aneka prakAre hiMsA thaI rahelI che. jo ke ApaNe koIne zastrathI mAratA nathI, paNa bALalagna, kanyAvikraya, vRddha, eka patnI hovA chatAM bIjAM lagna karavuM-A badhAM rUDhinAM zastra che. te samAjanA jIvanane, ane samAjamAM rahelI vyaktionAM jIvanane kacarI nAkhe che, dAbI rAkhe che, rIbAvI rIbAvIne mAre che, ne kaIvAra to kasAInA charA karatAM paNa bhAre duHkha utpanna kare che. samAjamAM rahelA krUra rIvAjone ApaNe pheravAvIe nahi, paNa te saMbaMdhI AMkha mIcAmaNuM karI te rIvAjone cAlavA daIe to ApaNe paNuM hiMsAmAM bhAga lIdhe che. Inaction in an act of mercy is an act in a deadly sin dayAnA kAmamAM chatI zaktie bhAga na le te nirdayatAnA kAryamAM bhAga lIdhA samAna che. dhArmikahiMsA, yajJanimitte pazune vadha karavo te dhArmikahiMsAne eka prakAra che. bIjA dharmonI niMdA karavI, bIjA para AkSepa karavA, e paNa dhArmika hiMsA. ghaNuM kharA dhArmika manuSyo potAnA satyasiddhati pratipAdana karavAnuM racanAtmaka kArya karavAne badale bIjA paMtha ke dharmanA deSa nirUpaNa karavAnuM khaMDanAtmaka kArya kare che, ane Ama karavA jatAM siddhAMtonI carcA dUra rAkhI judA vicArane mAnanArAo upara aMgata AkSepa kare che; A paNa eka prakAranI prabala hiMsA che. koIpaNa dharmanuM adhuM vAkya ke ardhA zloka laIne, tenuM dUSaNa batAvavuM ane tenuM khaMDana karavuM e mahAna doSa che. WWW.jainelibrary.org Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne manusmRtimAM eka glaeNka che, tenI prathamanI lIMTI A pramANe che na mAMsabhakSaNe doSo na madye na ca maithune / mAMsabhakSaNamAM, dArUmAM, ane maithunamAM doSa nathI-ATaluM je kaMI vAMce to manusmRti ane tenA lakhanAra tathA mAnanAra upara tiraskAra prakaTe. paNa te blekanI bIjI lIMTI jaNAve che ke pravRttireSA bhUtAnAM nivRttistu mahAphalA // lakAnI upara pramANe pravRtti che. paNa te traNa doSothI mukta thavuM te mahA phaLadAyI che. mATe ardhA utArAo karI bIjA dharmanI niMdA karavI, karAvavI te dhArmika hiMsA che. aMtyajo taraphanuM lekenuM vartana e paNa dharma saMbaMdhInA adhurA jJAnane AbhArI che. sarva bhUta prANamAM prabhu rahelo che-ema mAnavuM, ane te sAthe aMtyajamAM rahelA prabhune tiraskAra karavo e kema yogya gaNAya ? chatAM dharmane nAme ja aMtyaje atyAra sudhI kacarAyA che. have cothI ane mahattvanI hiMsA te Atmika hiMsA che. jyAM rAga, dveSa ane meha che, tyAM AtmAnI svAbhAvika sthitino nAza thAya che. koI vastu athavA manuSya upara ApaNane rAga thAya, pachI te vastunI prAptimAM koI aMtarAya nAMkhe, athavA te manuSya pratyenA ApaNA premamAM koI khalela nAkhe, te tarata ja TheSa pedA thAya che. eTale vastutaH rAga ja dveSanuM kAraNa che. paNa A rAga ane dveSanuM kharuM kAraNuM ajJAna che. ajJAnane lIdhe manuSya je vastuo potAnI nathI tenA para rAga dhare che, ane temAMthI TheSa janme che. mATe jyAM sudhI jIvananI ekatAnuM jJAna na thAya, tyAM sudhI Amika hiMsA sarvathA nAza na pAme. kevaLa ahiMsaka manuSya ja jIvanapremI bane che. teno prema vizvavyApI bane che, ane tenA vicAro, vacano, ane kAryo samagra jagatane AnaMdadAtA nIvaDe che. 23-8-30 maNilAla nathubhAI dezI Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnanA bhaMDAro ane saMghasaMsthA sAta kSetramAMthI gaI kAle caitya ane mUrtinA saMbaMdhamAM vyAkhyAna thaI gayAM che, have je pAMce kSetra rahyAM, temAMthI ApaNe jJAnane ane saMghane vicAra karIe. kAraNa ke saMghamAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA e cAre aMga samAI jAya che. saMghanA uddhArArthe mukhya sAdhana jJAna che. aMdhArA oraDAmAM jatAM ApaNe staMbha sAthe aphaLAIe, athavA to khurasI sAthe ThAkara vAge ke rastAmAM paDelA khaDIAne udhe vALIe, paNa te oraDAmAM dIpakano prakAza AvatAM vastusthiti kharI rIte samajAya che. tevI rIte jJAnathI vastuone kharuM svarUpa samajAya che, ane pachI ApaNe heya ane upAdeyano viveka karI zakIe chIe. prathama mahAvIra svAmIe tripadI kahI. temAMthI gaNadharoe zA guMcyAM. jyAre loko mULa sUtro samajavAne asamartha hoya-athavA pUratA samartha na hoya tyAre te sUtro para bhASya racAyAM, bhASyo para TIkAo thaI. Ama kharA-jAta anubhavI jJAnIonA abhAve temaNe lakhelAM pustake ane tenI TIkAo AdhArabhUta bane che. jyAre sAcA jJAnIo jIvatA hoya, vidyamAna hoya, tyAre temanA hadayanA uddagAro e ja zAstro bane che. paNa jyAre pitAnAmAMthI navuM jJAna utpanna karavAnI zakti heya nahi tevA ziSya hoya che, tyAre teo bhALe, TIkAo, avacUrio lakhe che, ane pachI jIvanapravAha vaheto aTake che ane amuka sthAyI vicAre pustakarUpe daDha thAya che. tevA pustakAnA bhaMDArane jJAnanA bhaMDAro kahe che. jJAnanAM pustake ApaNane tattvajJAna, mahAna puruSanAM caritro ane tattvajJAnane jIvanamAM utAravAne mArga-AcAro pUrA pADe che. dareka jamAnAnuM mukhya kAma e che ke bhUtakALanA mahApuruSoe ApaNane Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAna je vAraso Apyo hoya te sAcava, ane te vArasAmAM umere karIne bhaviSyanI prajAne te vArase sapa. have vRddhi ke umere karavAnI vAta to dUra rahI. tene sAcavavA jeTalI paNa zakti ApaNAmAM nathI. sAcavavAnA be mArga che. eka te je jJAna pustakamAM lakheluM hoya tene bhaNavuM ane samajavuM ane bIjo mArga je pustakamAM te jJAna lakhAyuM hoya, tene barAbara sAcavavA, tene amuka peTIemAM goThavavA, tene udhaI na lAge tevI saMbhALa rAkhavI ke jethI te pustake vartamAna kALanA ke bhaviSyanA jJAnIone upayogamAM Ave. prathama lahIAe pustake lakhatA, tene badale have pustakanA rUpamAM chApavAmAM Ave che, tethI ghaNe lAbha che. chApelAM pustake zuddha hoya che, ane ghaNuM manuSya tene sahelAIthI lAbha laI zake che. jJAnane ApaNe eTaluM mahattvanuM mAnIe chIe ke ApaNe jJAnanuM udyApana (UjamaNuM) karIe chIe. te prasaMga jJAnanI mahattA batAvavAno hoya che, paNa tene badale jJAnanAM sAdhano ane bIjA aneka bhAbharyA padArthonI chApa prekSaka varga para paDe che. 10000 rU. nuM eka manuSya ujamaNuM kare, ane jJAnanAM pustake 25 rUpIAnAM mUke, A te zuM jJAnanuM udyApana ? jyAre jIvananI kiMmata ghaTe che tyAre AkAranI mAnyatA vadhe che, tevI sthiti ahIM thaI che. ApaNI pAse saMkhyAbaMdha pustake che. amArA bhaMDAramAM 2000 varSanI jUnI tADapatra paranI prata che. ema kahevAthI jJAnanI mahattA vadhatI nathI. jyAre koI yuropIyana jaLa, okSIjana ane hAIDrojana nAmanA be vAyunuM baneluM che, ema vijJAnathI puravAra kare tyAre ApaNe kahIzuM ke amArA zAstramAM jaLane "vAtani" kaheluM che. eTale jalanuM uddabhavasthAna vAyu che. havAI vimAnanI kaI vAta kare te kahe amArA zAstramAM kyAM pavanapAvaDI na hatI? kai topanI vAta kare te amAre tyAM anyatra hatuM. jyAre koI navI zodha kare, tyAre Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnanA bhaMDAra ane saMgha saMsthA 121 ApaNe kahI chIe ke e te amArA zAstramAM lakheluM che. paNa zAstra vAMcIne ApaNe navuM zuM zodhI kADhayuM ? jyAM sudhI jJAnadvArA manuSyane sAcI samaja na pedA thAya tyAM sudhI manuSya bAhya vastuomAM sukhane zodhavA bahu phAMphAM mAre che. paNa aMte te kaMTALe che. kAraNa ke sAcuM sukha bahAranA padArthomAM nahi paNa potAnI aMdara raheluM che. pustake e sAdhana che, ane sAdhya saddajJAnanI prApti che. have A saddajJAna manuSya pustakoThArA meLavI zake, temaja potAnA anubhavoThArA paNa prApta karI zake. hajAre zAstro karatAM paNa eka manuSyano jAta anubhava caDhI jAya che. jJAna prApta karavAnI IcchAvALAe kaI vastunI prAcInatAthI ke arvAcInatAthI tenuM mApa kADhavAnuM nathI. kavi kAlidAse mAlavikAgnimitramAM lakhyuM che ke. "prAcIna eTaluM badhuM sAruM nahi. tema ja navuM eTaluM badhuM khoTuM nahi. jJAnIo-vicAravaMta prAcIna tema ja arvAcIna-e banenI parIkSA karIne bemAMthI ekano svIkAra kare che. tyAre mUDha-mUrkha manuSyo bIjAnI buddhi para vizvAsa rAkhI derAI jAya che. mATe prAcIna ke arvAcInanA jhaghaDAmAM nahi utaratAM manuSya dareka vastunI tenI potAnI mahattA upara kiMmata AMkavI ane je pitAnA AtmavikAsane madadagAra thAya tene svIkAra karavo. mahAna puruSo to kahetA AvyA che ke ame kahIe chIe mATe amuka vastune svIkAratA ne, paNa sonAne jema kaSa, cheda ane tApa lagADe che, tema tamArA hRdaya, mana ane anubhavanI kasoTI lagADe ane vAta svIkAravA cogya lAge te svIkAre, ane te pramANe jIvana jIvo. tamAre anubhava tenI satyatA ke asatyatA puravAra karI Apaze. jemane kAMI paNa vastu jIvanamAM utAravI nathI, ane te vastunI satyatAne anubhava karavo nathI, teo to prAcIna sUtrone TAMkayAM karaze, paNa jeo satyajIvana jIvavA mAge che, teo te dravya, kSetra, kALa, bhAvane vicAra karI satya jJAnane vyavahAramAM utAraze. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 payuSaNa parvanAM vyAkhyAne have ApaNe saMghane vicAra karIe. umAsvAti svAda prazamaratimAM lakhe che ke papapapa vAnA che parahyuM upakArI che. zrAvake sAdhuone saMyama nirvAhanAM sAdhano purAM pADe ane sAdhuo zrAvakane jJAnaprAptimAM madada kare, A rIte catuvi saMghanAM cAre aMge ekabIjAne sahAyaka che. paNa jyAM ajJAna vadhe ane bIna mahatvanI bAbatone pradhAnapada ApavAmAM Ave, tyAM pakSApakSI thAya ane jhaghaDAo vadhe, ane jyAM dharmane hetu ekatA saMpa, ane zAMti hovo joIe, tyAM ja dharmanimitte vera virodha thANa e nahi IcchavA gya ghaTanA che. jyAre jJAnapravAha jIvaMta heya leke mukhya siddhAMtane lakSamAM rAkhI deza kALa pramANe sudhArA karatA rahetA hoya tyAM pragati sArI rIte thAya che, paNa jyAM satyane amuka vyavasthita rUpa ApavAmAM Ave che, ane sthiticustatA ja dharma manAya che, tyAM pragati aTakI paDe che, ane saMghamAM kusaMpa vyApe che. jema atyAre dezanI pragati khAtara nAnA nAnA matabhedo dUra karavAmAM Ave che, tema saMghanI pragati khAtara saMghanA vividha aMgee bIna mahattvanI bAbata saMbaMdhI kalaha kaMkAsathI dUra rahevuM joie. hAlamAM je pakSApakSI ke kalaha dekhAtA hoya, to tenuM eka kAraNa sthiticusta ane pragatizIla vicAre vacceno virodha che. jyAM jyAM sthiticusta vicAra ane pragatizIla vicArakenuM saMmelana thAya, tyAM eka bIjAne samajavAne badale pitAne kakake khare karAvavAno Agraha hoya tyAM jhaghaDA sivAya zuM bIjuM pariNAma Ave! bIjuM moTuM, kAraNa kharA nAyake-AgevAnonI khAmI che. jeo niHsvAthI, kRtakRtya, paropakArI, buddhizALI, premALa, satyavacanI, kAryadakSa ane kuneha buddhivALA heya, ane jemanA hRdayamAM saMdhanuM hita kema karavuM e ja pradhAna lakSa hoya, tevA AgevAne kyAM che? jeo Calculating-gaNatrI karanArA hoya, potAne ke pitAnA khAtA hoya e jyAM sthiti ane pragati Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnanA bhaMDAro ane saMgha saMsthA 123 pakSano vicAra karanArA hoya teo zI rIte AgevAna thaI zake ? hitopadezamAM lakhyA pramANe teo to emaja vicAre ke - na gaNasyAgrato gacchet yathA lAbhe samaM phalaM / yadi kAryavipattiH syAt mukharastatra hanyate / / ToLAnA AgevAna thaIne javuM nahi. je lAbha thaze to badhAne samAna thaze, paNa je kArya udhuM paDaze te je mokhare haze, tene nAza thaze. mATe AgevAna thavuM nahi, evI bhAvanAvALAonI saMkhyAne pAra nathI. keI A kAma kare to ghaNuM sAruM, paNa mAre zuM karavA te karavuM joIe ? AvuM kahenArA ghaNuM che. paNa ghaNu thoDA ja manuSya ema kahevA bahAra paDe che ke "je keAIe A kAma karavuM joIe, to pachI mAre te kema na karavuM ?" AvuM kahenArA ane te pramANe vartanArA ja sAcA nAyake thaI zake. kAraNake temanAmAM AtmazraddhA che, ane pite mAthe lIdhelA kArya vAte bhoga ApavAnI zakti che. jyAre pragatizIla vicAramAMthI AvA nisvArthI AtmabhogI sAcA nAyake bahAra paDaze, tyAre saMghane udaya thaze. 26-8-30 maNilAla nathubhAI dezI Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA Aje dIkSAno viSaya hAtha dharavAmAM Avyo che. paMDita sukhalAle kahyuM ke dIkSAno mukhya hetu jIvanazuddhi che. ane Aje huM te jIvanazuddhi upara bolavA mAguM chuM. samyagujJAna, samyagadarzana ane samyaga cAritrae mokSamArga che. prathama manuSyane amuka bAbatanuM jJAna thAya che, pachI tenuM darzana thAya che eTale ke tenA para pUrNa zraddhA jAme che-te emaja che, e daDha vizvAsa thAya che, ane pachI te pramANe cAritra-vartana thAya che. sarpa Dase che, evI ApaNane daDha zraddhA che, tethI sarpathI dUra bhAgIe chIe. paNa evI daDha zraddhA dharmanA siddhAMtamAM nathI, asatyathI ApaNuM AtmApara malIna paDade paDe che, ane tethI AtmAne sAkSAtkAra thatA nathI, evuM ApaNe zAstrathI jANIe chIe, paNa tevo daDha vizvAsa nathI, tethI ApaNe ghaNIvAra asatya bolavAne dorAIe chIe. mATe jJAne cAritrarUpe pariName te vAste jJAna ane cAritra vacce zraddhAnA aMkoDAnI jarUra che. jJAnane moTe bhAge magaja sAthe saMbaMdha che. darzana-zraddhAne, hRdaya sAthe saMbaMdha che, je vastu ApaNane magajathI kharI lAgI ane ApaNuM hadaye paNa svIkArI te bAbata jarura ApaNe karavAnA. jJAnI Ama karavAthI A phAyado thAya che, ema jJAnavaDe vicAryA kare, paNa jo tenA hRdayamAM sTIma-varALa na bharAya te jJAna ekaluM zuM kare? prAcIna samayamAM guruo ziSyone ekeka sUtrapara vicAra karavAne ekAMtamAM mokalI detA. teo jyAM Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA 125 sudhI te sUtra pUrNa rIte na samaje tyAM sudhI dhyAna karatA hatA. te sUtranuM satya jyAre samajAya tyAre teo pAchA pharatA hatA, jenonA pAMca mahAvrato, hiMduonA pAMca yama, ane bauddhonA paMcazIlanA saMbaMdhamAM lakhatAM zrI pataMjali RSi lakhe che ke - ahiMsA siddha thaI tyAre kahevAya ke jyAre te ahiMsaka puruSanI hAjarImAM sAmA manuSyane vera virodha jato rahe. tevIja rIte satyanI siddhi thaI tyAre kahevAya ke jyAre manuSyane vacanasiddhi prApta thAya. arthAta te manuSya je bole te pramANe thAya. madrAsanI hAITanA eka jaje 40 varSa sudhI satya vicAravAne, satya bolavAno ane satya AcaravAno prayatna karyo hato, jenA pariNAme tenAmAM amuka kesamAM satya zuM che, te pArakhavAnI AMtara zakti khIlI hatI, ane tene nyAya ane pakSa svIkAratA hatA. tevI ja rIte asteya vratanI siddhi thatAM aneka ranonI tene prApti thAya. brahmacaryanI siddhi thatAM tenAmAM apUrva baLazakti prakaTe. ane aparigraha vrata siddha thatAM tenAmAM pUrvajanmasmRti thAya. ATalI prastAvanA pachI jIvanazuddhine vAstu zuM Avazyaka che, teno vicAra karIe. dazavaikAlika sUtra lakhe che ke dharma e utkRSTa maMgaLa che, ane tenAM sAdhane ahiMsA saMyama ane tapa che. ahiMsA eTale koInI hiMsA na karavI e tene niSedhAtmaka artha che, paNa ahiMsAnA nizcayAtmaka arthamAM vizva taraphane prema AvI jAya che. ahiMsA eTale sarvamAM rahelA jIvanane jovuM, tene mAna ApavuM, ane te jIvana kayA rUpamAM prakaTa thayuM che, te rUpa tarapha najara na karatAM te jIvanane hAvuM e ja vizvaprema che. A vizvaprema khIlavavAne cAra bhAvanAo sahAyaka tarIke svIkAravAmAM AvI che. te pramada, maitrI, kAruNya ane upekSA-mAdhyastha che. guNAnurAga kulaka jaNAve che ke, jenA hRdayamAM guNAnurAga-amedabhAva che te tIrthaMkara padavI Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAnA sudhInI eka paNa evI ucca sthiti nathI ke jene prApta na karI zake. amuka manuSyamAM amuka guNa khIleleA joI ne ApaNA hRdayamAM AnaMda utpanna thatA hAya tA te sUcave che ke tenAmAM prakaTa thayelI mahattA joI ApaNAmAM aprakaTa rahelI mahattA mhAra AvavA Icche che; mATe jyAM guNu, jJAna, zakti vageremAM ApaNane utkarSa lAge, tyAM ApaNA aMtarAtmA prasanna thavA joie. ApaNI samAna kakSAnA jIvA pratye ApaNe maitrIbhAva rAkhavA joie, ane ApaNAthI jJAnamAM, guNamAM, zaktimAM utaratI sthitinA vA pratye ApaNA hRdayamAM kAruNya athavA dayA prakaTavI joie. jee durAgrahane laIne satyanA virodhI anyA haiAya tevA pratye ApaNe madhyastha bhAva rAkhavA. temanI prazaMsA karavAthI asatyane pASaNa maLe, ane temanI niMdA karavI e ApaNA ucca svabhAvane zAbe nahi, mATe tevI sthitinA jIveAnA saMbaMdhamAM madhyasthabhAva rAkhavA e ja ucita che. vaLI jIvanazuddhi vAste cAra dRSTine samajavAnI jarura che. temanAM nAma doSadiSTa, guNadoSadiSTa, zudiSTa ane AtmadiSTa athavA samaSTi che. doSaSTivALAne teA jyAM tyAM avaguNu ja jaNAya che. gudeSa dRSTivALA jIva kAryanA guNa jue, tenI prazaMsA kare, paNa chevaTe evA eka doSa batAve ke te manuSyanA guNu DhaMkAi jAya ane sAMbhaLanAranA hRdaya upara tenA dAkhanI chevaTanI chApa paDe. trIjI dRSTi je gurdiSTa che, tevI dRSTivALA manuSya dareka manuSyamAM, anAvamAM ke vicAramAM sArUM zuM che, te taraph najara rAkhe, ane sArUM zuM che tenI prazaMsA kare. doSa samaje paNuM tene jatA kare, te sabaMdhamAM 'mAna dhAraNa kare. have gudRSTi karatAM paNa eka AgaLanuM pagathiyuM Ave che ke jyAM manuSya AtmadRSTivALA athavA samadaSTivALA bane che. ApaNe sarva jIvAne krama cAhI zakatA nathI ? tenuM kAraNu AtmadRSTi Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA 127 athavA samadaSTine abhAva athavA nyUnatA che. AtmadaSTi khIlavavAmAM prathama dharma vikharUpa thAya che. je manuSya amuka dharmane ja mAne che, te bIjA dharmavALA tarapha samabhAvadaSTithI joI zakato nathI, tethI te temane yogya rIte cAhI zakato nathI. svadezaprema e kuTuMbaprema karatAM ke nagaraprema karatAM ke prAMta pratyenA prema karatAM mahAna che, ane manuSyajAtine moTe bhAga hajI te sthitie pahoMcato jAya che, paNa svadezaprema je bIjA dezanA loko pratye dveSa ke abhAva utpanna karavAnuM kAraNa bane to te svadezaprema paNa maryAdita hAI AtmadaSTi khIlavavAmAM aMtarAyabhUta bane che. tevI ja rIte manuSyanuM bhaNatara ane teNe meLavelI DIgrIo je tene tenA mAnavabaMdhuothI alaga banAve to te bhaNatara ane te DIgrIo paNa AtmadaSTi khIlavavAmAM aDacaNa rUpa bane che. AtmadaSTivALo athavA samabhAvI athavA jIvanapremI chava to dareka jIvane cAhe che. te bhedo tarapha dRSTi nahi karatAM darekanI pAchaLa rahelA jIvanane jue che ane cAhe che. prArzvanAtha prabhue kamaTha ane dharaNendra bane upara A dRSTithI samabhAva rAkhyo hato. kamaThe temane upasarga karyA, ane dharaNe temane sahAya ApI, chatAM pArzvanAtha prabhunI daSTi baMne upara samAna hatI, kAraNake te baMnenI pAchaLa raheluM jIvane joI rahyA hatA. jyAre manuSya AvI AtmadaSTi khIlave che, tyAre te sarvatra jIvanane jue che, ane sarva tarapha premabhAva rAkhI zake che, ane koI tene zatru ke virodhI nahi hovAthI ane sarva tenA mitra hovAthI te sAcI zAMti prApta karI zake che. - jIvanazuddhi mATe bIje mahAna guNa pAMca indriyanA viSayothI parAkhatA che. zAstro pokArI pokArIne kahe che ke IkiyAnA viSayo kSaNika sukha ApavAvALA che, duHkhagati che, parAzrayI che, te maLyA pachI paNa bIjA sukhanI AMkAMkSA rahe che. ApaNe Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne anubhava paNa te ja bAbata jaNAve che tyAre karavuM zuM ? bhagavadgItA kahe che ke-- je manuSya iMdriyAnA viSayAne AhAra ApatA nathI, tenAthI te viSayA dUra bhAge che, paNa temAM rasa rahI jAya che. iMdriyAnA viSayeAthI dUra bhAgavAthI vAsanAnA upazama thAya che, paNa tenA kSaya thatA nathI. saMsArI manuSya viSayeAmAM racyApacyA rahe che ane ti saMsArathI bhaya pAmI viSayAthI dUra bhAge che. baMnemAMthI ekene kharI zAMti maLatI nathI. dhArA ke tame bhAjana karavA beThA che, thALI sArI rasavatIthI bharelI che. Aje jamavA mATe zIkhaDa purI che. zIkhaMDa tamane atipriya che. tame jamavA beThA che!, tamArA hAtha zIkhaMDa taraph lakhAvavAnI chellI paLamAM che. te vakhate tame te zIkha DanA vADako bhANAmAMthI bhAra mUkI do. tamArI jA IMdriyane dhaNuM du:kha thaze. te vakhate te iMdriyane jaNAvA ke huM tArA svAmI chuM ane tane AjJA karUM chuM ke Aje tuM te khAIza nahi. A pramANe prayAga karavAthI vastu pratyenI IMdriyanI Asakti ochI thatI jaze. jyAre tame kAI karNapriya madhura saMgIta sAMbhaLavAne eThA DeA, uttama bhajana lalakArAtuM hoya te vakhate ubhA thaIne cAlavA mAMDeA. A rIte tame zravatti upara dhIre dhIre jaya meLavatA jaze. AvI rIte pAMce indriyAnA saMbaMdhamAM samajapUrvaka prayAga kareA, ane tame temanA para jaya meLavI zakaze. ane A prayAga karatAM karatAM evI sthiti Avaze ke jyAM vastunA sabhAve temaja abhAve tame eka sarakhI maneAvRtti rAkhI zakazeA. ApaNane ApaNA peAtAnA baLanI AtmabaLanI khAtrI nathI tethI ApaNe zatrune meduM sthAna ApIe chIe ane tenA AgaLa namI jaI e chIe. je vAsanA upara tame jaya meLavavA mAgatA he, te vAsanAne kSudra gaNeA. eka mahApuruSe setAnanemeAha rAjAne kahyuM Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA 129 ke "jA ! mArI pAchaLa cAlyo jA. tuM laDavA je zatru nathI." ApaNe to karmanI ATha prakRti ane tenA 158 bheda ane tenA nAnA nAnA aneka bhedanI gaNatrI karI ApaNI AtmazaktinuM bhAna bhUlI gayA chIe. aMdhakAra game tevuM moTuM hoya ane game teTalA varSathI cAlyuM AvyuM hoya, paNa eka dIvAsaLI prakaTatAM te samagra aMdhakAra nAza pAme che, tevI rIte sAcI samaja prakaTa thatAM anaMtI karmavarganuM tarata ja nAza pAmavA mAMDe che. AtmAnI zaktino khyAla lAvo. aho ! anaMta vIryo'yamAtmA vizvaprakAzakaH / trailokyaM cAlayatyeva dhyAnazaktiprabhAvataH // A anaMta zaktivALo AtmA vizvane prakAza ApavA samartha che, ane pitAnI dhyAnazaktinA prabhAvathI traNe jagatane halAvavA samartha che. A AtmabaLano khyAla lAvI manuSya pAMca indriyo tathA mana upara jaya meLavavAno prayatna karavo joIe. ApaNe kahIe chIe ke saMtoSa samAna sukha nahi. A vicArano ghaNo durupayoga thayo che. bAhya vastuo, athavA sAdhananA saMbaMdhamAM manuSya amuka parigrahanI maryAdA kare, ane saMtoSa mAne to te vAjabI gaNAya, ane te khAsa IrachavAyogya che, paNa Atmika vikAsanA saMbaMdhamAM to jyAMsudhI pUrNatA prApta na thAya, tyAM sudhI asaMtoSa rahevAne-rahevo ja joIe. jene ucca sAdhya nathI, te game te pagathiye saMtuSTa thaI besI jAya che. paNa jenuM sAdhya kharekhara ucca che, te to pragati karyA ja kare che, eka pachI eka vRtti ane kaSAya upara jaya meLavato jAya che, ane chevaTe AtmasAkSAtkAra kare che. AjanA divasane viSaya dIkSAne hatA. te saMbaMdhamAM huM eka ja bAbata kahevA mAguM chuM. svAmI vivekAnaMde eka sthaLe kaheluM ke Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne jagadahitAya Atmano mokSAya AtmAnaM juhomi svAhA / jagatanA hitane khAtara ane AtmAnA melane khAtara huM mArI jAta arpaNa karuM chuM. dIkSAmAM paNa A be hetu rahelA che. jeo dIkSA le che, teone hetu paNa-pitAne mekSa ane jagatanuM hitajoIe. ghaNuM anubhavIonuM evuM mAnavuM che ke manuSya jeTale aMze mukta thayo hoya, teTale aMze bIjAnI sArI sevA karI zake. mATe parepakAra karavA vAste paNa jIvanazuddhinI AvazyakatA che. vyakti sudharI eTale samaSTi sudharI, kAraNa ke samaSTi e paNa vyaktionA samudAya sivAya bIjI koI alaga vastu nathI. mATe te jIvanane zuddha banAvo bane te dvArA bIjAnI sevA kare. tA. 27-8-30 maNilAla nathubhAI dozI Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMvatsarika kSamApanA Aje paryuSaNano chello divasa che. paryuSaNamAM ApaNe traNa mukhya kAma karavAnAM hoya che; sAvatsarika kSamApanA, tapazcaryA. ane mahApuruSonI jIvanakathAnuM zravaNa ApaNe prathama sAMvatsarika kSamApanAno vicAra karIe. prathama pratikramaNane khyAla lAvo. prati=pAchA ane kramaNa=javuM te. eTale potAnA dararojanAM kAryo, vacana ane vicAre upara pAchA javuM ane kyAM bhUla thaI che, te joI levuM, ane tenI sAthe tevI bhUla pharIthI na thAya tevo dRDha nizcaya karavo tenuM nAma pratikramaNa. zAstromAM ema kahevAya che ke 22 tIrthakaranA sAdhuo je paLe bhUla thAya te ja paLe pratikramaNa karI letA, te pApanuM mithyA duSkata karatA ane pachI bIjAM kArya karatA. je manuSya ucca jIvana gALavAne Icache che, tenuM kartavya e che ke je paLe bhUla thaI jAya, te ja paLe te bhUlane sudhArI levI. brAhmaNomAM evo rivAja che ke jyAM janoI tUTe tyAMthI navI janoI paheryA vinA AgaLa pagaluM paNa na bharAya. tene garbhita artha e che ke janoI e mana, vacana ane kAyAnI zuddhisUcaka traNa dorAnI vaNelI hoya che. have janoI tUTI eTale manathI, vacanathI ke kAyAthI keAI duSkRtya thayuM, te pachI jyAM sudhI te duSkRtyanI zuddhi na kare ane navI janoI na pahere eTale pharIthI mana vacana ane kAyAnI zuddhi rAkhavAnI pratijJA na kare, tyAM sudhI te brAhmaNa AgaLa vadhI zake nahi. - have manuSya eTale badho sAvadha ke apramatta na rahe ke jethI bhUla thAya ke tarata ja tenuM prAyazcita karI zuddha thAya, mATe niyama rAkhavAmAM AvyuM ke AkhA divasanA kAryonuM nirIkSaNa-pratikramaNa Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAno dararoja sAMjare karavuM. dararaja na bane te pAkSika karavuM. pAkSika paNa na bane te cAra mAse karavuM. ane te paNa na bane te chevaTe eka varSa to karavuM ja karavuM. saMvatsara eTale varSa. ane sAMvatsarika kSamApanA eTale AkhA varSamAM ApaNAthI keAI pratye jANatAM ke ajANatAM vera virodha thayuM hoya to tenI kSamA yAcavI, ane ApaNe bIjAne kSamA ApavI. zatrutA eka varSathI vadhAre te na ja rAkhavI. A sAMvatsarika kSamApanAnA saMbaMdhamAM vidhi e che ke je keIsAthe veravirodha AkhA varSamAM thayo hoya tenI kSamA prathama mAgavI ane tenI kSamA maLe pachI pratikramaNa karavuM. bAIbalamAM lakhyuM che ke " tuM tArI Ahuti devane caDAvavA AvyuM hoya, paNa je tane yAda Ave ke tArA kAI paDAthI sAthe tAre aNabanAva thayo che, to tuM te Ahuti maMdiranA oTalA para mUkIne te tArA paDezIne tyAM ja che. tenuM mana manAvaje, ane tenI sAthe maitrI karIne pAcho Avaje ane pachI te AhUti devane caDhAvaje." jyAM sudhI koI ApaNe verI hoya athavA ApaNane koI pratye vera hoya, tyAM sudhI kharI zAMti prApta thaI zake nahi. ApaNe sAMvatsarika pratikramaNa karyA pachI je kaI maLe tene kahIe chIe ke "micchAmi dekaDo" mULa saMskRta zabdo e che ke misA sukRtam mAre doSa-mArAthI thavA pAmeluM azubha kRtya mithyA thAo-eLe jAo, AvI kriyAthI pApanA saMskAra jatA rahe che, ane mana uparathI bhAra ocho thato jAya che. A badhuM samajapUrvaka karavAmAM Ave te ja khare lAbha che. kSamA mAgavAthI huMpaNuM nAza pAme che, ane kSamA ApavAthI udArabhAva khIle che. paryuSaNanA divasamAM bIjI agatyanI bAbata tapazcaryA che. tapazcaryAne upayoga idriyanigraha ane zarIranA Arogya vAste che. zarIra che ikiyane vaza thaI joIe te karatAM vadhAre kherAka le che. amerikAne prasiddha zArIrika vijJAnazAstrI lakhe che ke Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMvatsarika kSamApanA 133 ApaNe je khorAka hAla khAIe chIe, tenA karatAM ardhA athavA trIjA bhAganA khorAkanI ApaNane jarUra che. manuSya cAvI cAvIne dhIme dhIme khAya, to je khorAka khAya, tenA moTA bhAganuM lehI banI jAya, maLa tarIke ghaNe thoDo bhAga nIkaLe, eTale ochA khorAkathI tene cAlI zake, ane te ochA kherAkamAM paNa tene joItI puSTi maLI jAya. manuSya ghaNuvAra peTane pUchIne nahi paNa che indriyane pUchIne khAya che, tethI tenI pacAvavAnI zakti hoya tenA karatAM vadhAre khAvAne dorAya che, ane AthI ajIrNa thAya che. ajIrNa e badhA rogonuM mULa gaNAya che. A ajIrNamAMthI bacavA mATeno sauthI uttama upAya ekAzana, upavAsa Adi sAdhana che. jyAre manuSya zarIrarUpI ghaMTImAM navo khorAka ocho nAkhe che, athavA bIlakula nAkhatA nathI, tyAre te jaTharAgnine jUne kacaro pacAvavAne vakhata maLe che, ane A rIte zarIrane bagADa nAza pAme che. kharI vAta to e che ke ApaNuM pacAvavAnI zakti hoya, tenA karatAM paNa thoDuM ochuM khAvuM; paNa te chatAM koI bhUlane lIdhe ajIrNa thaI jAya to ekAzana ke upavAsa karavAthI te ajIrNa nAza pAme che. A rIte zArIrika nirogItAmAM tapazcaryAno bhAga che, te uparAMta jyAre manuSya ekavAra jame che ke upavAsa kare che, tyAre te sArI rIte vicAra karI zake che, dhyAna karI zake che. upavAsano artha pAse vasavuM evo thAya che. mATe upavAsIe to AtmAnI pAse vasavAno-AtmAnA guNo vicAravAno ane tene jIvanamAM utAravAne prayatna karavo joIe. tapazcaryAnA saMbaMdhamAM eka bAbata e yAda rAkhavA jevI che ke zarIra e saMyamanuM prabaLa sAdhana che, e dharmanuM prathama sAdhana che, mATe ugra tapazcaryA karI tene mArI nAkhavAnuM nathI, paNa tenI sAthe evI rIte vartavAnuM che ke te ApaNuM svAmI thavAne badale ApaNuM kAbumAM rahe ane ApaNuM IcchAnusAra varte. paryuSaNamAM trIjI bAbata mahApuruSonA jIvananI kathAnuM zravaNuM Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne che. kathAo te dara varSe sAMbhaLIe chIe. amuka pAse eka karoDa rUpIA che, evI vAta sAMbhaLIne besI rahIe ane teNe kareDa rUpIA kema meLavyA, te sAdhanono vicAra na karIe ane te sAdhano prApta karavA ApaNe prayatna na karIe to te kareDAdhipatinA ItihAsanA zravaNathI zuM ? ApaNe Aje mahAvIra prabhunA jIvanamAMthI eka ja bAbata avalokIzuM. mahAvIra prabhune svAzraya-ekalA ubhA rahevAnI zakti anupama hatI. ApaNe badhAM ToLAMnI vRttivALA chIe. jema gADarIo pravAha cAle tema cAlanAra chIe. zrI mahAvIra prabhune inTe kahyuM ke "tamane bhaviSyamAM ghaNuM upasargo thavAnA che, tamArI anujJA hoya to huM tamArI sAthe rahI tamane sahAya karuM." zrI mahAvIra prabhue pratyuttara Apyo ke "tIrthakare-svabhujA baLavaDe saMsArasamudra taryA che, tare che ane taraze." tIrthakara keI ne mukti ApI zake nahi. manuSyanI mahattA e ja che ke tenA pitAnA sivAya keI teno uddhAra karI zake nahi. je bIjAnI ApelI mukti maLatI hoya to te muktinI kAMI kiMmata hoI zake nahi. zrI mahAvIra prabhue kahyuM ke tame tamArA potAnA paga upara ubhA rahe. zrI buddha paNa kahyuM che ke tame tamArA potAnA dIpaka thAo. ToLAMnI vRtti e svavikAsanI vighAtaka che. tyAre manuSya svAzrayI thaI potAno vikAsa kema karI zakato nathI ? tenAM traNa kAraNe cheH vAsanA, zAsavAsanA ane dehavAsanA. manuSya leone khuza karavAne leke jethI khuza thAya tevI rIte varte che, paNa jene prasanna karavo joIe te AtmAne prasanna karato nathI. sarvane khuza rAkhavA jatAM te koIne paNa khuza rAkhI zakato nathI, ane te manuSya kadApi nirbhaya banato nathI. pracalita rUDhIne gulAma thaI manuSya potAnA AtmAnI svataMtratA gumAvI bese che, pachI tene vikAsa zI rIte thAya ? zAstramAM je kAMI lakhAyuM hoya, pachI te koNe lakhyuM, kayA saMyogomAM lakhyuM, tene vicAra karyA vinA te Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMvatsarika kSamApanA 135 badhuM mAnI levAnI vRtti te zAstravAsanA. jyAM mana ane vANuM pahoMcatAM nathI tevI AtmAnI vAta zAstro zI rIte karI zake to pachI je AtmajJAnI thavA Icache tene potAnA anubhava upara vadhAre AdhAra rAkhavo paDe che. zAstro eTale anubhavIoe lakhelAM pustaka. bhUtakALanA anubhavIonA vacanothI je ApaNe vartamAna anubhava judo paDato hoya to zuM ApaNe zAstravAsanAthI baMdhAI ApaNuM anubhavane kheTa mAne ? zAstro ane bIjAnA anubhavo karatAM paNa AtmavikAsamAM svAnubhava ja vizeSa lAbhakArI nIvaDe che. ApaNI bhUla haze to te sudharaze, paNa jyAM ApaNuM hRdaya ke mana kabUla na kare tevI vAta svIkAravI, ethI to aMdhazraddhA janme che, ane pragati aTake che. dehavAsanA-manuSya potAne-AtmAne bhUlathI-ajJAnathI deharUpa mAne che. ane A dehabuddhithI bahirAtmabhAva prakaTe che, ane tethI manuSya niraMtara maraNathI DaryA kare che. A zarIra nAza pAmavAnuM. paNa huM te amara chuM. ane zarIra eto meM amuka kAma karavAne paherela Dagale che, e vicArane anubhava na thAya, tyAMsudhI dehavAsanA rahevAnI, ane dehavAsanAne lIdhe manuSya svAzrayI banatA aTake che. je lokavAsanA, zAstravAsanA ane dehavAsanA para jaya meLave che, tene vikAsa ghaNuM tvarAthI thAya che. traNa baMdhanothI mukta thayela te jIva pitAnuM badhuM lakSa pitAnA aMtargata sAmarthyane anubhava karavAmAM vApare che, ane chevaTe pote je svarUpe che tene sAkSAtkAra kare che. svAzrayI manuSya ja kharo paropakAra karI zake che. jene kAInI AzA nathI te ja kharI sahAya bIjAne ApI zake. mATe svAzrayI banI paropakArI thAo. tA. 28-8-30 maNilAla nabhubhAi dozI Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma ane rASTratva anAdi kALathI manuSyanI pravRttimAtrane hetu sukhaprApti rahyo che. aneka vastuonI pAchaLa sukhane mATe bhamyA chatAM sukha mRgajaLanI mAphaka dUra ne dUra jatuM jAya che ane Ama niraMtara zAzvata sukhanI kheja cAlyAM kare che. aMte "keDe chokaruM ne gAmamAM zodhyuM" e lokokti pramANe parama sukhanuM dhAma aMtaramAM ja-AtmAmAM lAgyuM. Ama AtmAnI zodha karavI, tenA svarUpane oLakhavuM e ja parama zreyane mArga jaNAya. A zreyamArga te dharma. paraMtu dharmamAM AtmAnI sUkSmatA ane pAralaukikatA para eTalo badhe bhAra mUkAyo ke AtmA dehadhArI che ane dehadvArA jagata sAthe tene nikaTano saMbaMdha che ane te saMbaMdha AtmasvarUpanI prAptimAM avagaNuM na zakAya e vAta ja jANe bhUlAI gaI pariNAme jaDabharatanI peThe kuTuMba ane samAjathI DarIne dUra bhAgavAmAM ja mekSa rahelo che evo vairAgyane bhUla bharela Adarza raju thayo. samAjamAMthI nAsI chUTavAnA-bAhya sanyAsanA mithyA prayatno thayA. dharma, derAsare, maMdira, masajado ane devaLomAM keda thayo. dhArmika ane vyavahArika evA jIvananA beTA bheda paDyA. dharma ane jIvanane jANe chUTAcheDA thayA. daitAdvaita Adi aneka tattvavAdanA jhaghaDA jAgyA ane saMpradAyanA khAbocIyAmAM dharma DULyo. A doSanA nivAraNArthe bhagavAna buddha AtmAnA svarUpanI vAta ja choDI dIdhI che. temanI eka AkhyAyikA A saMbaMdhamAM ghaNuM badhaprada che. temanA eka ziSya AzaMkA karI ke "mahArAja A jagatanI utpatti kema ane kyAre thaI tene hetu zo haze, Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma ane rASTratva 137 AtmAnuM svarUpa zuM, tene ane jagatane zo saMbaMdha ? ItyAdi tattvabodha Ape kadI karyo nathI, tyAM saMyamAdi dharmanuM pAlana zA arthanuM ? tene uttara maLyo "bhAI, eka dardIne tIra lAgyuM che ane te vaidya pAse jaIne kahe che ke "mAruM A tIra kADhe, paNuM jarA ubhA rahe, prathama mane kahe ke A tIra mAranAra koNa ane kevo haze? zA hetuthI tIra mAryuM haze ? te kaI dizAmAMthI AvyuM haze ?' A mUrkha dardInA jevI tuM vAta kare che. AtmA ane jagatanA svarUpanI vyartha jijJAsA choDI kartavya pAlana kare ane tema karatA satyajJAnanI prApti yathAkALe saheje thaI raheze." AmA dehI che, ane cittadhArA dehI pravRtti kare che. pravRttimAM karmabaMdha na thAya ane mokSa maLe te mATe cittazuddhinI AvazyakatA che. A cittazuddhi aneka sAttvika guNonA sapramANu vikAsa vinA zakya nathI, ane A guNavikAsa jIvananA aneka vyApAramAM ja thaI zake che. satya, ahiMsA, abhaya, kSamA, sahanazIlatA Adi aneka guNone utkarSa ane kasoTI samAjamAM ja zakya che e saheje samajAze. vaLI jyAM sudhI deha che tyAM sudhI samAjano kevaLa tyAga zakya paNa nathI. ekAntavAsIne paNa nirvAha mATe koIne koI para AdhAra rAkhavo ja paDe che. Ama che te tyAga zAno thaye? samAjano nahi paNa tenA pratyenA dharmano ja. samAja taraphathI poSaNa ane rakSaNa meLavyuM che chatAM tenA pratyenuM pitAnuM RNa kabUla nathI karavuM e to AjanA devALInI jema leNadArene jANe oLakhatA ja nathI enA jevuM thayuM. TUMkamAM samAjane tyAga azakya che ane tene prayatna dharmadaSTie aniSTa che. samAjamAM kuTuMba, jJAti, rASTra, sakaLa manuSyasamAja bhUtasRSTi mAtrane samAveza thAya che. Aje ApaNe mAtra samAjanA eka mahattvanA aMga, rASTra pratyenA ApaNu dharmanI vAta vicAravAnA chIe. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne jema pUrvanA kaNAnubaMdha karIne amuka kuTuMbamAM janma thAya che ane tyArathI ja tenA pratyenA dharma prApta thAya che, tevI ja rIte amuka dezamAM janma thavo te paNa RNAnubaMdhanuM kAraNa hoI zake ane tethI janmathI ja janmabhUmi pratyenA dharma prApta thAya che. je bhUminAM anna jaLa vacce A kAyA dhAraNa piSaNa ane rakSaNa pAme che, jenI saMskRtinuM dhAvaNa ApaNe dhAvyA chIe tenA pratye, tenI. janatA pratye ApaNe sevAdharma che te samajAvavuM paDe tema che ? ApaNe A rASTradharma vizALa vizvadharma bhUtadharma athavA AdhyAtmikadharma sAthe avireAdhI che, bake susaMgata che. pAtivatyamAM parapuruSane dveSa nathI, iSTadevanI bhaktimAM anya devane tiraskAra nathI, tema sAcA rASTradharmamAM para rASTra pratye dveSa ke tiraskAra nathI. rahyo. potAnA kuTuMbanuM nyAyarIte dhAraNa piSaNa ane sattvasaMzuddhi thaI zake te mATe tenA niyaMtA banavuM e khare kuTuMba dharma che tevI ja rIte rASTranAM dhAraNa poSaNa ane sattvasaMzuddhi nyAyyarIte zakaya bane te sArU rASTrane mATe svarAjya meLavavuM te kharo rASTradharma che. AmAM para rASTranuM rAjya pacAvI pADavAnI adharma yukta vAta nathI. alabatta ApaNA rASTrane pararAjyanI dhuMsarImAMthI mukta karavAnA prayatnamAM pararAjyane dekhItI hAni lAgavAne saMbhava che; paraMtu ApaNuM rASTra mukitane je mArga grahaNa karyo te dharmayukta hevAthI te hAni ApaNane doSakara nathI. A mArga te kayo ane tenI viziSTatA zuM che te joIe. rASTra muktine mArga ahiMsAne grahaNa karyo che. koI paNa aMgrejane vALa sarakho vAMke ryA vinA, tene gALa sarakhI dIdhA vinA, manathI paNa tenuM bhUMDuM icchayA vinA mAtra zAMta paNa javalaMta satyAgrahathI svarAjya meLavavAne ApaNe dAro che. A prakAranuM prajA prajA vaccenuM yuddha jagatanA ItihAsamAM avanavuM che. A yuddhane praNetA hiMdano ake jagatano sarvazreSTha santa puruSa che. nyAyayukta hiMsaka yuddhane paNa dharmayuddha kahevAne pracAra che.. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma ane rASTratva 139 to A te ethIya vizeSa nyAyayukta ahiMsaka yuddha che ane tethI te sAce ja dharmayuddha che. temAM sAdhya temaja sAdhana bane dharmayukta che. AvA zuddha dharmayuddhanA vijyamAM jenadharmano paNa vijaya rahelo che. kemake bannene mukhya siddhAMta ahiMsA che. jene potAnA sAcA ahiMsA dharmane oLakhe ane A dharmayuddhanuM rahasya samaje to teo dezane tAre ane pitAnA dharmane divijaya karAve. sAMprata rASTradharmanuM-bIjuM viziSTa aMga khAdI pracAra che. khAdI pracAra eTale daridranArAyaNanI sevA. pRthvInA paDa para garIbamAM garIba deza ApaNe hiMdustAna che. dezanI sevA eTale garIbanI sevA ane te kevI rIte sau koI karI zake ? jyAM kare hADapiMjarone eka TANuM paNa pUruM anna maLatuM nathI ane badalavAne bIjuM vara maLatuM nathI. tyAM tene rojano ekapiso paNa vadhAre maLe te tene te mahera samAna thAya. tyAre zuM temane mATe annakSetra kholavAM ke roja dakSiNa vaheMcavI ? A mAge to parApUrvathI ApaNe tyAM pracalita che paNa A upAya to vyAdhi karatAM paNa bUro thaI paDyo che e kaNa nathI jANatuM ? mATe khara upAya to gAMdhIjIne reTiyAmAM jaDA. A. sudarzanacakra ja dezanI garIbAI thoDIka paNa pheDI zake tema che. ghera ghera reMTiyA cAle ane aneka kAMtanAra. ane vaNakarene rejI maLe, vastra maLe ane paradeza ghasaDAI jatI rU. 60 karoDanI lakSmIdezamAM rahe. jena dharmamAM dayAdharmane prAdhAnya ApyuM che A dayAdharmanuM pAlana khAdI dvArA daridronI sevA sivAya bIjI kaI rIte sarasa thavAnuM hatuM ? jema jema uMDA UtarIne vicArazuM tema tema spaSTa mAluma paDaze ke zreyArthIne rASTradharma pratye AMkhamIMcAmaNuM kare cAle temaja nathI. je teNe cittazuddhi karavI hoya, guNatkarSa dvArA jIvana AdhyAtmika banAvavuM hoya te samAjanA anyAya sAme ahiMsaka yuddha laDavuM ja joIe. ane pararAjayanI dhuMsarI taLe rASTranuM Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 paryuSaNa parvanA vyAkhyAna pIsAI javuM enAthI bIje gaMbhIra anyAya zo hoI zake ? ane A mahA anyAyano pratikAra karavAmAM jIvana sarvasva homAya temAM AdhyAtmika unnati zuM jevI tevI che? dharma-AdhyAtmiktA e jIvana vyA5ka tatva hoya ane e ja te gulAmI prajAne. dharmapAlana ane AdhyAtmika vikAsa saze zakya che? AdhyAtmika jIvana jIvanArane Dagale ne pagale gulAmI-AMtar ane bAhya-sAme thavuM ja joIe. zreyArthIne, mumukSune rASTrayuddhamAM jhaMpalAvye ja chUTake che. duHkhanI vAta e che ke zreyArthIo ja-sAdhu sAdhvIo ja je yuddhamAM mokhare rahevA lAyaka che ane rahevA joIe-te tenAthI doDha gAu dUra bhAge che. temaNe jANavuM joIe ke parama zreyArthI A yuddhane sArathI che ane satya, ahiMsA, brahmacarya, aparigraha Adi yama niyamAdinuM jemaNe pitAnA jIvanamAM vizeSa pAlana karyuM che, tevA zreyArthIo tenA sainika sAthIo che ane cheDe ghaNe aMze paNa saMyamI jIvana jIvanArAone ja sinika thavAnuM Alphana che. sainikemAM saMyamI jIvananI jeTale aMze khAmI hoya che teTale aMze laDatamAM paNa khAmI rahe che ja. jemane cA bIDI vinA cAle nahi, bhUkha tarasa TADha taDake veThI zake nahi, saheja vAtamAM cheDAI paDato hoya, jenI jIbha kAbumAM na rahe, kuTuMbano bhAra mAthe hoya, parigraha khUba vadhAre hoya A mANasa sanika thAya to potAne ane dezane lajave. AthI ulaTuM sAdhu sAdhvIo jeo satyaniSTha, brahmacArI aparigrahI, kSamAzIla, ane sahanazIla che ane je zreyArthIe mahAtratone potAnA jIvanamAM utAravA mathI rahyA che teo bhale vidvAna na hoya, vaktA na hoya, zikSita na hoya, bhale strI hoya, vayamAM yuvAna hoya to paNa laDatane vadhAre suMdara rIte dorI zake ane yaza apAvI zake. A yuddhanuM hathiyAra buddhi karatAM cAritra vizeSa che asAdhutAnI sAme sAdhutAe laDavAnuM che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma ane rASTratva 141 tyAre have sAdhu sAdhvIo jIvanane marma samajI dezanI hAkalane mAna Ape to dezane ajaba palaTo thaI jAya ane svarAjya hastAmalakata thAya. paNa temane keNa samajAve sAdhusaMghanI jema jema saMgha paNa eTale ja prabaLa che. jaina saMdha pitAno rASTradharma samaje to sAdhusaMghane vinavI, page paDIne ane chevaTe temanI sAme satyAgraha karIne paNa samajAvI zake. have jamAne ulaTo Avyo che. prajA rAjane dore che, majUre muDIdArane dore che yuvAne vRddhone dore che te dharmasaMdha dharmAcAryo ane sAdhuone dere temAM kAMI navAI nathI. aMtamAM AjanA pavitra paryuSaNanA mahotsava nimitte ekaThA thayelA sakaLa zreyArthIo rASTradharmanA yathArtha pAlana dvArA pitAne ane mAtRbhUmino mokSa sAthe e prArthanA. zAradA maMdira amadAvAda paryuSaNa parva 1986 5 caMdulAla kAzIrAma dave (bI. e. ela. ela. bI. ) Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha ane paMtha Atmapriya suzIla baheneA ane sunu bAMdhavA, dharma ane paca e baMne sApekSa STie vicArIe te devaLa bhinna nathI, tema kevaLa abhinna nathI. ApaNe zravaNu karyuM ke dharma mAMthI paMca udbhave che ane pRthA paraspara kalaha kare che. tema vaktAnI dRSTithI te paraspara saMpa paNa kare che eTaluM ja nahi paNa susaMpa pazu kare che. je paMtha ke saMpradAyanI dRSTi tenA sAdhya eTale dharmapara che te paMtha ke saMpradAya te ja dhamAMthI nIkaLelA mArganI peThe-te ja vRkSamAMthI nIkaLelI zAkhAnI peThe--te ja suvarNamAMthI utpanna thatAM nAnA prakAranAM AkAravALA alaMkArAnI peThe, teone peAtAnA baMdhu gaNaze, kAraNake temanuM utpatti sthAna eka ja che-dha che. dha e dravya che ane 5ca e teA tene paryAya che. dharma e suvaNuM che, ane patha e suvarNanI mudrikApa tenA AkAra che. A hetuthI je saMpradAya pAtAnA AtmAne eTale peAtAnA mULane saMpUrNapaNe vaLagI rahyo che, tene teja dharmamAMthI nIkaLele khInne saMpradAya virodhI nathI lAgatA, paraMtu vividha lAge che, Different nathI lAgatA paraMtu various lAge che. A dRSTithI dharmapA peAtAnA baMdhu pathAne jotAM zIkhe teA jagatanI vividhatAmAM jema AnaMda che, tema A paMthaiAnA samanvayamAM paNa AnaMda laI zakIe. hArameAniyamamAM jema sArI ga ma pa dha nI,' evA sAta sUrA che, pratyekanA sUra vividha che tathApi temanI harmony-savAdana-ApaNe upajAvo zakIe chIe. tema patheAmAMthI paNa ApaNe saMvAdana utpanna Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma ane paMtha 143 karI zakIe. tathApi ApaNuM aiya kyAM che-ApaNuM mULa kayAM che! e ApaNe jovuM joIe, nahi te mULa upara kuThAra paDaze ane je mULane nAza thaze to mULamAMthI utpanna thayelA paMthano paNa nAza thaze. have paLe vidhavidha thavAmAM zo kudaratano hetu che e ApaNe jarA vicAradaSTithI tapAsIe. AtmAmAM anaMta guNo che. ane e saghaLA guNo khIlavavAne AtmAmAMthI kuTelA dharmane mukhya uddeza che. tathApi manuSya saghaLA guNe ekI vakhate saMpUrNapaNe khIlavI zakti nathI. ethI keAI dharmapaMthasaMsthApaka, jJAnane mukhya karI AtmAnA bIjA guNone gauNa rAkhI tenI khIlavaTa pite karI potAne anusaranArAo pAse eLe baLe karAvatA rahe che. teja prakAre koI darzanane mukhya kare che, ane jJAna ane kriyAne gauNa rAkhe che. tema ja kAIka saMpradAya upadeza che ke cAritra vinA-jJAna darzana kriyAmAM AvyA vinA sarva beTuM che. have ApaNe jANIe chIe ke samyakjJAnamAMthI anaMtajJAna, samyakdarzanamAMthI anaMtadarzana ane samancAritramAMthI anaMta AnaMdae traNe samapramANamAM khIle nahi tyAM sudhI tene samanvaya thavo durlabha che. mATe jJAnapriyAe darzanapaMtha ane cAritrapathanI avagaNanA karyA vinA jJAnapaMthamAM rahI, vikAsa karavo ane darzanapathIonI ane cAritramArgIonI anumodanA karavI joIe. Ama karavAthI jyAM virodha dekhAya che tyAM vividhatA dekhAze. have ApaNe joIe ke jenasamAjamAM dekhAtA traNa saMpradAyo ane temAMnA ekkA saMpradAyamAM rahelA saMdhADA ane gA aneka che. chatAM eka vRkSamAM zAkhA traNa hoya ane pratyeka zAkhA upara phaLo jude jude aMtare hoya, tathApi vRkSanA phaLamAM, kulamAM, patramAM, DALIomAM, DALAmAM, thaDamAM, mULamAM, eka ja rasa (juice) sarvatra Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAnA vyApI rahela hAya che. tema A sarvAM judA judA nAme jaNAtAne AtmA, dharmarUpa vRkSamAM samAyA che. khIjAM eka dRSTAMta ApaNe laie. digabaMra, zvetAMbara ke sthAnakavAsI e sarve jainadharma mAnanArA lagabhaga sarakhI sakhyAmAM vaheMcAyA che. parasparane niMdatA jema jovAmAM Ave che tema parasparamAM rahelA guNAne joI stuti karanAra paNa kAI kAI guNadRSTie jaDI Ave che. ApaNe jainadharma mAnanArA savA tera lAkha jeneAne amadAvAde AmaMtrIe. ane pachI eka sarkalamAM goThavIe. eTale ke digaMbara, tenI joDe sthAnakavAsI ane tenI joDe derAvAsI, e sarvane eka sarkalamAM ubhA rAkhI vacamAM ApaNA puNyAye zrI mahAvIrasvAmI padhAre teA tene kANuM vadhna nahi kare? vaMdana karanAra digaMbara hA ke, zvetAMbara hA, sthAnakavAsI hai| ke, tAraNapathI hA, paraMtu zrI mahAvIrane potAnA dhamapitA tarIke sarva vRMdo-pUjaze-AjJA zirAdhAya karaze, ane hRdayamaMdiranA sihAsanapara besADI temanI ArAdhanA karaze. sarva AveLAe e ja prabhunuM pUjana kare che, tyAre ApaNI ekavAkyatA-- ApaNA samanvaya ApaNI harmony ApaNA saMvAdana kyAM che, te A uparathI joi jakAze. vaMdana, namananAM vidhAna judAM nathI, paNa vividha che, paraMtu e vaMdana ke namana zrI mahAvIrane che e vAta udAradIla tA svIkAryo. vinA nahi rahe. zrImahAvIra A pramANe ApaNA sarvanA--savAteralAkhanA jo dharmapitA che teA ApaNe tenA dha-Arasa putrA chIe. ane tethI ApaNe e eka pitAnA dharmaputrA hAvAthI badhA bAMdhavA chIe. mATe ApaNI dRSTi ApaNA sadhaLA vidhAnamAM prathama zrI mahAvIra tarapha hAvI joIe ane pachI ApaNA bAMdhavA para. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma ane paMtha 145 - keTalIka jagee kahevAmAM Ave che ke tarkathI samAdhAna na thAya; paraMtu tarka karanAra je satyapriya hoya to te aneka tarkano paNa aneka apekSAono paNa samanvaya ke samAdhAna karI zake. apekSAvAda ke syAdvAdano AtmA ja samAdhAna che. ane apekSAo eka satyamAMthI utpanna thatA vidhAvadha tarka che. vaktAne te jaNAya che ke "muMDe muMDe matirbhinnA" ema je kahevAya che-many men, many thoughts-e je kahevata che, te aNasamaju ke ajJAna manuSyane mATe bhale ho, tathApi teo na jANe tevI rIte paNa teonI eka vAkyatA kudarata jALavI rAkhe che. ghaNA AcAramAM paNa vicAra eka hoya che. cInanI strIe potAnA paga bahu TuMkA havAmAM suMdaratAnuM darzana kare che, ane yuropa amerikAnI strIo potAnI kammara TuMkI karI nAkhavAmAM suMdaratA dekhe che. jApAnamAM nAka dAbeluM hoya ane capaTuM hoya to te suMdara gaNAya, ane IrAnamAM tANane paNa lAMbuM rAkhyuM hoya to suMdara gaNAya. brAhmaNe gaMgAmAM snAna karI vedanA maMtro bhaNI hiMdu yajamAnane pavitra kare che, e ja prakAre krizciyana bepTIsTo hojamAM yajamAnane bepTIjhama ApI bAIbalanAM sUkato bhaNI pavitra kare che. A dRSTAMtathI jaNAya che ke AcAramAM vividhatA hovA chatAM paNa suMdaratA ane pavitratA vagere guNemAM AkhI mAnavajAtinI ja eka vAkayatA che-unity che. mATe so zANuM e ekamata evuM je kahevAya che te syAddavAdanA siddhAntathI mAnavajanatAmAM ANI zakAya kharuM. juo, ApaNuM jenamAM traNa saMpradAyo che ane traNe mAnIe chIe ke samyajJAna, darzana ane cAritrathI mukti che. tathApi e traNe guNone khIlavavAmAM tame bArIka vicArathI joze to dareka saMpradAya eka guNane mukhya rAkhI, bIjA bene gauNa karI pitAne dhArmika Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAna vikAsa karI rahyA che. koI jJAnane, to koI darzanane, to kAI cAritrane. mATe e saMpradAya jene bhinna bhinna lAgatA hoya tene tema lAge, tathApi vaktAne te te vividha jaNavAthI akhila jainatAnA pratyeka saMpradAyamAM bhaLI traNe guNene samAna kakSAmAM lAvavAne proga karI rahyo che. sthAnakavAsIo mUtine mAnatA nathI, paraMtu vaktAnI dRSTie prabhu mahAvIrane mAne che, prabhu mahAvIranI mAnasapUjA paNa kare che, temanuM ja smaraNa kare che ane temanA guNo upara yathAzakti dhyAna paNa kare che. A ja prakAre digaMbara saMpradAyano taraNatAraNapatha mUrtine mAnato nathI tathApi, tAMbaranA thAnakavAsI saMpradAyanI mAphaka zrI mahAvIranI ja mAnasapUjA-smaraNa-dhyAna karyA kare che. ApaNe tAMbare uparanuM to badhuM karIe chIe eTaluM ja nahi paNa e saghaLAM vidhAna uparAMta mUrtidvArAe paNa e prabhunuM pUjana karIe chIe. vaktAne to jaNAya che ke mUrtipUjaka nAma ApaNane ApaNA virodhIe ApeluM che. AkhA jagatanA, lAlananA yathAzakti karelA pravAsa-anubhavaparathI jaNAya che ke koI mUrtipUjaka nathI. badhA eka sarakhI rIte prabhupUjaka che. dAkhalA tarIke- lAlana pitAnA eka brAhmaNa mitra sAthe bhulezvaranA maMdiramAM jAya che. tyAM eka saMskRta kalekathI te eka mahAdevanI A prakAre prArthanA kare che- merU parvata jeTalI thoDI zI zAhI heya, samudranA sarakho nAno che khaDI hoya, kalpavRkSanI zAkhAonI kalamo ghaDI hoya, AkhI pRthvIne vIMTAI vaLe eTale nAne ze kAgaLano TukaDe hoya, ane e TukaDA para sAkSAt sarasvatI pote niraMtara, he prabhu! tArI stuti lakhe, tathApi tArA anaMta guNa mApI zakAya nahi." A ja prakAre AmAM tame pahelethI chelle sudhI joze ke e brAhmaNaputranA AtmA, mAnasa ke vacana kayAM che! tene AtmA te WWW.jainelibrary.org Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma ane paMtha 147 paramAtmAne joI rahyo che ane teonA ja guNanuM varNana karyA kare che. je e pratimAnuM ja darzana karyA karato hota, to te ema bolata ke, "he pratimA, tane pANAnI khANamAMthI khodI kADhI che, phalANuM kaDIAe ghaDI che, phalANuM salATe tane goLamaToLa banAvI che!" AvuM to kayAMya paNa dekhAtuM nathI. to pachI e mUrtipUjaka ke pratimApUjaka kyAM che? e te prabhupUjaka che. e ja prakAre e brAhmaNa mitra lAlananI sAthe ciMtAmaNajInA maMdiramAM Ave che ane tyAM lAlana saMskRtamAM eka loka bole che-tenI matalaba A prakAre che. "eka suMdara vana che ane temAM sarva caMdananA vRkSo che. e caMdananA vRkSonI sugaMdhathI AkarSAI tenI AsapAsa sarSo vIMTAI rahe che. paraMtu e caMdanavanamAM mayUra dAkhala thAya che. eTale sarpo mayUranA bhayathI caMdanane cheDI nAsI jAya che. tema he prabhu prArthanAtha, caMdana jevA amArA AtmAnI AsapAsa kamaeNrUpI sarpo vIMTAI rahyA che ane amArI AtmasugaMdhane viSamaya banAvI rahyA che. Apa amArA hRdayavanamAM mayUrarUpe padhAre eTale karmorUpI sarve nAsI jaI amArI AtmasugaMdhane tamArA pratApathI amRtamaya karI amane ne jagatane AnaMda Ape. vaktAna brAhmaNa mitra joI zake che ke AmAM pratimA ke mUrtinuM darzana, pUjana, ke vaMdana nathI, paraMtu zrI pArzvanAthanuM ja darzana che. e ja prakAre vaktA morabInA eka mitra pAsethI dasa hajAra rUpIAnI eka noTa le che, ene badale e mitrane e noTa karatAM suMdara rUperI kAgaLa Ape che, tathApi pote sthAnakavAsI hovA chatAM paNa e dasa hajAra rUpIAnI noTane rUpIA ja mAne che tema ApaNe vidhiyukata thayelI pratimAne mUrti ke patthara nathI mAnatA paraMtu prabhu mAnIe chIe. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAno digaMbara sAdhuo, dizArUpI vastrathI pitAnA cAritrane nirvAha kare che ane vetAMbara sAdhuo paNa AcArAMgasUtra pramANe "acelakama jaNAya che. "acelaka' zabdano artha vastrarahita thAya che, paraMtu ene artha "acelaka" eTale alpavastravALA karavAmAM Ave che. Ama eka vastrarahita rahIne ane bIjA alpavastramAM paNa meha nahi rAkhIne pitAnA cAritrano nirvAha kare emAM virodha syAdavAdane kayAMthI hoI zake ? | saMvatsarI pratikramaNa kaI cothane divase kare che, koI pAMcamane divase kare che. have pratikramaNanA hetu upara joIe to pramAdavasathI AmA potAnuM sthAna cheDI parasthAnamAM gayo hoya-eTale aticAra lAgyuM hoya, tene dhoI nAkhavAnuM che. have pAMcamane divase parabhAvamAMthI svabhAvamAM AvanArA ane cothane divase parabhAvamAMthI svabhAvamAM AvanArAmAM virodha kyAM chete kaMI samajAtuM nathI. mATe je Azaya eka ja che-vividha tithie karelA anuSThAnanuM phaLa je eka sarakhuM Ave che to pachI paraspara susaMpa zA mATe na sadhAvo joIe? zAstramAM kahyuM che ke je kriyA sAdhyane pahoMcADe che te ja samyaka kriyA che. mATe cotha ke pAMcama je sAdhyane pahoMcADavAne badale sAdhanamAMthI paNa khasI jAya ane khamAvavAne badale kalaha vadhAre te dharmane badale adharma jagatamAM vadhe mATe zrI mahAvIrane dharmanyAyAdhIza rAkhI-temanA syAddavAda ke samAdhAnavAdathI vizvanA tamAma dharmamAge, dharmanA nAnA saMpradAya, ane saMpradAyanA pathagacho ane saMghADAne jotAM zikhIe to A vizvamAM sarva dharma susaMpatA-saMvAdana saMbhALI jagata zAMtithI supragatinA paMthe cAlatuM jaze. tA. 21-8-30 lAlana, Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstramaryAdA zAstra eTale zuM?-je zikSaNa Ape eTale ke je koI viSayanI mAhitI ane anubhava Ape che, te viSayanuM zAstra. mAhitI ane anubhava jeTajeTalA pramANamAM uMDA tathA vizAla teTateTalA pramANamAM te zAstra te viSaya paratve vadhAre mahattvanuM. Ama mahattvane AdhAra uMDANuM ane vizALatA para hovA chatAM te zAstranI pratiSThAne AdhAra te tenI yathArthatA upara ja che. amuka zAstramAM mAhitI khUba hoya, uMDI hoya, anubhava vizALa hoya chatAM temAM je dRSTidoSa ke bIjI bhrAMti hoya to te zAstra karatAM te ja viSayanuM, thoDI paNa yathArtha mAhitI ApanAra ane satya anubhava prakaTa karanAra bIjuM zAstra vadhAre mahattvanuM che, ane tenI ja pratiSThA kharI baMdhAya che. zAstra zabdamAM rAsa ane tra evA be zabdo che. zabdomAMthI artha ghaTAvavAnI ati jUnI rItane Agraha cheDo na ja hoya to ema kahevuM joie ke rASTra e zabda mAhitI ane anubhava pUrA pADavAne bhAva sUcave che, ane tra zabda trANazaktino bhAva sUcave che. zAstranI trANazakti eTale ADe raste jatAM aTakAvI mANasane bacAvI levo ane tenI zaktine sAce raste doravI. AvI trAsuzakti mAhitI ke anubhavanI vizALatA upara agara to uMDANa upara avalaMbita nathI. paNa e mAtra satya upara avalaMbita che. tethI ekaMdara rIte vicAratAM cokhuM e ja phalita thAya che, ke je kaI paNa viSayanI sAcI mAhitI ane sAco anubhava pUro pADe te ja zAstra kahevAvuM joIe. AvuM zAstra te kayuM?-upara kahela vyAkhyA pramANe te keAIne zAstra kahevuM e ja muzkela che. kAraNa keI paNa eka zAstra Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAnA atyAra sudhInI duniyAmAM evuM nathI janmyuM ke jenI mAhitI ane anubhava 'kAi paNa rIte pheraphAra pAme tevAM na ja hAya ke jenI viruddha kAine kadIe kahevAnA prasaMga ja na Ave. tyAre uparanI vyAkhyA pramANe jene zAstra kahI zakAya evuM kaI paNa che ke nahi? e ja savAla thAya che. Ane uttara saraLa paNa che ane kaThaNa paNa che. je uttaranI pAchaLa rahela vicAramAM baMdhana, bhaya kru lAlaca na hAya teA uttara saraLa che, ane jo te hAya teA uttara kaThaNa paNa che. vAta evI che ke mANasanA svabhAva jijJAsu paNa che ane zraddhALu paNa che. jijJAsA ene vizALatAmAM laI jAya che ane zraddA ene makkamapaNuM ape che, jijJAsA ane zraddAnI sAthe jo khIjI kAI AsurI vRtti bhaLI jAya te! te mANasane maryAdita kSetramAM khAMdhI rAkhI temAM ja satya--hi nahi, pUrNa satya-jovAnI pharaja pADe che. AnuM pariNAma e Ave che ke mANusa kAi eka ja vAkyane agara kAI eka ja graMthane, agara koi eka ja paraMparAnA graMthasamUhane chevaTanuM zAstra mAnI le che, ane temAM ja pUrNa satya che, evI mAnyatA dharAvatA thai jAya che. Ama thavAthI mANasa mANasa vacce, samRha samUha vacce ane saMpradAya saMpradAya vacce zAstranI satyatA asatyatAnI bAbatamAM agara teA zAstranI zreSThatAnA tara--tama bhAvanI abatamAM moTA vikhavAda zarU thAya che. dareka jaNa pote mAnela zAstra sivAyanAM khIjAM zAstrAne khATAM agara apUrNa satya jaNAva nArAM kahevA maMDe che ane tema karI sAmA pratispanei peAtAnAM zAstra. viSe tema kahevAte jANe ajANe nAtare che. A tAkAtI vAtAvaraNamAM ane sAMkaDI maneAvRttimAM e te vicArAyuM ja rahI. jAya che ke tyAre zuM badhAM ja zAstra! khATAM ke badhAM ja zAstrA sAcAM ke badhAM ja kAMI nahi ? A thaI uttara ApavAnI kaThINAmanI khAjuM. paraMtu jyAre ApaNe bhaya, lAlaca ane saMkucitatAnA baMdhanakAraka vAtAvaraNamAMthI Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaTa thaI ane te bhAna ja a neka zAstramaryAdA 151 chUTA thaI vicArIe tyAre ukta prazno niveDo sahelAIthI AvI jAya che, ane te e che ke satya eka ane akhaMDa hovA chatAM tene AvirbhAva (tenuM bhAna) kALakramathI ane prakArabhedathI thAya che. satyanuM bhAna je kALakrama vinA ane prakArabheda vinA thaI zakatuM hota to atyAra agAu kyAranuM ye satyazodhananuM kAma patI gayuM hota, ane e dizAmAM koIne kAMI kahevApaNuM ke karavApaNuM bhAgye ja rahyuM hota. je je mahAna puruSe satyane AvirbhAva karanArA pRthvInA paTa upara thaI gayA che temane paNa temanA pahelAM thaI gaelA amuka satyazodhakonI zodhano vArase maLelo ja hato. e kaI paNa mahAna puruSa tame batAvI zakaze ke jene potAnI satyanI zodhamAM ane satyanA AvirbhAvamAM potAnA pUrvavartI ane samasamayavatI bIjA tevA zodhakanI zodhano thaDe paNa vArase na ja maLyo hoya, ane mAtra teNe ja ekAeka apUrva paNe te satya prakaTAvyuM hoya? ApaNe saheja paNa vicArIzuM to mAluma paDaze ke koI paNa satyazodhaka agara zAstrapraNetA pitAne maLela vArasAnI bhUmikA upara ubhA rahIne ja potAnI daSTi pramANe agara to pitAnI paristhitine baMdha bese evI rIte satyane AvirbhAva karavA mathe che, ane tema karI satyanA AvirbhAvane vikasAve che. A vicArasaraNI je pheMkI devA jevI na hoya to ema kahevuM joie ke koI paNa eka viSayanuM zAstra eTale te viSayamAM zodha calAvela, zodha calAvatA ke ke zodha calAvanAra vyakitaonI kramaka ane prakAra bhedavALI pratItiene saravALo. A pratItio je saMyogomAM ane je krame janmI hoya te saMyogo pramANe te ja krame goThavI laie to e viSayanuM saLaMga zAstra bane ane e badhI ja saikAlika pratotie ke AvirbhAvamAMthI chUTA chUTA maNakA laI laIe to te akhaMDa zAstra na kahevAya; chatAM tene zAstra kahevuM hoya to eTalA ja arthamAM kahevuM joIe ke te pratotine mazake paNa eka akhaMDa zAstrano aMza Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne che. paNa evA kAI aMzane jo saMpUrNatAnuM nAma ApavAmAM Ave tA te khATuM ja che. jo A muddAmAM vAMdheA levA javuM na hoya--huM teA nathI ja letA-tA ApaNe nikhAlasa dilathI kabula karavuM joIe ke mAtra veda, mAtra upaniSado, mAtra jaina AgamA, mAtra bauddha piTakA, mAtra avestA, mAtra khAIbala, mAtra purANa, mAtra kuMrAna ke mAtra te te smRtio e peAtapeAtAnA viSayaparatve ekalAM ja ane saMpUrNa zAstra nathI. paNa e badhAM ja AdhyAtmika viSaya paratve, bhAtika viSaya paratve, agara teA sAmAjika viSaya paratve eka akha traikAlika zAstranAM kramika temaja prakAra bhedavALAM satyanA AvirbhAvanAM sUcaka athavA te akhaMDa satyanI deza kALa, ane prakRti bheda pramANe judIjudI bAjue raju karatAM maNakA zAstra che. A vAta kAI paNa viSayanA aitihAsika ane tulanAtmaka abhyAsIne samajavI taddana sahelA che. jo A samaja ApaNA manamAM utare-ane utAravAnI jarura tA che jatA ApaNe peAtAnI vAtane vaLagI rahevA chatAM bIjAne anyAya karatA khacI jaie, ane tema karI khIjAne paNa anyAyamAM utaravAnI paristhitithI bacAvI laie. peAtAnA mAnI lIdhela satyane barAbara vAdAra rahevA mATe jaruranuM e che ke tenI kimata hAya tethI vadhAre AMTI aMdhazrA na khIlavavI ane AchI AMI nAstikatA na dAkhavavI. Ama karavAmAM Ave tA jaNAyA vinA na ja rahe ke amuka viSaya paratvenA satyazodhakeAnAM graMthanA kAM te| badhAM ja zAstrA che, kAM teA badhAM ja azAstra che, ane kAM tA e kAMi ja nathI. deza, kALa, ane saMyeAgathI parimita satyanA AvirbhAvanI dRSTie e badhAM ja zAstro che. satyanA saMpUrNa ane nirapekSa AvirbhAvanI dRSTie e badhAM ja azAstrA che, zAsrayAganI pAra gaela sAmarthyayeAganI dRSTie e badhAM zAstra ke azAstra kAMI nathI. mAnI lIdhela sAMpradAyika zAstra viSenuM mithyA abhimAna gALavA mATe Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstramayodA 153 ATalI ja samaja basa che. je e mithyA abhimAna gaLe te mehanuM baMdhana TaLatAM ja badhA mahAna puruSonAM khaMDa satyamAM akhaMDa satyanuM darzana thAya ane badhI ja vicArasaraNanI nadIo potapotAnI Dhabe eka ja mahAsatyanA samadramAM maLe che evI pratIti thAya. A pratIti karAvavI e ja zAstraracanAno pradhAna uddeza che. sajaka ane rakSaka--zAstro keTalAkane hAthe sarajAya che ane keTalAkane hAthe sacavAya che-rakSAya che; ane bIjA keTalAkane hAthe sacavAvA uparAMta temAM umeraNa thAya che. rakSake, sudhArake, ane puravaNIkAra karatAM sarjake hamezAM ja ochA hoya che. sarjakomAM paNa badhA samAna ja koTinA hoya ema dhAravuM te manuSyaprakRtinuM ajJAna che. rakSakenA mukhya be bhAga paDe che. pahelo bhAga sarjakanI kRtine Ajanma vaphAdAra rahI tene Azaya samajavAnI, tene spaSTa karavAnI ane tene pracAra karavAnI kozISa kare che. te eTale badhA bhaktisaMpanna hoya che ke tene mana potAnA pUjya sraSTAnA anubhavamAM kAMI ja sudhAravA jevuM ke phAraphera karavA jevuM nathI lAgatuM. tethI te pitAne pUjya sraSTInA vAkane akSarazaH vaLagI temAMthI ja badhuM phalita karavAno prayatna kare che. ane duniyA tarapha jovAnI bIjI AMkha baMdha karI de che. jyAre rasakene bIjo bhAga bhaktisaMpanna hovA uparAMta daSTisaMpanna paNa hoya che. tethI te potAnA pUjya sraSTAnI kRtine anusaravA chatAM tene akSarazaH vaLagI raheto nathI. ulaTuM temAM te je je uNapa jue che, agara puravaNanI AvazyakatA samaje che, tene potAnI zakita pramANe dUra karI ke pUrNa karIne ja te zAstrano pracAra kare che. A rIte ja rakSakAnA pahelA bhAga dvArA zAstra pramArjana ane puravaNI na pAmavA chatAM ekadezIya uMDANa keLave che ane rakSakenA bIjA bhAga dvArA e zAstra pramArjana temaja puravaNI meLavavAne lIdhe vizALatA pAme che. kaI paNa saTTAnA zAstrasAhityano ItihAsa tapAsIzuM te uparanI vAtanI khAtrI thayA vinA Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAna nahi rahe. ahiM dAkhalA tarIke AryaRSionA amuka vedabhAgane. mULa sarjana mAnI prastuta vastu samajAvavI hoya to ema kahI zakAya ke mitravedane brAhmaNa bhAga ane jeminIyanI mImAMsA. e prathama prakAranA rakSake che, ane upaniSado, jaina Agame, bAddha piTaka, gItA, smRti, ane bIjA tevA graMtho e bIjA prakAranA. rakSake che. kAraNa ke brAhmaNagraMthane ane pUrva mImAMsAne maMtravedamAM cAlI Avato bhAvanAonI vyavasthA ja karavAnI che, tenA prAmANyane vadhAre majabUta karI lokonI te uparanI zraddhAne sAcavavAnI ja che. koIpaNa rIte maMtravedanuM prAmANya sacavAI rahe e eka ja ciMtA brAhmaNakAro ane mImAMsakAnI che. te kaTTara rakSA maMtravedamAM umeravA jevuM kAMi ja dekhAtuM nathI. ulaTuM umeravAno vicAra ja temane gabharAvI mUke che. jyAre upaniSadakAra, AgamakAra, piTakakAra vagere maMtravedamAMthI maLelA vArasAne pramArjana karavA jevo, umeravA jevo ane vikasAvavA jevo lekhe che. AvI sthitimAM eka ja vArasAne meLavanAra judA judA samayanA ane samasamayanA prakRtibheTavALA mANasomAM pakSApakSI paDI jAya che, ane killebaMdhI ubhI thAya che. navA jUnA vacce kendra-uparanI killebaMdhImAMthI saMpradAya janme che ane eka bIjA vacce vicArano saMgharSa khUba jAme che. dekhItI rIte e saMgharSa anarthakArI lAge che. paNa e saMgharSane pariNAme ja satyano AvirbhAva AgaLa vadhe che. koI puSTa vicAraka ke samartha sraSTA e ja saMgharSamAMthI janma le che ane te cAlyA AvatAM zAstrIya samAM ane zAstrIya bhAvanAomAM navuM pagaluM bhare che. A navuM pagaluM pahelAM to lokone camakAvI sake che. ane badhA ja leke ke lokone meTo bhAga rUDha ane zraddhAspada zabdo temaja bhAvanAonA hathiyAravaDe e navA vicAra ke sarjakanuM mAthuM pheDavA taiyAra thAya che. eka bAjue virodhIonI palaTaNa ane bIjI bAjue navA Agantuka ekale. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstramayodA 155 vireAdhIo ene kahe che ke tuM je kahevA mAge che, je vicAra darzAve che te A jUnA IzvarIya zAstromAM kyAM che? vaLI te bicArA kahe che ke "jUnAM IzvarIya zAstronA zabdo to ulaTuM tArA navA vicAranI viruddha ja jAya che." A bicArA zraddhALu chatAM eka AMkhavALA virodhIone pelo AgaMtuka ke vicAraka aSTA temanA ja saMkucita zabdomAMthI potAnI vicAraNuM ane bhAvanA kADhI batAve che. A rIte navA vicAraka ane bhraSTA dvArA eka vakhatanA jUnA zabdo arthadaSTie vikase che ane navI vicAraNuM ane bhAvanAno no thara Ave che ane vaLI e navo thara vakhata jatAM jUno thaI jyAre bahu upayegI nathI raheto agara ulaTo bAdhaka thAya che tyAre vaLI navA ja straSTA ane vicArake prathamanA thara upara caDhelI ekavAra navI ane hamaNAM jUnI thaI gaelI vicAraNuM ane bhAvanAo upara no thara caDhAve che. A rIte parApUrvathI ghaNIvAra eka ja zabdanA khokhAmAM aneka vicAraNAo ane bhAvanAonA thara ApaNe zAstramArgamAM joI zakIe chIe. navA tharanA pravAhane jUnA tharanI jagyA levA mATe je zabada svataMtra sarajavA paDatA heta ane anuyAyIonuM kSetra paNa juduM ja maLatuM hota te to jUnA ane navA vacce ThaMda ( virodha ) ne kadI ja avakAza na raheta. paNa kudaratano AbhAra mAnavo joIe ke teNe zabda ane anuyAyIonuM kSetra cheka ja juduM nathI rAkhyuM tethI jUnA lakAnI makkamatA ane navA AgaMtukanI daDhatA vacce virodha jAme che ane kALakrame e vidha vikAsanuM ja rUpa pakaDe che. jaina ke bAddha mULa zAstrone laI vicArIe agara vedazAstrane ekama mAnI cAlIe to paNa Aja vastu ApaNane dekhAze. maMtravedamAMnA brahma, i, varuNa, ta, tapa, sata, asata, yaja vagere zabdo tathA tenI pAchaLanI, bhAvanA ane upAsanA lyo; ane upaniSadomAM dekhAtI e ja zabdomAM ArapAelI bhAvanA tathA upAsanA lyo. eTaluM ja nahi paNa Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156. paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne bhagavAna mahAvIra ane buddhanA upadezamAM spaSTapaNe taravaratI brAhmaNa, tapa, karma, varNa, vagere zabdo pAchaLanI bhAvanA ane e ja zabdo pAchaLa rahelI vedakAlIna bhAvanAo laI baMnene sarakhAvo. vaLI gItAmAM spaSTapaNe dekhAtI yajJa, karma, saMnyAsa, pravRtti, nivRtti, yoga, bhoga vagere zabda pAchaLa rahelI bhAvanAone vedakAlIna ane upaniSakAlIna e ja zabda pAchaLa rahelI bhAvanA sAthe temaja A yugamAM dekhAtI e zabdo upara ApAelI bhAvanA sAthe sarakhAvo to chellA pAMca hajAra varSamAM AryalekAnA mAnasamAM keTale phera paDe che e spaSTa jaNAze. A phera kaMI ekAeka paDyo nathI. ke vagara vAMdhe ane vagara vireAdhe vikAsakramamAM sthAna pAmyuM nathI; paNa e phera paDavAmAM jema samaya lAge che tema e pheravALA ane sthAna pAmavAmAM ghaNuM athaDAmaNa paNa sahavI paDI che. navA vicArake ane sarjake potAnI bhAvanAnA haDAvaDe jInA zabdonI eraNuM upara jUnA lokonA mAnasane navo ghATa Ape che. hathoDA ane eraNa vacce mAnasanI dhAtu dezakALAnusArI pheraphAravALI bhAvanAonA ane vicAraNAonA navanavA ghATa dhAraNa kare che. ane A navA jUnAnI kALacakkInAM paiDAo navanavuM daLe ja jAya che, ane manuSyajAtine jIvatI rAkhe che. vartamAna yuga A jamAnAmAM jhapATAbaMdha ghaNI bhAvanAo ane vicAraNuo navA ja rUpamAM ApaNI AgaLa AvatI jAya che. rAjakIya ke sAmAjika kSetramAM ja nahi paNa AdhyAtmika kSetra suddhAMmAM tvarAbaMdha navI bhAvanAe prakAzamAM AvatI jAya che. eka bAjue bhAvanAone vicAranI kasoTIe caDhAvyA vinA svIkAranAre maMdabuddhi varga hoya che, jyAre bIjI bAjue e bhAvanAone vagara vicAre pheMkI devA ke beTI kahevA jevI jaraTha buddhivALe paNa varga nAnosUno nathI. A saMyogomAM zuM thavuM joIe ane zuM thayuM che e samajAvavA khAtara uparanA cAra muddAo carcavAmAM AvyA che. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstramaryAdA 157 sarjakA ane rakSakA manuSyajAtinAM naisAgaka LA che. enI hastIne kudarata paNa miTAvI zake hiMdu. navA jUnA vaccenuM e satyanA AvirbhAvanuM ane tene TakavAnuM anivArya aMga che, eTale tethI paNa satyapriya gabharAya nahi. zAstra eTale zuM? ane AvuM zAstra te kayuM ? e be muddAo dRSTinA vikAsa mATe athavA ema kahA ke navAjUnAnI athaDAmaNInA dUdhamaMthanamAMthI ApeApa tarI AvatA mAkhaNane oLakhavAnI zaktine vikasAvavA mATe carcyA che. A cAra muddAe te atyAranA yuganI vicAraNA ane bhAvanAe samajavA mATe mAtra prastAvanA che. tyAre have TuMkamAM joie ane te paNa jaina samAjane laI vicArIe ke tenI sAme Aje kai kaI rAjakIya, sAmAjika ane AdhyAtmika samasyAo khaDI thai che ane tene ukela zakaya che ke nahi ane zakya hAya to te kaI rIte zakaya che? 1. mAtra kuLa paraMparAthI kahevAtA jaina mATe nahi paNa jenAmAM jainapaNuM guNuthI thADuM ghaNuM AvyuM hoya tene mATe suddhAM prazna e che ke teve! mANasa rASTrIya kSetra ane rAjakIya prakaraNamAM bhAga le yA nahi ane le te kaI rIte le. kAraNa ke tevA mANasane vaLI rASTra e zuM? ane rAjakIya prakaraNa e zuM ? rASTra ane rAjaprakaraNa tA svArtha temaja saMkucita bhAvanAnuM kuLa che ane kharuM jainatva e tA enI pAranI vastu che eTale guNuthI je jaina hAya te rASTrIya kAryA ane rAjakIya caLavaLeAmAM paDe ke nahi ? e atyAranA jaina samAjane pecIdA savAla che--gUDha prazna che. 2. lagnaprathAne lagatI rUDhIo, nAtajAtane lagatI prathAe ane dhaMdhA udyoganI pAchaLa rahelI mAnyatAo ane strI-puruSa jAti vaccenA saMbaMdheAnI khAkhatamAM AjakAla je vicArA baLapUrvaka udya pAmI rahyA che ane ceAmera dhara karI rahyA che tene jainazAstramAM TekA che ke nahi, agara kharA jainatva sAthe te navA vicArAnA meLa che ke nahi, jUnA vicArA sAthe ja kharA jainatvanA saMbaMdha che ? je navA vicArAne Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne zAstrano ke na hoya ane te vicAro vinA jIvavuM samAja mATe azakaya dekhAtuM hoya te have zuM karavuM? zuM e vicArene jUnA zAstranI gharaDI gAyanA stanamAMthI jema tema dohavAM ? ke e vicArenuM navuM zAstra racI jainazAstramAM vikAsa karavo ? ke e vicArane svIkAravA karatAM jenasamAjanI hastI maTavAne kIMmatI gaNavuM ? 3. mokSane pathe paDelI gurusaMsthA kharI rIte guru eTale mArgadarzaka thavAne badale je anugAmIone guru eTale bojA rUpa ja thatI hoya ane gurusasthArUpa subhUmacakravartInI pAlakhI sAthe tene upADanAra zrAvakarUpa devo paNa DUbavAnI dazAmAM AvyA hoya to zuM e devoe pAlakhI pheMkI khasI javuM ? ke pAlakhI sAthe DUbI javuM ? ke pAlakhI ane potAne tAre evo koI mArga zodhavA thobhavuM ? je evo mArga na ja sUjhe to zuM karavuM? ane sUjhe to te mArga jUnA jenazAstramAM che ke nahi agara te Aja sudhImAM keAIe avalaMbelo che ke nahi, e jevuM? 4. dhaMdhA paratve prazna e che ke kyA kayA dhaMdhA guNajainatva sAthe baMdha bese ane kayA kayA dhaMdhA jainatvanA ghAtaka bane ? zuM khetIvADI, luhArI, sutArI, ane cAmaDAne lagatAM kAma, dANAduNIno vyApAra, vahANavaTuM, sipAhigIrI, sAMcAkAma vagere jainatvanA bAdhaka che ? ane jhaverAta, kapaDAM, dalAlI, saTTo, mIlamAlekI, vyAjavaTAva vagere dhaMdhAo jainatvanA bAdhaka nathI agara eAchA bAdhaka che ? upara ApelA cAra prazno te aneka evA praznomAMnI vAnagI mAtra che. eTale A praznano uttara je ahIM vicAravAmAM Ave che te je tarka ane vicArazuddha hoya te bIjA praznone paNa sahelAIthI lAgu thaI zakaze. AvA prazno ubhA thAya che te kAMI Aje ja thAya che ema kAI na dhAre. eAchA vadhatA pramANamAM ane eka athavA bIjI rIte AvA prazno ubhA thaelA ApaNe jainazAstranA ItihAsamAMthI avazya meLavI zakIe chIe. jyAM sudhI huM samajuM chuM tyAM sudhI AvA prazno utpanna thavAnuM ane tenuM samAdhAna na maLavAnuM mukhya Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstramaryAdA 1pa9 kAraNa jainatva ane tenA vikAsakramanA ItihAsa viSenA ApaNA ajJAnamAM raheluM che. jIvanamAM sAcA jainatvanuM teja jarAye na hoya, mAtra paraMparAgata veza, bhASA, ane TIlAMTapakAMnuM jainatva jANe ajANe jIvana upara ladAeluM hoya ane vadhArAmAM vastusthiti samajavA jeTalI buddhizakti paNa na hoya tyAre upara darzAvela praznone ukela nathI Avato. e ja rIte jIvanamAM eAchuM vadhatuM sAcuM jainatva uddabhavyuM hoya chatAM vArasAmAM maLela cAlu kSetra uparAMta bIjA vizALa ane navanavA kSetromAM ubhA thatA koyaDAone ukelavAnI temaja vAstavika jainatvanI cAvI lAgu pADI gUMcavaNanAM tALAMo ughADavA jeTalI prajJA na hoya tyAre paNa AvA praznono ukela nathI Avato. tethI jarUranuM e che ke sAcuM janatva zuM che, e samajI jIvanamAM utAravuM ane badhA ja kSetramAM ubhI thatI muzkelIono nikAla karavA mATe jainatvane zI zI rIte upayoga karavo, enI prajJA vadhAravI. have ApaNe joIe ke sAcuM janatva eTale zuM ? ane tenA jJAna tathA prayoga vaDe uparanA praznone avireAdhI nikAla kevI rIte AvI zake? AvuM janatva eTale samabhAva ane satyadaSTi. jene jenazAstra anukrame ahiMsA tema ja anekAMtadaSTinA nAmathI oLakhAve che. ahiMsA ane anekAMtadaSTi e baMne AdhyAtmika jIvananI be pAMkhe che athavA te prANaprada phephasAM che. eka AcArane ujjavaLa kare che jyAre bIjuM daSTine zuddha ane vizALa kare che. A ja vAtane bIjI rIte mUkIe to ema kahevuM joIe ke jIvananI tRNAno abhAva ane eka dezIya dRSTino abhAva e ja kharuM jainatva che. kharuM jainatva ane jaina samAja e be vacce jamIna asamAna jeTaluM aMtara che. jeNe kharuM jenatva pUrNapaNe agara to ochA vadhatA pramANamAM sAdhyuM hoya tevI vyakitaonA samAja baMdhAtA ja nathI. ane baMdhAya te paNa temane mArga evo nirALA hoya che ke temAM athaDAmaNuo ja Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne ubhI thatI nathI, ane thAya che to satvara teno nikAla AvI jAya che. jainatvane sAdhanAra ane sAcA ja jainatvanI umedavArI karanAra je gaNyAgAMThayA dareka kALamAM hoya che te jaino che ja. ane evA jenenA ziSyo agara putro jemanAmAM sAcA jainatvanI umedavArI kharI rIte hatI ja nathI paNa mAtra sAcA jainatvanA sAdhake ane umedavAre dhAraNa karela rItarivAje agara pALela sthaLa maryAdAo jemanAmAM hoya che te badhA jenasamAjanAM aMgo che. guNajenono vyavahAra AMtarika vikAsa pramANe ghaDAya che ane temanA vyavahAra ane AMtarika vikAsa vacce vivAda nathI hoto. jyAre sAmAjika jainamAM ethI ulaTuM hoya che. temane bAhya vyavahAra to guNajainanA vyavahAravArasAmAMthI ja utarI Avelo hoya che paNa temanAmAM AMtarika vikAsano chAMya nathI hotuM. teo to jagatanA bIjA manuSya jevA ja bhogatRSNAvALA ane sAMkaDI daSTivALA hoya che. eka bAju AMtarika jIvanane vikAsa jarAye na hoya ane bIjI bAju tevA vikAsavALI vyaktiomAM saMbhavatA AcaraNanI nakala hoya tyAre e nakala visaMvAdanuM rUpa dhAraNa kare che, tathA Dagale ne pagale muzkelIo ubhI kare che. guNajainatvanI sAdhanA mATe bhagavAna mahAvIre ke temanA sAcA ziSyoe vanavAsa svIkAryo hoya, nagnatva dhAraNa karyuM hoya, guphA pasaMda karI hoya, ghara ane parivArano tyAga karyo hoya, mAlamattA tarapha beparavAI dAkhavI hoya, e badhuM AMtarika vikAsamAMthI janmeluM hoI jarAye viruddha dekhAtuM nathI. paNa gaLe sudhI bhagatRSNamAM DUbelA ane sAcA jainatvanI sAdhanA mATe jarAye sahanazIlatA vinAnA tema ja udAradaSTi vinAnA mANaso jyAre gharabAra cheDI jaMgalamAM doDe, guphAvAsa svIkAre, mAbApa ke AzritonI javAbadArI pheMkI de tyAre te temanuM jIvana visaMvAdI thAya ja ane pachI badalAtA navA saMyogo sAthe navuM jIvana ghaDavAnI azaktine kAraNe temanA jIvanamAM virodha jaNAya e khulluM che. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstramaryAdA 161 rASTrIyakSetra ane rAjaprakaraNamAM jene bhAga levA ke na levAnI bAbatanA pahelA savAla paratve jANavuM joIe ke jena- e tyAgI ane gRhastha ema be vargamAM vaheMcAeluM che. gRhastha jainatva je rAjyakartAomAM temaja rAjyanA maMtrI, senAdhipati vagere amaladAremAM khuda bhagavAna mahAvIranA samayamAM ja jagyuM hatuM, ane tyAra pachInAM 2300 varSa sudhI rAjAo tathA rAjyanA mukhya amaladAromAM jainatva ANavAne agara cAlyA AvatA jainatvane TakAvavAno bhagIratha prayatna jenAcAryoe sevyo hato to pachI Aje rASTrIyatA ane jenatva vacce virodha zA mATe dekhAya che? zuM e jUnA jamAnAmAM rAjAo, rAjakarmacArIo ane temanuM rAjaprakaraNa e badhuM kAMI manuSyatIta ke lekottara bhUminuM hatuM? zuM emAM khaTapaTa, prapaMca ke vAsanAone jarAye sthAna ja na hatuM ke zuM te vakhatanA rAjaprakaraNamAM te vakhatanI bhAvanA ane paristhiti pramANe rASTrIya asmitA jevI kAMI vastu ja nahotI ? zuM te vakhatanA rAjyakartAo phakta vItarAgadaSTie ane vasudhaiva duzvanI bhAvanAe ja rAjya karatA ? je A badhA praznono uttara e ja hoya ke jema sAdhAraNa kuTuMbi gRhastha jainatva dhAraNa karavA sAthe potAne sAdhAraNa gRhavyavahAra calAvI zake che te mobhA ane bhAvALA gRhastha paNa e ja rIte jainatva sAthe pitAnA vabhAne saMbhALI zake che ane e ja nyAye rAjA ane rAjakarmacArI paNa potAnA kAryakSetramAM rahyuM che to sAcuM jainatva jALavI zake che. to AjanI rAjakaraNI samasyAne uttara paNa e ja che. eTale ke rASTrIyatA ane rAjaprakaraNa sAthe sAcA jainatvane (je hadayamAM prakaTayuM hoya to ) kazo ja virodha nathI. alabata ahIM tyAgI vargamAM gaNAtA jainanI vAta vicAravI bAkI rahe che. tyAgI vargane rASTrIya kSetra ane rAjaprakaraNa sAthe saMbaMdha na ghaTI zake evI ka95nA utpanna thavAnuM kAraNa e che ke rASTrIya pravRttimAM zuddhatva jevuM tava ja nathI, ane rAjaprakaraNa 5Na samabhAvavALuM hoI ja na Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne zake evI mAnyatA rUDha thaI che. paraMtu anubhava ApaNane kahe che ke kharI hakIkata ema nathI. jo pravRtti karanAra pote zuddha hoya to te dareka jagAe zuddhi ANI ane sAcavI zake che, ane jo e pote ja zuddha na hoya te tyAgI vargamAM rahevA chatAM haMmezAM mela ane bhramaNAmAM sabaDyA kare che. ApaNe tyAgI manAtA jenene khaTapaTa, prapaMca ane azuddhimAM taNAtA kyAM nathI jotA ? je taTastha evA moTA tyAgIvargamAM ekAda vyakita kharekhara jena maLI AvavAne saMbhava hoya to Adhunika rASTrIya pravRtti ane rAjakIya kSetramAM jhaMpalAvanAra moTA vargamAM tethI e vadhAre sArA guNa jenatvane dhAraNa karanArI aneka vyaktio kayAM nathI maLI AvatI ke je janmathI paNa jaina che. vaLI tyAgI manAtA jena varga paNa rASTrIyatA ane rAjakIya kSetramAM samayocita bhAga levAnA dAkhalAo jenasAdhusaMdhanA ItihAsamAM kayAM ochA che? phera hoya to eTalo ja che ke te vakhatanI bhAga levAnI pravRttimAM sAMpradAyika bhAvanA ane naitika bhAvanA sAthe ja kAma karatI; jyAre Aje sAMpradAyika bhAvanA jarAye kAryasAdhaka ke upayogI thaI zake tema nathI. eTale je natika bhAvanA ane arpaNatti hRdayamAM hoya (jene zuddha jainatva sAthe saMpUrNa meLa che) to gRharatha ke tyAgI keIpaNa jene, tenA jenatvane jarA paNa bAdha na Ave ane ulaTuM vadhAre poSaNa maLe evI rIte kAma karavAne rASTrIya temaja rAjakIya kSetramAM pUrNa avakAza che. ghara ane vyApAranA kSetra karatAM rASTra ane rAjakIya kSetra moTuM che, e vAta kharI; paNa vizvanI sAthe potAne meLa hovAne dAvo karanAra jaina dharma mATe te rASTra ane rAjakIya kSetra e paNa eka ghara jevuM nAnakaDuM ja kSetra che. ulaTuM Aje to e kSetramAM evAM kAryo dAkhala thayAM che ke jene vadhAremAM vadhAre meLa jenatva (samabhAva ane satyadaSTi) sAthe ja che. mukhya vAta to e ja che ke koI kArya agara kSetra sAthe jainatvano tAdAmya saMbaMdha nathI. kArya ane kSetra game te hoya paNa je jainatvadaSTi rAkhI emAM pravRtti thAya to te badhuM zuddha ja hevAnuM. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstramaryAdA 163 bIjo prazna lagnaprathA ane nAtajAta AdinA saMbaMdha viSe che. A bAbatamAM jANavuM joIe ke jainatvanuM prasthAna ekAMta tyAgavRttimAMthI thaeluM che. bhagavAna mahAvIrane je kAMI pitAnI sAdhanAmAMthI ApavA jevuM jaNAyuM hatuM to te ekAMtika tyAga ja hato. paNa evA tyAganA IchanAra suddhAM badhA ekAeka evI bhUmikAe pahoMcI na zake, e lokamAnasathI bhagavAna ajANyA na hatA. eTaleja teo umedavAranA ochA ke vadhatA tyAgamAM saMmata thaI, 'mA padavaSe -vilaMba na kara-ema kahI saMmata thatA gayA ane bAkInI bhogavRtti ane sAmAjika maryAdAonuM niyamana karanArAM zAstro to te kALe paNa hatAM, Aje paNa che ane AgaLa paNa racAze. smRti jevAM laukika zA loko Aja sudhI ghaDatA AvyA che ane AgaLa paNa ghaDaze. dezakALa pramANe leke potAnI bhogamaryAdA mATe navA niyame, navA vyavahAro ghaDaze, jUnAmAM pheraphAra karaze ane ghaNuM phekI paNa deze. e laikika smRtimAM bhagavAna paDayA ja nathI. bhagavAnane dhruva siddhAMta tyAgano che. laukika niyamenuM cakra tenI AjubAju utpAda vyayanI peThe dhruva siddhAMtane aDacaNa na Ave evI rIte pharyA kare eTaluM ja jovAnuM rahe che. Aja kAraNathI jyAre kuladharma pALanAra tarIke jainasamAja vyavasthita thayo ane phelAto gayo tyAre teNe laikika niyamovALAM bhoga ane sAmAjika maryAdAnuM pratipAdana karatAM aneka zAstra racyAM. je nyAye bhagavAna pachInA hajAra varSamAM samAjane jIvato rAkhe te ja nyAya samAjane jIvatA rahevA mATe hAtha uMco karI kahe che ke 'tuM sAvadha thA, tArI pAse patharAelI paristhiti che ane pachI samayAnusArI smRtio raca. tuM eTaluM dhyAnamAM rAkhaje ke tyAga e ja sAcuM lakSya che; paNa sAthe e paNa dhyAnamAM rAkhaje ke tyAga vinA tyAgano DoLa tuM karIza to jarUra marIza, ane pitAnI bhoga maryAdAne baMdhabese tevI rIte sAmAjika jIvananI ghaTanA karaje. mAtra strItvane kAraNe ke puruSatvane kAraNe ekanI bhogavRtti vadhAre che athavA bIjAnI ochI che athavA ekane potAnI vRttio tRpta karavAno Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne game te rIte hakka che ane khIjAne vRttinA bhAga banavAne janmasiddha hakka che ema kadI na mAnatA;' samAjadhama samAjane e paNa kahe che ke sAmAjika smRtie e sadAkALa ekasarakhI hAtIja nathI. tyAganA ananya pakSapAtI guruoe paNa jainasamAjane bacAvavA agara tA te vakhatanI paristhitine vaza thaI Azraya pamADe tevAM bhAgamaryAdAvALAM vidhAnA karyAM che. havenI navIna jainasmRtimAM ceAsa hajAra te zuM paNa e strIo paNa sAthe dharAvanArAnI pratiSThAnuM prakaraNa nAza pAmeluM haze, tA ja jaina samAja mAnabhera dhasamAjemAM mADhuM batAvI zakaro. havenI navI smRtinA prakaraNamAM eka sAthe pAMca pati dharAvanAra draupadInA satItvanI pratiSThA nahi hoya chatAM prAmANikapaNe punarlagna karanAra strInA satItvanI pratiSThA ne Mdhye ja chUTakA che. havenI smRtimAM 40 thI vadhAre varSanI umaravALA puruSanuM kumArI kanyA sAthe lagna e baLAtkSara ke vyabhicAra ja neAMdhAraze. eka strInI hayAtImAM bIjI strI karanAra havenI jainasmRtimAM strIdhAtakI gaNAze. kAraNa ke Aje naitika bhAvanAnuM baLa je comera phelAI rahyuM che tenI avagaNanA karIne jainasamAja badhAnI vacce mAnapUrNAMka rahI ja na zake. nAtajAtanAM baMdhanA sakhata karavAM ke DhIlAM karavAM e paNu vyavahAranI sagavaDaneA ja savAla hovAthI tenA vidhAnA navesara ja karavAM paDaze. A bAbatamAM jUnAM zAstrane AdhAra zeAdhavA ja hoya te jainasAhityamAMthI maLI zake tema che paNa e zeAdhano mahenata karyAM karatAM dhruvajainatva ''-samabhAva ane satya-kAyama rAkhI tenA upara vyavahArane baMdha bese evI rIte jainasamAjane jIvana arpanAra laukika smRtie racI levAmAM ja vadhAre dhyeya che. gurusaMsthAne rAkhavA ke pheMkI devAnA savAla viSe kahevAnuM e che ke Aja sudhImAM ghaNIvAra gurusaMsthA pheMkI devAmAM AvI che ane chatAM te ubhI che. pArzvanAthanI pAchaLathI vikRta thaela paraMparA mahAvIre pheMkI dIdhI tethI kAMI gurusaMsthAne aMta na AvyA. caityavAsIe gayA paNa samAje khIjI saMsthA mAMgI ja lIdhI. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstramayodA 165 jationA divase bharAtA gayA tyAM to saMvegI gurue AvIne ubhA ja rahyA. guruone pheMkI devA eno artha e kadI nathI ke sAcAM jJAna ke sAcA tyAgane pheMkI devAM. sAcuM jJAna ane sAco tyAga e evI vastu che ke tene pralaya paNa naSTa karI zakatA nathI tyAre guruone pheMkI devAno artha zuM ? ene artha eTalo ja ke atyAre je ajJAna, guruone lIdhe poSAya che, je vikSepathI samAja zeSAya che te ajJAna ane vikSepathI bacavA mATe samAje gurusaMsthA sAthe asahakAra karo. A asahakAranA agnitApa vakhate sAcA guruo to kuMdana jevA thaI AgaLa tarI AvavAnA, je melA haze te zuddha thaI AgaLa Avaze ane kAM to baLI bhasma thaze paNa have samAjane je jAtanA jJAna ane tyAgavALA guruonI jarura che (sevA lenAra nahi paNa sevA denAra-mArgadarzakanI jarura che ) te jAtanA jJAna ane tyAgavALA guruo janmAvavA mATe temanA vikRta gurutvavALI saMsthA sAthe Aje nahi te kAle samAjane asahakAra karyo ja Take che. alabata je gurusaMsthAmAM koI mAine lAla ekAda paNa aco guru hayAta haze te AvA sakhata prayoga pahelAM ja gurusaMsthAne tArAjIthI bacAvaze. je vyakti AMtararASTrIya zAMtipariSada jevI pariSadomAM hAjara thaI jagatanuM samAdhAna thAya tevI rIte ahiMsAnuM tattva samajAvI zakaze agara to pitAnA ahiMsAbaLe tevI pariSadanA himAyatIone potAnA upAzrayamAM ArvI zakaze te ja have pachI khare jenaguru thaI zakaze. havenuM ekabajAra jagata prathamanI a9patAmAMthI mukta thaI vizALatAmAM jAya che te koI nAta, jAta, saMpradAya, paraMparA, veza ke bhASAnI khAsa paravA karyA vinA ja mAtra zuddha jJAna ane zuddha tyAganI rAha jotuM ubhuM che. eTale je atyAranI gurusaMsthA ApaNI zaktivardhaka thavAne badale zaktibAdhaka ja thatI hoya to temane ane jenasamAjanA bhalA mATe pahelAmAM pahelI take samajadAre temanI sAthe asahakAra karavo e eka ja mArga rahe che. jo Avo mArga levAnI paravAnagI Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAnA jainazAstramAMthI ja meLavavAnI hAya teA paNa te sulabha che. gulAmIvRtti navuM sarajatI nathI ane jUnuM pheMkatI ke sudhAratI paNa nathI. e vRtti sAthe bhaya ane lAlacanI senA hAya che. jene saguNAnI pratiSThA karavI hoya teNe gulAmIvRttineA burakhA pheMkIne, chatAM prema tathA namratA kAyama rAkhIne ja vicAravuM ghaTe. 5 dhadhAparatvenA chellA praznanA saMbaMdhamAM jainazAstranI maryAdA bahu ja TuMkI ane Taca chatAM sAcA khulAsA kare che ane te e che ke je cIjanA dhaMdhA dharma viruddha ke nItiviruddha heAya te cIjane upabhAga paNa dharma ane nItividdha che. jema mAMsa ane madya jainapara parA mATe vajraya lekhAyAM che teA tenA dhadhe! paNa teTaleA ja niSedhapAtra che. amuka cIjaneA dhaMdhA samAja na kare teA teNe tenA upabhAga paNa heDavA ja joie. A ja kAraNathI anna, vastra ane vividha vAhanAnI maryAdita bhAgatRSNA dharAvanAra bhagavAnanA mukhya upAsakA anna, vastra Adi badhuM nIpajAvatA, ane tenA dhaMdhA paNa karatA. je mANasa khIjAno kanyAne paraNIdhara khAMdhe ane peAtAnI kanyAne khInna sAthe paraNAvavAmAM dharmanAza jue e kAMtA gAMDA hAvA joIe ane DAhyo hAya tA jainasamAjamAM pratiSThita sthAna bhAgavate na ja hAvA joie. je mANasa kAlasA, lAkaDAM, cAmaDAM ane yaMtrA jathAbaMdha vApare te mANusa dekhItI rIte tevA dhaMdhAne tyAga karatA haze teA ene artha e ja ke te khIjA pAse tevA badhAe karAve che. karavAmAM ja vadhAre doSa che. ane karAvavAmAM tema ja sammati ApavAmAM ja eche doSa che evuM kAMI aikAMtika kathana jainazAstramAM nathI. ghaNIvAra karavA karatAM karAvavA ane sammatimAM ja vadhAre doSa hovAnA saMbhava jainazAstra mAne che. je mauddo mAMsanA dhe karavAmAM pApa mAnI tevA dhaMdhA jAte na karatAM mAMsanA mAtra khArAkane niSpApa mAne che te bauddhone te jainazAstra ema kahetuM hoya ke " tame bhalene dhaMdhA na kare paNa tamArAdvArA vaparAtA mAMsane * Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstramaryAdA 167 ,, taiyAra karanAra leAkAnA pApamAM tame bhAgIdAra che| ja te zuM teja niSpakSa jainazAstra kevaLa kuLadha' hAvAne kAraNe jainete e vAta kahetAM acakAze nahi kadI ja nahi. e to khulle khulluM kahevAnuM ke kAM teA bhAgya cIjonA tyAga kare ane tyAga na kareA tA jema tene utpanna karavA ane tenA vyApAra karavAmAM pApa lekhA che tema bIjAmA dvArA taiyAra thayelI ane bIjA dvArA pUrI paDAtI te ja cIjonA, bhAgamAM paNa teTalu ja pApa lekhA. jainazAstra tamane peAtAnI maryAdA jaNAvaze ke " doSa ke pApane saMbaMdha bhAgatti sAthe che; mAtra cIjonA saMbaMdha sAthe nathI." je jamAnAmAM majUrI e ja TI che. evuM sUtra jagavyApI thatuM haze te jamAnAmAM samAjanI anivArya jarUriyAtavALA anna, vastra, rasa, makAna, Adine jAte utpanna karavAmAM ane teneA jAte dhaMdhA karavAmAM doSa mAnanAra kAMtA avicArI che ane kAMtA dhadhelA che emaja manAze. upasaMhAra--dhAravA karatAM zAstramaryAdAnA viSaya vadhAre lAMkhe thayeA che paNa mane jyAre spaSTa dekhAyuM ke ene TuMkAvavAmAM aspaSTatA raheze eTale thADuMka lakhANa karavAnI jarura paDI che. A lekhamAM me zAstronA AdhAre jANIne ja nathI TAMkayA, kemake keAI paNa viSaya paratve anukULa ane pratikULa banne jAtanAM zAstra vAkayeA meLavI zakAya che. agara teA ekaja vAkyamAMthI e virAdhI aM ghaTAvI zakAya che. meM sAmAnya rIte buddhigamya thAya evuM ja raju karavAnA prayatna karyo che, chatAM mane je kAMi apasvalpa jainazAstraneA paricaya thaye che ane cAlu jamAnAnA anubhava maLyA che te bannenI ekavAkyatA manamAM rAkhIne ja uparanI carcA karI che. chatAM mhArA A vicAra vicAravAnI ane temAMthI nakAmuM pheMkI devAnI saune chUTa che. je mane mArA vicArAmAM bhUla samajAvaze te vayamAM ane jAtimAM game tevaDe ane game te heAvA chtAM mArA AdaranA pAtra avazya thaze. sukhalAla Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kharI AdhyAtmiktA Aje ahIM dharma e viSayane judI dRSTithI vicAra karavAne prayatna karyo che. te vicAra karatAM pahelAM dharmanI AvazyakatA viSe thaDe vicAra karIe. manuSyane dharmanI agatya zA mATe che? prathama to naitika unnati mATe dharmanI khAsa agatya che. nItimaya vartana mATe mAtra nItinuM, sadasatanuM jJAna basa nathI e ApaNe anubhavathI jANIe chIe. manuSya pralobhane vaza thAya che te mAtra sadAcaraNanA jJAnanA abhAve nathI hotuM, paratu jJAna chatAM, sadAcaraNabaLanI khAmIne lIdhe, arthAta dharmabaLanA abhAve te pApamAM paDe che. e rIte vicAra karatAM jaNAze ke nItinI unnata bhAvanA TakAvI rAkhavA mATe temaja vyavahAramAM nItinA ucca Adarza amalamAM mukavA mATe dharma athavA dhArmika baLanI khAsa AvazyakatA che. manuja badhu mATe bhrAtRbhAvanI lAgaNI khIlavavA mATe, sevAbhAva jAgRta karavA mATe ane hRdayanI vizALatA keLavavA mATe dharma sivAya bIjuM eka paNa sAdhana nathI. hRdayanI A uMDI lAgaNuM e buddhine viSaya nathI. pustakanA abhyAsathI ke vijJAnathI e utpanna thaI zakatI nathI. dhArmikatA-AdhyAtmika vRtti hoya to ja mAnava badhu mATe anukampAnI, sahAnubhUtinI, sevAnI bhAvanA utpanna thAya. che ane game tevA viSama prasaMge te kAyama rahe che. saMkaTa samaye vairyabaLa mATe dharmanI khAsa agatya jaNAya che. priya jananA mRtyu prasaMge, kaI TI Apattine prasaMge ke sAmAnya AdhivyAdhine prasaMge haiye rAkhavAnI vRtti, dhArmikatA sArI rIte Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ matabheda hoI zake to sthiti mAnI jaNa kharI AdhyAtmikatA. keLavAyA vinA zakaya nathI. samasta brahmAMDanuM niyaMtraNa eka cama parantu aMte kalyANamaya yojanAnusAra thAya che evI uMDI zraddhA hoya to ja ene kaThina prasaMge manuSya zairya dhAraNa karI zake che. A jIvanane aMte, ApaNuM dehanA nAza pachI avazeSa aMzanI uttarottara unnata sthiti prApta karavA mATe dharma sivAya bIjo eka paNa upAya nathI. paraloka ane parakALanA svarUpa viSe game teTalA matabheda hoI zake paraMtu nAzavaMta dehanA avasAna pachI cetanarUpa AtmAnI kaI prakAranI sthiti mAnavI paDe che, ane e sthitinI uttarottara unnati paNa thavAnI AvazyakatA jaNAya che. te te unnata sthiti dharma sivAya bIje kaye mArge saMbhavita che? dharmanI A rIte AvazyakatA ApaNe svIkArIe te eTaluM spaSTa kabula karavuM paDaze ke pracalita koI paNa dharma ke paMtha je upara jaNAvelI jarUriyAta na pUrI pADe te ApaNe mATe dharma nathI; te game teTalo jUno ke pratiSThA pAmela hoya to paNa ApaNe mATe te vajya che. je paMthanAM dharmapustake agara vidhAna nItinI parama unnata bhAvanAne vighAtaka hoya-temanuM aMtara rahasya game eTaluM UMDA tattvajJAna ke gRDha bhAvanAothI bhareluM hoya chatAM vyavahAramAM ane sthUla upayogamAM te nItinA vicAra vANuM ke vartanane bAdhakartA hoya-to te ApaNe mATe dharma nathI-te sarvathA agrAhya che. e ja rIte je dharmanA pAlanathI, jenA bAhyAcAra saMpUrNapaNe ane zuddha nikhAlasa bhAve niraMtara pALavA chatAM, saMkaTa samaye je cittane kSobha TALavA mATe vairyabaLa na ApI zakato hoya, jenAthI AtmAne parama zAMti prApta thaI. ugarahita citta na thatuM hoya te dharma tarIke zA upayogano che ? je dharmapAlanathI cittanI vRtti saMkucita thaI jatI hoya, hadayanI vizALatAne badale potAnuM, pArakuM uMcu, nIca, pRzya Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 paryuSaNa parvanAM vyAkhyAne. aspRzya, zauca, azAca evA bheda pADI mAnava samAjamAM baMdhutAne badale vADA pADI svArthI vRtti vadhAravAmAM sahAyabhUta thato hoya te dharma nathI paNa dharmane Dhaga mAtra che. A sarva dRSTithI vicAra karI mAnavasamAjanI vartamAna abhilASAo ane jarUriyAte lakSamAM rAkhI navI vizALa dRSTithI dharma ane dharmasaMsthAonI yojanA thavAnI satvare jarura che. e pharaja dharmAcAryanI khAsa karIne che. e pharajamAMthI teo cUkaze agara jIrNa ane nirupayogI thaI gayelA bAhyAcArane prAdhAnya ApI dharmanA vAstavika svarUpa athavA kharI AdhyAtmikatA pratye durlakSa rAkhaze to najadIkanA bhaviSyamAM e dharmo, dharmAcAryo ane dharmasaMsthAo naSTaprAya thaze ane ItihAsanA pRSTha uparathI te vilupta thaze. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainasAhityanAM uttamottama pustake. 3 55 ghaTADelI phA 91ii o! jItaka95bhAgya ( sa. jinavijaya ); AcAMgasUtra traNa cheda sUtro prAcIna jaina lekhasa graha jena aitihAsika gajara kAvyasaMcaya, kumArapAla pratibaMdha pAkRta kathAsaMgraha. saMkSipta prAkRta vyAkaraNa buddha, mahAvIra (le. lAyamAna ) pariziSTaparva ane bhAga hiMdI sukhI jIvana ghaTADelI kiMmata jainadarzana pa. becaradAsa nyAyAvatAra gajarAtI 5. sukhalAlajI AdhyAtmika vikAsakrama cAra kemagraMthi (hiMdI) yogadarzana tattvArtha sUtra vo 07/ hI jhAAM 1 jainasAhitya saMzodhaka kAryAlaya elIsabrija-amadAvAda For Private & Personal use only www.jainelibrary