Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ NNNNNN / / namotthuNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa / / / / siddhAnta mahodadhi zrI madvijaya premasUrIzvara gurubhyo namaH / / akSaragamanikAsamalaGkRtam zrI AcArAGga - sUtram (dvitIya : zrutaskandhaH) akSaragamanikAkAraH AcArya viyaja kulacandra sUriH prakAzaka: zrI poravADa jaina ArAdhanA bhavana sagha zivAjI cauka, gokulanagara, bhivaMDI ( thANA ) 421302 rA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ || namotthuNaM samaNassa bhagavao mhaaviirss|| 1| siddhAnta mahodadhi zrI madvijaya premasUrIzvara gurubhyo namaH / akSaragamanikAsamalaGkRtam | zrI AcArAGga-sUtram | (dvitIya : zrutaskandhaH) akSaragamanikAkAra: AcArya viyaja kulacandra sUriH prakAzakaH zrI poravADa jaina ArAdhanA bhavana saMgha zivAjI cauka, gokulanagara, bhivaMDI (thANA)- 421302
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvRtti - prathama nakala - 500 i.sa. 2002 vi.saM. 2058 vimocana tithi Aso suda 10, maMgaLavAra, tA. 15-10-2002 prabhumilana, dIkSA muhUrta pradAna, oLI mAM AcArya pada dina prApti sthAna divya darzana TrasTa 39, kalikuMDa sosAyaTI, dholakA - 381810 gadraka vardhamAna prinTarsa 2, ramAzaMkara apArTamenTa, khArakara AlI, thAne - 400602. dUrabhASa : 5438090, 5363417 AcArAgasUtram
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ (prakAzakIya pU. sAdhu-sAdhvIjI bhagavantoM ke adhyayana meM upayogI isa Agama grantha ko pustakAkAra meM prakAzita karane kI preraNA pravacana prabhAvaka pU. panyAsa zrI candrazekhara vijayajI ma.sA. ke ziSya ratna pravacanakAra pU. munirAja zrI jinasundara vijayajI ma.sA. se hameM milii| jisake phalasvarUpa saMgha ke jJAna dravya se prakAzita kara yaha grantha pUjyoM ke karakamaloM meM samarpita karate hameM atIva AnaMda ho rahA hai| - anta meM zAsana deva se prArthanA karate haiM ki aise aneka granthoM ke prakAzana dvArA hama zrutabhakti kara skeN| grantha kI mahattA evaM AvazyakatA prathama zrutaskandha kI prastAvanA se vidita kraaveN| zubhaM bhavatu zrI saMghasya! zrI poravAu jaina ArAdhanA bhavana saMgha zivAjI cauka, gokulanagara, bhivaMDI, thAnA - 421302 - AcArAgasUtram
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM5 Si 14. 15. Ayar3atIrthIddhAraka, vairAgyavAridhi pa.pU. AcArya zrIkulacaMdrasUrIzvarajIma.sA.dvAsaracita, prerita,saMpAdita, saMyojita aura saMzodhita grantha zrI kalpasUtra -akSasmamanikA (pratAkAra) zrI zrAddhavidhi prakaraNa - saMskRta (pratAkAra) zrI AcArAGga sUtra - akSaragamanikA (prathama zrutaskandha) zrI AcArAGga sUtra - akSaragamanikA (dvitIya zrutaskandha) zrI mahAnizItha sUtra zrI paJakalpabhASyacUrNI (hastalikhita) nyAyAvatAra - saTIka muhapatti carcA - (hindI - gujarAtI) zrI viMzativizikA prakaraNa - (gujarAtI anuvAda) zrI viMzativiMzikA prakaraNa - (saTIka) zrI mArgaparizuddhiprakaraNa - (saTIka) sulabha dhAtu rUpa koza saMskRta zabda rUpAvalI saMskRta adyatanAdi rUpAvalI subodha saMskRta mArgopadezikA subodha saMskRta mandirAntaH pravezikA karma nacAvata timahi nAcata - gujarAtI sukhI jIvananI mAsTara kI - gujarAtI jIvathI ziva tarapha - gujarAtI tattvanI vebasAITa - gujarAtI bhakti karatAM chUTe mArA prANa - gujarAtI kauna banegA guruguNajJAnI - gujarAtI subodha prAkRta vijJAna pAThamAlA (mudraNAlayastha) jaina itihAsa (hindI) 25.26 jaina zrAvakAcAra - hindI aura gujarAtI jIvavicAra evaM tattvajJAna - hindI 28. ogho che aNamUlo.....(dIkSA gIta saMgraha - mudraNAlayastha) *nizAnI vAlI pustakeM aprApya haiM prApti sthAna divya darzana TrasTa 39, kalikuMDa sosAyaTI maphalIpura, cAra rAstA, dholakA - 387810 ji. ahamadAbAda, phona naM. 22282 16. 17. 18. 19 21. 22. 23. 24. 27. AcArAGgasUtram
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaH viSaya * AcArAGgasUtram dvitIyaH zrutaskandhaH saptAdhyayanAtmikA prathamA cUlA - piNDaiSaNAkhyaM prathamamadhyayanamekAdazoddezAtmakam 1-97 1-38 prathama uddezaka - azanAdigrahaNavidhistatra nityAgrapiNDAdi grahaNaniSedhazca 1-5 * dvitIya uddezaka - piNDagatavizodhikoTiH, praveSTavyakulAni saMkhaDigamananiSedhazca tRtIya uddezaka- saMkhaDidoSAH zaGkAdidoSAH sarvabhANDena saha gamane vidhiniSedhau ca caturtha uddezaka - mAMsAdisaMkhaDigamana niSedhaH prAghUrNakAgamane bhikSAcaryAvidhizca paJcama uddezaka- agrapiNDagrahaNaniSedho bhikSATanavidhizeSaH zramaNAdyantarAyabhayAd gRhapravezaniSedhazca SaSTha uddezaka - bhikSATane aparaprANyantarAyapratiSedho gRhapati - kulaM praviSTasya vidhizca saptama uddezaka - mAlApahRtAdidoSAH parihartavyAH pAnaka-vicArazca aSTama uddezaka - pAnakagatavizeSaH annAdisurabhigandheSu rAgAkaraNaM sAlUkAdyazastrapariNatavastugrahaNa niSedhazca navam uddezaka - aneSaNIyapratiSedho lolupatayA grahaNapratiSedhaH pRSTha kra. 1-136 AcArAGgasUtram 5-8 8-12 12-14 15-18 19-22 22-25 25-29 adhike parigRhIte vidhiH samanujJAtaM nisRSTaM ca grAhyam 29-32 dazama uddezaka- sAdhAraNapiNDAvAptau vasatau gatasya vidhiH bahUjjhitadharmakAntarikSvAdigrahaNaniSedho lavaNAdau pareNa datte vidhizca 32-35
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya ekAdazama uddezaka - glAnAya ditsite piNDe mAyAcAra niSedhaH sapta piNDaiSaNAH sapta pAnaiSaNAzca garvAkaraNam zayyaiSaNAkhyaM dvitIyamadhyayanaM tryuddezakAtmakam prathama uddezaka - vasaterAdhAkarmAdidoSA gRhasthAdisaMsaktapratyapAyAH sANDAdisastrIkAdivasatiparityAgo vasatau alaMkArajAtaM kanyakAM vA'laMkRtAM dRSTvA manovAkkAyasaMyamazca * IryAkhyaM tRtIyamadhyanaM tryuddezakAtmakam prathama uddezaka - varSAkAlAdau sthAnaM zaratkAlAdau nirgamaH adhvani yatanA nausantArame udake vidhizca * dvitIya uddezaka - zocavAdidoSA bahuprakAraH zayyAtyAgazca tRtIya uddezaka - chalanAparihAraH kArpaTikAdibhiH saha saMvAsavidhiryAJcAvidhiH zayyAtaragRhapravezaparihAraH sAgnika-sodaka-pratizrayaniSedho gRhasthagRhapratibaddhAdidoSadUSitapratizrayaniSedhaH saMstArakapratimAzcatasrastatprartyapaNavidhiruccAra - prasravaNabhUmi pratyupekSaNe guNAH saMstArakasaMstaraNavidhiH zayanavidhiH svAdhyAyAnuparodhini samaviSamapratizraye samatayAvasthAnaJca * tRtIya uddezaka AcAryAdibhiH saha viharataH sAdhovidhirudakAdiviSayakaprazne janatASpi maunaM vidheyamupadhAvapratibandho vidheyastadapahAre rAjagRhagamanAdi varjanIyaJca bhASAjAtAkhyaM caturthamadhyayanaM dvayuddezAtmakam pRSTha kra. prathama uddezaka - krodhAdibhASitasAvadyabhASAniSedhaH SoDazaprakArANi vacanAni catasro bhASA AmantraNAdau bhASAvivekazca 35-38 39-56 AcArAGgasUtram 39-44 44-49 dvitIya uddezaka - nAvi sthitasya vidhiH chalanaM yatanA udake plavamAnasya vidhirjAsaMstaraNa vidhirudakottIrNasya vidhiH prAtipathikaprazne vidhizca / 49-56 57-70 57-62 62-66 66-70 71-78 71-74
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya dvitIya uddezaka- krodhAdyutpattiryathA na bhavettathA bhASitavyam vastraiSaNAkhyaM paJcamamadhyayanaM dvayuddezAtmakam prathama uddezaka - vasatragrahaNavidhiH AdhAkarmAdimahAdhanavastraniSedhazcatastro vastrapratimAHsANDAdivastragrahaNaniSedhI dhautasya pratApana vidhizca 78-84 dvitIya uddezaka - vastradharaNavidhiH prAtihArikavastraniSedho vastreSvapratibandhazca 84-86 pAtraiSaNAkhyaM SaSThamadhyayanaM dvyuddezAtmakam 86-90 prathama uddezaka - kalpyAkalpyapAtrasvarUpaM pAtrasaMkhyA catasraH pAtrapratimA grahaNavidhizca dvitIya uddezaka- gRhapatikulapraveze pUrvameva pAtrAdiprekSaNaM zItodake gRhI pariSThApanavidhiH pAtradhAraNavidhizca avagrahapratimAkhyaM saptamamadhyayanaM yaddezAtmakam prathama uddezaka - avagrahagrahaNe gRhIte cAvagrahe virdhivividheSu ca sthAneSu grahaNaniSedhaH * dvitIya uddezaka- gRhIte cAvagrahe zramaNAdibhiH saha yatanA AmravaNAdAvagrahe AmrAdigrahaNe vidhiniSedhau avagrahAvagrahaNe sapta pratimAH paJcavidho'vagrahazca * dvitIya cUlA- saptasaptaikakAdhyayanAtmikA sthAnasaptaikakAkhyaM prathamamadhyayanaM - yogyAyogyasthAnagrahaNe vidhiniSedhau catasraH sthAnapratimAzca niSIdhikAsaptaikakAkhyaM dvitIyamadhyayanaM - yogyAyogyasvAdhyAyabhUmigamane vidhiniSedhau tatra gatasya ca yadvidheyaM yacca na vidheyamityAdi uccAraprasravaNasaptaikakAkhyaM tRtIyamadhyayanaM uccAraprasravaNayogyAyogyasthAnavicArastadgato vidhizca pRSTha kra. 74-77 78-86 AcArAGgasUtram 86-89 89-90 91-97 91-94 94-97 98-111 98-99 99 99 - 103
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha kra. 103-107 107-107 107-110 viSaya zabdasaptaikakAkhyaM caturthamadhyayanaM vividhazabdazravaNAya gamananiSedhaH anukUletarazabdAn zrutvApi teSvaraktadviSTena bhAvyam rUpasaptaivakAkhyaM paJcamamadhyayanaM grathitAdirUpadarzanAya gamananiSedhaH zeSaM pUrvavacca * parakriyAsaptaikakAkhyaM SaSThamadhyayanaM parakRtAyA AmarjanAdikriyAyA niSedhaH anyonyakriyAsaptaikakAkhyaM saptamamadhyayana-anyonyakRtAyA AmarjanAdikriyAyA viviniSedhau bhAvanAkhyA tRtIyA cUlikA bhagavato mahAvIrasya saMkSiptavAcanayA vaktavyatA bhagavato mahAvIrasya kiJcidvistareNa vaktavyatA bhagavato mahAvIrasya dharmadezanA bhAvanAsahitAnAM paJcamahAvratAnAM svarUpam vimuktyAkhyA caturthA cUlA 110-111 112-132 112-112 112-124 124 124-132 133-135 * prazastiH 136 3888 55555 AcArAgasUtram
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / / aham / / / / namAmi nityaM gurupremasUrIndraM / / zrIAcArAGgasUtram dvitIyazrutaskandhaH (akSaragamanikA) prathamA cUlA piNDaiSaNA'dhyayane - prathamoddezakaH devaguruprasAdAddhi skhalatApi mayA prAptam / pAramardhasya prApsyAmizeSasyApi tato dhruvam / / 1 / / sambandha- ukto navabrahmacaryAdhyayanAtmaka AcArazrutaskandhaH, sAmprataM dvitIyo'grazrutaskandhaH samArabhyate, tatra prathamazrutaskandhe- 'nabhihitArthAbhidhAnAya saGkSapoktasya ca prapaJcAya catasrazcUDAH pratipAdyante, tadAtmakazcAyaM dvitIyo'grazrutaskandhaH, asyedamAdisUtram - se bhikkhUvA bhikkhuNI vA gAhAvAkulaM piMuvAyapaDiyAe aNupaviDhe samANe se jaM puNa jANijjA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA pANehiM vA paNagehiM vA bIehiM vA hariehiMvA saMsataM ummissaM sIodaeNa vA ositaM rayasA vA parighAsiyaM vA tahappagAraM asaNaM vA pANaMvAkhAimaM vA sAimaM vA parahatthaMsivA parapAyaMsivAaphAsuyaM aNesaNijjaMti mannamANe laabhe'visNtenopddiggaahijjaa| seya Ahacca paDiggahie siyA se taM AyAya egaMtamavakkamijjA, egaMtamavakkamittA ahe ArAmaMsi vA ahe uvassayaMsi vA apaMDe appapANe appavIe appaharie appose appuvae apputiMgapaNagavagamaTTiyamakkaDAsaMtANae vigiMciya 2 ummIsaM visohiya 2 tao saMjayAmeva bhujijja vA pIijja vA, jaM ca no saMcAijjA bhuttae vA pAyae vA se tamAyAya egaMtamavakkamijjA, ahe jhAmathaMDilaMsi vA ahirAsiMsi vA kiTTarAsiMsi vA tusasasiMsi vA gomayarAsiMsi vA annayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi pagleihiya paDilehiya pamajjiya pamajjiya tao saMjayAmeva pariTThavijjA ||suutr-1|| sabhikSurvA bhikSuNI vA gRhapatikulaM gRhasthagRhaM piNDapAtapratijJayA bhikSAlAbhabhapratijJayA praviSTaH san saH yat punarjAnIyAd - azanaM vA pAnaM vA khAdimaM vA svAdimaM vA prANibhirvA panakairvA ullIjIvairvA AcArAgasUtram
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjairvA haritairvA saMsaktaM unmibhaM zItodakena vA'vasiktaM rajasA vA pariguNDitaM vyAptaM vA tathA prakAram azanaM vA pAnaM vA khAdimaM vA svAdimaM vA parahaste vA parapAtre vA'prAsukamaneSaNIyamiti manyamAnaH sati lAbhe'pi na prtigRhnniyaat| athaivaM kathaJcidanAbhogAdevaMbhUtAhAro gRhItaH syAttatra vidhimAha-sa ca sahasA pratigRhItavAn syAt, tadA tamAdAya ekAntamapakrAmeda, apakramyA'tha ArAme vA'tha upAzraye vA gacched alpANDe vA alpaprANe alpabIje alpaharite alpA'vazyAye tuSArarahite alpodake alpottiMga-panaka-daka-mRttikA-markaTasantAnake atra sarvatrA'pi alpazabdaH abhAvavAcI jJeyaH, vivicya vivicya tyaktvA tyaktvA unmibhaM vA vizodhya tata ujjhitazeSaM zuddhaM saMyata eva bhuJjIta pivedvA, yaM ca prAcuryAdazuddhapRthakkaraNA'sambhavAdvA na zaknuyAd bhoktuM vA pAtuM vA tamAdAya ekAntamapakrAmet, atha dhyAmitasthaNDile dagdhabhUmau vA'sthirAzau vA kiTTarAzau lohAdimalarAzau vA tuSarAzau vA gomayarAzau vA anyatarasmin vA tathAprakAre sthaNDile pratyupekSya 2 pramRjya 2 tataH saMyama eva pariSThApayet / / 1 / / sAmprataM oSadhiviSayaM vidhimAha - se bhikkhUvA bhikkhuNI vAgAhAvAkulaMjAva paviDhe samANe se jAopuNa osahIo jANijjA-kasiNAosAsiyAo avivalakAo atiricchacchinnAo abucchiNNAo taruNiyaM vA chivADi aNabhikkaMtaM bhajjiyaM pehAe aphAsuyaM aNesaNijjati mannamANe lAbhe saMte nopddiggaahijjaa| sebhikkhU vA. jAva paviDhe samANe sejAopuNa osahIo jANijjA-akasiNAo asAsiyAo vivalakAo tiricchacchinnAo vRcchinnAo taruNiyaM vA chivA iabhikkaMtaM bhajjiyaM pehAe phAsuyaM esaNijjaMti mannamANe lAbhe saMte paDiggAhijjA / / sUtra-2 / / sa bhikSurvA bhikSuNI vA gRhapatikulaM yAvat praviSTa san sa yA oSadhIrjAnIyAt, tadyathAkRtsnAH svAzrayAH avinaSTayonayaH, advidalakRtA anUrdhvapATitAH, atirazcInacchinnA akhaNDAH avyavacchinnAH sacetanAH tathA taruNI vA aparipakvAM vA phalI bhASAyAM 'siMga' tAM vA'nabhikrAntAm abhagnAM prekSyA'prAsukaM sacittam aneSaNIyam AdhAkarmAdidoSaduSTamiti manyamAno lAbhe sati na prtigRhnniiyaat| sa bhikSurvA yAvat praviSTaH satra sayAH punaroSadhIstA evaM jAnIyAt, tadyathA-akRtsnA asvAzrayA dvidalakRtAstirazcInacchinnA vyavacchinnAstaruNikAM vA phalImabhikrAntAM bhagnAM prekSya prAsukameSaNIyamiti manyamAno lAbhe sati pratigRhNIyAt / / 2 / / grAhyAgrAhyAdhikAra evAhAravizeSamadhikRtyAha - se bhikkhU vA. jAva samANe se jaM puNa jANijjA-pihayaM vA bahurayaM vA bhuMjiyaM vA mathuvA cAulaM vA cAulapalaMbaM vA saiM saMbhajjiyaM aphAsuyaM jAva no pddigaahijjaa| se AcArAgasUtram
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikkhU vA. jAva samANe se jaM puNa jANijjA-pihuyaM vA jAva cAulapalabaM vA asahaM bhajjiyaM dukkhutto vA tikkhutto vA bhajjiyaM phAsuyaM esaNijjaM jAva paDigAhijjA / / sUtra-3 / / sa bhikSurvA yAvat san sa yatpunarjAnIyAt - pRthukaM navasya zAlivrIhyAderagninA ye lAjAH kriyante tAn vA bahurajo tuSAdikaM yasmiMstad vA bhugnaM vA cUrNaM godhUmAdeH vA tandulaM vA tandulA eva cUrNIkRtAstatkaNikA vA tandulapralambaM vA sakRt saMbhagnam AmarditaM kiJidagninA kiJcidaparazastreNa aprAsukaM manyamAno yAvatra pratigRhNIyAt / sa bhikSurvA yAvat san ya yatpunarjAnIyAtpRthukaM yAvat tandulapralambaM vA'sakRda bhagnaM dvikRtvo vA trikRtvo vA bhagnaM prAsukameSaNIyamiti manyamAno yAvat pratigRhNIyAt / / 3 / / sAmprataM gRhapatikulapravezavidhimAha - se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvAkulaM jAva pavisiukAme no annausthieNa vA gArathieNa vAparihAriovA aparihArieNaMsaddhiMgAhAvakulaM piMTavAyapaDiyAe pavisijja vA nikkhamijja vaa| sebhikkhUvA. jAva bahiyA viyArabhUmiM vA vihArabhUmi vA nikkhamamANe vA pavisamANe vA no annautthieNa vA gArathieNa vA parihArio vA aparihArieNa saddhiM bahiyA viyArabhUmiM vA vihArabhUmi vA nikkhamijja vA pavisijja vaa| sebhikkhU vA. jAva gAmANugAmaM hajjamANe no annautthieNa vA jAva gAmANugAmaMdUhajjijjA / / suutr-4|| ___ sabhikSurvA bhikSuNI vA gRhapatikulaM yAvat praveSTukAmo nA'nyatIrthikena vA gRhasthena vA saha parihArikaH piNDadoSapariharaNAdayuktavihArI vA'parihArikeNa pArzvasthAdinA sArdhaM gRhapatikulaM piNDapAtapratijJayA pravizeda vA niSkrAmedvA / sa bhikSurbahirvicArabhUmiM saMjJAvyutsargabhUmi vihArabhUmi svAdhyAyabhUmi vA niSkrAman vA pravizana vA nA'nyatIrthikena vA gRhasthena vA saha parihAriko vA aparihArikeNa sAdhU bahirvicArabhUmiM vihArabhUmi vA niSkrAmedvA pravizedvA / sa bhikSurvA grAmAnugrAmaM dravanagacchan nA'nyatIrthikena vA yAvad grAmAnugrAmaM draveta-gacchet / / 4 / / sAmprataM taddAnapratiSedhArthamAha - sebhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva pabiDe samANe noannautthiyassa vA gArasthiyassa vA parihArio vA aparihAriyassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dijjA vA aNupadajjA vA / / sUtra-5 / / __ sa bhikSurvA bhikSuNI vA yAvat praviSTa: san nAnyatIrthikAya vA gRhasthAya vA parihAriko vA'parihArikAya vA'zanaM vA pAnaM vA khAdimaM vA svAdimaM vA dadyAdAnupradadyAd vA / / 5 / / AcArAgasUtram
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ piNDAdhikAra evAneSaNIyavizeSapratiSedhArthamAha sebhikkhU vA jAva samANe asaNaM vA 4 assaMpaDiyAe evaM sAhammiyaM samuddissa pANAiM bhUyAiM jIvAI sattAiM samArabbha samuddissa kIyaM pAmiccaM acchijjaM aNisihaM abhihajaM AhaDDa ceei, taM tahappagAraM asaNaM vA 4 purisaMtarakajaM vA apurisaMtarakaDaM vA bahiyA nIhajaM vA anIhajaM vA attaTThiyaM vA aNattaTThiyaM vA (paribhuttaM vA ) aparibhutaM vA AseviyaM vA aNAseviyaM vA aphAsuyaM jAva no pajiggAhijjA, evaM bahave sAhammiyA egaM sAhammiNi bahave sAhammiNIo samuddissa cattAri AlAvagA bhANiyabvA / / sUtra- 6 / / sa bhikSurvA yAvat san azanaM vA 4 asvapratijJayA nirgranthapratijJayA ekaM sAdharmikaM sAdhuM samuddizya prANino bhUtAni jIvAn sattvAn samArabhya tameva sAdhuM samuddizya krItaM pAmiccaM ucchinnakam AcchedyamanisRSTamabhyAhRtamAhRtya cetayati dadAti tattathAprakAram azanaM vA 4 puruSAntarakRtaM parivartitasaGkalpakaM vA'puruSAntarakRtaM vA bahirnirdva taM bhAjanAd bahirnirgataM vA'nirhRtaM vA''tmArthikaM vA'nAtmArthikaM vA paribhuktaM vA'paribhuktaM vA'' sevitaM vA'nAsevitaM vA'prAsukaM yAvanna pratigRhNIyAt, evaM bahUn sAdharmikAnuddizya, ekAM sAdharmiNImuddizya, bahavIH sAdharmiNIruddizya catvAra AlApakA bhANitavyAH tathAhi - ekaM sAdhumuddizyetyekaH, bahUnuddizyeti dvitIyaH, ekAM sAdhvImuddizyeti tRtIyaH, bahvIH sAdhvIruddizyeti caturtha iti / / 6 / / punarapi prakArAntareNAvizuddhakoTimadhikRtyAha - se bhikkhU bA. jAba samANe se jaM puNa jANijjA vA 4 bahave samaNA mAhaNA atihikivaNavaNImae pagaNiya 2 samuddissa pANAI vA 4 samArabbha jAva no paDiggAhijjA / / sUtra- 7 / / sa bhikSurvA yAvat san sa yat punarjAnIyAt - azanaM vA 4 bahUn zramaNAn brAhmaNAnatithikRpaNavanIpakAn pragaNayya 2 samuddizya prANino vA 4 samArabhya yAvanna pratigRhNIyAd / AdhAkarmAdidoSaduSTatvAt / vanIpakA yAcakA ityarthaH / / 7 / / vizodhikoTimadhikRtyAha - sebhikkhU vA bhikkhuNI vA. jAva paviTTe samANe se jaM puNa jANijjA asaNaM vA 4 bahave samaNamAhaNaatihikivaNavaNImae samuddissa jAva ceei taM tahappagAraM asaNaM vA 4 apurisaMtarakaDaM vA abahiyA nIhajaM aNattaTThiyaM aparibhuttaM aNAseviyaM aphAsuyaM aNesaNijjaM jAba no pajiggAhijjA / aha puNa evaM jANijjA purisaMtarakaraM bahiyA nIhajaM attaTThiyaM paribhuttaM AseviyaM phAsUyaM esaNijjaM jAba pajiggAhijjA / / sUtra- 8 / / AcArAGgasUtram 4
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa bhikSurvA bhikSuNI vA yAvat praviSTaH san yatpunarjAnIyAt - azanaM vA 4 bahUna zramaNAna brAhmaNAnatithikRpaNavanIpakAna samuddizya yAvaccetayati tattathAprakAramazanaM vA 4 apuruSAntarakRtaM vA'bahirnirhatamanAtmArthikamaparibhuktamanAsevitamaprAsukamaneSaNIyaM yAvanna prtigRhnniiyaat| atha punarevaM jAnIyAt puruSAntarakRtaM bahirnirhRtamAtmArthikaM paribhuktamAsevitaM prAsukameSaNIyaM yAvat pratigRhNIyAt IIII vizuddhikoTimadhikRtyAha - se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvAkulaM piMuvAyapaDiyAe pavisiukAme se jAI puNa kulAI jANijjA-imesu khalu kulesu niie piMDe vijjaha aggapiMDe vijjai niyae bhAe vijjaDa niyae abaDhabhAe vijjai, tahappagArAI kulAI niiyAI niiumANAI no bhatAe vA pANAe vA pavisijja vA nikkhamijja vaa| eyaMkhalutassa bhikkhussa bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM jasabaDhehiM samie sahie sayA jae ti bemi / / sUtra-9 / / piNDaiSagAdhyayane prathamodezakaH / / sa bhikSurvA bhikSuNI vA gRhapatikulaM piNDapAtapratijJayA praveSTukAmaH sa yAni punaH kulAni jAnIyAt - imeSu khalu kuleSu nityaM piNDo dIyate, agrapiNDo dIyate, nityaM bhAgo ardhapoSaH ardhabhojanamiti yAvad dIyate, apArdhabhAgaH poSacaturthabhAgo dIyate, tathAprakArANi kulAni nityAninityabhaktAdilAbhAnnityaM svaparapakSayoH - svapakSaH saMyatavargaH parapakSazcA'parabhikSAcaravargastayoH pravezo yeSu tAni nityapravezAni tAni ca bahubhyo dAtavyamiti tathAbhUtameva prabhUtaM pAkaM kuryuriti na bhaktAya vA pAnAya vA pravizedvA niSkrAmedvA / upasaMharannAha - etat suparizuddhapiNDopAdAnaM khalu tasya bhikSobhikSuNyA vA sAmagryaM samagratA-jJAnadarzanatapovIryAcArasampannatetyarthaH, yat sarvArthaH samitaH sahitaH san sadA yateta / / 9 / / piNDaiSaNAdhyayane prathamoddezakaH smaaptH|| atha dvitIya uddeza: ihAnantaroddezake piNDaH pratipAditastadihApi tadgatAmeva vizuddhakoTimadhikRtyAha - se bhikkhUvA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNupaviDhe samANe se jaM puNajANijjA- asaNaMvA 4 aTTamiposahiesabA addhamAsiesavAmAsiesavA domAsiesa bAtemAsiesavAcAummAsiesavApaMcamAsiesuvAchammAsiesavA uUsuvA uusaMdhIsa vA uupariyaTTesa vA vahave samaNamAhaNaatihikivaNavaNImage egAo ukkhAo pariesijjamANe pehAe dohiM ukkhAhiM pariesijjamANe pehAe tihiM ukkhAhiM - AcArAgasUtram
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariesijjasANe pehAe kuMbhImuhAo vA kalobAio vA saMnihisaMnicayAo vA pariesijjamANe pehAe tahappagAraM asaNaM vA 4 apurisaMtarakaDaM jAva aNAseviyaM aphAsuyaM jAva no paDiggAhijjA / aha puNa evaM jANijjA purisaMtarakaDaM jAva AseviyaM phAsUyaM paDiggAhijjA / / sUtra - 10 / / sa bhikSurvA bhikSuNI vA gRhapatikulaM piNDapAtapratijJayA'nupraviSTaH san yatpunarjAnIyAt - azanaM vA 4 aSTamIpauSadhikeSu utsaveSu vA'dharmAsikeSu vA mAsikeSu vA dvimAsikeSu vA trimAsikeSu vA cAturmAsikeSu vA paMcamAsikeSu vA SaNmAsikeSu vA RtuSu vA RtusandhiSu vA RtuparivarteSu utsaveSu vA bahUn zramaNabrAhmaNAtithikRpaNavanIpakAnekasmAt UkhAtaH piTharakAt-saMGkaTamukhibhAjanavizeSAt pariviSyamANAn prekSya dvAbhyAmUkhAbhyAM pariviSyamANAn prekSya tisRbhyaH UkhAbhyaH pariviSyamANAn prekSya kumbhImukhAdvA kalAvAio vA dezyaH picchIpiTakAdvA pAtravizeSAdvA sannidhisaMnicayAdvA pariviSyamANAn prekSya tathAprakAram azanaM vA 4 apuruSAntarakRtaM yAvadanAsevitamaprAsukaM yAvanna pratigRhNIyAt / atha punarevaM jAnIyAt-puruSAntarakRtaM yAvadAsevitaM prAsukaM pratigRhNIyAt / / 10 / / sAmprataM yeSu kuleSu bhikSArthaM praveSTavyaM tAnyadhikRtyAha - sebhikkhU vA 2 jAba samANe se jAhaM puNa kulAiM jANijjA, taMjahA- uggakulANi bA bhogakulANi vA rAinnakulANi vA khattiyakulANi vA ikkhAgakulANi vA haribaMsakulANi bA esiyakulANi vA besiyakulANi vA gaMDAgakulANi vA koTTAgakulANi bA gAmarakkhakulANi vA bukkAsakulANi vA annayaresu vA tahappagAresu kulesu abugaMchiesu agarahiesa asaNaM vA 4 phAsUyaM jAva pariggAhijjA / / sUtra- 11 / / sa bhikSurvA yAvat san sa yAni kulAni jAnIyAt, tadyathA - ugrakulAni vA bhogakulAni vA rAjanyakulAni vA kSatriyakulAni vA ikSvAkukulAni vA harivaMzakulAni vA goSThakulAni gopAla kulAni vA vaizyakulAni vA gaNDakakulAni nApitakulAni vA koTTAkakulAni vardhakikulAni vA grAmarakSakakulAni vA tantuvAyakulAni vA'nyatareSu vA tathAprakAreSu kuleSu ajugupsiteSu agarhiteSu azanaM vA 4 prAsukaM yAvat pratigRhNIyAt / / 11 / / kiJca - sebhikkhU vA 2 jAva samANe se jaM puNa jANijjA asaNaM vA 4 samavAesu bA piMDaniyaresu vA iMdamahesu vA khaMbamahesu vA evaM ruddamahesu vA muguMdamahesu vA bhUyamahesu vA kkhamahesu vA nAgamahesu vA thUbhamahesu vA ceiyamahesu vA rukkhamahesu vA girimahesu vA darimahesu vA agaDamahesu vA talAgamahesu vA vahamahesu vA naimahesu vA saramahesu vA sAgaramahesu bA Agaramahesu vA annayaresu vA tahappagAresu virUvarUvesu mahAmahesu vaTTamANesu bahave AcArAGgasUtram
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaNamAhaNaatihikivaNavaNImage egAo ukkhAo pariesijjamANe pehAe dohiM jAva saMnihisaMnicayAo vA pariesijjamANe pehAe tahappagAraM asaNaM vA 4 apurisaMtarakara jAva nopddiggaahijjaa| aha puNa evaM jANijjA dinnaMjaMtesiMdAyabvaM, aha tattha bhuMjamANe pehAe gAhAvaibhAriyaM vA gAhAvaibhagiNiMvA gAhAvaiputtaM vA dhUyaM vA suNhaM vA dhAiMvA vAsaM vA vAsiM vA kammakaraM vA kammakariMvAsepuvAmeva AloijjA-Ausitti vA bhagiNiti bAdAhisimeitto annayaraM bhoyaNajAyaM, seevaM vayaMtassa paroasaNaM vA 4 AhaTTa valaijjA tahappagAraM asaNaMvA 4 sayaM vA puNajAijjA parovA se vijjA phAsuyaMjAva paDiggAhijjA ||suutr-12 / / sa bhikSurvA yAvat san yatpunarjAnIyAt-azanaM vA 4 samavAyeSu melakeSu vA piNDanikareSu pitRpiNDeSu mRtakabhakteSu vA indramaheSu indrotsaveSu vA skandamaheSu kArtikeyotsaveSu vA vA evaM rudramaheSu vA mukundamaheSu baladevotsaveSu vA bhUtamaheSu vA yakSamaheSu vA nAgamaheSu vA stUpamaheSu vA caityamaheSu vA vRkSamaheSu vA girimaheSu vA darimaheSu vA avaTamaheSu kUpotsaveSu vA taDAkamaheSu vA drahamaheSu vA nadImaheSu vA saromaheSu vA sAgaramaheSu vA AkaramaheSu vA anyatareSu vA tathAprakAreSu virUparUpeSu mahAmaheSu vartamAneSu bahUna zramaNabrAhmaNA'tithikRpaNavanIpakAna ekAyA ukkhAtaH pariviSyamANAna prekSya dvAbhyAM yAvat sannidhisaMcayAd vA pariviSyamANAn prekSya tathAprakAram azanaM vA 4 apuruSAntarakRtaM yAvanna pratigRhaNIyAt / atha punarevaMbhUtamAhArAdikaM jAnIyAt - dattaM yatteSAM dAtavyaM, atha tatra bhuJjAnAn prekSya gRhapatibhAryAM vA gRhapatibhaginIM vA gRhapatiputraM vA duhitAraM vA snuSAM-putravadhU vA dhAtrI vA dAsaM vA dAsI vA karmakaraM vA karmakarI vA bhuJjAnAM pUrvamevA''lokayet tataH prabhuMprabhusaMdiSTaM svAminA''jJaptaM vA brUyAt tadyathA - AyuSmati! bhagini! vA dAsyasi mahyamito'nyataradghojanajAtaM, atha tasmai evaM vadate sAdhave paraH-gRhasthaH azanaM vA 4 AhRtya dadyAt tathAprakAram azanaM vA 4 tatra ca janasaMkulatvAt sati vA'nyasmin kAraNe svayaM vA punaryAcet paro vA tasmai dadyAt prAsukaM yAvat pratigRhNIyAt / / 12 / / anyagrAmacintAmadhikRtyAha - se bhikkhU vA 2 paraM addhajoyaNamerAe saMkhaliM naccA saMkhaDipaDiyAe no abhisNdhaarijjaagmnnaae| sebhikkhU vA 2 pAINaM saMkhaniccA paThINaM gacche aNAThAyamANe, paThINaM saMkha inaccA pAINaM gacche aNAThAyamANe, dAhiNaM saMkhaniccA udINaM gacche aNAThAyamANe, uINaM saMkha inaccA dAhiNaM gacche aNAThAyamANe, jattheva sA saMkhaDI siyA, taMjahA-gAmaMsi vA nagaraMsi vA khesi vA kabauMsi vA mauMbaMsi vA paTTaNaMsi vA AgaraMsivAdoNamuhaMsivA negamaMsivA AsamaMsivA saMnivesaMsivAjAva rAyahANiMsivA saMkhasiMkhaDipaTiyAe no abhisNdhaarijjaagmnnaae| kevalIvUyA-AyANameyaM, saMkhaDiM AcArAgasUtram 7
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkhaDipaDiyAe abhidhAremANe AhAkammiyaM vA uddesiyaM vA mIsajAyaM vA kIyagaDaM vA pAmiccaM vA acchijjaM vA aNisiTuMvAabhihavA AhaTTa vijjamANaM jijjA, assaMjae bhikkhupaDiyAe khuDDiyaduvAriyAo mahalliyaduvAriyAo kujjA, mahalliyaduvAriyAo khuDDiyaduvAriyAo kujjA, samAo sijjAo visamAokujjA, visamAo sijjAo samAokujjA, pavAyAo sijjAo nivAyAokujjA, nivAyAo sijjAo pavAyAo kujjA, aMto vA bahiM vA uvassayassa hariyANi chiviya chiviya vAliya vAliya saMthAragaM saMtharijjA, esa vilaMgayAmo sijjAe, tamhA se saMjae niyaMThe tahappagAraM puresaMkhaDiMvA pacchAsaMkhaDiMvA saMkhaDi saMkhauipaDiyAe no abhisaMdhArijjA gamaNAe 4 eyaM khalu tassa bhikkhussa jAva sayA jae ti bemi / / sUtra-13 / / / / piNDaSaNAdhyayane dvitIya uddezakaH / / sa bhikSurvA 2 param ardhayojanamaryAdayA saMkhaDiM- vivAhAdizubhAzubhanimittabhojanAdikaM jJAtvA saMkhaDipratijJayA nA'bhisandhArayed gamanAya / sa bhikSurvA 2 prAcInAM pUrvasyAM dizi saMkhaDiM jJAtvA pratIcInam aparadigbhAgaM gaccheda anAdriyamANaH, pratIcInAM saMkhaDiM jJAtvA prAcInaM gaccheda anAdriyamANaH, dakSiNAM saMkhaDiM jJAtvA udIcInam uttarasyAM dizi gacched anAdriyamANaH, udIcInaM saMkhaDiM jJAtvA dakSiNaM gaccheda anAdriyamANaH, yatraiva sA saMkhaDiH syAt, tatra na gantavyamiti bhAvaH, tadyathA-grAme vA nagare vA kheTe vA karbaTe vA maDambe vA pattane vA Akare vA droNamukhe vA naigame vA Azrame vA sanniveze vA yAvada rAjadhAnyAM vA saMkhaDiM saMkhaDipratijJayA nAbhisaMdhArayed gamanAya, yataH kevalI brUyAt-AdAnametat - karmopAdAnametat pAThAntaramAzritya 'AyayaNameyaM' Ayatanametat sthAnametadoSANAma, saMkhaDiM saMkhaDipratijJayA abhidhArayan AdhAkarmikaM vA auddezikaM vA mizrajAtaM vA krItakRtaM vA udyatakam - ucchinnakaM vA AcchedyaM balAda gRhItaM vA anisRSTaM vA abhyAhRtaM vA''hRtya dIyamAnaM bhujjiit| kiJca-asaMyato gRhasthaH zrAvaka: bhikSupratijJayA vasatIH kSudradvArA mahAdvArAH kuryAta, mahAdvArAH kSudradvArAH kuryAt, samAH zayyAH viSamAH kuryAt, viSamAH zayyAH samAH kuryAta, pravAtAH zayyAH nivAtAH kuryAta, nivAtAH zayyAH pravAtAH kuryAt antarvA bahirupAzrayasya haritAni chittvA chittvA dArayitvA dArayitvA upAzrayaM saMskuryAt, saMstArakaM vA saMstArayet yathA eSa sAdhuH-nirgrantho viluMgahAmo dezyaH akiJcana iti zayyAM saMskArayet, tasmAt sa saMyato nirgranthastathAprakAraM puraHsaMkhaDiM jAtanAmakaraNavivAhAdikAmanAgatAM vA pazcAtsaMkhaDiM mRtakasambandhinImatItAM vA saMkhaDiM saMkhaDipratijJayA nA'bhisaMdhArayed gamanAya, etat khalu tasya bhikSoH sAmagryaM pUrvavad yAvat sadA yateteti bravImi ||13 / / / / iti piNDaiSaNAdhyayane dvitIya uddezakaH samAptaH / / piNDeSaNA'dhyayane tRtIya uddezakaH . bhAcArAgasUtram
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmprataM tRtIya Arabhyate, ihAnantaroddezake doSasambhavAt saMkhaDigamanaM niSiddhaM, prakArAntareNApi tadgatAneva doSAnAha - se egaio annayaraM saMkhaDi AsittA pibittA chaDijjA vA vamijjA vA, bhutte vA se no sammaM pariNamijjA, annayare vA se dukkhe rogAyaMke samuppajjijjA, kevalI bUyA AyANameyaM / / sUtra - 14 / / sa ekadA anyatarAM saMkhaDiM AsvAdya pItvA chardayedvA vamedvA, bhuktaM vA tasya na samyak pariNamet, anyataradvA tasya duHkhaM rogAtaGkaH samutpadyeta, kevalI brUyAt AdAnametat- karmopAdAnametaditi / / 14 / / iha khalu bhikkhU gAhAvaIhiM vA gAhAvaiNIhiM vA parivAyaehiM vA parivAIyAhiM vA egajjaM saddhiM suMDaM pAuM bho baimissaM huratthA vA uvassayaM paDilehemANo no labhijjA / tameva uvassayaM saMmissIbhAvamAvajjijjA, annamaNe vA se matte vippariyAsiyabhUe, itthiviggahe vA kilIne vA taM bhikkhu uvasaMkamittu bUyA AusaMto samaNA ! ahe ArAmaMsi bA ahe ubassayaMsi bA rAo vA viyAle bA gAmadhammaniyaMtiyaM kaTTu rahassiyaM mehuNadhammapariyAraNAe AuTTAmo, taM cevegaio sAtijjijjA - akaraNijjaM ceyaM saMkhAe ee AyANA (AyataNANi) saMti saMvijjamANA paccavAyA bhavaMti, tamhA se saMjae niyaMThe tahappagAraM puresaMkhaDiM vA pacchAsaMkhaDiM vA saMkhaDiM saMkhaDipaDiyAe no abhisaMdhArijjA gamaNAe / / sUtra - 15 / / yathaitadAdAnaM bhavati tathA darzayati- iha saMkhaDisthAne'smin vA bhave khalu bhikSurgRhapatibhirvA gRhapatnIbhirvA parivrAjakairvA parivrAjikAbhirvA sArdhaM ekadyam ekavAkyatayA sIdhuM pItvA bho ! taiH saha vyatimizraM bahirnirgatya pratizrayaM vasatiM yAceta, yadA ca pratyupekSamANo nirIkSamANo na labheta / tataH tameva pratizrayaM yatra saMkhaDistatrAnyatra vA taiH saha mizrIbhAvamApadyeta, anyamanA vA sa matto viparyAsIbhUtaH - ahaM saMyata ityevaMbhUtaM bhAvaM vismRtaH san unmattaH san sa bhikSurityarthaH AsaktaH syAt strIvigrahe strIzarIre vA klIbe vA, sA ca strI klIbo vA taM bhikSumupasaMkramya AsannIbhUya brUyAt - AyuSman zramaNa ! atha ArAme vA'thopAzraye vA rAtrau vA vikAle sAyaMkAle vA grAmadharmaniyantritaM grAmadharmaiH - viSayopabhogagatairvyApArairniyantritaM kRtvA rahasi maithunadharmaparicAraNayA''vartAmahe, tAM maithunaprArthanAM ca ekAkI svAdayed - abhyupagacchet, akaraNIyametaccaivaM saGkhyAya karmopAdAnakAraNAni santi saMcIyamAnAni - abhyasyamAnAni / evamAdikAH pratyapAyA bhavanti, tasmAt - sa saMyato nirgranthastathAprakArAM puraH saMkhaDiM vA pazcAtsaMkhaDiM vA saMkhaDiM saMkhaDipratijJayA nAbhisandhArayed gamanAya ||15| jJAtvA etAni AyatanAni AcArAGgasUtram - 9 -
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA se bhikkhU vAra annayariMsaMkhaliMsuccA nisamma saMpahAvai ussuyabhUeNa appANeNaM, dhuvA saMkhaDI, no saMcAei tattha iyarehiM kulehiM sAmudAyiNaM esiyaM vesiyaM piMuvAyaM paDiggAhittA AhAraM AhArittae, mAiTTANaM saMphAse, no evaM krijjaa| se tattha kAleNa aNupavisittA tatthiyareyarehiM kulehiM sAmudANiyaM esiyaM vesiyaM piuvAyaM paDiggAhitA AhAraM AhArijjA / / sUtra-16 / / sa bhikSurvA 2 anyatarAM saMkhaDiM zrutvA nizamya nizcitya saMpradhAvati utsukabhUtenA''tmanA, yatastatra dhruvA saMkhaDiH, na zaknoti tatra saMkhaDigrAme itarebhyaH saMkhaDirahitebhyaH kulebhyaH sAmudAnikaM bhaikSam eSaNIyaM vaiSikaM veSAda-rajoharaNAderupalabdham piNDapAtaM parigRhyA''hAramAharayituM, tatra cAsau mAtRsthAnaM saMspRzet tasmAnnaivaM saMkhaDigrAmagamanaM kuryAt / sa tatra kAlenAnupravizya tatretaretarebhyaH kulebhyaH sAmudAnikam eSaNIyaM vaiSikaM piNDapAtaM parigRhyA''hAraM AhArayet / / 16 / / punarapi saMkhaDivizeSamadhikRtyAha - se bhikkhU vA 2 se jaM puNa jANijjA gAmaM vA jAva rAyahANiM vA imaMsi khalu gAmaMsi vA jAva rAyahANiMsi vA saMkhaDI siyA taMpiya gAma vA jAva rAyahANivA saMkhani saMkhapiDiyAe no abhisaMdhArijjA gmnnaae| kevalI vUyA AyANameyaM, AinnA avamA NaM saMkhaliM aNupavissamANassa pAeNa vA pAe akkaMtapubbe bhavai, hattheNa vA hatthe saMcAliyapube bhaveda, pAeNa vA pAe Avagyipube bhavai, sIseNa vA sIse saMghaTTiyapube bhavai, kAraNa vA kAe saMkhobhiyapubbe bhavai, vaMDeNa vA aTThINa vA muTThINa vA leluNA vA kavAleNa vA abhihayapubbe vA bhavai, sIovaeNa vA ussittapubve bhavai, rayasA vA parighAsiyapubbe bhavai, aNesaNijje vA paribhutapubbe bhavai, annesiM vA vijjamANe paDiggAhiyapubebhavai, tamhAsesaMjae niyaMThetahappagAraM AinnAvamANasaMkha isaMkhaDipaTiyAe no abhisaMdhArijjA gamaNAe / / sUtra-17 / / sabhikSurvA 2 atha yatpunarjAnIyAda grAmaM vA yAvad rAjadhAnI vA atra grAme vA yAvat rAjadhAnyAM vA saMkhaDiH syAt tadapi ca grAmaM vA yAvad rAjadhAnI vA saMkhaDiM saMkhaDipratijJayA nA'bhisandhArayeda gamanAya / kevalI brUyAdAdAnametat, yataH sA saMkhaDiH AkIrNA avamA hInA bhavet tAM ca anupravizataH aparasya pAdena pAda AkrAntapUrvo bhavet, hastena vA hastaH saMcAlito bhavet, pAtreNa vA pAtraM ApatitapUrva bhavet, zirasA vA ziraH saMghaTTitapUrvaM bhavet, kAyena vA kAyaH saMkSobhitapUrvo bhavet, tatastena kupitena parivrAjakAdinA daNDena vA'sthnA vA muSTinA vA loSThena vA kapAlena vA'bhihatapUrvo bhvet| zItodakena votsiktapUrvo bhavet, rajasA vA parigharSitapUrvo guNDito bhavet / aneSaNIyaM vA paribhuktapUrvaM bhavet, AcArAGgasUtram 10
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ anyebhyo vA dIyamAnaM parigRhItapUrvaM bhavet, tasmAt sa saMyato nirgranthastathAprakArAM AkIrNAm avamAMhInAM saMkhaDiM saMkhaDipratijJayA nAbhisandhArayed gamanAya ||17 / / sAmprataM sAmAnyena piNDazaGkAmadhikRtyAha - se bhikkhU vA 2 jAva samANe se jaM puNa jANijjA asaNaM vA 4 esaNijje siyA aNesaNijje siyA vitigichasamAvanneNa appANeNa asamAhaDAe lesAe tahappagAraM asaNaM vA 4 lAbhe saMtenopaDigAhijjA / / sUtra-18 / / ____ sabhikSurvA 2 yAvat san sa yatpunarjAnIyAt azanaM vA 4 eSaNIyaM syAd aneSaNIyaM vA syAd, iti vicikitsAsamApannena jugupsA vA'neSaNIyazA vA tayA samApannastenA ''tmanA asamAhRtayA azuddhayA lezyayA tathAprakAraM azanaM vA 4 lAbhe sati na pratigRhNIyAt / / 18 / / sAmprataM gacchanirgatAnadhikRtya sUtramAha - se bhikkhU vA 2 gAhAvAkulaM pavisiukAme savvaM bhaMDagamAyAe gAhAvaikulaM piMuvAyapaDiyAe pavisijja vA nikkhamijja vA pAse bhikkhU vA 2 bahiyA vihArabhUmiMvA viyArabhUmi vA nikkhamamANe vA pavisamANe vA sabaM bhaMgamAyAe bahiyA vihArabhUmi vA viyArabhUmi vA nikkhamijja vA pavisijja vAza se bhikkhU vA gAmANugAmaM hajjamANe saba bhaMDagamAyAe gAmANugAmaM dUijjijjA3 / / sUtra-19 / / ____ sabhikSurvA 2 gRhapatikulaM praveSTukAmaH sarvaM bhaNDakamAdAya - dharmopakaraNaM gRhItvA gRhapatikulaM piNDapAtapratijJayA pravizeda vA nisskraamedvaa| dharmopakaraNaM, tadyathA-kasyacidacchidrapANerjinakalpikasya dvividhaM-rajoharaNaM mukhavastrikA ca, kasyacit tvaktrANArthaM kSaumapaTaparigrahAttrividham, aparasyodakabinduparitApAdirakSaNArthaM auNikapaTaparigrahAccaturvidham, tathA'sahiSNutarasya dvitIyakSaumapaTaparigrahAtpannadheti, chidrapANestu jinakalpikasya saptavidhapAtraniryogasamanvitasya uktakrameNa yathAyogaM navavidho dazavidha ekAdazavidho dvaadshvidhshcopdhirbhvti| pAtraniryogazca-'pattaM 1 pattAbaMdho 2 pAyavaTThavaNaM 3 ca pAyakesariyA 4 / paDalAiM 5 rayatANaM 6 ca gocchao7 pAyanijjogo' / / 1 / / sa bhikSurvA 2 bahirvihArabhUmi-jinAlayaM svAdhyAyabhUmi vA vicArabhUmi - viSThotsargabhUmiM vA niSkrAman vA pravizan vA sarvaM bhaNDakamAdAya bahirvihArabhUmiM vA vicArabhUmi vA niSkrAmedvA pravizedvA / bahirvihArabhUmi vA pravizan vA niSkrAman vA sarvaM bhaNDakamAdAya bahirvihArabhUmiM vA pravizenniSkrAmedvetyarthaH / sUtre 'niSkrAman vA pravizan vA' ityAdi dRzyate tat sUtragatevaicitryAda, evamevAgre'pi smvseym| sa bhikSurvA 2 grAmAnugrAmaM dravan sarvaM bhaNDakamAdAya grAmAnugrAmaM draveda-gacchet / / 19 / / sAmprataM gamanAbhAve nimittamAha - .... AcArAgasUtram 11.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ se bhikkhU aha puNa evaM jANijjA-tibadesiyaM vAsaM vAsemANaM pehAe tibadesiyaM mahiyaM saMnivayamANaM pehAe mahAvAeNa vArayaMsamudayaM pehAe tiricchasaMpAimAvA tasA pANA saMthaDAsaMnivayamANA pehAe se evaM naccA nosababhaMDagamAyAe gAhAvaikulaM piMuvAyapaDiyAe pavisijja vA nikkhasijja vA bahiyA vihArabhUmiM vA viyArabhUmi vA nikkhamijja vA pavisijja vAgAmANugAma dUijjijjA / / suutr-20|| sa bhikSuratha punarevaM jAnIyAt tIvradezikaM bRhatkSetravyApinaM varSa varSantaM prekSya, tIvradezikA mahikAM sannipatantIM prekSya, mahAvAtena vA rajaH samuddhRtaM prekSya, tirazcInaM vA saMpAtimAn trasAn prANinaH saMstRtAn sannipatataH prekSya sa evaM jJAtvA na sarvaM bhaNDakamAdAya gRhapatikulaM piNDapAtapratijJayA pravizeda vA niSkrAmeda vA bahirvihArabhUmi vA vicArabhUmiM vA niSkrAmedvA pravizedvA grAmAnugrAmaM dravet / / 20 / / adhastAjjugupsiteSu doSadarzanAtpravezapratiSedha uktaH, sAmpratamajugupsiteSvapi keSuciddoSadarzanAtpravezapratiSedhaM darzayitumAha - se bhikkhU vA 2 se jAiM puNa kulAI jANijjA, taMjahA-khatiyANa vA rAINa vA kurAINavArAyapesiyANavArAyavaMsaTThiyANavAaMto vA bAhiM vAgacchaMtANa vAsaMniviTThANa vA nimaMtemANANa vA animaMteNANa vA asaNaM vA 4 lAbhe saMtenopaDigAhijjA ||suutr21|| / / piNDaSaNAyAM tRtIya uddezakaH / / sa bhikSurvA'tha yAni punaH kulAni jAnIyAt, tadyathA-kSatriyANAM vA rAjJAM vA kurAjAnAM mlecchabhUpatInAM vA rAjapreSyANAM-daNDapAzikaprabhRtInAM vA rAjavaMzasthitAnAM-rAjJo mAtulabhAgineyAdInAM vA gRhANAM vA'ntarvA barhivA sthitAnAM gacchatAM vA sanniviSTAnAM vA nimantrayatAM vA'nimantrayatAM vA'zanaM vA 4 lAbhe sati na prtigRhnniiyaat| eteSAM kuleSu sAmantAdInAM saMpAtabhayAna prvessttvymiti||21|| iti piNDaiSaNAyAM tRtIya uddezakaH / / ___ atha piNDaiSaNA'dhyayane caturthoddezaka: ihAnantaroddezake saGghaDigato vidhirabhihitastadihApi taccheSavidheH pratipAdanArthamAha - se bhikkhU vA jAva samANe se jaMpuNa jANejjA maMsAiyaM vA macchAiyaM vA maMsakhalaM vA macchakhalaM vA AheNaM vA paheNaM vA hiMgolaM vA saMmelaM vA hIramANaM pehAe aMtarA se maggA bahupANA bahuvIyA bahariyA bahuosA bahuutiMgapaNagavagamaTTIyamakkaDAsaMtANayA bahavetattha samaNamAhaNaatihikivaNavaNImagA uvAgayA uvAgamissaMti (uvAgacchaMti) tatthAinnA vittI AcArAGgasUtram
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ nopannassa nikkhamaNapavesAe no pannassa vAyaNapucchaNapariyaTTaNANuppehadhammANuogaciMtAe, se evaM naccA tahappagAraM puresaMkhaDi vA pacchAsaMkhaliM vA saMkha isaMkhaDipaDiyAe no abhisaMdhArijjA gamaNAe / se bhikkhU vA. se jaM puNa jANijjA maMsAiyaM vA macchAiyaM vA jAvahIramANaM vA pehAe aMtarAsemaggA appA pANA jAvasaMtANagAno jattha bahave samaNa. jAva uvAgamissaMtiappAinnA vittIpannassa nikkhamaNapavesAe pannassa vAyaNapucchaNapariyaTTaNANuppehadhammANuogaciMtAe, sevaM naccA tahappagAraM puresaMkhaliM vA pacchAsaMkhaliM vA abhisaMdhArijja gamaNAe / / sUtra-22 / / sa bhikSurvA yAvat san sa yat punarjAnIyAt mAMsAdikaM vA matsyAdikaM vA mAMsakhalaM yatra mAMsaM zoSyate zuSkaM vA puJjIkRtamAste tad vA matsyakhalaM vA AheNaM vivAhottarakAlabhojanaM vA paheNaM vadhvA nIyamAnAyA yatpitRgRhabhojanaM vA hiMgolaM mRtakabhaktaM yakSAdiyAtrAbhojanaM vA saMmelaM parijanasanmAnabhaktaM goSThIbhaktaM vA saMkhaDitaH kenacitsvajanAdinA hriyamANaM prekSya tatra bhikSArthaM na gacched yatastatra antarA tasyamArgA bahuprANA bahuvIjA bahuharitA bahnavazyAyA bahUdakA bhuuttinggpnkodkmRttikaamrkttsntaankaaH| bahavastatra zramaNabrAhmaNA'tithikRpaNavanIpanakA upAgatA upAgamiSyanti, upaagcchnti| tatrA''kIrNA vRttiH, atastatra na prAjJasya niSkramaNapravezAya vRttiH kalpate, na prAjJasya vAcanApRcchanAparivartanA'nuprekSAdharmAnuyogacintAyai vRttiH kalpate, sa evaM jJAtvA tathAprakArAMpuraHsaMkhaDiM vA pazcAtsaMkhaDiM vA saMkhaDiMsaMkhaDipratijJayA nA'bhisaMdhArayed gamanAya / sa bhikSurvA sa yat punarjAnIyAt - mAMsAdikaM vA matsyAdikaM vA yAvad hriyamANaM vA prekSya antarA tasya mArgA alpaprANA yAvat santAnakA atra sarvatrAlpazabdo'bhAvavAcako jnyeyH| tathA - na yatra bahavaH zramaNAdayo yAvat upAgamiSyanti / atastatra alpAkIrNA vRttiH, sA ca prAjJasya niSkramaNapravezAya, prAjJasya vAcanApracchanAparAvartanA'nuprekSAdharmAnuyogacintAyai yuktA / sa evaM jJAtvA mAMsAdidoSapariharaNasamarthaH sati kAraNe tathAprakArAMpuraHsaMkhaDiM vA pazcAtsaMkhaDiM vA'bhisaMdhArayed gamanAya / / sUtra-22 / / bhikSAgocaravizeSamadhikRtyAha - se bhikkhU vA 2 jAva pavisiukAme se jaM puNa jANijjA khIriNiyAo gAvIo khIrijjamANIo pehAe asaNaM vA 4 uvasaMkhaDijjamANaM pehAe purAappajUhie sevaM naccA no gAhAvAkulaM piMDavAyapaDiyAe nikkhamijja vA pavisijja vaa| se tamAvAya egaMtamavakkamijjA aNAvAyamasaMloe ciTThijjA, aha puNa evaM jANijjA khIriNiyAo gAvIo khIriyAo pehAe asaNaM vA 4 uvakkhaniyaM pehAe purAe jUhie sevaM naccA tao saMjayAmeva gAhA. nikkhamijja vA2 / / sUtra-23 / / sabhikSurvA yAvat praveSTukAmaH san yat punarjAnIyAt kSIriNyo gAvo'tra duhyamAnA iti prekSya - AcArAgasUtram 13
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ azanaM vA 4 upasaMskriyamANaM prekSya purA aprayUDhe siddhe'pyodanAdike cullikAdito randhanabhAjanAdiko vA'nuddhRte sati purA'nyeSAM vA'datte sati sa evaM saMyamAtmavirAdhaneti jJAtvA na gRhapatikulaM piNDapAtapratijJayA niSkrAmed vA pravizedvA / sa tad jJAtvA ekAntaM apakrAmed, anApAte'saMloke ca tiSThet / atha punarevaM jAnIyAt kSIriNyo gAvo dugdhA iti prekSya, azanaM vA 4 upasaMskRtaM iti prekSya purA prayUDhe uddhRte sati pUrvaM vA'nyeSAm datte sati sa evaM nirdoSaM jJAtvA tataH saMyata eva gRhapatikulaM niSkrAmed vA 2 ||23|| piNDAdhikAra evedamAha - bhikkhAgA nAmege evamAhaMsu samANA vA basamANA vA gAmANugAmaM dUijjamANe khuDDAe khalu ayaM gAme saMniruddhAe no mahAlae se haMtA bhayaMtAro bAhiragANi gAmANi bhikkhAyariyAe vayaha, saMti tatthegaiyassa bhikkhussa puresaMthuyA vA pacchAsaMthuyA bA parivasaMti, taMjahA-gAhAbaI vA gAhAbaraNIo vA gAhAbaiputtA vA gAhAvaidhUyAo vA gAhAvasuhAo vA dhAio vA dAsA vA dAsIo vA kammakarA vA kammakarIo vA, tahappagArAiM kulAiM puresaMthuyANi vA pacchAsaMthuyANi vA puvvAmeva bhikkhAyariyAe aNupavisissAmi, avi ya ittha labhissAmi piMDaM vA loyaM vA khIraM vA vahiM vA navaNIyaM bA gha bAgulaM vA tillaM vA mahuM vA majjaM vA maMsaM vA sakkuliM vA phANiyaM vA pUyaM vA sihariNiM bA, taM puvvAmeva bhuccA piccA paDiggahaM ca saMlihiya saMmajjiya tao pacchA bhikkhUhiM sadvi gAhA. pavisissAmi vA nikkhamissAmi vA, mAiTThANaM saMphAse, taM no evaM krijjaa| se tattha bhikkhUhaM saddhiM kAleNa aNupavisitA tatthiyareyarehiM kulehiM sAmuvANiyaM esiyaM besiyaM piMDavAyaM paDigAhittA AhAraM AhArijjA, eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM. / / sUtra - 24 / / / / piNDaiSaNAyAM caturtha uddezakaH samAptaH / / bhikSukA nAmaike evamAhuH - samAnAH jaGghAbalaparikSINatayaikasminneva kSetre tiSThante vA vasamAnAH mAsakalpavihAriNo vA grAmAnugrAmaM dUyamAnAn gacchataH prAghUrNakAn samAyAtAn evamUcuH kSullakaH khalu ayaM grAmastathA sUtakAdinA sanniruddhaH, mo mahAn, atha hanta ! bhavanto bahirgrAmeSu bhikSAcaryArthaM vrjt| santi tatra ekasya bhikSoH puraH saMstutA bhrAtRvyAdayo vA pazcAtsaMstutA zvasurakulasaMbaddhA vA parivasanti, tadyathA- -gRhapatirvA gRhapatnyo vA gRhapatiputrA vA gRhapatiduhitAro vA gRhapatisnuSA vA dhAtryo vA dAsA vA dAsyo vA karmakarA vA karmakaryo vA tathA prakArANi kulAni puraH saMstutAni vA pazcAtsaMstutAni vA / sa caivamabhisaMdadhIta-pUrvameva bhikSAkAlAdahameteSu kuleSu bhikSArthaM pravekSyAmi / api ca atra kuleSu lapsye piNDaM vA loyaM indriyAnukUlaM rasAdyupetaM vA kSIraM vA dadhi vA navanItaM vA ghRtaM vA guDaM vA tailaM vA madhu vA madyaM vA mAMsaM vA kazcidatipramAdAvaSTabdho'tyantagRdhnutayA madhumadyamAMsAnyapyAzrayedatastadupAdAnam AcArAGgasUtram 14
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaSkuliM vA phANitaM dravaguDa vA pUpaM vA zikhariNIM vA, tad pUrvameva bhuktvA pItvA patadgahaM ca saMlikhya saMmRjya tataH pazcAd bhikSubhiH sArdhaM gRhapatikulaM pravekSyAmi vA niSkramiSyAmi vA, ityabhisandhinA mAtRsthAnaM mAyAM saMspRzet, tannaivaM kuryAt / kathaM ca kuryAdityAha - sa bhikSustatra bhikSubhiH sArdhaM kAlena anupravizya tatra itaretarebhyaH sAmudAnikaM bhikSApiNDam eSaNIyaM vaiSikaM kevalaveSaprAptaM dhAtrIdUtInimittAdipiNDadoSarahitaM piNDapAtaM bhaikSaM pratigRhya prAdhUrNakAdibhiH saha AhAram AhArayed, etat khalu tasya bhikSorvA bhikSuNyA vA sAmagryaM samagraH sampUrNo bhikSubhAvaH / / 24 / / / / iti prathamasya caturthoddezakaH samAptaH / / atha piNDaiSaNA'dhyayane paJcamoddezakaH adhunA paJcamaH samArabhyate ihAnantaroddezake piNDagrahaNavidhiruktaH, atrApi sa evAbhidhIyata ityAha - sebhikkhU vA 2 jAva paviThThe samANe se jaM puNa jANijjA - aggapiMDa ukkhipyamANaM pehAe aggapiMDaM nikkhippamANaM pehAe aggapiMDaM hIramANaM pehAe aggapiMDaM paribhAijjamANaM pehAe aggapiMDaM paribhuMjamANaM pehAe aggapiMDaM pariTThavijjamANaM pehAe purA asiNAi vA avahArAi vA purA jattha''NNe samaNa. vaNImagA khaddhaM 2 uvasaMkamaMti se haMtA ahamavi khavaM 2 uvasaMkamAmi, mAiTThANaM saMphAse, no evaM karejjA / / sUtra- 25 / / sa bhikSurvA yAvat praviSTaH san sa yatpunarjAnIyAt - agrapiNDaM devatAdyartham utkSipyamANaM prekSya agrapiNDaM nikSipyamANaM prekSya, agrapiNDaM hriyamANaM prekSya, agrapiNDaM paribhajyamAnaM prekSya, agrapiNDaM paribhujyamAnaM prekSya, agrapiNDaM pariSThApyamAnaM parityajyamAnaM caturdikSu kSipyamANaM prekSya tathA pUrvamanye zramaNAdayaH azitavanto bhuktavanto vA apahRtavanto vyavasthayA'vyavasthayA vA gRhItavanto vA ityabhiprAyeNa pUrvaM yatra anye zramaNA yAvad vanIpakA yAcakAH zIghraM zIghramupasaMkrAmanti sa bhikSuH - etad dRSTvA''locayed hanta! ahamapi zIghraM zIghramupasaMkramAmi, evaM sa bhikSurmAtRsthAnaM mAyAM saMspRzed, naivaM kuryAt ||25|| sAmprataM bhikSATanavidhipradarzanArthamAha sebhikkhU vA. jAva samANe aMtarA se vappANi vA phalihANi vA pAgArANi vA toraNANi vA aggalANi vA aggalapAsagANi vA sati parakkame saMjayAmeva parikkamijA, no ujjuyaM gacchijjA kevalIbUyA AyANameyaM, se tattha parakkamamAme payalijja vA pakkhalejja vA pavajijja vA, se tattha payalamANe vA pakkhalejjamANe vA pavaDamANe vA tattha se kA uccAreNa vA pAsavaNeNa vA kheleNa vA siMghANeNa vA vaMteNa vA pitteNa vA AcArAGgasUtram 15
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUraNa vA sukkeNa vA soNieNa vA uvalite siyA, tahappagAraM kAyaM no aNaMtarahiyAe puDhabIe no sasiNidvAra puDhavIe no sasarakkhAe puDhavIe no cittamaMtAe silAe no cittamaMtAe lUe kolAvAsaMsi vA vArue jIvapaiTThie saaMDe sapANe jAva sasaMtANae no Amajjijja bA pamajjijja vA saMlihijja vA vilihijja vA uvvalejja vA ubbaTTijja vA AyAvijja bApayAvijjavA se puvvAmeva appasasarakkhaM taNaM vA pattaM vA kaTTaM vA sakkaraM vA jAijjA, jAtA se tamAyA egaMtamavakkamijjA 2 ahe jhAmathaMDilaMsi vA jAba annayaraMsi vA tahappagAraMsi paDilehiya paDilehiya pamajjiya pamajjiya tao saMjayAmeva Amajjijja vA jAba payAvijja vA / / sUtra - 26 / / sa bhikSurvA yAvad san antarA vicAle tasya vaprA vA parikhAH khAtikA vA prAkArA vA toraNAni vA argalA vA argalapAzakA yatrA'rgalAgrANi nikSipyante te vA syuH sati prakrame anyasmin mArge sati saMyata eva tena parAkrameta, naiva RjukaM mArgaM gacchet / kevalI brUyAt - AdAnametat karmAdAnametat saMyamAtmavirAdhanAtaH, sa tatra parAkramamANaH pracaled vA praskhaled vA pated vA, sa tatra pracalan vA praskhalan vA patan vA tatra tasya kAya uccAreNa vA prasravaNena vA zleSNA vA siddhAnakena vA vAntena vA pittena vA pUtena vA zukreNa vA zoNitena vA upaliptaH syAt / atha mArgAntarAbhAvAttenaiva pathA gataH praskhalitaH san tathA prakAraM kAyaM naiva anantarhitayA avyavahitayA pRthivyA, naiva saMsnigdhayA ArdrayA pRthivyA naiva sarajaskayA pRthivyA, naiva cittavatA leSTunA, evaM kolAvAse ghuNAvAse dAruNi jIvapratiSThite sANDe saprANini yAvat sasantAnake naiva AmRjyAd vA pramRjyAt vA saMlikhed vA vilikhed vA udvaled vA udvartayed vA AtApayed vA pratApayed vA, sa bhikSuH pUrvameva tadanantarameva alpasarajaskaM tRNaM vA patraM vA kASThaM vA zarkaraM vA yAceta, yAcitvA sa tadAdAya ekAntamapakrAmeta, apakramya atha dhyAmitasthaNDile, dagdhabhUmau vA yAvad anyatarasmin vA tathAprakAre pratilikhya pratilikhya pramRjya pramRjya tataH saMyata eva AmRjyAd vA yAvat pratApayet vA / / 26 / / kiJca - sebhikkhU bA 2 se jaMpuNa jANijjA goNaM viyAlaM paDipahe pehAe mahisaM viyAlaM paDipa pehAe, evaM maNussaM AsaM hatthi sIhaM vagdhaM vigaM dIviyaM acchaM taracchaM parisaraM siyAlaM birAlaM suNayaM kolasuNayaM kokaMtiyaM cittAcillaDayaM viyAlaM paDipahe pehAe saha parakkame saMjayAmeva parakkamejjA, no ujjuyaM gacchijjA 1 / se bhikkhU vA. jAva samANe aMtarA se uvAo bA khANue vA kaMTae vA ghasI vA bhilugA vA visame vA vijjale bA pariyAvajjijjA, sai parakkame saMjayAmeva, no ujjuyaM gacchijjA 2 / / sUtra- 27 / / sa bhikSurvA yAvat san yatpunarjAnIyAd - gAM balIvardaM vyAlaM duSTaM pratipathe sthitaM prekSya, mahiSaM vyAlaM pratipathe prekSya, evaM manuSyaM azvaM hastinaM siMhaM vyAghraM vRkaM dvIpinaM RkSaM tarakSaM parisaraM - sarabhaM AcArAGgasUtram 16
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrRgAlaM biDAlaM zunakaM mahAsUkaraM kokaMtikaM zrRgAlAkRtiM lomaTakaM cittAcillaDakaM dvipipotaM vyAlaM pratipathe prekSya sati prakrame anyasmin mArge sati saMyata eva parAkrameta, naiva RjukaM gcchet| sa bhikSurvA yAvat san antarA tasya avapAtaH garto vA sthANurvA kaNTako vA ghasI sthalAdadhastAdavataraNaM vA bhilugA sphuTitakRSNabhUrAji viSamaM vA vijjalaM-kardamo vA paryApadyate bhavati, sati prakrame saMyata eva parAkrameta naiva RjukaM gacchet / / 27 / / tathA se bhikkhU vA 2 gAhAvaikulassa duvAravAhaM kaMTagabuMdiyAe paripihAyaM pehAe tesiM pubbAmeva uggahaM aNunaviya apagleihiya appamajjiya no avaMguNijja vA pavisijja vA nikkhamijjavA, tesiMpubbAmeva uggahaM aNunaviya pagleihiya pagleihiya pamajjiyapamajjiya tao saMjayAmeva avaMguNijja vA pavisejja vA nikkhamejja vA / / suutr-28|| sabhikSurvA 2 gRhapatikulasya dvArabhAga kaNTakazAkhayA paripihitaM sthagitaM prekSya teSAM pUrvameva avagraham ananujJApya ayAcitvA tathA apratyupekSya apramRjya ca naiva udghATayed vA pravizeda vA niSkrAme vA, teSAM pUrvameva avagraham anujJApya pratyupekSya pratyupekSya pramRjya pramRjya tataH saMyata eva udghATayed vA pravizeda vA niSkrAmed vA / / 28 / / tatra praviSTasya vidhiM darzayitumAha - se bhikkhUvAra se jaMpuNa jANijjA samaNaM vA mAhaNaM vA gAmapiMgelagaMvA atihiM bApubapaviTTha pehAenotesiM saMloe sapanibuvAre ciTThijjA, setamAyAya egaMtamavakkamijjA 2 aNAvAyamasaMloeciTTijjA 1 / seseparo aNAvAyamasaMloe ciTThamANassa asaNaM vA 4 AhaTTa balaijjA, se ya evaM vaijjA-AusaMto samaNA! ime bhe asaNe vA 4 sabajaNAe nisaTTe taM bhuMjaha vANaM paribhAeha vA NaM, taM gaio paDigAhittA tusiNIo uvehijjA, aviyAI eyaM mamameva siyA mAiTThANaM saMphAse, no evaM karijjA 2 / se tamAyAe tattha gacchijjA 2 se pubbAmevAloijjA - AusaMto samaNA! ime bhe asaNe vA 4 sabajaNAe nisiDhe taM bhujaha vA NaM jAva paribhAeha vA NaM, seNamevaM vayaMtaM paro vaijjA - AusaMto samaNA! tumaM cevaNaM paribhAehi, se tattha paribhAemANe no appaNo khalu 2 DAyaM 2 UsalaM 2 rasiyaM 2 maNunaM 2 niddhaM 2 lukkhaM 2, se tattha amucchie agiddhe aga(nA)lie aNajhovabanne bahusamameva paribhAijjA 3 / seNaM paribhAemANaM paro vaijjA-AusaMto samaNA! mA NaM tumaM paribhAehi, sabbe vegaiA ThiyA u bhukkhAmo vA pAhAmo vA 4 / se tattha bhuMjamANe no appaNA khaddhaM khalu jAva lukkhaM, se tattha amucchie 4 vahasamameva aeNjijjA vA pAijjA vA 5 / / suu.29|| bhAcArAgasUtram 17
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa bhikSurvA praviSTaH san yatpunarjAnIyAt - zramaNaM vA brAhmaNaM vA grAmapiNDAvalagakaM - vanIpakaM vA atithiM vA pUrvaM praviSTaM prekSya naiva teSAM saMloke saMdarzane sapratidvAre tiSThet, kintu sa bhikSustamAdAya avagamya ekAntam apakrAmet, apakramya anApAte vijane asaMloke tiSThet, atha tasya bhikSoH sa paro gRhasthaH anApAte asaMloke tiSThataH azanaM vA 4 AhRtya dadyAt, sa ca evaM brUyAd - he AyuSmantaH zramaNAH! idaM yuSmabhyam azanaM vA 4 sarvajanArthaM nisRSTaM tad bhuGkSvaM vA paribhajadhvaM vA, tadevaMvidha AhAra utsargato na grAhyaH, dvitIyapade kAraNe sati taM ca ekAkI pratigRhya tRSNIka utprekSeta api ca ayaM mama eva syAt, evaM sa mAtRsthAnaM saMspRzet, naivaM kuryAt, kintu sa tamAdAya tatra gacchet, gatvA sa pUrvameva AhAramAlokayed darzayed brUyAcca - AyuSmantaH zramaNAH ! idaM yuSmAkaM azanaM vA 4 sarvajanArthaM nisRSTaM dattaM tad bhuGkSvaM vA yAvat paribhajadhvaM vA, atha evaM vadantaM paro brUyAt - AyuSman ! zramaNa! tvameva paribhAjaya, naivaM tAvatkuryAt, atha sati kAraNe kuryAt tadAyaM vidhiH - sa tatra paribhAjayan naiva AtmanaH pracuraM 2 zAkaM 2 ucchritaM varNAdiguNopetaM 2 rasikaM 2 manojJaM 2 snigdhaM 2 rUkSaM 2 gRhNIyAt sa tatra amUrcchitaH agRddhaH agrathitaH anadhyupapannaH anAsaktaH san bahusamameva paribhAjayet, atha paribhAjayantaM paro vadet - AyuSman ! zramaNa ! mA tvaM paribhAjaya, sarve vA ekatritAH sthitAstu bhokSyAmahe vA pAsyAmo vA, sa tatra bhuJjAno naiva AtmanA pracuraM 2 yAvad rUkSaM bhuJjIta sa tatra amUrcchito 4 bahusamameva bhuJjIta vA pibed vA / / 29 / / ihAnantarasUtre bahirAlokasthAnaM niSiddhaM sAmprataM tatpravezapratiSedhArthamAha - sebhikkhU vA. se jaM puNa jANijjA asaNaM vA mAhaNaM vA gAmapiMDolagaM vA atihiM bA pubvapaviTTha pehAe no te uvAikkamma pavisijja vA obhAsijja vA, se tamAyAya egaMtamavakkamijjA 2 aNAvAyamasaMloe ciTTijjA, aha puNevaM jANijjA - paDisehie vA dine vA, tao taMmi niyattie saMjayAmeva pavisijja vA obhAsijja vA eyaM. sAmaggiyaM. ||suutr - 30 / / / / piNDaiSaNAyAM paJcama uddezakaH / / sa bhikSurvA praviSTaH san yatpunarjAnIyAt - gRhapatikule zramaNaM vA brAhmaNaM vA vanIpakaM vA atithiM vA pUrvaM praviSTaM prekSya naiva tAn upAtikramya pravized vA avabhASeta yAceta vA, sa tamAdAya avagamya ekAntaM apakrAmed, apakramya ca anApAtA'saMloke ca tiSThet, atha punarevaM jAnIyAt pratiSiddhe vA datte vA, tatastasmin nivRtte saMyata eva pravized vA avabhASeta vA evaM sAmagryaM sampUrNo bhikSubhAvaH / / 30 / / AcArAGgasUtram / / iti paJcamoddezakaH samAptaH / / 18
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha piNDeSaNA'dhyayane SaSThoddezakaH atha SaSThaH samArabhyate, ihAnantaroddezake zramaNAdyantarAyabhayAd gRhapravezo niSiddhaH, tadihApyaparaprANyantarAyapratiSedhArthamAha sebhikkhU vA. se jaM puNa jANijjA - rasesiNo bahave pANA ghAsesaNAe saMthaDe saMnivaie pehAe, taMjahA - kukkuDajAiyaM vA sUyarajAiyaM vA aggapiMDaMsi vA vAyasA saMthA saMnivaiyA pehAe sai parakkame saMjayA. no ujjuyaM gacchijjA / / sUtra - 31 / / sa bhikSurvA praviSTaH san yatpunarjAnIyAd - rasaiSiNaH - rasAnveSiNo bahavaH prANinastAn grAsaiSaNArthaM saMstRtAn - ghanAn sannipatitAn prekSya, tadyathA- kukkuTajAtikaM vA zUkarajAtikaM vA agrapiNDe vA vAyasAH saMstRtAH sannipatitAstAMzca prekSya sati prakrame - anyasmin mArge saMyato naiva RjukaM gacchet / / 31 / / sAmprataM gRhapatikulaM praviSTasya sAdhorvidhimAha - bhikkhU vA 2 jAvano gAhAvaikulassa vA duvArasAhaM avalaMbiya 2 ciTTijjA, no gAhA. vagacchaGgaNamattae ciTTijjA, no gAhA. caMdaNiuyae ciTTijjA, no gAhA. siNANassa vA baccassa vA saMloe sapajiduvAre ciTTijjA, no0 AloyaM vA thiggalaM vA saMdhiM vA vagabhavaNaM vA bAhAo pagijjhiya 2 aMguliyAe vA uddisiya 2 uNNamiya 2 avanamiya 2 nijjhAijjA, no gAhAva aMguliyAe uddisiya 2 jAijjA, no gA. aMguliyAe cAliya 2 jAijjA, no gA. aM. tajjiya 2 jAijjA, no gA0 aM. ukkhulaMpiya (ukkhaluMdiya) 2 jAijjA, gAhAvaI baMdiya 2 jAijjA, no vayaNaM pharusaM vaijjA / / sUtra- 32 / no sa bhikSurvA 2 yAvad naiva gRhapatikulasya vA dvArazAkhAM avalambya 2 tiSThet, naiva gRhapatikulasya udakaprakSepasthAne tiSThet, naiva gRhapatikulasya AcamanodakapravAhabhUmau tiSThed, naiva gRhapatikulasya snAnasya vA varcaso vA saMloke sapratidvAre tiSThet, naiva AlokaM gavAkSAdisthAnaM vA thiggalaM pradezapatitasaMskRtaM saMdhitapradezamiti yAvad vA saMdhiM caurakhAtaM vA udakabhavanaM vA bhujAM pragRhya prasArya 2 aMgulyA vA uddizya 2 unnamya 2 avanamya 2 nidhyApayed na pralokayet nApyanyasmai pradarzayet na ca gRhapatiM aMgulyA uddizya 2 yAceta, naiva gRhapatiM aMgulyA cAlayitvA 2 yAcet, naiva gRhapatiM aMgulyA tarjayitvA 2 yAceta, naiva gRhapatiM aMgulyA utkaNDUyayitvA 2 yAceta, naiva gRhapatiM vaMditvA vAgbhiH stutvA 2 yAceta, naiva vacanaM paruSaM vadet / / 33 / / anyacca aha tattha kaMci bhuMjamANaM pehAe gAhAvaI vA. jAva kammakariM vA se puvvAmeba AcArAGgasUtram 19
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ AloijjA-Ausotti vA bhaiNitti vA vAhisi me itto annayaraM bhoyaNajAyaM?, se sevaM vayaMtassa parohatthaM vA mataM vAvabiMvA bhAyaNaM vAsIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyoNa vA uccholijja vA pahoijja vAsepuvAmeva AloijjA Ausoti vA bhaiNitivA! mA eyaM tumahatthaM vA. 4 sIovagaviyajeNa vA 2 uccholehi vA 2, abhikaMkhasimevAuMevameva valayAhi, se sevaM vayaMtassa paro hatthaM vA 4 sIo. usi. uccholittA pahoittA AhaTTa valaijjA, tahappagAreNaM purekammakaeNaM hattheNa vA 4 asaNaM vA 4 aphAsuyaM jAva no pajigAhijjA / aha puNa evaM jANijjA no purekammakaeNaM udaulleNaM tahappagAreNaM vA uvaulleNa (sasiNiddheNa) vA hatyeNa vA 4 asaNaM vA 4 aphAsuyaMjAva nopddigaahijjaa| aha puNevaMjANijjA-no udaulleNa sasiNidveNa sesaMtaMcevA evaM-sasarakkhe udaulle, sasiNiDhe maTTiyA uuse| hariyAle hiMgulae, maNosilA aMjaNe loNe / / 1 / / geruya vanniya seThiya soraTThiya piTTa kukkusa ukkuttusNsttttenn| aha puNevaM jANijjA - no asaMsaTTe, saMsaTTe, tahappagAreNa saMsaTTeNa hattheNa vA 4 asaNaM vA 4 phAsuyaM jAva paDigAhijjA / / suutr-33|| __atha tatra kaJcida bhujhAnaM prekSya gRhapatiM vA yAvat karmakarI vA sa pUrvameva Alocayed - idAnIM yAcituM nocitaM kintu kAraNe sati yAceta, tadyathA - bho AyuSman! iti vA bhagini! iti vA dAsyasi me'smAd anyataraddhojanajAtam ? atha tasyaivaM vadatobhikSoH paro- gRhastho hastaM vA mAtraM laghubhAjanaM vA dIM vA bhAjanaM vA zItodakavikaTena apkAyena vA uSNodakavikaTena atridaNDovRttena pazcAdvA sacittIbhUtena vA utkSAlayeda vA pradhAnayedvA, sa bhikSuH pUrvameva Alocayet prakSAlyamAnaM hastAdikaM tacca nivArayed yathA bho AyuSman! iti vA bhagini! iti vA mA etat tvaM hastaM vA 4 zItodakavikaTena vA 2 utkSAlaya vA 2, abhikAGkSase mahyaM dAtuMevameva dehi, atha tasyaivaM vadato bhikSoH paro gRhastho hastaM vA zItodakavikaTena vA 2 utkSAlya pradhAvya AhRtya dadyAta, tathAprakAreNa puraHkarmakeNa hastena vA 4 azanaM vA 4 aprAsukaM yAvanno pratigRhNIyAt / atha punarevaM jAnIyAt - no puraHkarmakeNa kintu kuto'pyanuSThAnAt tathAprakAreNa udakAi~Na galadvindunA sasnigdhena zItodakastimitena vA hastena vA 4 azanaM vA 4 aprAsukaM yAvat no prtigrhiiyaat| atha punarevaM jAnIyAt - no udakANa sasnigdhena zeSaM taccaiva hastena vA 4 azanaM vA 4 dIyamAnaM prAsukaM sarajaskaM iti na prtigRhnniiyaat| evaM sa hastAdiH Ardra: sasnigdhaH evaM mRttikA USaH / haritAlaH hiMgulakaM manaHzilA aMjanaM lavaNaH / / 1 / / geruko varNikA pItamRttikA seTikA saurASTrikA piSTam acchaTitatandulacUrNaH kukkusaH ukkuTTham ArdraparNacUrNam ityAdivastu-saMsRSTena hastAdinA dIyamAnaM na gRhNIyAt / atha punarevaM jAnIyAt - no asaMsRSTaH kintu tajjAtIyenA''hArAdinA saMsRSTaH, tathAprakAreNa saMsRSTena hastena vA 4 azanaM vA 4 prAsukaM yAvat pratigRhNIyAt / / 33 / / bhAcArAgasUtram 20
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiJca se bhikkU vA 2 se jaM puNa jANijjA piDhayaM vA bahurayaM vA jAva cAulapalaMba vA asaMjae bhikkhupaDiyAe cittamaMtAe silAe jAva sasaMtANAe kuTTisu vA kuTuMti vA kuTTissaMti vA upphaNiMsuvA 3 tahappagAraM pihayaM vA. apphAsuyaM nopaDigAhijjA / suutr34|| sabhikSuH vA 2 yatpunarjAnIyAt - pRthukaM zAlyAdilAjAn vA bahurajo vA yAvat zAlyAdipralambam ardhapakvazAlyAdikaNAdikaM vA asaMyataH gRhastho bhikSupratijJayA bhikSumuddizya cittavatyAM zilAyAM sabIjAyAM saharitAyAM sANDAyAM yAvat sasantAnAyAM koliyajAlopetAyAM kuTTitavanto vA kuTTanti vA kuTTiSyanti vA utphaNitavanto vAtAya dattavanto dadati dAsyanti vA 3 tathAprakAraM pRthukaM vA aprAsukaM no pratigRhNIyAt ||34 / / kica se bhikkhuvA ra jAva samANe se jaM. bilaM vA loNaM unmiyaM vA loNaM assaMjae jAva sasaMtANAe bhidisu3ruciMsuvA 3 vilaMvA loNaMunmiyaMvA loNaMaphAsuyaM nopaDigAhijjA suutr-35|| ___sabhikSurvA 2 yAvat san yatpunarjAnIyAt - bilaM khanivizeSotpannaM vA lavaNaM udbhida samudropakaNThekSArodakasamparkAt yadudbhidyate vA lavaNaM asaMyato yAvat sasantAnAyAMpUrvoktavizeSaNaviziSTAyAM zilAyAM abhaitsuH kaNikAkAraM kRtavantaH kurvanti kariSyanti 3 piSTavantozlakSNatarArthapiSTavantaH piMSanti pekSyanti vA 3 bilaM vA lavaNam udbhida vA lavaNam aprAsukaM no pratigRhNIyAt / / 35 / / api ca - se bhikkhU bA. se. asaNaMvA 4 agiNiNikkhitaMtahappagAraM asaNaMvA 4 aphAsuyaM no., kevalI vyA-AyANameyaM, assaMjae bhikSupaDiyAe ussiMcamANe vA nissiMcamANe vAAmajjamANe vApamajjamANevAoyAremANe vA ubbatamANevA agaNijIve hisijjA, aha bhikkhUNaM pubbovaTThA esa painnA esa heU esa kAraNe esuvaese jaM tahappagAraM asaNaM vA 4 agaNinikkhitaM aphAsuyaM no. pari eyaM jAva sAmaggiyaM / sUtra-36 / / piNDaSaNAyAM SaSThoddezakaH samApta: sa bhikSurvA yatpunarjAnIyAt - azanaM vA 4 agninikSiptaM jvAlAsambaddham tathAprakAraM azanaM vA 4 aprAsukaM yAvanno pratigRhNIyAt, kevalI brUyAt - AdAnametat karmAdAnametat, tathAhi - asaMyataH bhikSupratijJayA bhikSumuddizya agninikSiptamAhAram utsijana AkSipan vA niHsiJcana prakSipan AcArAgasUtram 21
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ vA AmArjayana sakRt zodhayan vA pramArjayana asakRt zodhayan vA avatArayan vA apavartayan vA agnijIvAn hiMsyAt / atha bhikSUNAM pUrvopadiSTA eSA pratijJA, eSa hetuH, etat kAraNam, ayam upadezaH, yat tathAprakAram azanaM vA 4 agninikSiptam aprAsukamiti no pratigRhNIyAt, etad bhikSoH sAmagryam ||36 / / prathamAdhyayanasya SaSTha uddezakaH samAptaH / / ___ atha piNDaiSaNA'dhyayane saptamoddezakaH atha saptamaH samArabhyate, ihAnantaroddezake saMyamavirAdhanA'bhihitA, iha tu saMyamAtmadAtRvirAdhanA, tayA ca virAdhanayA pravacanakutsetyetadatra pratipAdyata iti se bhikkhU vA 2 se jaM. asaNaM vA khaMsi rA thaMbhaMsi vA maMcaMsi vA mAlaMsi vA pAsAyaMsivAhammiyatalaMsivA annayaraMsivAtahappagAraMsi aMtalikkhajAyaMsi uvanikkhite siyAtahappagAraM mAloha asaNaMvA 4 aphAsayaM no., kevalI vyA-AyANameyaM assaMjae bhikkhupaTiyAe pIThaM vA phalagaMvA nisseNiMvA ubUhalaM vA AhaTTa ussaviya durUhijjA, se tattha durUhamANe payalijja vA pavavijja vA, se tattha payalamANe vA 2 hatthaM vA pAyaM vA bAhuM vA UrUMvA udaraM vAsIsaMvA annayaraM vA kAyaMsiiMviyajAtaM lUsijja vA pANANivA 4 abhihaNijja vA vittAsijja vAlesijja vA saMghasijja vA saMghaTTijjavA pariyAvijja vA kilAmijja vA ThANAo ThANaM saMkAmijja vA, taM tahappagAraM mAlohaDaM asaNaM vA 4 lAbhe saMteno pjigaahijjaa|se bhikkhUbA 2 jAva samANesejaM. asaNaM vA 4 kuTTiyAo vA kolejjAu vA assaMjae bhikkhupaDiyAe ukkujjiya avaujjiya ohariya AhaTTa valaijjA, tahappagAraM asaNaM vA 4 lAbhe saMte no paTigAhijjA / / suutr-37|| sa bhikSurvA 2 yatpunarjAnIyAt - azanaM vA 4 skandhe ardhaprAkAre vA stambhe vA maJcake vA mAle vA prAsAde vA harmyatale vA anyatarasmin vA tathAprakAre antarikSajAte UrdhvasthAne upanikSiptaM syAt, tathAprakAraM mAlApahRtam azanaM vA 4 aprAsukamiti no prtigRhnniiyaat| kevalI yAta - AdAnametat, asaMyato bhikSupratijJayA pIThaM vA phalakaM vA nizreNiM vA udUkhalaM vA AhRtya ucchritya UrdhvaM vyavasthApya Arohet, sa tatra Arohana pracaled vA prapated vA, sa tatra pracalan vA 2 hastaM vA pAdaM vA bAhuM vA UruM vA udaraM vA zIrSa vA anyataradvA kAye indriyajAtaM lUSayet virAdhayeda vA prANino vA 4 abhihanyAd vA vitrAsayed vA leSayet saMzleSaM vA kuryAda vA saMgharSayed vA saMghaTTeda vA paritApayed vA klAmayed vA sthAnAt sthAnaM saMkrAmayed vA, tad tathAprakAram azanaM vA 4 lAbhe sati no prtigRhnniiyaat| sa bhikSurvA 2 yAvat san yatpunarjAnIyAt - azanaM vA 4 koSThikAto vA kolejjAtaH adhovRttakhAtAkArAda mRnmayabhAjanAd vA asaMyato bhikSupratijJayA utkubjIbhUya apakubjIbhUya avahRtya tirazcIno bhUtvA AhRtya dadyAt, tathAprakAram azanaM vA 4 lAbhe sati no pratigRhNIyAt / / 37 / / AcArAGgasUtram 22
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhunA pRthivIkAyamadhikRtyAha - se bhikkhUvA ra sejaM. asaNaM vA 4 maTTiyolitaMtahappagAraM asaNaM vA 4 lAbhe saMte, no pddigaahijjaa| kevalI cuuyaa-aayaannme| assaMjae bhi. maTTiolitaM asaNaM vA. 4 unmiMdamANe pugvIkArya samAraMbhijjA, taha teuvAuvaNassaitasakAyaMsamAraMbhijjA, puNaravi ullipamANe pacchAkammaM karijjA, aha bhikkhUNaM pubbo. jaMtahappagAraM maTTiolitaM asaNaM vA 4 lAbhesaMte nopddigaahijjaa| se bhikkhUvAra jAvaseja puNa jANijjA asaNaMvA 4 puravikAyapaiTTiyaM tahappagAraM asaNaM vA 4 aphAsuyaMvA nopddigaahijjaa|se bhikkhU, jaM. asaNaM vA 4 AukAyapaiTTiyaM taha ceva, evaM agaNikAyapaiTThiyaM lAbhe kevalI., assaMja. bhi. agaNiM ussakkiya nissakkiya ohariya AhaTTa valaijjA, aha bhikkhUNaM. jAva no pachi ||suutr-38|| ___sabhikSurvA 2 yatpunarjAnIyAt - azanaM vA 4 mRttikAvaliptaM tathAprakAram azanaM vA 4 lAbhe sati no pratigRhNIyAt, kevalI brUyAt - karmAdAnametat - asaMyato bhikSupratijJayA mRttikAvaliptam azanaM vA 4 udbhindana pRthivIkArya samArabheta tathA tejovAyuvanaspatitatrasakAyaM samArabheta punarapi avalimpan pazcAtkarma kuryAt, atha bhikSuNAM pUrvopadiSTA eSA pratijJA eSa heturetatkAraNamayamupadezaH, yattathAprakAraM mRttikAvaliptaM azanaM vA 4 aprAsukamiti lAbhe sati no pratigRhNIyAt / sa bhikSurvA 2 yatpunarjAnIyAt - azanaM vA 4 evaM sacittapRthvIkAyapratiSThitamapkAyapratiSThitam evamagnikAyapratiSThitaM lAbhe sati na pratigRhNIyAt, kevalI brUyAt - AdAnametad yata asaMyato bhikSupratijJayA agnim avaSvaSTya prajvAlya niSvaSTya mandatAmApAdya apavRttya AhRtya dadyAt tathAprakAram azanaM vA 4 lAbhe sati no prtigRhnniiyaat| atha bhikSUNAM pUrvopadiSTA pratijJA ityAdi yAvatro pratigRhNIyAt / / 38 / / atha vAyukAyamadhikRtyAha - sebhikkhUvAra sejaM. asaNaM vA 4 acnusiNaM assaMjae bhi. suppeNa vA vihuyaNeNa vA tAliyaMTeNa vA pateNa vA sAhAe vA sAhAbhaMgeNa vA pihaNeNa vA piNahattheNa vA celeNa vAcelakaNNeNa vA hatyeNa vA muheNa vA phumijja vA vIijja vA se pubbAmeva AloijjAAusoti vA bhaiNitivA! mAetaM tumaM asaNaM vA 4 accusiNaM suppeNa vA jAva phumAhi bA vIyAhi vA, abhikaMkhasime vAuM emeva valayAhi, se sevaM vayaMtassa paro suppeNa vA jAva bIittA AhaTTa valaijjA tahappagAraM asaNaM vA 4 aphAsuyaM vA nopati ||suutr-30|| sabhikSurvA 2 yatpunarjAnIyAt - azanaM vA 4 atyuSNama asaMyato bhikSupratijJayA zItIkaraNArthaM sUrpaNa vA vIjanena mayUrapicchakRtavyajanena cA patreNa vA zAkhayA vA zAkhAbhaGgena pallavenetyarthaH vA barheNa - picchena vA barhahastena - picchakalApena vA celena - vastreNa vA celakarNena vA hastena vA mukhena AcArAgasUtram 23
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ vA phUtkuryAda vA vIjayed vA, sa pUrvameva Alokayeda dattopayogo bhavet tathAkurvANaM ca dRSTvA etaddeda - bho AyuSman! iti vA bhagini! iti vA etat tvam azanaM vA 4 atyuSNaM sUrpaNa kA yAvan mA phUtkuru vA vIjaya vA, abhikAGkSase mahyaM dAtum evameva dehi| atha sa evaM vadato bhikSoH paro gRhasthaH sUrpaNa vA yAvad vIjayitvA AhRtya dadyAt, tathAprakAram azanaM vA 4 aprAsukaM vA no pratigRhNIyAt ||39 / / piNDAdhikAra evaiSaNAdoSamadhikRtyAha - sebhikkhU vA.2 sejaM. asaNaMvA. 4 vaNassaikAyapaiTTiyaM tahappagAraM asaNaM vA 4 vaNa lAbhe saMte no pati / evaM tasakAevi ||suutr-40|| sa bhikSurvA 2 yatpunarjAnIyAt - azanaM vA 4 vanaspatikAyapratiSThitaM tathAprakAram azanaM vA 4 vanaspatikAyapratiSThitaM lAbhe sati no pratigRhNIyAt / evaM trasakAye'pi / evamanye'pyeSaNAdoSA yathAsambhavaM sUtreSvevAyojyAH / te cAmI zaGkitam 1 mrakSitam 2 nikSiptam 3 pihitam 4 saMhRtam 5 dAyakaH dAtA bAlavRddhAdyayogyaH 6 unmizram 7 apariNatam 8 liptaM 9 charditaM-parizATavad 10 iti ||40 / / sAmprataM pAnakAdhikAramuddizyAha - se bhikkhUvAra seja puNapANagajAyaM jANijjA, taMjahA- usseimaM vA 1 saMsadama vA 2 cAulodagaMvA 3 annayaraM vA tahappagAraM pANagajAyaM ahaNAdhoyaM aNaMvilaM abukkataM apariNayaM aviddhatthaM aphAsayaMjAva nopaDigAhijjA |ah puNaevaM jANijjAcirAdhoyaM aMbilaM bukkaMtaM pariNayaM viddhatthaM phAsurya paDigAhijjA 2 / se bhikkhU vA 2 se jaM puNa pANagajAyaM jANijjA, taMjahA- tilodagaMvA 4 tusovagaM vA 5 javodagaM 6 AyAmaM vA7 sovIraM vA 8 suddhaviyauMvA 9 annayaraM vA tahappagAraMvApANagajAyaM pubbAmeva AloijjAAusoti vA bhaiNiti! vA dAhisimeitto annayaraM pANagajAyaM?, se sevaM vayaMtassa paro baijjA-AusaMtosamaNA! tumaceveyaM pANagajAyaMpaDiggaheNa vA ussiMciyANaMuyatiyANaM giNhAhi, tahappagAraM pANagajAyaM sayaM kA gihijjA parovA se vijjA, phAsurya lAbhe saMte paDigAhijjA / / sUtra-41 / / sa bhikSurvA 2 yatpunaH pAnakajAtaM jAnIyAt, tadyathA-utsvedimaM piSTotsvedajArthamudakaM vA 1 saMsvedimaM tilokadakaM vA 2 tandulodakaM vA 3 anyataraM vA tathAprakAraM pAnakajAtaM adhunAdhautam anAmlam avyutkrAntam apariNatam avidhvastam aprAsukaM yAvan no pratigRhNIyAt / atha punarevaM jAnIyAt - ciradhautam AmlaM vyutkrAntaM pariNataM vidhvastaM prAsukaM prtigRhnniiyaat| sa bhikSurvA 2 yatpunaH pAnakajAtaM jAnIyAt, tadyathA-tilodakaM vA 4 tuSodakaM vA 5 yavodakaM vA 6 AcAmlam bhAcArAgasUtram 24
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ avasrAvaNaM avazyAnam7 sauvIraM kAJjikam - AranAlaM vA 8 zuddhavikaTaM prAsukamudakaM vA 9 anyadvA tathAprakAraM vA pAnakajAtaM pUrvameva Alokayet - tacca dRSTvA evaM brUyAt - bho AyuSman! iti vA bhagini! iti vA dAsyasi mahyaM etasmAd anyatarat pAnakajAtam? atha tasyaivaM vadato bhikSoH paro gRhastho vade AyuSman! zramaNa! tvamevaitat pAnakajAtaMpatadgraheNa vA utsiJcya apavRttya vA gRhANa, evamabhyanujJAto bhikSustathAprakAraM pAnakajAtaM svayaM vA gRhNIyAt paro vA tasmai dadyAta, prAsukamiti lAbhe sati pratigRhNIyAt / / 41 / / kiJca se bhikkhUbA.2 se jaMpuNapANagaMjANijjA- aNaMtarahiyAe puThavIe jAvasaMtANae khaTTara nikkhitaMsiyA, asaMjae bhikkhupagyiAe uvaulleNa vAsasiNiveNa vAsakasAeNa vAmateNa vAsIovageNa vA saMjoitAAhaTTa balahajjA, tahappagAraM pANagajAyaM aphAsuyaM., eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiya ||suutr-42|| ||pinnddssnnaayaaN saptamoddezakaH smaaptH|| sa bhikSurvA 2 yatpunaH pAnakaM jAnIyAda-anantarahitAyAm avyavahitAyAM pRthivyAM yAvat santAnake koliyajAlake vA'nyato bhAjanAd udRtya 2 nikSiptaM syAt, yadi vA asaMyato bhikSupratijJayA udakAi~Na galadvindunA vA sasnigdhena agaladvindunA vA sakaSAyeNa sacittapRthivyAdyavayavaguNThitena vA mAtreNa laghubhAjanena vA zItodakena vA saMyojya AhRtya dadyAttathAprakAraMpAnakajAtam aprAsukam iti no prtigRhnniiyaat| etat khalu sAmagryam ||42||prthmsy piNDaiSaNAdhyayanasya saptama uddezakaH samAptaH / / atha piNDaiSaNA'dhyayane'STamoddezakaH sAmpratamaSTamaH samArabhyate, ihAnantaroddezake pAnakavicAraH kRta ihApi tadgatameva vizeSamadhikRtyAha - se bhikkhU vA 2 se jaM puNa pANagajAyaM jANijjA, taMjahA-aMbapANagaM vA 10 aMbAugapANagaM vA 11 kaviTThapANa. 12 mAuliMgapA. 13 mudiyApA. 14 vAlimapA. 15 khajUrapA. 16 nAliyerapA. 17 karIrapA. 18 kolapA. 19 AmalapA. 20 ciMcApA. 21 annayaraM vA tahappagAraM pANagajAtaM saaTTiyaM sakaNuyaM savIyarga assaMjae bhikkhupaDiyAe chaneNa vA dUseNa vA bAlageNa vA AvIliyANa parivIliyANaparisAviyANa AhaTTa valaijjA tahappagAraM pANagajAyaM aphAlAbhesaMte nopaDigAhijjA / suutr-43|| sabhikSurvA 2 yatpunaH pAnakajAtaM jAnIyAt tadyathA - AmrapAnakaM vA 10 AmrAtakapAnakaM vA AcArAgasUtram 25
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 kapitthapAnakaM vA 12 mAtuliGgapAnakaM vA 13 mRdvIkApAnakaM drAkSApAnakaM vA 14 dADimapAnakaM vA 15 kharjUrapAnakaM vA 16 nAlikerapAnakaM vA 17 karIrapAnakaM vA 18 kolapAnakaM badarapAnakaM vA 19 AmalakapAnakaM vA 20 ciJcApAnakam ambilikApAnakaM vA 21 anyatarat vA tathAprakAraM pAnakajAtaM sAsthikaM sakaNukaM tvagAdyavayavena saha sabIjakaM asaMyataH bhikSupratijJayA chabbakena vaMzatvagniSpAditena vA dUSyeNa vastreNa vA vAlaniSpannena cAlanakena vA ApIDya paripIDya parisrAvya AhRtya dadyAt, tathAprakAraM pAnakajAtam aprAsukaM lAbhe sati no pratihNIyAt / te cAmI udgamadoSAH - AdhAkarma 1 uddezikam 2 pUtikarma 3 mizram 4 sthApanA 5 prAbhRtikA 6 prAduSkaraNam 7 krItam 8 sAdhvarthaM yadanyasmAducchinnakaM gRhyate tatprAmityaM 9 parivartitam 10 AhRtam 11 udbhinnam 12 mAlApahRtam 13 Acchedyam 14 anisRSTam 15 adhyavapUrakam 16 / / tadevamanyatamenApi doSeNa duSTaM na pratigRhNIyAt ||43|| punarapi bhaktapAnavizeSamadhikRtyAha - sebhikkhU bA. 2 AgaMtAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAbaIgihesu vA pariyAbasahesu vA annagaMdhANi vA pANagaMdhANi vA surabhigaMdhANi vA AghAya 2 se tattha AsAyapaDiyAe mucchie giddhe gaThie ajjhovavanne aho gaMdho 2 no gaMdhamAghAijjA / / sUtra - 44 / / sa bhikSurvA 2 AgantragAreSu pattanAd bahirgRheSu yatra pathikAdaya AgatyA''gatya tiSThanti vA ArAmAgAreSu vA gRhapatigRheSu vA paryAvasatheSu maTheSu vA annagandhAn vA pAnagandhAn vA AghrAya 2 sa tatra AsvAdapratijJayA mUrcchito gRddho grathitaH adhyupapannaH san 'aho ! gandha' ityevamAdaravAn san na gandhaM jighret / / 44 / / punarapyAhAramadhikRtyAha - se bhikkhU vA 2 se jaM. sAluyaM vA virAliyaM vA sAsavanAliyaM vA annayaraM vA tahappagAraM AmagaM asatthapariNayaM aphAsuyaM no paDigAhijjA 1 / se bhikkhU vA 2 jAba se jaM puNa jANijjA pippaliM vA pippalacuNNaM vA miriyaM vA miriyacuNNaM vA siMgaberaM vA siMgaberacuNNaM bA annayaraM vA tahappagAraM vA AmagaM vA asatthapariNayaM aphAsuyaM no paDigAhijjA 2 / se bhikkhU vA jAva se jaM puNa palaMbajAyaM jANijjA, taMjahA - aMbapalaMbaM vA aMbADagapalaMbe bA tAlapalaMbaM vA jhijjhiripalaMbaM vA surahipalaMbaM vA sallaipalaMbaM vA annayaraM tahappagAraM palaMbajAye AmagaM asatthapariNayaM aphAsuyaM no paDigAhijjA 3 / se bhikkhU vA 2 jAba se jaM puNa pabAlajAyaM jANijjA, taMjahA- AsoTTupavAlaM vA niggohapavAlaM vA piluMkhupavAlaM vA. nipUrapavAlaM vA sallaipavAlaM vA annayaraM vA tahappagAraM pavAlajAyaM AmagaM asatthapariNayaM aphAsuyaM jAva no paDigAhijjA 4 / se bhikkhU vA jAva se jaM puNa sarajuyajAyaM jANijjA, AcArAGgasUtram 26
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ taMjahA- sarajuyaM vA (aMbasarajuyaM vA aMbADagasarajuyaM vA ) kaviTThasarajuyaM vA dADimasarajuyaM vA billasarajuyaM vA annayaraM vA tahappagAraM sarajuyajAyaM AmagaM asatthapariNayaM aphAsuyaM jAva no pajigAhijjA 5 / se bhikkhU vA jAva se jaM puNa maMthujAyaM jANijjA, taMjahAuMbaramaMthuM vA naggohamaMthuM vA piluMkhumaMthuM vA AsotthamaMthuM vA annayaraM vA tahappagAraM vA maMthujAyaM AmayaM durukkaM sANubIyaM aphAsuyaM jAva no paDigAhijjA 6 / |suutr-45|| - sa bhikSurvA 2 yatpunarjAnIyAt - zAlUkaM jalajaH kando vA virAlikAM sthalajaH kando vA sarSapanAlikAM vA anyatarad vA tathAprakAram Amam azastropahatam azastrapariNatam aprAsukamiti no pratigRhNIyAd, ityagre'pi yojanIyam / sa bhikSurvA 2 yatpunarjAnIyAt pippalIM vA pippalIcUrNaM vA maricaM vA maricacUrNaM vA zrRGgaberaM vA zrRGgaberacUrNaM vA anyataradvA tathAprakAram AmaM vA azastrapariNataM / bhikSurvA 2 yat punaH pralambajAtaM phalasAmAnyaM jAnIyAt, tadyathA AmrapralambaM vA AmrAtakapralambaM vA tAlapralambaM vA jhijjhirIpralambaM palAzamUlaM vA surabhipralambaM zataduH vRkSavizeSaH tatphalaM vA sallakIpralambaM vA anyataradvA tathAprakAraM pralambajAtam Amam azastrapariNataM / sa bhikSurvA 2 yatpunaH pravAlajAtaM navAGkuraM jAnIyAt, tadyathA - azvatthapravAlaM vA nyagrodhapravAlaM vA pipparIpravAlaM vA nipUrapravAlaM nandIvRkSapravAlaM vA sallakIpravAlaM vA anyataradvA tathAprakAraM pravAlajAtam Amam azastrapariNatam / sa bhikSurvA 2 yatpunaH zalATujAtam asthirahitaM komalaphalaM jAnIyAt, tadyathA - zalATukaM vA kapitthazalATukaM vA dADimazalATukaM vA billazalATukaM vA anyataradvA tathAprakAraM zalATujAtam Amam azastrapariNatam / sa bhikSurvA 2 yatpunazcUrNajAtaM jAnIyAt, tadyathA- udumbaracUrNaM vA nyagrodhacUrNaM vA pipparIcUrNa vA azvatthacUrNaM vA anyataradvA tathAprakAraM cUrNajAtam Amam ISatpiSTaM sAnubIjaM avidhvastayonibIjam aprAsukamiti no pratigRhNIyAt ||45 / / kiJca - sebhikkhU bA. se jaM puNa. AmaDAgaM vA pUipinnAgaM vA mahaM vA majjaM vA sappiM bA kholaMbA purANagaM vA ittha pANA aNuppasUyAiM jAyAiM saMbuDDhAI abbukkaMtAiM apariNayA ittha pANA avidvatthA no paDigAhijjA / |suutr - 46 / / sa bhikSurvA 2 yatpunarevaM jAnIyAt - AmaDAgaM patrAkArazAkaM vA pUtipiNyAkaM kuthitakhalaM vA madhu vA madyaM vA sarpirvA kholaM madyA'dhaH kardamaM vA purANakaM vA eteSu prANinaH anuprasUtA jAtAH saMvRddhA avyutkrAntA apariNatA eteSu prANinaH avidhvastA iti no pratigRhNIyAt ||46 || api ca - se bhikkhU vA. se jaM. ucchumeragaM vA aMkakarelugaM vA kaserugaM vA siMghADagaM vA pUhaAlugaM vA annayaraM vA / se bhikkhU vA. 2 se jaM uppalaM vA uppalanAlaM vA bhisaM vA AcArAGgasUtram 27
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhisamuNAlaM vA pukkhalaM vA pukkhalavibhaMgaM vA annayaraM vA tahappagAraM / / sUtra- 47 / / bhikSurvA yatpunarjAnIyAt ikSumerakaM tvagrahitekSugaNDikA vA aMkakarellukaM vanaspativizeSAn jalajAn vA kazerukaM jalakandavizeSaM vA zrRGgATakaM vA pUtiAlukaM vanaspativizeSaM vA anyataradvA tathAprakAraM yAvan no pratigRhNIyAt / sa bhikSurvA 2 yatpunarjAnIyAt - utpalaM vA utpalanAlaM vA bisaM vA bisamRNAlaM vA pokkhalaM padmakesaraM vA pokkhalavibhaMgaM padmakandaM vA anyataradvA tathAprakAram Am azastrapariNataM yAvan no pratigRhNIyAt ||47 / / anyacca - se bhikkhU vA 2 se jaM pu. aggabIyANi vA mUlabIyANi vA khaMdhanIyANi vA poravI. vA aggajAyANi vA mUlajA. vA khaMdhajA. vA porajA. vA nannattha takkalimatthaeNa vA takkalisIseNa vA nAliyeramatthaeNa vA khajjUrimatthaeNa vA tAlama. annayaraM vA taha. / sebhikkhU vA 2 se jaM. ucchraM vA kANagaM vA aMgAriyaM vA saMmissaM vigavUmiyaM bettaggaM bA kaMdalIUsugaM annayaraM vA tahappagA / se bhikkhU vA 2 se jaM. lasuNaM vA lasuNapattaM bA lasuNanAlaM vA lasuNakaMvaM vA la. coyagaM vA annayaraM vA / se bhikkhU vA se jaM. acchiyaM vA kuMbhipakkaM tiMbugaM vA velugaM vA kAsavanAliyaM vA annayaraM vA tahappagAraM AmaM asatthapa0 / se bhikkhU vA 2 jAva se jaM kaNaM vA kaNakuMDagaM vA kaNapUyiyaM vA cAulaM vA cAulapiTTaM bA tilaM vA tilapi vA tilapappaDagaM vA annayaraM vA tahappagAraM AmaM asatthapa. lAbhe saMte no pa., evaM khalu tassa bhikkhussa sAmaggiyaM / / sUtra- 48 / / sa bhikSurvA 2 yatpunarjAnIyAt - agrabIjAni vA mUlabIjAni vA skandhabIjAni vA parvabIjAni vA agrajAtAni vA mUlajAtAni vA skandhajAtAni vA parvajAtAni vA nAnyatra kandalImastakaM tanmadhyavarttI garbhastaM vA kandalIzIrSaM kandalIstabakaM vA nAlikeramastakaM vA kharjUrImastakaM vA tAlamastakaM vA anyataradvA tathAprakAram Amam azastrapariNataM yAvan no pratigRhNIyAt / athavA kandalyAdimastakena sadRzamanyad yacchinnAnanantarameva dhvaMsamupayAti tattathAprakAramanyadAmam azastrapariNataM na pratigRhNIyAt / sa bhikSuryatpunarevaM jAnIyAt, tadyathA - ikSu vA kANakaM vyAdhivizeSAt sacchidraM vA aMgAritam aMgAra iva vivarNaMstaM vA sammizraM sphuTitatvak vRkadUmiyaM vRkaiH zrRgAlairvA ISadbhakSitaM vetrAgraM vA kandalIUsuyaM kandalImadhyaM vA anyataradvA tathAprakAram / sa bhikSurvA yatpunarevaM jAnIyAt, tadyathA- lazunaM vA lazunapatraM vA lazunanAlaM vA lazunakandaM vA lazunacoyagaM vA kozikAkArA bAhyatvak yAvat sArdrA tAvatsacittA bhavati anyataradvA tathAprakAram / sa bhikSuryatpunarevaM jAnIyAt, tadyathA-acchiyaM vRkSavizeSaphalaM vA kumbhIpakvaM TembaruyaM vA bilvaM vA zrIparNIphalaM vA anyataradvA tathAprakAram Amam azastrapariNataM yAvat no prati. / sa bhikSuryatpunarevaM jAnIyAt, tadyathA-kaNikA vA kaNikAkuNDaM vA kaNikAbhirmizrAH kukkusAstatra nAbhiH saMbhAvyate, kaNikApUpalikAM vA mandapakvAdau nAbhiH saMbhAvyate, zAliM vA zAlipiSTaM vA tilaM vA tilapiSTaM vA tilaparpaTakaM vA anyataradvA tathAprakAram Amam azastrapariNataM lAbhe sati AcArAGgasUtram 28
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ no pratigRhNIyAt, evaM khalu tasya bhikSoH sAmagryam / / 48 / / / / prathamasyAdhyayanasyASTamoddezakaH samAptaH / / atha piNDaiSaNA'dhyayane navamoddezaka: ... sAmprataM navama Arabhyate, ihApi prakArAntareNa aneSaNIyapiNDaparihAra evAbhidhIyate - iha khalu pAINaMvA 4 saMtegaiyA saDA bhavaMti, gAhAvaIvAjAva kammakarIvA, tesiM caNaM evaM butapubbaM bhavai-jeime bhavaMti samaNA bhagavaMtA sIlavaMto vayavaMtoguNavaMto saMjayA saMbuga vaMbhayArI uvarayA mehuNAo dhammAo, no khalu eesiM kappaha AhAkammie asaNe vA 4 bhuttae vA pAyae vaa| sejaM puNa imaM amheM appANo aTThAe niTTiyaM taM asaNaM 4 savvameyaM samaNANaM nisirAmo, aviyAiM vayaMpacchAappaNo aTTAe asaNaM vA 4 cehssaamo| eyappagAraM nigghosaM succA nisamma tahappagAraM asaNaM vA 4 aphAsuyaM ||suutr-49|| iha khalu prAcyA pUrvasyAM dizi vA 4 santi puruSAsteSu eke zrAddhA bhavanti, gRhapatirvA yAvat karmakarI vA, teSAM ca evam uktapUrvaM bhavati - ye ime bhavanti zramaNA bhagavantaH zIlavanto guNavanto vratavantaH saMyatAH saMvRtA brahmacAriNaH, uparatA maithunAddharmAt, nokhalu eteSAM kalpate AdhAkarmikam azanaM vA 4 bhoktuM vA pAtuM vA, ato yatpunaretad asmAkam AtmArthaM niSThitaM siddham tad azanaM vA 4 sarvam etebhyaH zramaNebhyo nisRjAmaH prayacchAmaH api ca vayaM pazcAd AtmArtham azanaM vA 4 cetayiSyAmaH nivartayiSyAmo etatprakAraM nirghoSaM zrutvA nizamya kutazcid jJAtvA tathAprakAram azanaM vA 4 pazcAtkarmabhayAd aprAsukam aneSaNIyaM yAvan no pratigRhNIyAt / / 49 / / kica se bhikkhUvA. vasamANevA gAmANugAmaMvA dUjjamANesejaM. gAmavA jAva rAyahANiM vAimaMsikhalugAmaMsi vArAyahANiMsivAsaMtegaiyassa bhikkhussapuresaMthuyAvA pacchAsaMzuyA vA parivasaMti, taMjahA-gAhAvaI vAjAva kamma. tahappagArAiMkulAiMnopuvAmeva bhattAe vA. nikkhamijja vA pavisejja vA 1, kevalI vUyA AyANameya, purA pehAe tassa paro aTThAe asaNaMvA 4 uvakarijja vA uvakkhauijjavA, aha bhikkhUNaMpubovaiTThA 4 janotahappagArAiM kulAI pubbAmeva bhattAe vA pANAe vA pavisijja vA nikkhamijja vA 2 se tamAyAya egaMtamavakkamijjA 2 aNAvAyamasaMloe ciTThijjA, se tattha kAleNaM aNupavisijjA 2 tatthiyareyarehiM kulehiMsAmudANiyaM esiyaM vesiyaM piMuvAyaM esittA AhAraM AhArijjA, siyA se parokAleNa aNupaviTThassa AhAkammiyaM asaNaMvA uvakarijja vA uvakkhauijja vAtaMgaio tusiNIo uvehejjA, AhAmeva paccAikkhissAmi, mAiTThANaM saMphAse, no evaM karijjA 3 / se pubbAmeva AloijjA - Ausotti vA bhaiNittivA! no khalu me kappar3a AcArAgasUtram 29
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ AhAkammiyaM asaNaM vA 4 bhuttae vA pAyae vA mA uvakarehi, mA uvakkhaDehi, se sevaM vayaMtassa paro AhAkammiyaM asaNaM vA 4 uvakkhaDAvittA AhaTTa valaijjA tahappagAraM asaNaM vA aphAsuyaM ||suutr-50|| .... sa bhikSurvA 2 vasana vA grAmAnugrAmaM dravana viharan vA sayat punarevaM jAnIyAt - grAmaM vA yAvad rAjadhAnI vA'tra khalu grAme vA rAjadhAnyAM vA santi kasyacid bhikSoH puraHsaMstutA mAtApitRsambandhino vA pazcAtsaMstutA zvasuraprabhRtayo vA parivasanti, tadyathA-gRhapatirvA yAvat karmakarI vA tathAprakArANi kulAni no pUrvameva bhaktArthaM vA pAnArthaM vA niSkrAmeda vA pravizeda vA 2, kevalI brUyAt - AdAnametat, pUrva prekSya tasya - bhikSoH kRte para:-gRhastha: bhikSoH azanaM vA 4 upakuryAda upakaraNajAtaM Dhaukayeda vA upaskuryAdvA pacedvA, atha taM vyatikaraM jJAtvA bhikSUNAM pUrvopadiSTA pratijJA 4 ityAdi, yanno tathAprakArANi kulAni pUrvameva bhaktArthaM vA pAnArthaM vA pravizedvA niSkrAmedvA 2, satamAdAya etada jJAtvA ekAntamapakrAmayed apakramya ca anApAtAsaMloke tiSThet, sa tatra kAlena anupravizeda, anupravizya ca tatra itaretarebhyaH svajanarahitebhyaH kulebhyaH sAmudAnikaM bhaikSam eSaNIyaM vaiSikaM piNDapAtam anviSya AhAram AhArayeda, syAt sa paraH-gRhasthaH kAlenA'nupraviSTasyA'pi bhikSoH kRte AdhAkarmikam azanaM vA upakuryAd vA upaskuryAdvA tacca kazcit sAdhuH tRSNIkaH mUka utprekSeta, kimarthamityAha - AhRtameva pratyAkhyAsyAmi niSedhiSmAmIti evaM sa bhikSurmAtRsthAnaM mAyAM saMspRzeda, naivaM kuryAt sa pUrvameva Alokayet! dRSTvA cAhAraM saMskriyamANameva vadet-yathA bho AyuSman! iti vA bhagini! iti vA no khalu me kalpate AdhAkarmikam azanaM vA 4 bhoktuM vA pAtuM vA, mA upakuru, mA upaskuru paca, atha tasya bhikSorevaM vadataH paro-gRhastha AdhAkarmikam azanaM vA 4 upaskArya paktvA AhRtya dadyAt, tathAprakAram azanaM vA 4 aprAsukam aneSaNIyaM yAvanno prtigRhnniiyaat| udgamAdidoSA adhastAt pradarzitA eva / utpAdanAdidoSAzcAmI - (1) dhAtrIpiNDaH (2) dUtIpiNDaH (3) nimittapiNDaH (4) AjIvikApiNDaH (5) vanIpakapiNDaH (6) cikitsApiNDaH (7) krodha-(8) mAna (9) mAyA - (10) lobhapiNDaH (11) pUrva-pazcAt saMstavapiNDaH (12) vidyApiNDaH (13) mantrapiNDaH (14) cUrNapiNDaH (15) yogapiNDaH (16) mUlapiNDaH / grAsaiSaNAdoSAzcAmI - (1) saMyojanAdoSaH (2) pramANadoSaH (3) aGgAradoSaH (4) - dhUmradoSaH (5) kAraNadoSaH evaM doSarahitaH sannAhAramAhArayediti / / 50 / / kiJca - sebhikkhU vA. se jaM. maMsaMvA macchaMvA bhajjijjamANaM pehAe tillapUyaM vA AesAe uvakkhajijjamANaM pehAe no khalu 2 uvasaMkamittu obhAsijjA, nannattha gilANaNIsAe suutr-51|| sa bhikSurvA yadi punarevaM jAnIyAt tadyathA - mAMsaM vA matsyaM vA bhRjyamAnaM prekSya tailA'pUpaM vA AdezArthaM prAghUrNakArthaM upaskriyamANaM prekSya no zIghraM 2 upasaMkramya avabhASeta yAceta, anyatra AcArAgasUtram
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ glAnAdinizrAyAH glAnAdikArya vinA na yAceteti ||51 / / api ca - se bhikkhUvA 2 annayaraM bhoyaNajAyaMpaDigAhitA sunniM sunbhibhuccA dunniM 2 pariTThaveda, mAiTThANaM saMphAse, no evaM krijjaa| sunniM vA dunbhiM vA sabbaM bhuMjijjA, no kiMcivi paridRvijjA / suutr-52|| sa bhikSurvA 2 anyatarad bhojanajAtaM pratigRhya surabhi surabhi bhuktvA durgandhaM 2 pariSThApayet, mAtRsthAnaM mAyAM caivaM saMspRzeda, naivaM kuryAt / surabhi vA durgandhaM vA sarvaM bhuJjIta, na kiJcit pariSThApayet tyajediti / / 52 / / anyacca - se bhikkhU vA 2 annayaraM pANagajAyaM paDigAhittA puSpha 2 AviittA kasAyaM 2 pariTTavei, mAiTThANaM saMphAse, no evaM karijjA, purpha puppheDa vA kasAyaM kasAi vA sabvameyaM bhuMjijjA, no kiMcivipari0 ||suutr-53|| sabhikSurvA 2 anyatarat pAnakajAtaMpratigRhya puSpaM varNagandhopetaM 2 ApIya kaSAyaM varNagandharahitaM 2 pariSThApayet, mAtRsthAnaM saMspRzeda, naivaM kuryAt tadyathA-puSpaM prApya puSpayati Anandayati vA tathA kaSAyaM prApya kaSAyI bhavati vA naivaM kuryAt kintu sarvametad bhuJjIta, nokiJcit pariSThApayet / / 53 / / sebhikkhUvA ra bahupariyAvannaM bhoyaNajAyaM paDigAhitA bahavesAhammiyA tattha vasaMti saMbhoiyAsamaNunnA aparihAriyA adUragayA, tesiM aNAloiyaaNAmaMtiya pariTThavei, mAiTThANaM saMphAse, noevaM krejjaa| setamAyAe tatthagacchijjA 2 sepuvAmeva AloijjA-AusaMto samaNA!ime me asaNevA pANe vA 4 bahupariyAvanne tNbhuNjhnnN| se sevaM vayaMtaM parovaijjAAusaMto samaNA! AhArameyaM asaNaM vA 4 jAvaiyaM 2 sarada tAvaiyaM 2 bhukkhAmo vA pAhAmo vAsabameyaM parisaha sabameyaM bhukkhAmo vA pAhAmo vA ||suutr-54||| sa bhikSurvA 2 bahuparyApannaM bahulabdhaM bhojanajAtaM pratigRhya bhoktumasamarthaH san ye bahavaH sAdharmikAstatra vasanti sAmbhogikAH samanojJA aparihArikA adUragatAsteSAmanAlokayya anApRcchya anAmantrayya pariSaThApayet tadA pramAditayA mAtRsthAnaM saMspRzeda, naivaM kuryAt / sa tadadhikamAdAya tatra gacched gatvA ca Alokayed drshyet| evaM ca brUyAt - bho AyuSman zramaNa! etanmama azanaM vA pAnaM vA 4 bahuparyApannam, nAhaM bhoktumalamatastvaM bhuva, atha tasyaivaM vadataH paro brUyAt - AyuSman zramaNa! AhAro'yam-azanaM vA 4 yAvat sarati calati tAvad bhokSyAmahe vA pAsyAmo vA, sarvametat parizaTati upayujyate tadA sarvametad bhokSyAmahe vA pAsyAmo vA / / 54|| apica AcArAgasUtram 31
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ se bhikkhUvAra sejaM. asaNaM vA 4 paraMsamudissa bahiyA nIhaDaMparehiM asamaNunAyaM aNisiTuM aphA. jAva nopaDigAhijjA, jaMparehiMsamaNuNNAyaM sammaNisiTuMphAsayaMjAva paDigAhijjA, evaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhuNIe vA sAmaggiyaMjAva sayAjaejjAsi timi ||suutr-55|| piNDaSaNAyAM navam uddezakaH samAptaH / / ___ sabhikSurvA 2 yat punarevaMbhUtam AhArajAtaM jAnIyAt, tadyathA-azanaM vA 4 paraM cArabhaTAdikaM samuddizya bahirnihRtaM yat paraiH asamanujJAtam anisRSTam adattam tad aprAsukaM yAvanno pratigRhNIyAt, yat paraiH samanujJAtaM samyaga nisRSTaM tat prAsukaM yAvat pratigRhNIyAt, evaM khalu tasya bhikSobhikSuNyA vA sAmagryam yAvat sadA yatanAM kuryAditi bravImi ||55 / / / / piNDaiSaNAyAM navamoddezakaH parisamAptaH / / / / atha piNDaiSaNAyAM vazamoddezakaH / / sAmprataM dazama Arabhyate, ihAnantaraM piNDagrahaNavidhiH pratipAditaH, iha tu sAdhAraNAdipiNDAvAptau vasatau gatena sAdhunA yadvidheyaM taddarzayitumAha - se egaio sAhAraNaM vA piMuvAyaM parigAhitA te sAhammie aNApucchitA jassa jassaicchA tassa tassakhalukhaddhaM balai, mAiTThANasaMphAse, noevaM krijjaa|setmaayaay tattha gacchijjA 2 evaM vahajjA - AusaMto samaNA! saMti mama puresaMthuyA vA pacchA. taMjahA-Ayarie vA 1 uvajjhAe vA 2 pavittI vA 3 there vA 4 gaNI vA 5 gaNahare vA 6 gaNAvaccheyae vA 7 aviyAI eesiM khalu khalu vAhAmi, seNevaM vayaM paro vaijjA-kAmaM khalu Auso! ahApajjataM nisirAhi, jAvaiyaM 2 paro badaha tAvaiyaM 2 nisirijjA, sabamevaM paro vayaha sabameyaM nisirijjA ||suutr-56|| sa ekataraH-kazcit sAdhAraNaM vA piNDapAtaM pratigRhya tAn sAdharmikAnanApRcchya yasmai yasmai icchati tasmai tasmai prabhUtaM prabhUtaM prayacchati, tadA mAtRsthAnaM saMspRzeda, naivaM kuryAt / asAdhAraNapiNDAvAptAvapi yadvidheyaM taddarzayati- satamAdAya tatra AcAryAyantike gacchet, gatvA caivaM vadet - AyuSmana zramaNa! santi mama puraHsaMstutA vA pazcAtsaMstutA vA tadyathA AcAryo vA upAdhyAyo vA pravartako vA sthaviro vA gaNI vA gaNadharo vA gaNAvacchedako vA ityevaM etebhyo yuSmadanujJayA prabhRtaM prabhRtaM dAsyAmi, atha evaM vadataH paraH AcAryAdirvadet - kAmaM khalu AyuSman! yathAparyAptaM nisRja, yAvanmAtraM paro vadet tAvanmAtraM nisRjet, yadi sarvameva paro vadati sarvameva vA nisRjet / / 56 / / kiJcase egaio maNunnaM bhoyaNajAyaM paTigAhitA paMteNa bhoyaNeNa palicchAei, mA meyaM AcArAgasUtram 32
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAiyaM saMtaM vaTTaNa sayamAie Ayarie vA jAva gaNAvacchee vA, no khalu me kassai kiMci vAyavvaM siyA, mAiTThANaMsaMphAse, no evaM krijjaa|setmaayaae tattha gacchijjA 2 puvAmeva uttANae hatthe (paDiggaha) kaTTamaMkhaluimaMkhalu ti AloijjA, no kiMcivi nniguuhijjaa| se egio annayara bhoyaNajAyaM paDigAhitA bhadayaM 2 bhuccA vivannaM virasamAharaha, mAi. no evaM suutr-57|| sa ekAkI manojJaM bhojanajAtaM pratigRhya prAntena - tucchena bhojanena paricchAdayet, yathA mA mamaitad darzitaM sad dRSTvA svayamAdadIta AcAryo vA yAvad gaNAvacchedo vA, na khalu me kasmaicit kiJcida dAtavyaM syAt, evaM mAtRsthAnaM saMspRzeda, naivaM kuryaat| sa tamAdAya tatra AcAryAdyantike gacched gatvA ca pUrvameva uttAnake haste patadgrahaM kRtvA idaM khalu amukam, idaM khalu amukam, iti Alokayeda darzayet, naiva kiJcida niguuhyet| sa ekAkI anyatarad bhojanajAtaM pratigRhya bhadrakaM bhadrakaM bhuktvA vivarNa virasaM upAzraye Aharati Anayati evaM mAtRsthAnaM saMspRzeda, naivaM kuryAt / / 57 / / __ se bhikkhU vA. se jaM. aMtarucyUyaM vA ucchugaMDiyaM vA ucchucoyagaM vA umeragaM vA ucchusAlagaM vA ucchuDAlagaM vA siMbaliM vA siMbalithAlagaM vA assiM khalu paDiggahiyaMsi appe bhoyaNajAe bahuujjhiyadhammie tahappagAraM aMtarucyaM vA. aphaa.| sebhikkhU vA 2 se jaM. bahuaTTiyaM vA maMsaM vA macchaM vA bahukaMTayaM assiM khalu. tahappagAraM bahuaTThiyaM vA maMsaM. lAbhe saMte. / se bhikkhU vA. siyANaM paro bahuaTTieNa maMseNa vA bahukaMTaeNa maccheNa vA uvanimaMtijjA - AusaMto samaNA! abhikakhasi banuaTThiyaM maMsaM bahukaMTa macchaM vA paggiAhittae?, eyapagAraM nigyosaMsuccA nisamma se pubbAmeva AloijjA-AusotivA 2 nokhalu me kappai bahu paDigA., abhikaMkhasimevAuMjAvaiyaMtAvaiyaM puggalaM valayAhi, mAya aTThiyAI, se sevaM vayaMtassa paro abhihaTTa aMtopajiggahagaMsi ba. paribhAittA nihaTTa balaijjA, tahappagAraMpaDiggahaM parahatthaMsi vAparapAyaMsi vA aphAsuyaM nopddiggaahijjaa| se Ahacca-parigAhie siyA taM nohitti bahajjA, no aNihittA vahajjA, se tamAyAya egaMtamavakkamijjA 2 ahe ArAmaMsi vA ahe uvassayaMsi vA appaMDe jAva saMtANae maMsagaM macchagaMbhuccA aTThiyAI kaMTae gahAya se tamAyAya egaMtamavakkamijjA 2 ahe jhAmathaMDilasi vAjAva pamajjiyapamajjiya paradRvijjA / suutr-58|| sa bhikSurvA yat punarevaM jAnIyAt, tadyathA-antarikSuram ikSuparvamadhyaM vA ikSugaNDikAM vA ikSucchodikAM pIlitekSucchodikAM vA ikSumerukama ikSoragraM vA ikSusAlagama ikSudIrghazAkhAM vA ikSuDAlagam ikSuzAkhaikadezaM vA zimbaliM phaliM vA ziMbalisthAlakaM phalInAM pAkaM vA asmin khalu pratigRhIte alpaM bhojanajAtaM bahu-ujjhanadharmakam iti matvA tathAprakAram antarikSukaM vA aprAsukaM yAvan no prtigRhnniiyaat| sa bhikSurvA yat sadvaidyopadezAt kvacillUtAdyupazamanArthaM bAhyaparibhogAya bahvasthikaM AcArAgasUtram 33
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMsaM vA matsyaM vA bahukaNTakaM tathAprakAraM bahvasthikaM vA mAMsaM lAbhe sati yAvan no pratigRhNIyAt / sa bhikSurvA punarevaM jAnIyAt tadyathA- syAt paro bahvasthikena mAMsena vA bahukaNTakena matsyena vA upanimantrayet tathAhi - AyuSman ! zramaNa ! abhikAGkSase bahvasthikaM mAMsaM vA bahukaNTakaM matsyaM vA pratigRhItum ? etatprakAraM nirghoSaM zrutvA nizamya sa pUrvameva Alokayed, dRSTvA caivaM vadet- AyuSman ! iti vA 2 na khalu me kalpate bahu. pratigRhItuM, abhikAGkSase mahyaM dAtuM yAvat tAvat pudgalaM dehi, mA ca asthikAni, atha tasyaivaM vadataH paraH pravizya antaHpatadgrahaM kASThacchavbakAdau bahu, paribhAjya nihRtya pRthak kRtvA dadyAt, tathAprakAraM patadgrahaM parahaste vA parapAtre vA aprAsukaM no pratigRhNIyAt / atha kadAcit pratigRhItaM syAt taM nidhAya vrajet, na anidhAya vrajet / sa tamAdAya ekAntam apakrAmyet, apakramya ca atha ArAme vA atha upAzraye vA alpANDe yAvad alpasantAnake mAMsakaM matsyakaM bAhyaparibhogena bhuktvA asthikAni kaNTakAn ca gRhItvA atha taM pariSThApyavizeSamAdAya ekAntam apakrAmyet, apakramya ca atha dhyAmasthaNDile vA yAvat pramRjya pramRjya pariSThApayet / / 58 / kiJca - se bhikkhU, siyA se paro abhihaTTu aMto pariggahe bilaM bA loNaM unmiyaM vA loNaM paribhAittA nIhaTTu valaijjA, tahappagAraM paDiggahaM parahatthaMsi vA 2 aphAsuyaM no paDi. 1 | se Ahacca paDigahie siyA taM ca nAidUragae jANijjA se tamAyAe tattha gacchijjA 2 pubbAmeva AloijjA Ausotti vA 2 imaM kiM te jANayA vinnaM uyAhu ajANayA?, seya bhaNijjA - no khalu me jANayA vinnaM, ajANayA vinnaM kAmaM khalu Auso ! iyANiM nisirAmi, taM bhuMjaha vA NaM paribhAeha vA NaM, taM parehiM samaNunnAyaM samaNusaTTaM tao saMjayAmeba bhuMjijja vApIijjA vA 3 | jaMca no saMcAei bhottae vA pAyae vA sAhammiyA tattha vasaMti saMbhoiyA samaNunnA aparihAriyA adUragayA, tesiM aNuppayAyavvaM siyA, no jatya sAhammiyA jaheba bahupariyAvannaM kIrai taheba kAyavvaM siyA, evaM khalu / |suutr- 59 / / piNDaiSaNAyAM dazamoddezakaH samAptaH sa bhikSurvA 2 gRhAdau praviSTaH, tasya ca syAt atha glAnAdyarthaM khaNDAdiyAcane sati paraH gRhasthaH abhihRtya antaHpravizya antaH patadgRhaM kASThacchabbakAdau biDaM vA lavaNaM udbhidvA lavaNaM paribhAjya nihRtya aMzaM gRhItvA dadyAt, tathAprakAraM patadgrahaM parahaste vA parapAtre vA aprAsukaM no pratigRhNIyAt, atha kadAcit pratigRhItaM syAt, taM ca dAtAraM nAtidUragataM jAnIyAt tadA sa tad lavaNAdikaM AdAya tatra gacched gatvA ca pUrvameva Alokayed - darzayed brUyAcca AyuSman ! vA 2 idaM kiM tvayA jAnatA dattam utAjAnatA ? sa ca bhaNet - na khalu mayA jAnatA dattaM, kAmaM khalu AyuSman ! idAnIM nisRjAmi, tvaM bhuGkSvam vA paribhAjayata vA''rSatvAd vacanavyatyayaH, tad evaM paraiH samanujJAtaM samanusRSTaM satprAsukaM AcArAGgasUtram 34
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAraNavazAdaprAsukaM vA tataH saMyata rAgadveSAkaraNena eva bhuJjIta vA pibedvA / atraitatsUtrAjJaiva pramANamiti / yacca na zaknoti bhoktuM vA pAtuM vA sAdharmikAstatra vasanti sAMbhogikAH samanojJA aparihArikA adUragatAH, tebhyo'nupradAtavyaM syAt, no yatra sAdharmikAstatra yathaiva bahuparyApannaM kriyate tathaiva kartavyaM syAt, evaM khalu bhikSoH sAmagryamiti / / 59 / / / / prathamasya dazamoddezakaH samAptaH / / / / atha piNDaiSaNAyAM ekAdazamoddezakaH / / adhunaikAdazaH samArabhyate, ihAnantaroddezake labdhasya piNDasya vidhiruktaH, tadihApi vizeSataH sa evocyate - bhikkhAgA nAmege evamAhaMsu - samANe vA basamANe vA gAmANugAmaM vA dUijjamANe maNunnaM bhoyaNajAyaM labhittA se bhikkhU gilA, se haMvaha NaM tassAharaha, se ya bhikkhU no bhuMjijjA tumaM cevaNaM bhuMjijjAsi, se egaio bhokkhAmittikaTTa paliuMciya 2 AloijjA, taMjahA ime piMDe ime loe ime titte ime kajuyae ime kasAe ime aMbile ime mahure, no khalu itto kiMci gilANassa sayaitti mAiTThANaM saMphAse, no evaM karijjA, tahAThiyaM AloijjA jahAThiyaM gilANassa sayaitti, taM. tittayaM tittae tti vA kajuyaM kaDuaM aMbilaM aMbilaM kasAyaM kasAyaM mahuraM maharaMti vA / |suutr - 60 // bhikSAkAH sAdhavo nAma eke evamAhuH samAnAn asaMbhogikAn vA vasataH anyato vA grAmAdeH samAgatAn vA grAmAnugrAmaM dravataH viharamAnAn anyasAdhUn kiM kRtvA ? manojJaM bhojanajAtaM labdhvA atha kadAcid uktapUrveSu kazcicca bhikSuglayati tadarthaM, etad AhArajAtaM gRhNIta tasya glAnasya Aharata nayata-prayacchata, sa ca bhikSuzcenna bhuJjyAt tvameva bhuGkSva, evaM bhikSorhastAd glAnArthaM gRhItvA tatrAdhyupapannaH san sa ahaM ekAkI bhokSye iti kRtvA manojJaM gopayitvA 2 Alokayet darzayet, tadyathA-ayaM piNDaH, kintu ayaM rUkSaH, ayaM tiktaH, ayaM kaTuH, ayaM kaSAyaH, ayaM amlaH, ayaM madhuraH, na khalu asmAt kiJcid glAnasya svadatIti na upakAre vartate ityarthaH mAtRsthAnaM saMspRzed naivaM kuryAt, tathA'vasthitam evam Alokayet darzayed yathAvasthitaM glAnasya svadatIti, tadyathAtiktaM tikta iti vA kaTuM kaTuriti, kaSAyaM kaSAya iti amlaM amla iti madhuraM madhura iti / / 60 / / tathA / - bhikkhAgA nAmege evamAhaMsu-samANe vA vasamANe vA gAmANugAmaM dUijjamANe vA maNunnaM bhoyaNajAyaM labhittA se ya bhikkhU gilAi se haMdaha NaM tassa Aharaha, se ya bhikkhU no bhuMjijjA AharijjA, se NaM no khalu me aMtarAe AharissAmi, icceyAiM AyataNAI AcArAGgasUtram 35
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ uvAikkamma / / sUtra - 61 / / bhikSAkA nAma eke evamAhuH samAnAn vA vasato vA grAmAnuggrAmaM dravato vA manojJaM bhojanajAtaM. labdhvA atha uktapUrveSu kazcicca bhikSuglayati tadarthaM etad gRhNIta tasya ca Aharata prayacchata, saca glAno bhikSuzcen no bhuGkte tato'smadantikameva bhavAn punaH Aharet Anayet / sa caivamuktaH sannevaM vadet - [- atha no mama kazcit antarAyaH syAttarhi AhariSyAmi iti pratijJayA''hAramAdAya glAnAntikaM prAktanAn doSAnudghATya glAnAyAdattvA svayaM bhuktvA tasya sAdhornivedayati, yathA zUlAdiko'ntarAyo'bhUdatohaM glAnabhaktaM gRhItvA nAyAta iti etAni AyatanAni karmopAdAnasthAnAni upAtikramya samyakparihRtya mAtRsthAnaparihAreNa glAnAya vA dadyAd dAtRsAdhusamIpaM vA''nayediti / / 61 / / piNDAdhikAra eva saptapiNDaiSaNAmadhikRtya sUtramAha - aha bhikkhU jANijjA satta piNDesaNAo satta pANesaNAo, tattha khalu imA paDhamA piMDesaNA-asaMsaTTe hatthe asaMsaTTe matte, tahappagAreNa asaMsaTTeNa hattheNa vA matteNa bA asaNaM bA 4 sayaM bA NaM jAijjA paro vA se dijjA phAsUyaM paDigAhijjA, paThamA piNDesaNA 1 / ahAvarA duccA piMDesaNA-saMsaTTe hatthe saMsaTTe matte, taheva duccA piMDesaNA 2 / ahAvarA taccA piMDesaNA-iha khalu pAINaM vA 4 saMtegaiyA saDDA bhavaMti gAhAbaI vA jAba kammakarI vA, tesiM ca NaM annayaresu virUvarUvesu bhAyaNajAyesu uvanikkhattapubbe siyA, taM jahA-thAlaMsi vA piTharaMsi vA saragaMsi vA paragaMsi vA varagaMsi vA, aha puNevaM jANijjA asaMsaTTe hatthe saMsaTTe matte, saMsaTTe vA hatthe asaMsaTTe matte se ya paDiggahadhArI siyA pANipaDiggahie vA se puvvAmeva. - Ausotti vA ! 2 eeNa tumaM asaMsaTTeNa hattheNa saMsaTTeNa matteNaM saMsaTTeNa hattheNa asaMsaTTeNa matteNa assiM paDiggahagaMsi vA pANiMsi bA nihaTTu ucittu valayAhi tahappagAraM bhoyaNajAyaM sayaM vA NaM jAijjA paro vA se vijjA 2 phAsuyaM jAva paDigAhijjA, taiyA piMDesaNA 3 / ahAvarA cautthA piMDesaNA se bhikkhU vA. se jaM. pihUyaM vA jAva cAulapalaMbaM vA saMya vA NaM. jAva paDi., cautthA piNDesaNA 4 / ahAvarA paMcamA piMDesaNA se bhikkhU vA 2 uggahiyameva bhoyaNajAyaM jANijjA, taMjahA sarAvaMsi vA DiMDimaMsi vA, kosagaMsi bA, aha puNevaM jANijjA bahupariyAbanne pANIsu bagalebe, tahappAraM asaNaM vA 4 sayaM jAva paDigAhi., paMcamA piMDesaNA 5 / ahAvarA chaTTA piMDesaNA se bhikkhU vA 2 paggahiyameva bhoyaNajAyaM jANijjA, jaM ca sayaTThAe paggahiyaM, jaM ca paraTThAe paggahiyaM taM pAyapariyAvannaM taM pANipariyAvannaM phAsUyaM paDi., chaTTA piMDesaNA 6 / ahAvarA sattamA piMDesaNA se bhikkhU vA. bahuujjhiyadhammiyaM bhoyaNajAyaM jANijjA jaM ca'nne bahave dupayacauppayasamaNamAhaNaatihikivaNavaNImagA nAbakaMkhaMti, tahappagAraM ujjhayadhammiyaM bhoyaNajAyaM sayaM vA NaM jAijjA paro vA se dijjA jAva paDi., sattamA 1 - AcArAGgasUtram 36 -
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ piMjesaNA 7 / icceyAo sata piNddesnnaao| ahAvarAo satta pANesaNAo, tattha khala imA paThamA pANesaNA-asaMsaTTe hatthe asaMsaTTe mate, taM ceva bhANiyavvaM, navaraM cautthAe nANataM, se bhikkhU vA. se jaM puNa pANagajAyaM jANijjA, taMjahA-tilovagaM vA 6, assi khalu paDiggahiyaMsi appe pacchAkamme taheva patigAhijjA ||suu.62|| * atha bhikSurjAnIyAt sapta piNDaiSaNAH sapta pAnaiSaNAzceti, kAstA ityAzaGkayAha tadyathA - asaMsRSTA (1) saMsRSTA (2) uddhRtA (3) alpalepA (4) avagRhItA (5) pragRhItA (6) ujjhitadharmA (7) gacchAntargatAnAM saptAnAmapi grahaNamanujJAtaM, gacchanirgatAnAM punarAdyayordvayoragrahaH paJcasvabhigraha iti| tatra khalu prathamA piNDaiSaNA-asaMsRSTa: akharaNTito hastaH asaMsRSTaM mAtraM dAdibhAjanam, tathAprakAreNa asaMsRSTena hastena vA mAtreNa vA azanaM vA 4 svayaM yAcet paro vA tasmai dadyAtprAsukamiti pratigRhNIyAt, dravyaM punaH sAvazeSaM vA syAnniravazeSaM vA, tatra niravazeSe pazcAtkarmadoSastathApi gacchasya bAlAdyAkulatvAttanniSedho nAstIti prathamA piNDaiSaNA ||1 / / athAparA dvitIyA saMsRSTa kharaNTito hastaH saMsRSTaM mAtraM, tathaiva dvitIyApiNDaiSaNA / / 2 / / athAparA tRtIyA piNDaiSaNA-iha khalu prAcyA pUrvasyAM dizi vA 4 santi eke zrAddhAste cAmI bhavanti, tadyathA-gRhapatirvA yAvat karmakarI vA, teSAM ca anyatareSu virUparUpeSu bhAjanajAteSu upanikSiptapUrva azanAdi syAta, tadyathAsthAle vA piThare vA zArake zarikAbhiH tRNavizeSaiH kRte sUrpAdau vA parake vaMzaniSpannachabbakAdau vA varake maNyAdimahArghamUlye vA atha punarevaM jAnIyAt - asaMsRSTo hastaH saMsRSTaM mAtraM, saMsRSTo vA hastaH asaMsRSTaM mAtram, sa ca patadgrahadhArI pAtradhArI syAt pANipatadgrahI vA, sapUrvameva dRSTvA brUyAt, tadyathA-AyuSman ! iti vA 2 etena tvaM asaMsRSTena hastena saMsRSTena mAtreNa saMsRSTena vA hastena asaMsRSTena mAtreNa asmina patadgrahe vA pANau vA nihatya pRthak kRtvA uccitya dehi, tathAprakAraM bhojanajAtaM svayaM vA yAceta paro vA tasmai dadyAt prAsukaM pratigRhNIyAt, atra ca saMsRSTAsaMsRSTaniravazeSasAvazeSadravyairaSTau bhaGgAH, teSu cASTamo bhaGgaH saMsRSTaH hastaH saMsRSTaM mAtraM sAvazeSaM dravyamityeSa gacchanirgatAnAmapi kalpate, zeSAstu bhaGgA gacchAntargatAnAM sUtrArthahAnyAdikaM kAraNamAzritya kalpanta iti tRtIyA piNDaiSaNA ||3|| athAparA caturthI piNDaiSaNA - sa bhikSurvA yatpunarevaM jAnIyAt, tadyathA-pRthukaM vA yAvat zAlipralambaM bhugnazAlyAdi vA svayaM vA yAvat pratigRhNIyAta, tuSAdi tyajanIyamityalpalepA caturthI piNDaiSaNA ||4||athAparA paJcamI piNDaiSaNA - sa bhikSurvA 2 avagRhItameva bhoktukAmasya upahRtameva bhojanajAtaM jAnIyAt, tadyathA- zarAve vA DiNDime kAMsyabhAjane vA kozake pidhAnake vA, atha punarevaM jAnIyAt, tadyathA - kadAcid dAtrA pUrvamevodakena pANirvA dhautaH syAt, tathA ca niSiddhaM gRhaNaM, atha punarevaM jAnIyAt - bahuparyApannaH pariNataH pANyoH udakalepaH, tathAprakAram azanaM vA 4 svayaM yAvat pratigRhNIyAt, paJcamI piNDaiSaNA / / 5 / / athAparA SaSThI piNDaiSaNA - sa bhikSurvA 2 pragRhItameva piTharakAderuddhRtya caTTakAdinotkSiptam bhojanajAtaM jAnIyAt, yacca svArthaM pragRhItaM, yacca parArthaM AcArAgasUtram 37
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ pragRhItaM tat pAtraparyApannaM pAtrasthitaM tat pANiparyApannaM pANisthitaM prAsukaM pratigRhNIyAt, SaSThI piNDaiSaNA ||6|| athAparA saptamI piNDaiSaNA - sa bhikSurvA bahUjjhitadharmikaM bhojanajAtaM jAnIyAta, yaccAnye bahavo dvipadacatuSpadazramaNabrAhmaNAtithikRpaNavanIpakA nAvakAGkSante, tathAprakAraM ujjhitadharmikaM bhojanajAtaM svayaM vA yAcet paro vA dadyAta yAvat pratigRhNIyAt, saptamI piNDaiSaNA / / 7 / / iti etAH sapta piNDaiSaNAH / athAparA sapta pAnaiSaNAH, tatra khalu prathamA pAnaiSaNA - asaMsRSTo hastaH asaMsRSTaM mAtraM, tadeva bhaNitavyaM, navaraM caturthyAM nAnAtvaM svacchatvAt tasyAmalepatvaM tatazca saMsRSTAyabhAva iti sa bhikSurvA atha yatpunaH pAnakajAtaM jAnIyAta, tadyathA- tilodakaM vA 6 asmin khalu pratigRhIte alpaM pazcAtkarma iti tathaiva prtigRhnniiyaat| AsAM caiSaNAnAM yathottaraM vizuddhitAratamyAdeSa eva kramo nyAyya iti / / 62 / / sAmpratametAH pratipadyamAnena pUrvapratinnena vA yadvidheyaM taddarzayitumAha - icceyAsiM sattaNhaM piMDesaNANaM pANesaNANaM annayara parimaM parivajjamANe no evaM vahajjA micchApajivannAkhalaee bhayaMtAro, ahamegesammaMpanivanne,je ee bhayaMtAroeyAo patimAopajivajjitANaM viharaMtijoya ahamaMsi evaM parimaM parivajjitANaM viharAmi, sabbe'pi te u jiNANAe uvaTThiyA anunnasamAhIe, evaM ca NaM viharati, eyaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhuNIe vAsAmaggiyaMjAva sayA jaejjAsitimi / suutr-63|| / piNDaSaNAyAmekAdazamodezaka:samAptaH / / ||pinnddepnnaadhyynN samAptaM / / iti etAsAM saptAnAM piNDaiSaNAnAM saptAnAM pAneSaNAnAM vA anyatarAM pratimAm pratipadyamAno naivaM vadeta, tadyathA mithyApratipannAH khalu ete bhagavantaH sAdhavaH ahamekaH samyak pratipanna iti, yacca vidheyaM taddarzayati - yaM ete bhagavanta etAH pratimAH pratipadya viharanti yazcAham asmi etAM pratimAM pratipaya viharAmi, sarvepyete jinAjJayA samutthitA anyonyasamAdhinA evaM ca viharanti, etat khalu tasya bhikSobhikSuNyA vA sAmagryam / / 63 / / || iti piNDaiSaNAyAmekAdazamoddezakaH samApta: / / piNDaiSaNAdhyayanaM samAptam / / 16 bhAcArAgasUtram 3
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha dvitIyaM zayyaiSaNAkhyamadhyayanam sAmprataM dvitIyamArabhyate, ihAnantarAdhyayane piNDagrahaNavidhiruktaH, sa ca gRhItaH sannavazyaM pratizraye bhoktavya ityatastadgataguNadoSanirUpaNArthaM dvitIyamadhyayanam, asya ca sUtramidam - sebhikkhU vA 2 abhikaMkhijjA uvassayaM esittae aNupavisittA gAmaM vA jAva yahANi vA se jaM puNa uvassayaM jANijjA saaMDaM jAva sasaMtANayaM tahappagAre uvassae no ThANaM vA sijjaM vA nisIhiyaM vA ceijjaa| se bhikkhU bA. 2 se jaM puNa uvassayaM jANijjA appaMDaM jAva appasaMtANayaM tahappagAre ubassae paDilehittA pamajjittA tao saMjayAmeva ThANaM vA 3 ceijjA se jaM puNa uvassayaM jANijjA assiM paDiyAe egaM sAhammiyaM samuddissa pANAiM 4 samArabbha samuddissa kIyaM pAmicvaM acchijjaM aNisaTTaM abhihajaM AhaTTu ceie, tahappagAre ubassae purisaMtarakaDe vA jAva aNAsevie vA no ThANaM vA 3 ceijjA / evaM bahave sAhammiyA evaM sAhammiNiM bahave sAhammiNIo 4 / se bhikkhU vA. 2 se jaM0 puNa u. jAjjA assaMjae bhikkhupaDiyAe bahave samaNamAhaNaatihikiviNavaNImae pagaNiya 2 samuddissa taM caiva bhANiyavvaM / se bhikkhU vA. se jaM. bahave samaNa. samuddissa pANAI 4 jAva ceeti, tahappagAre uvassae apurisaMtarakaDe jAva aNAsevie no ThANaM vA 3 ceijjA 3 / aha puNevaM jANijjA purisaMtarakaDe jAva sevie paDilehittA pamajjittA tao saMjayAmeva ceijjA | se bhikkhU bA. se jaM puNa. assaMjae bhikkhUpaDiyAe kaDie vA ukkaMbie vA channe bA litte vA ghaTTe vA maTTe vA saMmaTTe vA saMpadhUmie vA tahappagAre ubassae apurisaMtarakaDe jAba aNAsevie no ThANaM vA sejjaM vA nisIhiM vA ceijjA / aha puNa evaM jANijjA purisaMtarakaDe jAva Asevie paDilehittA pamajjittA tao beijjA / / sUtra - 64 / / sa bhikSurvA 2 yadi abhikAGkSed upAzrayam eSituM tadA anupravizya grAmaM vA yAvad rAjadhAnIM vA, tatra yatpunaH pratizrayaM jAnIyAt sANDaM yAvat sasantAnakaM, tathAprakAre pratizraye no sthAnaMkAyotsargaM vA zayyAM-saMstArakaM vA niSIdhikAM- svAdhyAyabhUmiM vA cetayet-kuryAt / sa bhikSurvA tatra yatpunaH pratizrayaM jAnIyAd alpANDaM vA yAvat alpasantAnakaM tathAprakAre pratizraye pratilikhya pramRjya tataH saMyata eva sthAnaM vA 3 cetayet / sa yat punaH pratizrayaM jAnIyAt etatpratijJayA - etAn saadhuunuddishy| ekaM vA sAdhuM samuddizya prANinaH 4 samArabhya samuddizya krItaM prAmityaM - ucchinnaM gRhiitm| Acchedyam anisRSTam abhyAhRtam AhRtya - krItAdidoSaduSTaM pratizrayaM cetayati - sAdhave dadAti tathAprakAre upAzraye puruSAntarakRte vA yAvad anAsevite vA naiva sthAnaM vA 3 cetayet - kuryAt / sa bhikSurvA tatra yatpunaH pratizrayaM jAnIyAt - bahUn zramaNamAhanAtithikRpaNavanIpakAn pragaNya 2 samuddizya tadeva pUrvavad bhaNitavyam / sa bhikSurvA tatra yat punarjAnIyAt - pratizrayaM bahUn zramaNAn samuddizya prANinaH 4 yAvat cetayati, tathAprakAre pratizraye apuruSAntarakRte - puruSAntarA'svIkRte AcArAGgasUtram 39
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAvad anAsevite no sthAnaM vA 3 cetayet - kuryAt / atha punarevaM jAnIyAt - puruSAntarakRte yAvat sevite pratilikhya 2 tataH saMyata eva cetyet| sa bhikSurvA tatra yat punaH asaMyatena bhikSupratijJayA kaTite- kaTaiH saMskRte vA ukkaMbite - vaMzAdikaMbAbhiravabaddhe vA channe vA lipte vA ghRSTe vA mRSTe vA sammRSTe vA sampradhUpite vA tathAprakAre pratizraye apuruSAntarakRte yAvad anAsevite sthAnAdina kuryAt, puruSAntarakRte Asevite pratilikhya 2 tataH cetayet / / 64 / / kiJca__se bhikkhU vA 2 se jaM puNa uvassayaM jA. assaMjae bhikkhupaDiyAe khuDiyAo duvAriyAomahalliyAo kujjA, jahA piMTesaNAe jAva saMthAragaMsaMthArijjA bahiyA vA ninnakkhutahappagAreuvassae apu. noThANaM.3 aha puNevaM purisaMtarakaDeAsevie.pahilehitA 2 tao saMjayAmeva jAva ceijjaa| se bhikkhu vA 2 se jaM. assaMjae bhikkhupaMDiyAe uvagappasUyANi kaMvApi vA mUlANi vA pattANi vA puSpANi vA phalANi vA bIyANi vA hariyANi vA ThANAo ThANaM sAharai bahiyA vA niNNakkhU ta. apu. no ThANaM vA beijjA, aha puNa. purisaMtaraka cehjjaa|se bhikkhU vA se jaM. assaMjae bhikkhUpaDiyAe pIThaM vA phalagaMvA nisseNiM vA ukhalaM vA ThANAo ThANaM sAharara pahiyA vA niNNakkhU tahappagAre u. apu. no ThANaM vA ceijjA, aha puNa purisaM. ceijjA / / suutr-65|| sabhikSurvA 2 tatra yatpunaH pratizrayaM jAnIyAt - asaMyataH bhikSupratijJayA kSullakadvAraM mahAdvAra kuryAt, yathA piNDaiSaNAyAM yAvat saMstArakaM saMstareda bahirvA nissArayet tathAprakAre pratizraye apuruSAntarakRte no sthAnaM 3 cetayet - kuryAt / atha punarevaM jAnIyAt-puruSAntarakRte Asevite pratilikhya 2 tataH saMyata eva yAvat cetyet| sa bhikSurvA yatra yat punarjAnIyAt, pratizraye asaMyato bhikSupratijJayA udakaprasUtAni kandAni vA mUlAni vA patrANi vA puSpANi vA phalAni vA bIjAni vA haritAni vA sthAnAtsthAnaM saMharati bahirvA nissArayati tathAprakArepratizraye apuruSAntarakRteanAsevite nosthAnaM vA 3 cetayet, athapunaH puruSAntarakRtaMjAnIyAttarhi cetyet| sa bhikSurvA tatra yatpunarjAnIyAta pratizraye asaMyato bhikSupratijJayA pIThaM vA phalakaM vA niHzreNI vA udUkhalaM vA sthAnAt sthAnaM saMharati bahirvA nissArayati tathAprakAre pratizraye apuruSAntarakRte no sthAnaM vA cetayet, athapunaH puruSAntarakRte jAnIyAttadA tu sthAnaM vA cetyet| atra sUtradvaye'pi uttaraguNA abhihitA etaddoSaduSTApi vasatiH puruSAntarasvIkRtAdikA kalpate, mUlaguNaduSTA tupuruSAntarasvIkRtApina kalpate, te cAmI mUlaguNadoSAH - "paTTI vaMso do dhAraNAu cattAri mUlavelIo" etaiH pRSThavaMzAdibhiH sAdhupratijJayA yA vasatiH kriyate sA muulgunndussttaa| acittanissAraNe'pi trasAdivirAdhanA syAditi bhAvaH / / 65 / / kica se bhikkhU vA 2 se jaM. taMjahA-khaMdhaMsi vA maMcaMsi vA mAlaMsi vA pAsA. hammita annayaraMsi vAtahappagAraMsi aMtalikkhajAyaMsi, nannatya AgAThANAgAThehiM kAraNehiM ThANaM vA no ceijjaa| se Ahacca cehae siyA no tattha sIovagaviyatreNa vA 2 hatthANi vA AcArAgasUtram 40
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAyANi vA acchINi vA daMtANi vA muhaM vA uccholijja vA pahoijja bA, no tattha Usa pakarejjA, taMjahA-uccAraM vA. pA. khe. siM. vaMtaM vA pittaM vA pUyaM vA soNiyaM vA annayaraM vA sarIrAvayavaM bA, kevalI bUyAAyANameyaM, se tattha UsaDhaM pagaremANe payalijja vA pavajijja vA, se tattha payalamANe vA pavaDamANe vA hatthaM vA jAva sIsaM vA annayaraM vA kAyaMsi iMdiyajAyaM lUsijja vA pANANi vA 4 abhihaNijja vA jAva babarovijja vA / atha bhikkhUNaM puvvovaiTThA 4 jaM tahappagAre ubassae aMtalikkhajAe no ThANaM vA 3 ceijjA / / sUtra - 66 / / sa bhikSurvA 2 tatra yat punarjAnIyAt evaMbhUtaM pratizrayaM tadyathA skandhe vA mace vA mAle vA prAsAde vA harmye vA'nyasmin vA tathAprakAre antarikSajAte anyatra AgADhA'nAgADhakAraNebhyaH sthAnaM vA no cetayet - kuryAt / atha kadAcit cetitaH - gRhItaH syAt tadA naiva tatra zItodakavikaTena vA 2 hastau vA pAdau vA akSiNI vA dantAn vA mukhaM vA utkSAlayed vA pradhAvayed vA - prakSAlayedvA naiva tatra utsRSTaM prakuryAt, tadyathA uccAraM vA prazravaNaM vA zleSma vA ziGkhANaM vA vAntaM vA pittaM vA pUyaM vA zoNitaM vA anyataradvA zarIrAvayavaM vA, kevalI brUyAt AdAnametat karmAdAnametat sa tatra utsRSTaM prakurvANaH pracaledvA, prapated vA sa tatra pracalan vA prapatan vA hastaM vA yAvat zIrSaM vA anyataradvA kAye indriyajAtaM lUSayed - vinAzayed vA prANinaH 4 abhihanyAt vA yAvad vyaparopayed vA, atha bhikSUNAM pUrvopadiSTaM 4 pratijJAdikaM yat tathAprakAre pratizraye antarikSajAte naiva sthAnaM vA 3 cetayet / / 66 / / - - - - api ca sebhikkhU bA 2 se jaM. saitthiyaM sakhuDuM sapasubhattapANaM tahappagAre sAgArie uvassae no ThANaM vA 3 ceijjA / AyANameyaM bhikkhussa gAhAbaDkuleNa saddhiM saMvasamANassa, alasa bA visUiyA bA chaDDI vA ubvAhijjA annayare vA se dukkhe rogAyaMke samuppajjijjA, assaMjae kaluNabaDiyAe taM bhikkhussa gAyaM tilleNa vA ghaeNa vA navaNIeNa vA basAe vA abbhaMgijja bA makkhijja vA siNANeNa vA kakkeNa vA ludveNa vA vaNNeNa vA cuNNeNa vA paumeNa vA AghaMsijja vA paghaMsijja bA ubalijja bA ubbaTTijja vA sIodagabiyaDeNa vA usiNodagabiyaDeNa vA uccholijja bA pakkhAlijja vA siNAbijja vA siMcijja bA vAruNA vA vArupariNAmaM kaTTu agaNikAyaM ujjAlijja bA pajjAlijja bA ujjAlita 2 kAyaM AyAvijjA vA pa., aha bhikkhUrNa pubbovaiTThA. jaM tahappagAre sAgArie ubassae no ThANaM vA 3 ceijjA / |suutr - 67 / / sa bhikSurvA 2 tatra yat punarevaMbhUtaM pratizrayaM jAnIyAt, tadyathA-yatra sastrIkaM sakSullakaM - sabAlaM yadvA sakSudraM-kSudraiH siMhazvamArjArAdibhiryo vartate, sapazubhaktapAnaM pazavazca bhaktapAne ca yadi vA pazUnAM bhaktapAne tadyuktaM, tathAprakAre sAgArike- gRhasthAkule upAzraye naiva sthAnaM vA 3 cetayet / yatastatrAmI doSAH, tadyathA- AdAnametat bhikSorgRhapatikulena sArdhaM saMvasataH / tatra bhojanAdikriyA AcArAGgasUtram. - 41
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ niHzajha na saMbhavati, vyAdhivizeSo vA kazcit saMbhaveda iti darzayati- alasako hastapAdAdistambhaH zvayathurvA visUcikA vA chardI vA udAdheta, anyataradvA tasya duHkhaM roga AtaGkaH samutpadyeta taM ca tathAbhUtaM rogAtaGkapIDitaM dRSTvA asaMyataH karuNapratijJayA kAruNyena bhaktyA vA tadabhikSorgAtraM tailena vA ghRtena vA navanItena vA vasayA vA'bhyaJjyAt vAmrakSayedvA snAnena vA kalkena vA lodhreNa vA varNakena vA cUrNena vA pona vA''gharSayed vA pragharSayedvA udaledvA udvartayedvA tatazca zItodakavikaTena vA uSNodakavikaTena vA utkSAlayedvA prakSAlayedvA snApayedvA sijhedvA dAruNA - kASThena vA dArupariNAma dArUNAM pariNAma - saMgharSa kRtvA agnikAyam ujjvAlayedvA prajvAlayedvA ujvAlya vA prajvAlya vA kAyam AtApayed vA pratApayedvA / atha bhikSUNAM pUrvopadiSTaM pratijJAdikaM yat tathAprakAre sAgArike pratizraye no sthAnaM vA 3 cetayet kuryAditi / / 67 / / anyacca AyANameyaM bhikkhussa sAgArie uvassae saMvasamANassa, iha khala gAhAvaI vA jAva kammakarI vA annamannaM akkosaMti vA pacaMtivArubhati vA uhavitivA, aha bhikkhUNaM uccAvayaMmaNaM niyaMchijjA, ee khalu annamannaM akkosaMtuvAmAvAakkosaMtujAvamA vA udaviMtu, aha bhikkhUNaM punbo. jaMtahappagAre sA. no ThANaM vA 3 ceijjA ||suutr-68|| AdAnametat karmopAdAnameta bhikSoH sAgArike pratizraye saMvasato bahavaH pratyapAyAH saMbhavanti, tathAhi - iha itthaMbhUte pratizraye khalu gRhapatirvA yAvat karmakarI vA'nyonyamAkrozanti vA pacanti vA rundhanti vA upadravanti vA, tathA ca kurvato dRSTvA atha bhikSuH uccAvacaM mano nyaJchet kuryAt tathAhi - anyonyamAkrozantu vA iti avacaM mA vA''krozantu iti uccaM yAvad mA vA updrvntu| atha bhikSUNAM pUrvopadiSTaM pratijJAdikaM yat tathAprakAre sAgArike pratizraye naiva sthAnaM vA 3 cetayet kuryAditi ||68 / / api ca - AyANameyaM bhikkhussa gAhAvaIhiM saddhiM saMvasamANassa, iha khalu gAhAbaI appaNo sayaTThAe agaNikAyaM ujjAlijja vApajjAlijja vA vijjhavijja vA, aha bhikkhUuccAvayaM maNaM niyaMchijjA, ee khalu agaNikAyaM u. vA 2 mA vA u. pajjAliMtu vA mA vA pa., vijjhavitu vA mA vA vi., aha bhikkhUNaM pu. jaM tahappagAre u. no ThANaM vA 3 cehajjA suutr-69|| AdAnametat karmopAdAnametad bhikSorgRhapatibhiH sArdhaM saMvasataH / iha itthaMbhUte pratizraye khalu gRhapatiH svArthaM agnikAyam ujjvAlayedvA, prajvAlayedvA, vidhyApayedvA, atha bhikSuH uccAvacaM mano nyaJchet kuryAt tathAhi - ete khalu agnikAyam ujjvAlayantu, prajvAlayantu vA mA vA ujjvAlayantu vA prajvAlayantu vA, vidhyApayantu vA mA vA vidhyApayantu, atha bhikSuNAM pUrvopadiSTaM pratijJAdikaM yat tathAprakAre pratizraye naiva sthAnaM vA 3 cetayet kuryAditi / / 69 / / api ca - AcArAgasUtram 1
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ AyANameyaM bhikkhussagAhAvaIhiMsaddhiMsaMvasamANassa iha khalugAhAvaissa kuMjale vA guNe vA maNI vA muttie vA hiraNNe vA suvaNNe vA kaDagANi vA turiyANi vA tisarANi vA pAlaMbANi vA hAre vA addhahAre vAegAvalI vA kaNagAvalI vA muttAvalI vA rayaNAvalI vA taruNIyaM vA kumAriM alaMkiyavibhUsiyaM pehAe, aha bhikkhU uccAva erisiyA vAsA novA esisiyA iya vANaMbUyA iya vANaM maNaM sAijjA, aha bhikkhUNaM pu. 4 jAvajaM tahappagAre uvassae no. ThA. ||suutr-70|| ___ AdAnametad bhikSorgRhapatibhiH sArdhaM saMvasataH / iha khalu gRhapateH kuNDalaM vA guNo rasanA vA maNirvA mauktikaM vA hiraNyaM dInArAdidravyajAtam vA suvarNaM vA kaTakAni vA truTitAni mRNAlikAH vA trisarANi vA prAlambaH ApradIpana AbharaNavizeSo vA hAro vA'rdhahAro vA ekAvalI vA kanakAvalI vA muktAvalI vA ratnAvalI vA etadalajharajAtaM dRSTvA taruNIkAM vA kumArIm alaGkRtavibhUSitAM prekSya, atha bhikSuH uccAvacaM mano nyaJchet, tathAhi - etAdRzI vA sA madbhAryAdikA no vA etAdRzI, evaM vA brUyAt, evaM vA manaHsvAdayet, atha bhikSaNAM pUrvopadiSTaM pratijJAdikaM yAvad yattathAprakAre pratizraye no sthAnaM 3 yAvat cetayet kuryAditi / / 70 / / kica AyANameyaM bhikkhussa gAhAvaIhiMsaddhiM saMvasamANassa, iha khalu gAhAvaiNIobA gAhAvaDadhUyAo vA gA. suhAo vAgA. dhAIo vA gA. vAsIo vA gA. kammakarIo vA tAsiM ca NaM evaM vRttapubbaM bhavada - je ime bhavaMti samaNA bhagavaMto jAva uvarayA mehuNAo dhammAo, nokhalu eesiM kappaha mehuNadhamma pariyAraNAe AuTTittae, jA ya khalu eehiM saddhiM mehaNadharma pariyAraNAe AuTTAvijjA putaM khalu sA labhijjA oyassiM teyassi baccassiM jasaMsiM saMparAiyaM AloyaNadarisaNijjaM, eyappagAraM nigrosaM succA nisamma tAsiMcaNaM annayarIsaDItaM tavassiM bhikkhU mehuNadhammapaDiyAraNAe AuTTAvijjA, aha bhikkhUNaM pu. jaMtahappagAre sA. u. no ThA. 3 ceijjA evaM khalu tassa. ||suutr-71|| piThamA sijjA samatA / / AdAnametad bhikSorgRhapatibhiH sArdhaM saMvasataH / iha khalu gRhapatipatnyo vA gRhapatiduhitAro vA gRhapatisnuSA vA gRhapatidhAtryo vA gRhapatidAsyo vA gRhapatikarmakaryo vA tAsAMcaivaM uktapUrvaM bhavati - ete bhavanti zramaNA bhagavanto yAvad uparatA maithunAd dharmAt, no khalu eteSAM kalpate maithunadharma paricAraNArtham AsevanArtham Avartitum abhimukhaM kartum, yA cakhalu etaiH sArdhaM maithunadharma paricAraNArtha Avartayed abhimukhaM kuryAt putraM khalu sA labheta ojasvinaM tejasvinaM varcasvinaM yazasvinaM sAmparAyikaM yoddhAraM zUram ityarthaH AlokanIyaM darzanIyaM, etatprakAraM nirghoSaM zrutvA nizamya tAsAM ca anyatarI zraddhAlustaM tapasvinaM bhikSu maithunadharmaparicAraNArtham aavrtyet| atha bhikSUNAM pUrvopadiSTaM pratijJAdikaM yattathAprakAre sAgArike pratizraye no sthAnaM 3 cetyet| etat khalu tasya bhikSobhikSuNyA = bhAcArAGgasUtram 43
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ vA sAmagryamiti / 71 / / || prathamA zayyA samAptA / / // dvitIya uddezakaH / / adhunA dvitIyaH samArabhyate, ihAnantaroddezake sAgArikapratibaddhavasatidoSAH pratipAditAH, ihApi tathAvidhavasatidoSavizeSapratipAdanAyAha - gAhAvaI nAmege suisamAyArA bhavaMti, se bhikkhU ya asiNANae moyasamAyAre se taggaMdhe patikUle pagliome yAvi bhavai, jaM pubbaM kammaM taM pacchAkammaM, jaM pacchAkammaM taM purekamma, taM bhikkhupaDiyAe baTTamANA karijjA vA no karijjA vA, aha bhikkhUNaM pu. jaM tahappagAre u. no ThANaM. suutr-72|| gRhapatayo nAmaike zucisamAcArAH zaucavAdino bhavanti, sabhikSuzca asnAnako mokasamAcAraH kAryavazAt kAyikAsamAcaraNAt ata eva sa tadgandho gRhasthAnAM pratikUlo pratilomo vA'pi bhavati, tathA ca yat sAdhUnAzritya pratyupekSaNAdikam gRhasthAna cA''zritya snAnabhojanAdikaM pUrva karma tat pazcAt karma yacca pazcAt karma tat pUrvaM karma bhaveda, yadi vA tada bhikSupratijJayA vartamAnAH sAdhavo yadvA tAnuddizya gRhasthAH kuryurvA no kuryurdA atha bhikSaNAM pUrvopadiSTaM pratijJAdikaM yattathAprakAre sAgArike pratizraye no sthAnaM cetyet| evam avasarpaNotsarpaNakriyayA sAdhUnAmadhikaraNadoSasaMbhavaH, gRhasthAnAM cAntarAyamanaHpIDAdidoSasaMbhavaH, tatparihAraH syAt / / 72 / / kiJca AyANameyaM bhikkhussagAhAvaIhiMsaddhiMsaM., iha khalugAhAvaissa appaNo sayaTThAe virUvarUve bhoyaNajAe uvaksalie siyA, aha pacchA bhikkhupaDiyAe asaNaM vA 4 ubakkhaDijja vA uvakarijjavA,taMca bhikkhU abhikaMkhijjA bhuttaevApAyae vA viyaTTittae vA, aha bhi. jaM no taha. suutr-73|| ___AdAnametad bhikSorgRhapatibhiH sArdha saMvasataH / iha khalu gRhapatinA AtmanA svArtha virUparUpaM vividharUpaM bhojanajAtaM upaskRtaM pakvaM syAt, atha pazcAt bhikSupratijJayA azanaM vA upaskuryAt paceda vA upakuryAdvA parivardhayet, tacca bhikSuH abhikAkSed bhoktuM vA pAtuM vA tatra vivartitum AsituMvA, atha bhikSaNAM pUrvopadiSTaM pratijJAdikaM yatro tathAprakAre sAgArike pratizraye sthAnaM cetayet / / 73 / / api ca - AyANameyaM bhikkhussa gAhAvaraNAsaddhiM saMva. iha khalugAhAvahassaappaNo sayaTThAe virUvarUvAiMdAruyAiMbhinnapubbAiM bhavanti, aha pacchA bhikkhupaDiyAe virUvarUvAiMdAruyAI bhiMdijja vA kiNijja vApAmicceja vA vAruNA vA vArupariNAma kaTTa agaNikAyaMu, para tattha bhikkhUabhikaMkhijjA AyAvittae vA payAvittae vA viyaTTittaevA, aha bhikkhU, jaM notahappagAre. ||suutr-74|| bhAcArAgasUtram 44
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdAnametat - bhikSorgRhapatibhiH sArdhaM saMvasataH / iha khalu gRhapatinA''tmanA svArtha virUparUpANi dArukANi kASThAni pUrvabhinnAni bhavanti, atha pazcAt bhikSupratijJayA virUparUpANi dArukANi bhindyAdvA krINIyAdvA prAmityedvA ucchindyAdvA parasmAt tathA dAruNA vA dArupariNAmaM dArUNAM pariNAmaM saMgharSa kRtvA agnikAyam ujjvAlayedvA prajvAlayedvA, tatra bhikSuH AkAkSed AtApayituM pratApayituM vA vivartitum AsituM vA, atha bhikSUNAM pUrvopadiSTaM pratijJAdikaM yanno tathAprakAre pratizraye sthAnaM cetayet / / 74 / / kica se bhikkhUvAra uccArapAsavaNeNa uvAhijjamANerAovA viyAle vAgAhAvahakulassa duvAravAhaM avaMguNijjA, teNeyatassaMdhicArI aNupavisijjA, tassa bhikkhussa no kappaha evaM vaittae - ayaM teNopavisaivAnovA pavisai uvalliyaivAnovA. Avayai vA no vA. bayai vA no vA. teNa havaM anneNa harDa tassa haI annassa haDaM ayaM teNe ayaM uvacarae ayaM hantA ayaM itthamakAsI, taMtavassiM bhikkhU ateNaM teNaMti saMkara, aha bhikkhUNaM pu. jAva noThA. ||suutr-75|| sa bhikSurvA 2 uccAraprasravaNenodAdhyamAno rAtrau vA vikAle vA gRhapatikulasya dvArabhAgaM udghATayet, stenazca tatsandhicArI chidrAnveSI anupravizeta, tasya bhikSorna kalpate evaM vaktum - ayaM stenaH pravizati vAna pravizati, upalIyate Azrayati vA na vA, Apatati vA na vA, vrajati vA na vA, tena hRtam anyena hRtam, tasya hRtam anyasya hRtam ayaM stenaH, ayam upacArakaH, ayaM hantA, ayam itthamakArSIda ityAdi, abhaNane ca taM tapasvinaM bhikSum astenaM stenamiti zaGketa, atha bhikSuNAM pUrvopadiSTaM pratijJAdikaM yAvanno sthAnaM cetayet / / 75 / / punarapi vasatidoSAbhidhitsayA''ha - se bhikkhU vA 2 se jaM. taNapuMjesa vA palAlapuMjesu vA saaMDe jAva sasaMtANae tahappagAre u. no ThANaM vaa.3|se bhikkhUbA. se jaMpuNa jANijjA taNapuM. palAla. appaMDe jAva ceijjA suutr-76|| sa bhikSurvA 2 tava yat punarevaM jAnIyAt - tRNapujeSu vA palAlapuoSu vA satsu sANDe vA yAvat sasantAnake tathAprakAre pratizraye no sthAnaM 3 vA cetayet / sa bhikSurvA tatra yat punarevaM jAnIyAt - tRNapuJjeSu vA palAlapuJjeSu vA satsu alpANDe vA alpasantAnake vA yAvat cetayet / / 76 / / sAmprataM vasatiparityAgamuddizyAha - se AgaMtAresu ArAmAgAresuvA gAhAvaikulesuvA pariyAvasahesuvA abhikkhaNaM sAhammiehiM ovayamANehiMno uvaijjA ||suutr-77|| yatra AgantAgAreSu yatra grAmAdehirAgatyAgatya pathikAdayastiSThanti tAni AgantAgArANi, teSu ArAmAgAreSu vA gRhapatikuleSu vA paryAvasatheSu maTheSu vA abhIkSNaM sAdharmikaiH avapatadbhiH charditeSu bhAcArAgasUtram 45
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAvapated nAgacchet - teSu mAsakalpAdi na kuryAditi / 77 / / sAmprataM kAlAtikrAntavasatidoSamAha - se AgaMtAresu vA 4 je bhayaMyAro ubuddhiyaM vA vAsAvAsiyaM vA kapaM uvAiNitA tattheva bhujjo saMvasaMti, ayamAuso! kAlAikkaMtakiriyAvi bhavati 1||suutr-78|| yatra AgantAgAreSu vA 4 ye bhagavantaH RtubaddhaM zItoSNakAlayormAsakalpaM vA varSAvAsaM vA kalpam upanIya ativAhya tatraiva bhUyaH saMvasanti, ayam AyuSman! kAlAtikrAntakriyArUpadoSo'pi bhvti| tathA ca stryAdipratibandhaH snehAdudgamAdidoSasambhavo vetyatastathAsthAnaM na kalpate / / 78 / / idAnImupasthAnadoSamabhidhitsurAha -... se AgaMtAresu vA 4 je bhayaMtAro uju, vAsA. kappaM uvAiNAvitA taM buguNA bu(ti)guNeNa vA apariharitA tatthevabhujjo. ayamAuso! uvaTThANaki.2 ||suutr-79|| yatra AgantAgAreSu vA 4 ye bhagavanta RtubaddhaM vA varSAvAsaM vA kalpamupanIya ativAhya dvitriguNAdikaM mAsAdikalpamaparihRtya anyatra anatibAhya tatraiva bhUyaH saMvasanti, ayam AyuSman! upasthAnakriyA''tmako doSo'pi bhvti| evaMbhUte pratizraye sthAtuM na kalpate / / 79 / / idAnImabhikrAntavasatipratipAdanAyAha - iha khalu pAINaM vA 4 saMtegaiyA saDA bhavaMti, taMjahA-gAhAvaIvAjAva kammakarIo vA, tesiMcaNaM AyAragoyare nosanisaMte bhavai, taMsadahamANehiMpattiyamANehiM royamANehiM bahave samaNamAhaNaatihikivaNavaNImae samuhissa tattha 2 agArIhiM agArAiM cehayAI bhavaMti, taMjahA-AesaNANi vA AyataNANi vA devakulANi vA sahAo vA pavANi vA paNiyagihANi vA pANiyasAlAo vA jANagihANivA jANasAlAovA suhAkammaMtANi vA banbhakammaMtANi vA ddhaka. vakkayaka. iMgAlakammaM kaTThaka. susANaka. suNNAgAragirikaMdarasaMtiselovaTThANakammaMtANi vA bhavaNagihANi vA, je bhayaMtAro tahappagArAI AesaNANivA jAva gihANivA tehiM ovayamANehiM ovayaMtiayamAuso! abhikkaMtakiriyA yAvibhavai 3 ||suutr-80|| iha khalu prAcyA pUrvasyAM vA dizi 4 santi eke zrAddhAH zrAvakAH prakRtibhadrakA vA te ca bhavanti, tadyathA gRhapatayo vA yAvat karmakaryo vA, teSAM ca AcAragocara sAdhvAcAragocaraH na sunizAntaH zruto'vagato bhavati kintu pratizrayadAnaphalaM ca svargAdikaM taiH kutazcidavagataM tat zraddadhAnaH pratIyamAnaiH rocayadbhirbahUn zramaNabrAhmaNA'tithikRpaNavanIpakAna samuddizya tatra 2 agAribhiH gRhasthaiH agArANi pratizrayAH cetitAni kRtAni bhavanti, tadyathA - AdezanAni lohakArAdizAlA AvezanAni vA AyatanAni vA devakulAni vA sabhA vA prapA vA paNyagRhANi paNyA''paNAH vA paNyazAlA ghazAlAH vA yAnagRhmani vA yAnazAlA yatra yAnAni niSpAdyante tA vA sudhAkarmAntAni vA darbhakarmAntAni vA vardhakarmAntAni vA valkajakarmAntAni vA aGgArakarmAntAni vA kASThakarmAntAni vA gRhANi, zmazAnagRhaM zUnyAgAraM bhAcArAgasUtram 46
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAntikarmagRhaM girigRhaM kaMdarA giriguhA zailopasthApanaM pASANamaNDapaH karmAntAni vA bhavanagRhANi vA, ye bhagavantastathAprakArANi AdezanAni AvezanAni vA yAvad gRhANi vA taizcarakabrAhmaNAdibhiH avapatadbhiH pUrvam abhikrAntAni pazcAt sAdhavaH avapatanti avataranti, ayam AyuSman! abhikrAntakriyArUpo'lpadoSa alpadoSA ceyaM vasati // 80 // etadviparItamAha - iha khalu pAINaM vA jAva royamANehiM bahave samaNamAhaNaatihikivaNavaNImae samuddissa tattha agArIhiM agArAhaM ceiyAiM bhavaMti, taM. - AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA, je bhayaMtAro tahappa, AesaNANi jAva gihANi vA tehiM aNovayamANehiM ovayaMti ayamAuso ! aNabhikkaMtakiriyA yAvi bhavai / / sUtra- 81 / / iha khalu prAcyAM vA 4 yAvat rocayadbhirbahUn zramaNabrAhmaNA'tithikRpaNavanIpakAn samuddizya tatra tatra agAribhiH agArANi cetitAni bhavanti, tadyathA - AdezanAni yAvad bhavanagRhANi vA, ye bhagavantastathAprakArANi AdezanAni yAvad gRhANi vA taiH carakabrAhmaNAdibhiH anavapatadbhiH avapatanti avataranti ayam AyuSman ! anabhikrAntakriyArUpo doSazca bhavati / iyaM vasati: anabhikrAntatvAdevA'kalpanIyeti / / 81 / / sAmprataM varjyAbhidhAnAM vasatimAha iha khalu pAINaM vA 4 jAva kammakarIo vA, tesiM ca NaM evaM vuttapuvvaM bhavai - je ime bhavaMti samaNA bhagavaMto jAva uvarayA mehuNAo dhammAo, no khalu eesiM bhayaMtArANaM kappai AhAkammie uvassae batthae, se jANimANi amhaM appaNo sayaTTAe ceiyAiM bhavaMti, taM.. AsaNANi vA jAva gihANi vA, savvANi tANi samaNANaM nisirAmo, aviyAiM vayaM pacchA appaNo sayaTThAe cehassAmo, taM. AesaNANi vA jAva., eyappagAraM nigghosaM succA nisamma je bhayaMtAro tahappa. AesaNANi vA jAva gihANi vA uvAgacchaMti iyarAiyarehiM pAhujehiM baTTeti, ayamAuso ! vajjakiriyAvi bhavai 5 / / sUtra- 82 / / iha khalu prAcyAM vA 4 yAvat karmakaryo vA, teSAM caivaM uktapUrvaM bhavati - ye ime bhavanti zramaNA bhagavanto yAvad uparatA maithunAd dharmAt, na khalu eteSAM bhagavatAM kalpate AdhAkarmika upAzraye vastum atha yAni imAni asmAkam AtmanA svArthaM cetitAni kRtAni bhavanti, tadyathA - AdezanAni vA yAvad gRhANi vA, sarvANi tAni zramaNebhyaH nisRjAmaH, api ca vayaM pazcAt AtmanA svArthaM cetayiSyAmaH kariSyAmaH tadyathA - AdezanAni vA yAvat, etatprakAraM nirghoSaM zrutvA nizamya ye bhagavantastathAprakArANi AdezanAni vA yAvad gRhANi vA upAgacchanti itaretareSu prAbhRteSu karmopAdAnapradhAnadoSairnarakAdiduHkhaM prAbhRtIkriyante yaisteSu gRheSu yadi vartante tadA iyam AyuSman ! varjyakriyA'bhidhAnA vasatizca bhavati sA ca na kalpata iti / / 82 / / idAnIM mahAvarjyAbhidhAnAM vasatimadhikRtyAha - AcArAGgasUtram - 47
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ iha khalu pAINaM vA 4 saMtegaiA saTTA bhavaMti, tesiM ca NaM AyAragoyare jAva taM royamANehiMbahavesamaNamAhaNajAva vaNImagepagaNiya ra samuhissa tattha2 agArIhiM agArAI cehayAI bhavaMti,taM. - AesaNANivA jAva gihANivA, je bhayaMtArotahappagArAiM AesaNANi vAjAva gihANi vA uvAgacchatiiyarAiyarehiM pAhiM ayamAuso! mahAvajjakiriyAvi bhavada6 ||suutr-83|| iha khalu prAcyAM vA 4 santi eke zrAddhA bhavanti, teSAM ca AcAragocaro yAvat taM rocayadbhirvahUna zramaNabrAhmaNAn yAvadvanIpakAn pragaNayya 2 samuddizya tatra 2 agAribhiH agArANi cetitAni bhavanti, tadyathA-AdezanAni vA yAvada gRhANi vA, ye bhagavantastathAprakArANi AdezanAni vA yAvada gRhANi vA upAgacchanti itaretareSu prAbhRteSu gRheSu yadi vartante tadA iyam AyuSman! mahAvaya'kriyA'bhidhAnA vasatizca bhavati / zramaNAdyarthaM niSpAditAyAM yAvantikavasatau sthAnAdi kurvato mahAvAbhidhAnA vasatiH akalpyA vizuddhakoTizceti / / 83|| idAnIM sAvadyAbhidhAnAmadhikRtyAha - iha khalu pAINaMvA 4 saMtegaiyA jAvataMsadahamANehiM taMpattiyamANehiMtaMroyamANehi bahave samaNe pagaNiya 2 samuhissa tattha 2 agArAI ceiyAI bhavaMtitaM. - AesaNANi vA jAva bhavaNagihANivA, je bhayaMtArotahappagArANi AesaNANivA jAva bhavaNagihANivA uvAgacchaMti iyarAiyarehiM pAhiM vaTuMti, ayamAuso! sAvajjakiriyA yAvi bhavada 7 suutr-84|| iha khalu prAcyAM vA 4 santi eke yAvattat zraddadhAnaH, tat pratIyamAnaiH, tad rocayadbhirvahUna zramaNAn - niggaMtha 1 sakka 2 tAvasa 3 gerua 4 AjIva 5 paMcahA samaNA iti tAn pragaNayya 2 samuddizya tatra 2 agArANi cetitAni bhavanti, tadyathA AdezanAni vA yAvad bhavanagRhANi vA, ye bhagavantastathAprakArANi AdezanAni vA yAvad bhavanagRhANi vA upAgacchanti itaretareSu prAbhRteSu gRheSu yadi vartante tadA iyaM AyuSman! sAvadhakriyA vasatirvApi bhvti| paJcavidhazramaNAdyarthamevaiSA kalpiteti akalpyA vizuddhakoTizceti / / 84|| mahAsAvadyAbhidhAnAmadhikRtyAha ihakhalupAINaMvA 4 jAvataMroyamANehiMegaMsamaNajAyaMsamuhissatattharaagArIhiM agArAiMceiyAiM bhavanti, taM. - AesaNANijAva gihANi vAmahayA puThavikAyasamAraMbheNa jAva mahayA tasakAyasamAraMbheNaM mahayA virUvarUvehiM pAvakammakiccehi, taMjahA-chAyaNao levaNao saMthAraduvArapihaNao sIodae vA paribiyapube bhavaha agaNikAe vA ujjAliyapube bhavai, je bhayaMtArotaha AesaNANivA. uvAgacchantiiyarAiyarehiMpAhiM baTuMtidupakkhaMtekammaMsevaMti, ayamAuso!mahAsAvajjakiriyAyAvibhavai 8 ||suutr-85|| ___ iha khalu prAcyAM vA 4 yAvattad rocayadbhiH ekaM zramaNajAtaM sAdharmika sAdhuM samuddizya tatra 2 AcArAgasUtram 48
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ agAribhiH cetitAni bhavanti, tadyathA - AdezanAni vA yAvad gRhANi vA mahatA pRthivIkAyasamArambheNa yAvanmahatA trasakAyasamArambheNa mahadbhirvirUparUpaiH vividhaiH pApakarmakRtyaiH, tadyathA - chAdanato lepanataH saMstArakadvArapidhAnataH saMstArakArthaM dvAraDhakkanArthaM ca ityAdIni prayojanAnyuddizya, zItodakaM vA pariSThApitapUrvaM tyaktapUrvaM bhavati agnikAyo vA ujjvAlitapUrvo bhavati, ye bhagavantastathAprakArANi AdezanAni vA upAgacchanti itaretareSu prAbhRteSu gRheSu yadi vartante tadA dvipakSaM te karma sevante, tadyathApravrajyAm AdhAkarmikavasatyAsevanAd gRhasthatvaM ca, rAgaM dveSaM ca, IryApathaM sAmparAyikaM ca, ityAdidoSAd iyam AyuSman! mahAsAvaMdyakriyA vasatizca bhavati / / 85 / / idAnImalpakriyAbhidhAnAmadhikRtyAha - iha khalu pAINaM bA. jAva taM royamANehiM appaNo sayaTThAe tattha 2 agArIhiM jAba ujjAliyapubbe bhavai, je bhayaMtAro tahappa. AesaNANi vA. uvAgacchaMti iyarAyarehiM pAhuDehiM egapakkhaM te kammaM sevaMti, ayamAuso ! appasAvajjakiriyA yAvi bhavai 9 / evaM khalu tassa / sUtra - 86 // // zayyaiSaNAyAM dvitIyodezakaH / / iha khalu prAcyAM vA 4 rocayadbhiH AtmanA svArthaM tatra 2 agAribhiryAvad ujjvAlitapUrvo bhavati, ye bhagavanta stathAprakArANi AdezanAni vA upAgacchanti itaretareSu prAbhRteSu ekapakSaM svargaM vA'pavarga vA te karma sevante, iyam AyuSman ! alpasAvadyakriyA vasati bhavati alpazabdo' bhAvavAcI vrtte| etat khalu tasya bhikSoH sAmgryam / anantarasUtrairnavabhirnava vasatayaH pratipAditAH, Asu cAbhikrAntAlpakriye yogye, zeSAstvayogyA iti // 86 // / / dvitIyAdhyayanasya dvitIyoddezakaH samAptaH / / / tRtIya uddezaH / / adhunA tRtIyaH samArabhyate, ihAnantarasUtre 'lpakriyA zuddhA vasatirabhihitA, ihApyAdisUtreNa tadviparItAM darzayitumAha - seya no sulabha phAsue uMche ahesaNijje no khalu sudve imehiM pAhuDehiM, taMjahAchAyaNao levaNao saMthAravuvArapihaNao piMDavAesaNAo, se ya bhikkhU cariyArae ThANarae nisIhiyArae sijjAsaMthArapiMDavAesaNArae, saMti bhikkhuNo evamakkhAhaNo ujjuyA niyAgapaDibannA amAyaM kubbamANA viyAhiyA, saMtegaDyA pAhuDiyA ukkhittapuvvA bhavai, evaM nikkhittapuvvA bhavai, paribhAiyapuvvA bhavai, paribhuttapubbA bhavai, pariTThabiyapuvvA bhavai, evaM viyAgaremANe samiyAe viyAgare ?, haMtA bhavai / / sUtra- 87 / / sa ca pratizrayo na sulabhaH prAsukaH AdhAkarmAdidoSarahitaH uJchaH chAdanAdyuttaradoSarahito yathaiSaNIyaH, na ca khalu zuddhaH amIbhiH prAbhRtaiH karmabhiH, tadyathAchAdanato lepanataH saMstArakadvArapidhAnataH pinnddpaataissnnaatshc| pratizrayo mUlottaraguNazuddho'pi san svAdhyAyAdibhUmisamanvito vivikto durApa AcArAGgasUtram 49
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti darzayati- tatra ca bhikSavazcaryAratAH sthAnaratA niSIdhikAratAH svAdhyAyaratAH zayyAsaMstArakaratA glAnAdibhAvAt piNDapAtaiSaNAratAH, santi kecana bhikSava evamAkhyAyinaH yathAvasthivasatiguNadoSAkhyAyinaH Rjavo niyAgapratipannAH saMyamo mokSo vA, taM pratipannA amAyAM kurvANA vyAkhyAtAH, tadevaM vasatiguNadoSAnAkhyAya gateSu sAdhuSu zrAvakaiH sAdhvarthamevAderArabhya vasatiH kRtA pUrvakRtA vA chAdanAdinA saMskRtA bhavet, punazca teSvanyeSu vA sAdhuSu samAgateSu santi eke zrAvakA ye evaMbhUtAM chalanAM kuryuH, tadyathA prAbhRtikA dAnArthaM kalpitA iyaM vasatiH utkSiptapUrvA darzitapUrvA-Adau darzitA 'sti yathA'syAM vasata yUyamiti evaM nikSiptapUrvA'sti, AtmakRte niSpAditA paribhAjitapUrvA'sti bhrAtRvyAdeH parikalpitA paribhuktapUrvA'sti anyairapIyaM paribhuktapUrvA pariSThApitapUrvA pUrvamevAsmAbhiriyaM parityaktA'sti ityevamAdikA chalanA samyaga vijJAya parihartavyeti, nanu kimevaM chalanAsaMbhave'pi yathAvasthitavasatiguNadoSAn sAdhurevaM vyAkurvan samyaga vyAkaroti? AcArya Aha-hanta! samyageva vyAkartA bhavati / / 87 / / tathAvidhakAryavazAccarakakArpaTikAdibhiH saha saMvAse vidhimAha - se bhikkhU vA 2 jaMpuNa uvassayaM jANijjAkhuDiyAokhuDabuvAriyAo niyayAo saMniruddhAo bhavanti, tahappagA. uvassae rAo vA viyAle vA nikkhamamANe vA pa. purA hatyeNa nikkhamijja vA pacchA pAeNa vA tao saMjayAmeva nikkhamijja vA 2, kevalI bUyA-AyANameyaM, je tattha samaNANa vA mAhaNANa vA chattae vA mattae vA vaNDae vA laTThiyA vA bhisiyA vA nAliyA vA celaM vA cilimilI vA cammae vA cammakosae vA cammaccheyaNae vAdunddhe dunnikkhitte aNikaMpe calAcale, bhikkhUyarAovA viyAle vA nikkhamamANe vAra payalijja vA 2, setatthapayalamANevA hatthaM vA. lUsijjavA pANANivA 4 jAva vavarovijja vA, aha bhikkhUNaM pubbovaiTuMjaM taha. uvassae purA hattheNa nikkha. vA pacchA pAeNaM tao saMjayAmeva ni. pavisijja vA / sUtra-88|| sa bhikSurvA 2 yaM punaH pratizrayaM jAnIyAt, tadyathA-kSudrikAH kSudradvArikA nIcakAH sanniruddhAH gRhasthAkulA vasatayo bhavanti, tathAprakAre pratizraye pUrva carakAdInAmavakAzo datto bhavet pazcAcca sAdhUnAM, evaM sati sAdhuH kAryavazAda rAtrau vA vikAle sandhyAyAM vA niSkrAmayana vA pravizana vA pUrva hastena hastakaraNAdikayA gamanakriyayA bhUmiM spRzan 2 vA pazcAt pAdena vA tataH saMyata eva niSkrAmayedvA, kevalI brUyAt - AdAnametat yatastatra zramaNAnAM vA brAhmaNAnAM vA chatrakaM vA mAtrakaM vA daNDakaM vA yaSTikA vA vRSikA AsanavizeSo vA nAlikA vA celaM vA yavanikA vA carmakozakaM pArNitraMkhallakAdi vA durbaddhaM durnikSiptaM aniSkammaM calAcalaM syaat| bhikSuzca rAtrau vikAle vA niSkrAmayana pravizana vA pracaledvA patedvA / sa tatra pracalana vA patan vA hastaM vA pAdaM vA yAvad indriyajAtaM vA lUSayedvA vinAzayedA. prANino vA 4 abhihanyAdayAvad vyaparopayedvA, hiMsyAdvA atha bhikSuNAMpUrvopadiSTaM pratijJAdikaM yattathAprakAre pratizraye pUrva hastena niSkrAmayan vA pazcAt pAdena tataH saMyata eva niSkrAmayedvA pravizedvA II88|| AcArAgasUtram 50
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ idAnIM vasatiyAzAvidhimadhikRtyAha - se AgaMtAresuvA aNuvIha uvassayaM jAijjA, je tatthaIsare je tattha samahiTThAe te uvassayaM aNunavijjA - kAmaM khalu Auso! ahAlaMdaM ahAparinnAyaM vasissAmojAva AusaMto! jAva AusaMtassa uvassae jAva sAhammiyAiM tato uvassayaM gihissAmo, teNa paraM viharissAmo / suutr-89|| sa bhikSuH AgantAreSu vA pravizya kiMbhUto'yaM pratizrayaH? kazcAtrezvaraH ityevam anuvicintya ca pratizrayaM yAcet, yastatra Izvaro yo vA tatra samadhiSThAtA prabhuniyuktaH tAn pratizrayaM anujJApayet tadyathA - kAmam icchayA khalu AyuSman! yathAlandam tvayA yathAparijJAtaM vatsyAmo yAvad AyuSmAn Asate yAvad vA AyuSmataH pratizrayaH, samudrasthAnIyA; sUrayo'taH sAdhUnAM parimANaM na kathanIyam yAvantaH sAdharmikAH samAgamiSyanti tAvatAM kRte tataH pratizrayaM gRhISyAmaH, tataH paraM vihariSyAmaH ||89 / / ki se bhikkhUvAra jassuvassae saMvasijjA tassapubAmeva nAmagutaMjANijjA, tao pacchA tassa gihe nimaMtemANassa vA animaMtemANassa vA asaNaM vA 4 aphAsuyaM jAva no paDigAhejjA ||suutr-90|| sa bhikSurvA 2 yasya pratizraye saMvaset tasya pUrvameva nAmagotraM jAnIyAt, tataH pazcAt tasya gRhe nimantryamANasya vA'nimantryamANasya vA'zanaM vA 4 aprAsukaM yAvanno prtigRhnniiyaat| sAdhUnAM sAmAcAryeSA yaduta zayyAtaragRhapravezaM bhikSAmaTantaH pariharanti / / 10 / / ki sebhikkhUvAra sejaM. sasAgAriyaM sAgaNiyaMsaudayaM nopannassa nikkhamaNapavesAe jAva'NuciMtAe tahappagAre uvassae no ThA. ||suutr-91|| sa bhikSurvA 2 tatra yat punarjAnIyAta, tadyathA-sasAgArikaM gRhasthAkulaM sAgnikaM sodakaM pratizrayaM tatra naiva prAjJasya niSkramaNapravezArthaM yAvadanucintArthaM svAdhyAmAdikRte kalpate'tastathAprakAre pratizraye no sthAnaM kuryAta. / / 91 / / se bhikkhU vA 2 se jaM. gAhAvaikulassa majhamajheNaM gaMtuM paMthae pauiddhaM vA no pannassa jAva ciMtAe taha u. no ThA. suutr-92|| sa bhikSurrA 2 tatra yat punarjAnIyAt, tadyathA-pratizrayaM tatra gRhapatikulasya madhyaMmadhyena gantuM panthAH pratizrayaM vA gRhasthagRheNa pratibaddhaM vA tatra pratizraye naiva prAjJasya yAvaccintArthaM svAdhyAyAdikRte tathAprakAre upAzraye no sthAnaM vidadhyAt / / 12 / / tathAse bhikkhUvAra sejaM., iha khalugAhAvaI vA jAva kammakarIovA annamannaM akkosaMti AcArAgasUtram 51
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ vA jAva uddavaMti vA no pannassa., sevaM naccA tahappagAre u. no ThA. / |suutr - 93 / / sa bhikSurvA 2 tatra yat punarjAnIyAt, tadyatheti anuvartate / iha khalu gRhapatayo vA karmakaryo vA anyo'nyam akrozanti vA yAvad upadravanti vA, no prAjJasya, sa evaM jJAtvA tathAprakAre pratizraye no sthAnAdikaM kuryAt / / 93 / / bhikkhU vA 2 se jaM. puNa. iha khalu gAhAvaI vA kammakarIo vA annamannassa gAyaM tilleNa vA nava. gha. basAe vA abhaMgati vA makkheMti vA no paNNassa jAva tahappa. uva. no ThA. sUtra- 94 / / sa bhikSurvA 2 tatra yat punaH iha khalu gRhapatayo vA karmakaryo vA anyonyaM gAtraM tailena vA navanItena vA ghRtena vA vasayA vA abhyaJjanti vA prakSanti vA, no prAjJasya, yAvat tathAprakAre pratizraye no sthAnAdikaM vidadhIta / / 94 / / sebhikkhU bA 2 se jaM. puNa. - iha khalu gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA annamannassa gAyaM siNA vA kakkeNa vA ludveNa vA cuNNeNa vA vaNNeNa vA paumeNa vA AghaMsaMti vA paghaMsaMti vA uvvalaMti vA uvvaTTiMti vA no paNNassa. / / sUtra- 95 / / sa bhikSurvA 2 tatra yatpunaH - iha khalu gRhapatayo vA yAvat karmakaryo vA anyonyasya gAtraM snAnena vA kalkena vA lodhreNa vA cUrNena vA varNena vA padmena vA AgharSanti vA pragharSanti vA udvalanti vA udvartayanti vA no prAjJasya / / 95 / / sebhikkhU vA 2 se jaM. puNa ubassayaM jANijjA, iha khalu gAhAvatI vA jAba kammakarI vA aNNamaNNassa gAyaM sIovaga usiNo. uccho. pahoyaMti vA siMcaMti vA siNAyaMti vA no pannassa jAva no ThANaM. / |suutr - 96 / / sa bhikSurvA 2 tatra yatpunaH pratizrayaM jAnIyAt iha khalu gRhapatayo vA yAvat karmakaryo vA'nyonyasya gAtraM zItodakena vA uSNodakena vA utkSAlayanti vA pradhAvanti prakSAlayanti vA siJcanti vA snApayanti vA no prAjJasya yAvanno sthAnaM vidadhyAt / / 96 / / kiJca - bhikkhU vA 2 se jaM. iha khalu gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA nigiNA ThiyA nigiNA ullINA mehuNadhammaM vinnaviMti rahassiyaM vA maMtaM maMtaMti no pannassa jAva no ThANaM vA 3 ceijjA / / sUtra- 97 / / sa bhikSurvA 2 tatra yat punarjAnIyAt, tadyathA - iha khalu gRhapatayo vA karmakaryo vA nagnAH sthitAH, nagnA upalInAH pracchannA maithunadharmaM vijJApayanti rahasyaM vA mantraM mantrayante no prAjJasya yAvanno sthAnaM vA 3 cetayet / / 97 / / api ca sebhikkhU bA 2 se jaM puNa u. AinnasaMlikkhaM no pannassa. ||suutr-98 / / - AcArAGgasUtram 52
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa bhikSurvA 2 tatra yatpunaH jAnIyAt, tadyathA-pratizraye AkIrNasaMlekhyaM tatra citrabhittidarzanAt svAdhyAyakSatiH pUrvakrIDitasmaraNaM kautukAdisaMbhavazceti no prAjJasya yAvanno sthAnAdikaM kuryAt / / 98 / / sAmprataM phalakAdisaMstArakamadhikRtyAha - bhikkhU vA 2 abhikaMkhijjA saMthAragaM esittae, se jaM. saMthAragaM jANijjA saaMDaM jAva sasaMtANayaM, tahappagAraM saMthAraM lAbhe saMte no paDi. 1 / se bhikkhU vA 2 se jaM. appaMDaM jAva appasaMtANagaM garuyaM tahappagAraM no pa0 2 / se bhikkhU vA. appaMDaM jAva appasaMtANagaM lahuyaM appaDihAriyaM taha. no pa0 3 / se bhikkhU vA appaMDaM jAva appasaMtANagaM lahuaM pArihAriyaM no ahAbaddhaM tahappagAraM lAbhe saMte no paDigAhijjA 4 / se bhikkhU vA 2 se jaM puNa saMthAragaM jANijjA appaMDaM jAba appasaMtANagaM lahuaM pADihAriaM ahAbaddhaM, tahappagAraM saMthAragaM lAbhe saMte paDigAhijjA 5 / / sUtra - 99 / / sa bhikSurvA 2 abhikAGkSet saMstArakameSitum, tatra yat punaH saMstArakaM jAnIyAt sANDaM yAvat sasantAnakaM tathAprakAraM lAbhe sati no pratigRhNIyAt saMyamavirAdhanAdoSatvAditi 1 / sa bhikSurvA 2 tatra yat alpANDaM yAvat alpasantAnakaM gurukaM, tathAprakAraM saMstArakaM lAbhe sati no pratigRhNIyAd, gurutvAt pratyupekSaNAdAvAtmavirAdhanAdoSasaMbhavAditi 2 / sa bhikSurvA 2 alpANDaM yAvat alpasantAnakaM laghukaM aprAtihArikam apratyarpaNIyam / tathAprakAraM lAbhe sati no pratigRhNIyAd aprAtihArikatvAttatparityAgAdidoSAditi 3 / sa bhikSurvA 2 alpANDaM yAvad alpasaMtAnakaM laghukaM prAtihArikaM pratyarpaNIyaM no yathAbaddhaM - samyagbaddhaM tathAprakAraM lAbhe sati no pratigRhNIyAd abaddhatvAttabdandhanAdipalimanthadoSa iti 4 / sa bhikSurvA yat punarjAnIyAt, tadyathA - alpANDaM yAvad alpasantAnakaM laghukaM prAtihArikaM yathAbaddhaM tathAprakAraM lAbhe sati pratigRhNIyAt 5 / / 99 / / sAmprataM saMstArakamuddizyAbhigrahavizeSAnAha icceyAiM AyataNAiM ubAikkamma aha bhikkhU jANijjA imAhiM cauhiM patimAhiM saMthAragaM esittae, tattha khalu imA paDhamA paDimA se bhikkhU vA 2 uddisiya 2 saMthAragaM jAijjA, taMjahA - ikkaDaM vA kaThiNaM vA jaMtuyaM vA paragaM vA moragaM vA taNagaM vA soragaM vA kusaM vA kuccagaM vA pippalagaM vA palAlagaM vA, se puvvAmeva AloijjA Ausoti vA bha. ! vAhisi me itto annayaraM saMthAragaM? taha. saMthAragaM sayaM vA NaM jAijjA paro vA bejjA phAsuyaM esaNijjaM jAna paDi., paDhamA paDimA / sUtra- 100 / / ityetAni AyatanAni karmabandhasthAnAni upAtikramya parihRtya - atha bhikSurjAnIyAt - etAbhizcatasRbhiH pratimAbhiH abhigrahavizeSaiH saMstArakameSitum tAzcemAH - uddiSTa 1 prekSya 2 tasyaiva 3 yathAsaMstRtarUpA 4 / AsvAdyayoH pratimayorgacchanirgatAnAmagrahaH uttarayoranyatarasyAmabhigrahaH, gacchAntargatAnAM tu catastro'pi kalpanta iti / tatra khalu imA prathamA pratimA - sa bhikSurvA 2 uddizyoddizya ikkaDAdInAmanyatamad grahISyAmi netaraditi uddizyoddizya saMstArakaM yAcet, tadyathA - ikkaDaM vA AcArAGgasUtram 53
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaThinaM vaMzakaTAdiniSpannaM vA jantukaM tRNavizeSapannaM vA parakaM yena tRNavizeSeNa puSpANi grathyante vA niSporakaM mayUrapicchaniSpannaM vA tRNakaM vA sorakaM tRNavizeSaniSpannaM vA kuzaM vA kUrbakaM yena kUrcakAH kriyante tanniSpannaM vA pippalakaM vA palAlakaM vA sa puurvmevaa''lokyet| Alokya caivaM brUyAt-AyuSman! iti vA bhagini! iti vA dAsyasi mahyam itaH anyataraM saMstArakaM ? tathAprakAraM saMstArakaM svayaM vA yAceta paro vA dadyAtprAsukam eSaNIyaM yAvat prtigRhnniiyaat| ete caivaMbhUtAH saMstArakA anUpadeze'nujJAtA jalapracuradeze sArdrabhUmyantaraNArtham iti prathamA pratimA / / 100 / / sAmprataM dvitIyAdyAH pratimAH pratipAdayannAha - ahAvarA buccA parimA-se bhikkhUvA 2 pehAe saMthAragaMjAijjA, taMjahA-gAhAvaI vA kammakariMvAse pubbAmeva AlohajjA-Au.! bhai.! vAhisime? jAvapaDigAhijjA, buccA pauimA 2 / ahAvarA taccA parimA-se bhikkhU vA 2 jassuvassae saMvasijjA je tattha ahAsamannAgae, taMjahA-ikkaDe i vA jAva palAle i vA tassa lAbhe saMvasijjA tassa'lAbhe ukkuDae vA nesajjie vA viharijjA, taccA paDimA 3 satra 101 / / athA'parA dvitIyA pratimA-sa bhikSurvA 2 prekSya saMstArakaM yAcet, tadyathA-gRhapatiM vA karmakarI vA sa puurvmevaa''lokyet| Alokya caitad brUyAt, tadyathA-AyuSman! iti vA bhagini! iti vA dAsyasi mahyam ? yAvat prtigRhnniiyaat| iti dvitIyA pratimA 2 / athA'parA tRtIyA pratimA - sa bhikSurvA 2 yasya pratizraye saMvaset yaH saMstArakastatra yathAsamanvAgataH, tadyathA-ikkaDo vA yAvat palAlo vA tasya lAbhe sati saMvaset tasyA'lAbhe utkaTuko vA niSaNNo vA sarvarAtraM vihared AsIta, iti tRtIyA pratimA 3 / / 101 / / ahAvarA cautthA paDimA - se bhikkhU vA 2 ahAsaMthameva saMthAragaM jAijjA, taMjahA-puThavisilaM vA kaTTasilaM vA ahAsaMthaumeva, tassa lAbhe saMte saMvasijjA, tassa alAbhe ukkuTue vA 2 viharijjA, cautthA paDimA 4 ||suutr-102|| athA'parA caturthI pratimA-sabhikSurvA 2 yathAsaMstRtameva saMstArakaM yAceta, tadyathA-pRthivIzilAM vA kASThazilAM vA yathAsaMstRtAmeva, tasya lAbhe sati saMvaset, tasyA'lAbhe utkaTuko vA 2 vihareda iti caturthI pratimA 4 / / 102 / / icceyANaM cauNhaM parimANaM annayaraM parimaM pagvijjamANe taM ceva jAva anno'nnasamAhIe evaM caNaM viharaMti / suutr-103|| ityAsAM catasRNAM pratimAnAmanyatarAM pratimAM pratipadyamAnaH tadeva yAvad anyonyasamAdhinA evaM ca viharanti anyamaparapratimApratipannaM sAdhuna hIlayeda, yataste sarve jinAjJayA vartanta itivadavaseyam ||103 / / sAmprataM prAtihArikasaMstArakapratyarpaNe vidhimAha - se bhikkhU vA. abhikaMkhijjAsaMthAragaMpaccappiNitae, sejaMpuNasaMthAragaMjANijjA bhAcArAgasUtram 03 / /
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ saaMbaMjAva sasaMtANayaM tahappa. saMthAragaMno paccappiNijjA ||suutr-104|| sabhikSurvA'bhikAkSet saMstArakaM pratyarpayituM, sa yaM punaH saMstArakaM jAnIyAt sANDaM yAvat sasantAnakaM tathAprakAraM saMstArakaM jIvavirAdhanAsambhavAd na pratyarpayet / / 104 / / kina se bhikkhU abhikaMkhijjA saM. se jaM. appaMDaM. tahappagAraM. saMthAragaM. paDilehiya 2 pama. 2 AyAviya 2 vihuNiya 2 taosaMjayAmeva paccappiNijjA ||suutr-105|| sa bhikSurvA'bhikAkSet saMstArakaM pratyarpayituM, sa yaM punaH saMstArakaM alpANDaM yAvat alpasantAnakaM tathAprakAraM saMstArakaM pratyupekSya 2 pramRjya 2 AtApayya 2 vidhUya 2 tataH saMyata eva pratyarpayet / / 105 / / sAmprataM vasatau vasatAM vidhimadhikRtyAha - se bhikkhUvAra samANe vAvasamANe vAgAmANugAmaM dUrajjamANevA pubbAmeva pannassa uccArapAsavaNabhUmi paDilehijjA, kevalI vUyA-AyANameyaM apagleihiyAe uccArapAsavaNabhUmIe, sebhikkhUbA 2 rAovA viyAle vA uccArapAsavaNaMpariTTavemANe payalijja bA2, setattha payalamANevAra hatthaMvA pAyaM vAjAvalUsejja bApANANivA 4 vavarovijjA, aha bhikkhUNaM pu. jaM puvAmeva pannassa u. bhUmi paDilahijjA / sUtra-106 / / sa bhikSurvA 2 samAno sAmbhogiko bhaveda vA zabdAd asAmbhogiko vA kAraNamAzrityasthiravAsamabhyupagato vA vasana vAstavyo vA anyataH samAgato vA bhavet navakalpAdivihArakrameNa viharana vA grAmAnugrAmaM dravan gacchan vA pUrvameva prAjJa uccAraprasravaNabhUmiM pratyupekSeta, kevalI brUyAt - AdAnametat apratyupekSitAyAM uccAraprasravaNabhUmyAM sa bhikSurvA 2 rAtrau vA vikAle vA uccAraprasravaNaM pariSThApayana pracaledvA patedvA, sa tatra pracalana vA patan vA hastaM vA pAdaM vA yAvad lUSayedvA vinAzayedvA prANiNo vA 4 vyaparopayeda hiMsyAda, atha bhikSuH punaryat samAcAryeSA, yaduta-vikAle sandhyAyAM pUrvameva prAjJa uccAraprasravaNabhUmiM pratyupekSeta / / 106 / / sAmprataM saMstArakabhUmimadhikRtyAha - sebhikkhavA2 abhikaMkhijjAsijjAsaMthAragabhUmipaDilehittae, nannatthaAyarieNa vA u. jAva gaNAvaccheeNa vA bAleNa vA buDveNa vA seheNa vA gilANema vA AeseNa vA aMteNa vAmajheNa vA sameNa vA visameNa vA pavAeNavA nivAeNa vA, taosaMjayAmeva paDilehiya 2pamajjiya ra taosaMjayAmeva bahuphAsuyaM sijjAsaMthAragaMsaMtharijjA ||suutr-107|| sabhikSurvA 2 abhikAkSet zayyAsaMstArakabhUmiM pratyupekSituma, anyatra AcAryeNa vA upAdhyAyena vA yAvad gaNAvacchedakena vA bAlena vA vRddhena vA zaikSeNa vA glAnena vA Adezena vA'nte vA madhye vA same vA viSame vA pravAte vA nivAte vA svIkRtAM bhUmi muktvA'nyAM tataH saMyata eva pratyupekSya 2 pramRjya 2 tataH saMyata eva bahuprAsukaM zayyAsaMstArakaM saMstaret / / 107 / / bhAcArAgasUtram 55
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ idAnIM zayanavidhimadhikRtyAha - se bhikkhUvAra bahu saMtharitA abhikaMkhijjA bahuphAsue sijjAsaMdhArae duruhitte| sebhikkhU bahu. duruhamANepuvAmeva sasIsovariyaMkAyaM pAe yapamajjiyarataosaMjayAmeva bahu. duruhitA tao saMjayAmeva bahu sijjaasuutr-108|| sa bhikSurvA bahuprAsukaM zayyAsaMstArakaM saMstIrya abhikAkSeda bAsukaM zayyAsaMstArakamAroDhum, sa bhikSurvA 2 bahuprAsukaM zayyAsaMstArakamArohana pUrvameva svazIrSopari kAyaM pAdau ca pramRjya 2 tataH saMyata eva bahuprAsukaM zayyAsaMstArakamAruhya tataH saMyata eva bahuprAsuke zayyAsaMstArake zayIta ||108 / / - idAnIM suptavidhimadhikRtyAha se bhikkhUvAra bana sayamANe noannamannassa hatyeNa hatthaM pAeNapAyaMkAeNa kArya AsAijjA, se aNAsAyamANetaosaMjayAmeva vA sijjaa|se mikkhUbA. ussAsamANe vA nIsAsamANe vA kAsamANe vAchIyamANe vA jaMbhAyamANe vA uDAe vA vAyanisaggaM vA karemANe pubbAmeva AsayaM vA posayaM vA pANiNA paripehitAtao saMjayAmeva UsasijjA vAjAva vAyanisaggaMvA karejjA / suutr-109|| . sa bhikSurvA 2 bahuprAsuke zayyAsaMstArake zayAno nA'nyonyasya hastena hastaM pAdena pAdaM kAyena kAyama AsAdayet sNspRshet| so'nAsAdayan tataH saMyata eva bahuprAsuke zayyAsaMstArake zayIta, sa bhikSurvA ucchvasana vA nizvasana vA kAsamAno vA kSuvan vA jRmbhANo vodgArayan vA vAtanisarga vA kurvANaH pUrvamevA''syaM vA'dhiSThAnam apAnadeze vA pANinA paripidhAya tataH saMyata evocchvasyAd vA yAvad vAtanisarga vA kuryAt / / 109 / / sAmprataM sAmAnyena zayyAmaGgIkRtyAha - sebhikkhUvAra samAvegayA sijjA bhavijjA visamAvegayA si. pavAyA ke nivAyA ke sasarakkhA ke appasasarakkhAve. sarvasamasagAvegayA appadaMsamasagA. saparisAgake. aparisAgA. sauvasaggA ke niruvasaggA ke tahappagArAhi sijjAhiM saMvijjamANAhiM paggahiyatarAgaM vihAraM viharijjA, no kiMcivi gilAijjA, evaM khala. jasabaDhehiM sahie sayA jae timi str-110|| / sabhikSurvA 2 samA vA ekadAzayyA bhaveda viSamA vA ekadA zayyA bhavet pravAtA vaikadA nivAtA vaikadA sarajaskA vaikadA alparajaskA vaikadA sadaMzamazakA vaikadA'lpadaMzamazakA vaikadA saparizATA vaikadA'parizATA vaikadA sopasargA vaikadA nirupasargA vaikadA bhavet tathAprakArAsu zayyAsu savidyamAnAsu pragRhItataraM prakarSaNA'bhyupagataM vihAraM viharet samacitto'dhivased, na kiJcidapi glAyed na vipriyAdika kuryAda, evaM khalu tasya bhikSoH sAmagryaM yat sarvArthaH sahitaH sadA yateteti bravImi / / 110 / / || dvitIyamadhyayanaM samAptam / / AcArAGgasUtram 56
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha tRtIyamIryAdhyayanam sAmprataM tRtIyamArabhyate, ihAdye'dhyayane piNDaH pratipAditaH, sa ca vasatau bhoktavya iti detIye'dhyayane vasatiH pratipAditA, sAmprataM tayoranveSaNArthaM gamanaM vidheyaM, tacca yadA yathA vidheyaM yathA ca na vidheyamityetatpratipAdyam, ityasyAdhyayanasya sUtramuccAraNIyaM, taccedam - anbhuvagae khalu vAsAvAse abhipuvaDhe bahave pANA abhisaMbhUyA bahave bIyA ahaNAbhinnA aMtarA se maggA bahupANA bahuvIyA jAva sasaMtANagA aNabhikkaMtA paMthA no vinAyA maggA sevaM naccA nogAmANugAmaMdUijjijjA, tao saMjayAmeva vAsAvAsaM uvalliijjA ||suutr111|| ___ abhyupagate varSAvAse abhipravRSTe ca payomuci meghe, tatra sAdhunAM sAmAcAryevaiSA, yadutanirvyAghAtenAprApta evASADhacaturmAsake tRNaphalakaDagalakabhasmamAtrakAdiparigrahaH kAryo yato jAtAyAM vRSTau bahavaH prANino'bhisaMbhUtAH prAdurbhUtAH bahUni bIjAni adhunAbhinnAni abhinavA'GkuritAni, antarA tasya sAdhormArgA bahuprANino bahubIjA yAvat sasantAnakAH, anabhikrAntAzca panthAnaH ataeva na vijJAtA mArgAH, sa evaM jJAtvA na grAmAnugrAmaM draved gaccheda, tataH saMyata eva varSAvAsamupalIyeta vaset-kuryAd yathAvasaraprAptAyAM vasatau / / 111 / / etadapavAdArthamAha - se bhikkhUvA ra sejaM. gAma vA jAva rAyahANiMvA imaMsikhalu gAmaMsi vA jAvarAya. no mahaI vihArabhUmI no mahaI viyArabhUmI no sulabhe pIThaphalagasijjAsaMthArage no sulabhe phAsae uMche ahesaNijjejatthabahavesamaNa. vaNImagA uvAgayA uvAgamissaMtiya accAinnA vittI no pannassa nikkhamaNe jAva ciMtAe, sevaM naccA tahappagAraM gAma vA nagaraM vA jAva rAyahANiM vA no vAsAvAsaM uvlliijjaa|se bhi. se jaM. gAmaM vA jAva rAya imaMsi khalu gAmaMsi vA jAva mahaI vihArabhUmI mahaI viyAra. sulabhejattha pITha 4 sulabhe phA. no jattha bahavesamaNa uvAgamissaMtivAappAinnA vittIjAvarAyahANiMvA taosaMjayAmeva vAsAvAsaM uvalliijjA ||suutr-112|| sa bhikSurvA 2 yat punarevaM jAnIyAt, tadyathA-grAmaM vA yAvad rAjadhAnI vA'smin khalu grAme vA yAvad rAjadhAnyAM na vidyate mahatI vihArabhUmiH svAdhyAyabhUmiH na mahatI vicArabhUmiH bahirgamanabhUmiH na sulabhAni pIThaphalakazayyAsaMstArakAdIni, na sulabhaH prAsuka uJchaH piNDapAto yathaiSaNIyaH, yatra ca bahavaH zramaNavanIpakA upAgatA upAgamiSyanti ca atyAkIrNA vRttiH bhikSATanAdirUpA, ata eva na prAjJasya niSkramaNaM yAvaccintanAdeH svAdhyAyAdeH kriyA nirupadravAH sambhavanti, sa sAdhuH evaM jJAtvA tathAprakAre grAme vA nagare vA yAvad rAjadhAnyAM vA na vrssaavaasmupliiyet| sa bhikSurvA yad grAmaM vA yAvad rAjadhAnI vA jAnIyAt, tadyathA asmin khalu grAme vA yAvana mahatI vihArabhUmimahatI vicArabhUmiH, AcArAgasUtram 57
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ sulabhAni yatra pIThaphalakazayyAsaMstArakAdIni, sulabhaH prAsuka uJcho yathaiSaNIya, na ca yatra bahavaH zramaNAdayo upAyAtA upAgamiSyanti vA alpAkIrNA ca vRttiryAvad rAjadhAnyAM vA tataH saMyata eva varSAvAsamupalIyeta varSAkAlaM kuryAditi / / 112 / / - - sAmprataM gate'pi varSAkAle yadA tathA ca gantavyaM tadadhikRtyAha - aha puNevaM jANijjA - cattAri mAsA vAsAvAsANaM vIikkaMtA hemaMtANa ya paMcadasarAyakappe paripusie, aMtarA se magge bahupANAjAva sasaMtANagAno jatthabahave jAva uvAgamissaMti, sevaM naccA no gAmANugAmaM duuijjijjaa| aha puNevaM jANijjA cattAri mAsA. kappe parivusie, aMtarA se magge apaMDA jAva asaMtANagA bahave jattha samaNa. uvAgamissaMti, sevaM naccA taosaMjayAmeva. dUijjijjA ||suutr-113|| ___ atha punarevaM jAnIyAt - catvAromAsA varSAvAsasya vyatikrAntAH, tatrotsargato yadi na vRSTistataH pratipadyevA'nyatra gatvA pAraNakaM vidheyam, atha vRSTistato hemantasya ca paJcadazarAtrakalpe paryuSite paJcasu vA dazasuvA dinesu gateSu gamanaM vidheyaM, tathApi antarA tatra mArgA bahuprANino yAvat sasantAnakA na ca yatra bahavaH zramaNabrAhmaNAdayo yAvad upAgamiSyanti vA sa evaM jJAtvA no grAmAnugrAmaM draveda viharet kintu samastameva mArgaziraH yAvattatraiva tiSThet tata UrdhvaM yathA tathA'stu na tiSThet / etadviparyayasUtramAha - atha punarevaM jAnIyAt - catvAro mAsA varSAvAsasya vyatikrAntA hemantasya ca paJcadazarAtrakalpe paryuSite, antarA tatra mArgA alpA'NDA yAvad asantAnakA bahavo yatra zramaNabrAhmaNAdaya upAgamiSyanti, sa evaM jJAtvA tataH saMyata eva grAmAnugrAmaM dravet / / 113 / / idAnIM mArgayatanAmadhikRtyAha - se bhikkhU vA 2 gAmANugAmaM dUijjamANe purao jugamAyAe pehamANe vaTTaNa tase pANe uddhaTu pAdaM rIijjA sAhaTTa pAyaM rIijjA vitiricchaM vA kaTTa pAyaM rIijjo, saha parakkame saMjayAmeva parikkamijjA, no ujjuyaMgacchijjA, taosaMjayAmeva gAmANugAma duuhjjijjaa| se bhikkhU vA. gAmA. dUijjamANe aMtarAse pANANi vA bI. hari. udae vA maTTiyA vA aviddhatthe. saha parakkame jAva no ujjuyaM gacchijjA, tao saMjayA. gAmA. dUhajjijjA ||suutr-114|| sa bhikSurvA 2 gAmAnugrAmaM dravan agrato yugamAtraM prekSamANo dRSTvA trasAn prANina uddhRtya pAdama rIyeda agratalena gaccheda , saMhRtya pAdaM rIyet pArNikayA gaccheda vitirazcInaM vA kRtvA pAdaM riyet / ayaM cAnyamArgAbhAve vidhiH / sati parakrame anyamArge saMyata eva tena pathA parAkramed gacchet, na RjunA pathA gacchet, tataH saMyata eva grAmAnugrAmaM drvet| sa bhikSurvA grAmAnugrAmaM dravan antarA tatra prANino vA bIjAni vA haritAni vA udakaM vA mRttikA vA'vidhvastA syAt sati parakrame yAvanno RjunA gacchet, tataH saMyata eva grAmAnugrAmaM dravet / / 114 / / api ca - AcArAgasUtram
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikkhU vA 2 gAmA. vRhajjamANe aMtarA se virUvarUvANi paccaMtigANi vassugAyayaNANi milakkhUNi aNAriyANi dussannappANi duppannavaNijjANi akAlapaDivohINi akAlaparibhoINi sai lAThe vihArAe saMtharamANehiM jANavaehiM no vihAravaTiyAe pavajjijjA gamaNAe, kevalI bUyA AyANameyaM, teNaM vAlA ayaM teNe, ayaM uttharae, ayaM tato AgaetikaTTataM bhikkhU akkosijja vA jAva uddavijja vA vatthaM pa. kaM. pAya. acchiMvijja vA bhiMvijja vA avaharijja vA pariTThavijja vA, aha bhikkhUNaM pu. jaMtahappagArAI virU. paccaMtiyANi vassugA. jAva vihAravatiyAe nopavajjijja vA gamaNAe, tao saMjayA. gA. vU. ||suutr-115|| __ bhikSurvA 2 grAmAnugrAmaM dravana antarA tatra yadi virUparUpANi vividhAni prAtyantikAni mlecchamaNDalAni dasyukA''yatanAni caurANAM sthAnAni mlecchAni mlecchapradhAnAni anAryANi duHsaMjJapyAni duHprajJApanIyAni akAlapratibodhInirAtrAdAvapi mRgayAdau gamanasambhavAda akAlaparibhojIni santi tadA satilADhe AryadezavizeSe vihArasthAne vA vihArAya satsu anyeSu cajanapadeSu no vihArapratijJayA teSu mlecchasthAneSu prapadyeta gamanAya, kevalI brUyAt, AdAnametat - te ca bAlAH ajJAH evamUcuH - ayaM stenaH, ayamupacarakaH caro'yaM tataH - asmacchatrugrAmAd Agata iti kRtvA taM bhikSumAkrozeyurvA yAvada upadraveyurvA vastraM vA pAtraM vA kambalaM vA pAdaproJchanaM vA''cchindhurvA bhindhurvA'-pahareyurvA pariSThApayeyurvA / atha bhikSuH punaryat tathAprakArANi virUparUpANi prAtyantikAni dasyukA''-yatanAni yAvada vihArapratijJayA no prapadyeta vA gamanAya, tatastAni pariharan saMyata eva grAmAnugrAmaM dravet / / 115 / / tathA se bhikkhU vA 2 hajjamANe aMtarAse arAyANivA gaNarAyANivA juvarAyANivA dorajjANi vA verajjANi vA viruddharajjANi vA sai lAThe vihArAe saMya. jaNa. no vihAravaTiyAe., kevalIvUyA-AyANameyaM, teNaM vAlA. taMcevajAva gamaNAe taosaM. gA. dU. sUtra-116 / / sa bhikSurvA 2 dravan yatpunarevaM jAnIyAd - antarA tasya arAjAni yatra rAjA mRtastAni sthAnAni vA gaNarAjAni sAmanto vA senApatirvA rAjA yatra vA yuvarAjAni nAdyApi bhavati rAjyAbhiSeko yatra vA dvirAjyAni dve rAjye yatra vA vairAjyAni rAjJi viraktAH pradhAnAdayo yatra vA viruddharAjyAni vairirAjyaM yatra vA sati lADhe yApanIye vihArAya satsu janapadeSu no vihArapratijJayA pratipadyeta gamanAya, kevalI brUyAda - AdAnametat, teca bAlAstadeva yathA'nantarasUtre yAvada gamanAya tataH saMyato grAmAnugrAma dravet / / 116|| kiJca - se bhikkhU vA 2 gA. dUijjamANe aMtarA se vihaM siyA, se jaM puNa vihaM jANijjA egAheNa vA duvAheNa vA tiAheNa vAcauAheNa vA paMcAheNa vA pAuNijjAnopAuNijja vA tahappagAraM vihaM aNegAhagamaNijjaM sai lAThe jAva gamaNAe, kevalI bUyA-AyANameyaM, bhAcArAgasUtram
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMtarA se vAse siyA pANesuvA paNaesuvA bIesuvA hari. uva. maTTiyAe vA addhitthAe, aha bhikkhU taha. aNegAha. jAva no pava., tao saM. gA. dU. ||suutr-117|| .... sa bhikSurvA 2 grAmAnugrAmaM dravana antarA tatra viham aTavIprAyo mArgaH syAt, sa yatpunarvihaM jAnIyAta, tadyathA- ekAhena vA Tyahena vA tryaheNa vA caturaheNa vA paJcAhena vA prApaNIyaM vA na prApaNIyaM vA tathAprakAraM viham anekAhagamanIyaM bahudinagamanIyaM sati lADhe satyanyasmin yApanIye vihArasthAne vihAre tena vihena vihArapratijJayA no pratipadyeta yAvad gamanAya, kevalI brUyAd - AdAnametad - antarA tatra vRSTiH syAt tathA ca satsu prANiSu vA panakeSu vA bIjeSu vA hariteSu vA udake vA mRttikAyAM vA avidhvastAyAm apariNatAyAM saMyamA''tmavirAdhane syAtAmiti, atha bhikSuryat punarjAnIyAt, tadyathA- tathAprakAraM viham anekAhagamanIyaM yAvanno prapadyeta, tataH saMyata eva grAmAnugrAma dravet / / 117 / / sAmprataM naugamanavidhimadhikRtyAha se bhikkhu 2 gAmA dUijjijjA. aMtarA se nAvAsaMtArine udae siyA, se jaMpuNa nAvaM jANijjA asaMjae abhikkhupaDiyAe kiNijja vA pAmiccejja vA nAvAe vA nAvaM pariNAma kaTTa thalAovA nAvaM jalaMsi ogAhijjAjalAovA nAvaMthalaMsi ukkasijjA puNNaM vA nAvaM ussiMcijjA sannaM vA nAvaM uppIlAvijjA tahappagAraM nAvaM ubugAmiNiM vA ahegA. tiriyagAmi. paraM joyaNamerAe addhajoyaNamerAe appatare vA bhujjatare vA no dUlahijjA gmnnaae| sebhikkhUvA 2 pubbAmeva tiricchasaMpAimaM nAvaM jANijjA, jANitA se tamAyAe egaMtamavakkamijjA 2 bhaNDagaMpagleihijjA 2 egao bhoyaNabhaMDagaM karijjA 2sasIsovariyaM kAyaM pAe pamajjijjA sAgAraM bhattaM paccakkhAijjA, egaM pAyaMjale kiccA egaM pAyaM thale kiccA tao saM. nAvaM dUlahijjA 2 |suutr-118|| sabhikSurvA 2 grAmAnugrAmaM dravana yatpunarevaM jAnIyAt - antarA tatra nausantAryamudakaM syAt, sa yAM punarnAvaM caivaMbhUtAM jAnIyAt tadyathA - asaMyatazca tAM bhikSupratijJayA krINIyAd vA ucchindyAd vA nAvA vA nAvaM pariNAmaM kRtvA parivartayitvA sthalAda vA jale'vagAhayeta, jalAdvA nAvaM sthale utkarSata, pUrNAM vA nAvamutsicet, sannAM vA nAvamutplAvayeda utkhaneta tathAprakArAM nAvamUrdhvagAminI zrotaHpratikUlagAminI vA'dhogAminI zroto'mukUlagAminI tiryaggAminIm ekasmAttaTAdaparataTagAminI paraM yojanamaryAdAyA ardhayojanamaryAdAyA alpatare anujJApya vA bhUyastare yojanAt pareNa udake nA''rohed gamanAya / sa bhikSurvA 2 pUrvameva tirIzcanasaMpAtimAM nAvaM jAnIyAt, anena UrdhvA'dhogAminyoniSedhaH saMbhAvyate jJAtvA sa taM gRhastham AdAya anujJApya ekAntam apakrAmyed apakramya ca bhANDakaM pratyupekSya ekato bhojanabhANDakaM kuryAt kRtvA sazIrSoparikaM kAyaM pAdau ca pramRjyAvapramRjya ca sAkAraM bhaktaM pratyAcakSIt 'ego me sAsao appA' ityAdinA upakaraNazarIrAdi vyutsRjet| iyaM yatanA'tra - yatra nausaMtAryaM tataH pradezAt yadi dvAbhyAM yojanAbhyAM parirayeNa sthalapathena gamyate AcArAgasUtram 60
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadA tena pathA gacchatu mA nAvA / atha asati pariraye, sati vA stenAdidoSaduSTe tarhi vyardhana yojanena saMghaTTena gacchatu mA naavaa| saMghaTTo nAma pAdatalAdArabhya yAvad janArdhajalaM / atha tatrApi ta eva doSAstadA yojanena lepena gacchatu mA naavaa| lepo nAma jaGghArdhAdArabhya yAvan nAbhidaghnaM jalaM / atha nAsti lepaH sati vA doSayuktastarhi ardhayojanena lepoparikena gacchatu mA naavaa| lepopari nAma nAbhyuparijalaM yAvannAsA nabruDati tat stAdhaM yatra ca nAsA bruDati tadastAdhaM tatrApi stAdhena gacchatu mA'stAdhena / atha tasminnapi asati sati vA doSaduSTe tadA nAvA gcchtu||118|| idAnIM kAraNajAte nAvArohaNavidhimAha - se bhikkhUvAra nAvaMdurUhamANeno nAvAo puraodurUhijjA, no nAvAomaggao durUhijjA, nonAvAomajjhao dulahijjA, novAhAopagijjhiya2 aMguliyAe udisiya 2 oNamiya 2 unnamiya 2 nijjhAijjA 11 se NaM paro nAvAgao nAvAgayaM vaijjA - AusaMtosamaNA!eyaMtA tumaM nAvaM ukkasAhijjAvA bukkasAhivA khivAhi vA rajjUyAe vA gahAya AkasAhi, no setaM parinnaM parijANijjA, tusiNIo uvehijjA 2 seNaM paro nAvAgao nAvAga. vai. - AusaM. no saMcAesi tumaM nAvaM ukkasittae vA 3 rajjUyAe vA gahAya AkAsittaevA, Ahara eyaM nAvAe rajjUyaM sayaMcevaNaM vayaM nAvaM ukkasissAmo vA jAva rajjUe vA gahAya AkasissAmo, no se taM pa. tasi. 3|sennN pa. AusaM. eaMtA tumaM nAvaM AliteNa vApIThaeNa vA vaMseNa vA balaeNa vA avalueNa vA vAhehi, no se taM paM. tusi. 4 / seNaM paro. eyaMtAtuma nAvAe udayaM hatyeNa vA pAeNa vA matteNa vA paDiggaheNa vA nAvAussiMcaNeNa ussiMcAhi, no se taM. 5/seNaM paro. samaNA! eyaM tumaM nAvAe utiMgaM hattheNa vA pAeNa vA bAhuNA vA UruNA vA udareNa vAsIseNa vA kAeNa vA ussiMcaNeNa vA celeNa vA maTTiyAe vA kusapattaeNa vA kudieNa vA pihehi no se taM. 6 / se bhikkhUbA 2 nAvAe uttiMgeNa uvayaM AsavamANaM pehAe uvaruvari nAvaM kajjalAvemANiM pehAe no paraM uvasaMkamittuevaM vyA-AusaMtogAhAvaI! eyaM tenAvAe udayaM uttiMgeNa Asavai uvaruvari nAvA vA kajjalAvei, eyappagAraM maNaM vA vAyaM vA no purao kaTTa viharijjA, appussue avahillese egaMtagaeNa appANaM viusejjA samAhIe, tao. saM., nAvAsaMtArime ya udae AhAriyaM rIijjA eyaM khalu jAva sayA jaijjAsi ti bemi ||suutr-119|| ||iriyaae paThamo uddeso|| sa bhikSurvA 2 nAvamArohana no nAvaH purata Aroheda agrabhAgaM tatra devatAsthAnamiti yadi vA nAvarohiNAM purato nAroheta, pravartanAdhikaraNasambhavAt prAntAnAm amaMgalam iti kRtvA vA / no nAva: pRSThata Aroheda pRSThato niryAmakasthAnamiti / no nAvo madhyata Aroheda madhyataH kUpakasthAnamiti, tatra vA caranto bhAjanAdi virAdhyeyuH no bAhU pragRhya UrvIkRtya 2 aMgulyA uddizya 2 avanamya 2 unnamya 2 nirdhyAyet - pazyet / atha paraH-asaMyato naugato naugataM sAdhuM vadet - AyuSman! zramaNa! bhAcArAGgasUtram 61
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ etAM tAvattvaM nAvamutkarSaya vA vyutkarSaya vA kSepaya vA rajjvA vA gRhItvA AkarSaya, no sa bhikSustAM parijJAM prArthanAM parijAnIyAt, tUSNIka upekSeta / atha paro naugato naugataM vadet - AyuSman! zramaNa! yadi na saMzaknosi tvaM nAvamutkarSayituM vA rajjvA vA gRhItvA''karSayituM vA tadA Ahara etAM nAvo rajjuM svayameva, vayaM ca nAvamutkarSayiSyAmo vA yAvad rajjvA vA gRhItvA''karSayiSyAmaH, no sa tAM parijJAM parijAnIyAt, tUSNIka upekSeta / atha paro naugato naugataM vadet - AyuSman! zramaNa! enAM tAvattvaM nAvaM aritreNa vA pIThakena vA vaMzena vA valakena yena naurvAlyate dakSiNaM vAmaM vA tena vA avalukena naukSepaNopakaraNavizeSastena vA vAhaya, no sa tAM parijJAM parijAnIyAt tUSNIka upekSeta / atha paro naugato naugataM vadet - AyuSmana! zramaNa! etattAvattvaM nAva udakaM hastena vA pAdena vA mAtreNa vA patadgraheNa vA nAvutsicanena sekapAtreNa votsina, no sa tAM parijJAM parijAnIyAt, tuSNIka upeksset| atha paro naugato naugataM vadet - AyuSman! zramaNa! etattvaM nAva uttiGgaM randhram hastena vA pAdena vA bAhunA vA UruNA vA udareNa vA zIrSaNa vA kAyena vA utsicanena vA celena vA mRttikayA vA kuzapatrakeNa kuzodaryo vA muJjo vA mRttikayA saha kuTyate sa kuzapatrakastena vA kuvindakena challiA valko vA mRttikayA sa kuvidakastena vA pidhehi, no sa tAM parijJAM parijAnIyAt, tUSNIka upeksset| sa bhikSurvA 2 nAvi utiGgena udakam Azravat prekSya, uparyupari nAvaM plAvyamAnAM pUryamANAM prekSya, no param upasaMkramya evaM brUyAt - AyuSman! gRhapate! etatte nAvi udakam uttiGgenA''zravati naurvA plAvyate, pUryate etatprakAraM mano vA vAcaM vA no purataH kRtvA vihareta, alpotsuka: avimanaska: abahirlezyaH zarIropakaraNAdau mUrchamakurvan ekAntagatena AtmanA AtmAnaM vyutsRjed vyavasyedvA samAdhinA, tataH saMyata eva nausaMtArye codake yathAryaM viziSTA'dhyavasAyaH san yadvA parameSThinamaskAraparAyaNaH sana rIyet, evaM khula sadA yatasva iti bravImi ||119 / / / / IryA'dhyayane prathama uddezaH / / // dvitIya uddezakaH / / adhunA dvitIyaH samArabhyate, ihAnantaroddezake nAvi vyavasthitasya vidhirabhihitastadihApi sa evAbhidhIyate, ityasyoddezakasyAdisUtram - seNaM paroNAvA. AusaMto! samaNA. eyaM tA tumaM chattagaMvA jAva cammacheyaNagaM vA giNhAhi, eyANi tumaM virUvarUvANi satthajAyANidhArehi, eyaMtA tumaM dAragaMvA pajjehi, nosetaM. suutr-120|| / atha paro naugato naugataM vadet - AyuSman! zramaNa! etattAvattvaM chatrakaM vA carmacchedanakaM vA gRhANa, etAni tvaM virUparUpANi vividhAni zastrajAtAni dhAraya, enaM tAvattvaM dArakaM vA udakaM pAyaya, no sa tAM parijJAM prArthanAM parijAnIyAt, tUSNIka upekSeta / / 120 / / tadakaraNe ca paraH pradviSTa: san yadi nAvaH prakSipettatra yatkartavyaM tadAha - seNaM paro nAvAgae nAvAgayaM vaejjA-AusaMto! esaNaM samaNe nAvAe bhaMubhArie bhavai, se NaM bAhAe gahAya nAvAo udagaMsi pakkhivijjA, eyappagAraM nigghosaM succA AcArAgasUtram
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ nisamma se yacIvaradhArI siyA khippAmeva cIvarANi ubbeThijja vA niveThijja vA upphesaM vA karijjA 1 / aha. abhikkaMtakUrakammA khalu bAlA vAhAhiMgahAya nA. pakkhivijjA se puvAmeva vaijjA-AusaMto gAhAvaI! mA metto bAhAe gahAya nAvAo udagaMsi pakkhivaha, sayaM ceva NaM ahaM nAvAo udagaMsi ogAhissAmi 2|se NevaM vayaMtaM paro sahasA balasA bAlahiMga pakkhivijjAtaMnosumaNe siyA, no dummaNe siyA, no uccAvayaM maNaM niyaMchijjA, no tesiM vAlANaM ghAyae vahAe samuTThijjA, appussue jAva samAhIe tao saM. udagaMsi pavijjA ||suutr-121|| __sa paro naugato tatsthaM sAdhumuddizyAparaM naugataM vadet - AyuSman! eSaH zramaNo nAvi bhANDabhArito bhANDavanizceSTatvAd bhArito - guru: bhANDena vopakaraNena guruH bhavati, tadenaM bAhvorgRhItvA nAva udake prakSipa, etatprakAraM nirghoSaM zrutvA nizamya sa ca yadi cIvaradhArI syAt tadA kSiprameva cIvarANi asArANi udveSTayedvA pRthak kuryAt sArANi tu nirveSTayedvA subaddhAni kuryAt yathA sukhenaiva jalaM tarati ziroveSTanaM vA kuryAt, tAMzca dharmadezanayA'nukUlayet / atha punarevaM jAnIyAt - abhikrAntakrUrakarmANaH khalu bAlA bAhvorgRhItvA nAva udake prakSipeyuH, sa pUrvameva vadet - AyuSman ! gAthApate! mA ita bAhvorgRhItvA nAva udake prakSipata, svayaM vA'haM nAva udake'vagAhiSye, sa evaM vadantaM paraH sahasA balena bAhvorgRhItvA prakSipettaM, no sumanAH syAt no durmanAH syAt, no uccAvacaM manaH nyaJchet - kuryAt, no teSAM bAlAnAm ajJAnAM ghAtakaH san vadhAya samuttiSThet, alpotsuko yAvat samAdhinA tataH saMyata eva udake plaveta / / 121 / / sAmpratamudakaM plavamAnasya vidhimAha - __ se bhikkhU vA 2 udagaMsi pavamANe no hattheNa hatthaM pAeNa pAyaM kAeNa kArya AsAijjA, se aNAsAyaNAe aNAsAyamANe tao saM. udagaMsi pavijjA 1 / se bhikkhU vA 2 udagaMsi pavamANe no ummugganimuggiyaMkarijjA, mAmeyaM udagaM kannesu vA acchIsuvA nakkaMsivA muhaMsi vA pariyAvajjijjA, tao. saMjayAmeva udagaMsi pavijjA 2|se bhikkhU vA udagaMsi pavamANe dubaliyaM pAuNijjA, khippAmeva uvahiM vigiMcijja vA visohijja vA, no ceva NaM sAijjijjA 3 / aha pu. pArae siyA udagAo tIraM pAuNittae, tao saMjayAmeva udaulleNa vA sasaNidveNa vA kAraNa udagatIre ciTThijjA 4 / se bhikkhU vA 2 uvaullaM vA2 kAyaMno AmajjijjA vANopamajjijjA vAsaMlihijjA vA nillihijjA vA ubbalijjA vA ubaTTijjA vA AyAvijja vA payA. 5 / aha pu. vigaovao me kAe chinnasiNehe kAe tahappagAraM kAyaM Amajjijja vApayAvijjavA, taosaM. gAmA. dUijjijjA 6 ||suutr-122|| sa bhikSurvA 2 udake plavamAno no hastena hasta pAdena pAdaM kAyena kAyamAsAdayet saMspRzeda apkAyAdisaMrakSaNArtham, so'nAsAdanayA anAsAdayan aspRzana tataH saMyata evodake plaveta / sa % 3D AcArAgasUtram 63
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSurvodake plavamAno na unmajjananimajjane kuryAt, mA etadudakaM karNayorvA akSNorvA nAsikAyAM vA mukhe vA paryApadyeta pravizet tataH saMyata evodake plaveta, atha bhikSurvA 2 udake plakmAno daurbalyaM zrama prApnuyAt tadA kSiprameva upadhiM tyajet vA upadhidezaM vizodhayedvA, naiva svAdayed naivopadhAvAsakto bhaveda, atha punaH evaM jAnIyAt, tadyathA - sopadhireva pAragaH syAm udakAttIraM prAptuM, tataH saMyata eva udakAi~Na vA sasnigdhena vA kAyena udakatIre tiSThet, tatra ceryApathikAM prtikraamet| sa bhikSurvA 2 udakAdraM vA sasnigdhaM vA kAyaM no AmRjyAd vA no pramRjyAdA saMlikhedvA nirlikhedvA udvaledvA udvartayedvA AtApayedvA pratApayedvA / navaramatreyaM sAmAcArI - yadutodakA, vastraM tat svata eva yAvan niSpagalaM bhavati tAvadukatIre eva stheyam, atha caurAdibhayAdgamanaM syAttataH pralambamAnaM kAyenAspRzatA neymiti| atha punarevaM jAnIyAd vigatodako me kAyaH, chinnasnehaH kAyaH, tathAprakAraM kAyaM AmRjyAdA pramRjyAdvA, tataH saMyata eva grAmAnugrAmaM dravet / / 122 / / tathA - __se bhikkhUvA 2 gAmANugAmaM dUijjamANe noparehiMsaddhiM parijayaviya ra gAmA. dUra, tao. saM. gAmA. dUra. ||suutr-123|| sa bhikSurvA 2 grAmAnugrAmaM dravan gacchan no paraiH sArdhaM parijapya bhRzamullApaM kurvan 2 grAmAnugrAma draveda yugpdupyogdvyaabhaaveneryaasmitibhnggprsnggaat||123|| idAnIM jaGghAsaMtaraNavidhimAha - se bhikkhU vA 2 gAmA. dU. aMtarA se jaMghAsaMtArine udage siyA, se puvAmeva sasIsovariyaM kAyaM pAe ya pamajijjA 2 egaM pAyaM jale kiccA egaM pAya thale kiccA taosaM. udagaMsi AhAriyaMrIejjA 1Ase bhi. AhAriyaMrIyamANe nohatyeNa hatthaMjAba aNAsAyamANe tao saMjayAmeva jaMghAsaMtArime udae ahAriyaM rIejjA zase bhikkhU vA 2 jaMghAsaMtArime udae ahAriyaM rIyamANe no sAyAvagyiAe no parivAhavagyiAe mahaimahAlayaMsi udayaMsikAyaM viussijjA, taosaMjayAmevajaMghAsaMtArime udae ahAriya riiejjaa3| aha puNa evaM jANijjApAraesiyA udagAotIraMpAuNitaetaosaMjayAmeva uvaulleNa vA 2 kAraNa ragatIrae ciTThijjA 4Ase bhi. uvaullaM vA kAryasasi. kAyaMno Amajjijja vAno. 5 / aha pu. vigaovae mekAe chinnasiNehe tahappagAraM kArya Amajjijja vA. payAvijja vA, tao saM. gAmA. dUha. ||suutr-124|| __sa bhikSurvA 2 grAmAnugrAmaM dravan punarevaM jAnIyAt, tadyathA-antarA tatra jAsaMtAryamudakaM, jAnudaghnAdikaM jalaM syAt tadA sa pUrvameva sazIrSAparikaM kAyaM pAdau ca pramRjyAt, pramRjya ca ekaM pAdaM jale kRtvA eka pAdaM ca sthale AkAze kRtvA tataH saMyata eva jaGghAsaMtArye udake yathA''yaM yathA Rju bhavati tathA rIyeta gacchet / sa bhikSurvA yathArya rIyamANo no hastena hastaM yAvad anAsAdAna aspRzyan tataH saMyata eva jaGghAsaMtArye udake rIyeta / sa bhikSurvA jAsaMtArye udake yathArya rIyamANo no sAtapratijJayA sukhapratijJayA no paridAhapratijJayA saMtApapratijJayA mahati mahAlaye mahAzraye - AcArAgasUtram 64
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ vakSaHsthalAdipramANe udake kAyaM vyutsRjeta, tato jaGghAsaMtArye udake yathArya rIyeta, atha punarevaM jAnIyAt-pAragaH syAm udakAttIraM prAptuMtataH saMyata eva udakAi~Na vA 2 kAyena udakatIre tisstthet| sa bhikSurvA udakArdai vA kArya sasnigdhaM no AmRjyAd vA no pramRjyAdvA / atha punarevaM jAnIyAt - vigatodako me kAyaH chinnasnehaH, tathAprakAraM kAyaM AmRjyAdvA pratApayedvA, tataH saMyata eva grAmAnugrAma "dravet / / 124 / / sAmpratamudakottIrNasya gamanavidhimAha - se bhikkhU vA 2 gAmA. dUijjamANe no maTTiyAgaehiM pAehiM hariyANi chiMdiya 2 vikujjiya2 viphAliyara ummaggeNa hariyavahAe gachijjA, jameyaM pAehiMmaTTiyaM khippAmeva hariyANi avaharantu, mAiTThANaM saMphAse, no evaM karijjA, se pubbAmeva appahariyaM maggaM pagleihijjA, tao. saM. gAmA. 1 / se bhikkhU vA 2 gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se vappANi vA pha. pA. to. a. aggalapAsakANi vA gaDAo vA varIo vA saha parakkame saMjayAmeva parikkamijjA, no ujju. 2 / kevalI., se tattha parakkamamANe payalijja vA 2, setatthapayalamANe vA 2 rukkhANivA gucchANivAgummANivAlayAovA vallIovA taNANi vA gahaNANi vA hariyANi vA avalaMbiya 2 uttarijjA, je tattha pAtipahiyA uvAgacchaMtitepANIjAijjA 2, taosaM. avalaMbiya 2 uttarijjA, tao saM. gAmA. dU. 3 / se bhikkhU vA 2 gA. vRhajjamANe aMtarA se javasANi vA sagaDANi vA rahANi vA sacakkANi vA paracakkANi vA seNaM vA virUvarUvaM saMniruddhaM pehAe sai parakkame saM., no u., seNaMparoseNAgaovaijjA-AusaMto! esaNaMsamaNeseNAe abhinivAriyaM kareha, seNaM bAhAe gahAe Agasaha, seNaM paro vAhAhiM gahAya AgasijjA, taM no sumaNe siyA jAva samAhIe, taosaM. gAmA. dU. suutr-125|| __ sabhikSurvA 2 grAmAnugrAmaM dravana no mRttikAgatAbhyAM pAdAbhyAM haritAni chittvA 2 vikubjayitvA 2 vipATayitvA 2 unmArgeNa haritavadhAya gacchet, yada enAM mRttikAM pAdAbhyAM sakAzAt kSiprameva haritAni apaharantu iti sampradhArya gacchettadA mAtRsthAnaMspRzeda, no evaM kuryAt, sa pUrvameva alpaharitaM mArga pratyupekSeta, tataH saMyata eva grAmAnugrAmaM drvet| sa bhikSurvA 2 grAmAnugrAmaM dravana punarevaM jAnIyAt, tadyathA-antarA tatra vaprA vA parikhA vA prAkArA vA toraNAni vA argalA vA argalApAzakA vA gartA vA daryo vA tadA sati parakrame anyasmin mArge tenaiva saMyata eva parAkrAmyet, no RjunA pathA gacchet, kevalI brUyAt - aadaanmett| sa tatra parAkrAmyan pracaledvA prapatedvA, sa tatra gartAdau pracalana vA prapatana vA vRkSA vA gucchA vA gulmA vA latA vA vallayo vA tRNAni vA gahanAni vA haritAni vA avalambya 2 uttareta, taccAyuktam, atha kAraNikastenaiva pathA gaccheta, kathaJcita patitazca gacchagato vallyAdikamapyavalambya yadvA ye tatra prAtipathikAH sammukham upAgacchanti tAn pANiM hastaM yAcet, yAcitvA tataH saMyata eva avalambya 2 uttareta, tataH saMyata evaM grAmAnugrAmaM drvet| kiJca-sa bhikSurvA grAmAnugrAma AcArAGgasUtram 65
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravana antarA yavasAni godhUmAdidhAnyAni vA zakaTAni vA rathAn vA svacakrANi svasainyAni vA paracakrANi zatrusainyAni vA tatra vA virUparUpaM hastyazvarathAdikaM sanniruddhaM prekSya sati parakrame tenaiva saMyata eva parAkrAmyeta, na punaH RjunA pathA gacchet / atha kAraNikaM sAdhuM RjunA pathA gacchantaM dRSTvA senApatyAdikamuddizya kazcit tatra senAgato vadet - AyuSman! eSa zramaNaH senAyA abhinivAritaM sammukhato nivAraNaM karoti sa ca senApatyAdi: senAgataM Adizet, tadyathA - amuM sAdhu bAhau gRhItvA''karSaya tatra para: senAgataH sAdhuH bAhvorgRhItvA''karSet, tadA no sumanAH syAt yAvat samAdhinA, tataH saMyata eva grAmAnugrAmaM dravet / / 125 / / tathA - se bhikkhU vA 2 gAmA. dUijjamANe aMtarA se pAuivahiyA uvAgachijjA, te NaM pArivahiyA evaM vaijjA-Au. samaNA! kevaie esa gAme vA jAva rAyahANI vA kevaIyA ittha AsA hatthI gAmapiMDolagA maNussA parivasaMti? se bahubhatte bahuudae bahujaNe bahujavase? se appabhatte adae appajaNe apajavase? eyappagArANi pasiNANi pucchijjA, eyappa. puTTho vA apuTTho vA no vAgarijjA, evaM khalu. jasabeTehiM ||suutr-126 / / dvitIyoddezaka: samAptaH / / sa bhikSurvA 2 grAmAnugrAmaM dravana antarA tatra prAtipathikAH sanmukham upAgaccheyuH, te ca prAtipathikA evaM vadeyuH - AyuSman zramaNa! kimbhUta eSa grAmo vA yAvad rAjadhAnI vA? kiyanto'tra azvA hastino grAmapiNDAvalagnA yAcakA manuSyAzca parivasanti? eSa grAmAdirvA bahubhakto bahUdako bahujano bahuyavaso bahu yavasaM godhUmAdidhAnyaM yatra sa uta eSa alpabhaktaH alpodaka: alpajanaH alpayavasaH? etatprakArAn praznAna pRccheyuH, etatprakAreNa pRSTo vA'pRSTo vA no vyAkuryAt kathayeda nA'pi tAna pRcchet, tathAvyAkaraNe'saMyatapravRttiprasaGgaH prazne ca lAghavaprasagaGga iti / evaM khalu yat sarvArthaH sahitaH sadA yateta tattasya bhikSoH sAmagryamiti / / 126 / / ||tRtIyasyA'dhyayanasya dvitIyoddezakaH samAptaH / / ||ath tRtIya uddezakaH / / sAmprataM tRtIyaH samArabhyate, ihAnantaraM gamanavidhiH pratipAditaH, ihApi sa eva pratipAdyate, ityasyoddezakasyAdisUtram - se bhikkhU vA 2 gAmA. dUijjamANe aMtarA se vappANi vA jAva varIo vA jAva kUgagArANi vA pAsAyANivA nUmagihANi vArukkhagihANi vA pabbayagi rukkhaMvA cehayakarDa thUbhaMvA cehayakaDaM AesaNANivA jAva bhavaNagihANi vA no bAhAopagijjhiya 2 aMguliAe udisiya 2 oNamiya 2 unnamiya 2 nijjhAijjA, tao. saM. gAmA. 1 / se bhikkhU vA 2... gAmA. dU. mANe aMtarA se kacchANi vA daviyANi vA nUmANi vA valayANi vA gahaNANi vA gahaNaviduggANi vA vaNANi vA vaNavi. pavvayANi vA pavvayavi. agANi vA talAgANi vA - AcArAgasUtram
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ vahANi vA naIo vA vAvIo vA pukkhariNIovAdIhiyAo vA guMjAliyAo vA sarANi vA sarapaMtiyANi vA sarasarapaMtiyANi vA no bAhAo pagijjhiya 2 jAva nijjhAijjA 2 / kevalI., jetattha migA vApasUvA paMkhI vA sarIsivA vA sIhA vA jalacarA vA thalacarA vA khahacarA vA sattA te uttasijja vA vittasijja vA vAuMvA saraNaM vA kaMkhijjA, cArittime abNsmnne3| aha bhikkhUNaMpu.jaMno vAhAopagijjhiya 2 nijjhAijjA, tao saMjayAmeva AyariuvajjhAehiM saddhiM gAmANugAmaM dUhajjijjA 4 ||suutr-127|| sabhikSurvA 2 grAmAnugrAmaM dravana antarA tatra vaprANi vA yAvad daryo vA yAvat kUTAgArANi vA prAsAdA vA nimnagRhANi bhUmigRhANi vA vRkSagRhANi vRkSapradhAnAni tadupari vA gRhANi vA parvatagRhANi parvataguhA vA vRkSo vA caityakRto vRkSasyAdho vyantarAdisthalakaM stUpo vA caityakRto vyantarAdikRto AdezanAni vA yAvad bhavanagRhANi vA etatsarvaM no bAhU pragRhya utkSipya 2 agulyA uddizya 2 avanamya 2 unnamya 2 nirdhyAyet - pazyet, tataH saMyata eva grAmAnugrAmaM dravet / sa bhikSurvA 2 grAmAnugrAma dravan antarA tatra kacchAH nadyAsannanimnapradezA mUlakavAlukAdivATikA vA daviyANi - aTavyAM ghAsArthaM rAjakulAvaruddhabhUmayo vA nimnAni gartAdIni vA valayAni nadyAdiveSTitabhUmibhAgA vA gahanavidurgANi vA vanAni vA vanavidurgANi vA parvatA vA parvatavidurgANi vA avaTA vA taTAkA vA drahA vA nadyo vA vApyo vA puSkariNyo vA dIrghikA vA gujAlikAH dIrghA gambhIrAH kuTilAH lakSNA jalAzayAH vA sarAMsi vA saraHpaGktayo vA saraHsaraHpaGktayaH parasparasaMlagnAni bahUni sarAMsi vA etatsarvaM dRSTvA no bAhU pragRhya 2 yAvad niAyet, kevalI brUyA - AdAnametad yato ye tatra mRgA vA pazavo vA pakSiNo vA sarIsRpA vA siMhA vA jalacarA vA sthalacarA vA khecarA vA sattvAste uttraseyurvA vitraseyurvA vATa kaNTakavATikAM vA zaraNaM vA kAkSeyuH cArI bandhako vA bhakSako vA iti me ayaM zramaNaH, atha bhikSUNAM punaH pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yatro bAhU pragRhya utkSipya 2 nirdhyAyet, tataH saMyata eva AcAryopAdhyAyAdibhiH sArdhaM grAmAnugrAmaM dravet / / 127 / / sAmpratamAcAryAdinA saha gacchataH sAdhovidhimAha - bhikkhU vA 2 AyariuvajjhA. gAmA. no AyAriyauvajjhAyassa hattheNa vA hatthaM jAva aNAsAyamANe tao saMjayAmeva Ayariu. saddhiM jAva duuijjijjaa| se bhikkhU vA Aya. saddhiM dUrajjAmANo aMtarA se pADivahiyA uvAgacchijjA, te NaM pA. evaM vahajjAAusaMto samaNA! ke tunbhe? kao vA eha? kahiM vA gacchihiha?; je tattha Ayarie vA uvajjhAe vA se bhAsijja vA viyAgarijja vA, AyariuvajjhAyassa bhAsamANassa vA viyAgaremANassa vA no aMtarA bhAsaM karijjA, tao. saM. ahArAiNie vA. duuijjijjaa| se bhikkhU vA 2 ahArAiNiyaM gAmA. dU. no rAiNiyassa hattheNa hatthaM jAva aNAsAyamANe tao saM. ahArAiNiyaMgAmA. vU. se bhikkhUvA 2 ahArAiNiaMgAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se pAuivahiyA uvAgacchijjA, teNaM pAtipahiyA evaM vaijjA-AusaMto samaNA! AcArAgasUtram 67
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke tugbhe ? je tattha savvarAiNie se bhAsijja vA vAgarijja vA, rAiNiyassaM bhAsamANassa bA viyAgaremANassa vA no aMtarA bhAsaM bhAsijjA, tao saMjayAmeva ahArAiNiyAe gAmA gAmaM dUijjijjA / |suutr - 128 / / sa bhikSurvA 2 AcAryopAdhyAyAdibhiH saha grAmAnugrAmaM dravan no AcAryopAdhyAyAdInAM hastena hastaM yAvad anAsAdayan aspRzan tataH saMyata eva AcAryopAdhyAyAdibhiH sArdhaM yAvad dravet / sa bhikSurvA 2 AcAryopAdhyAyAdibhiH sArdhaM dravan antarA tatra prAtipathikAH sanmukham upAgaccheyuH, te ca prAtipathikA evaM vadeyuH - AyuSmantaH zramaNAH ! ke yUyam ? kuto vA etha ? kutra vA gamiSyatha ? iti pRSTe yastatra AcAryo vA upAdhyAyo vA sa bhASeta vA vyAkuryAdvA, AcAryasya athavA upAdhyAyasya bhASamANasya vA vyAkurvANasya vA no antarbhASAM kuryAt, tataH saMyata eva yathAratnAdhikaM vA dravet / sa bhikSurvA 2 yathAratnAdhikaM grAmAnugrAmaM dravan no ratnAdhikasya hastena hastaM yAvad anAsAdayan tataH saMyata eva yathAratnAdhikaM grAmAnugrAmaM dravet / sa bhikSurvA 2 yathAratnAdhikaM grAmAnugrAmaM dravan antarA tatra prAtipathikA upAgaccheyuH, te ca prAtipathikA evaM vadeyuH - AyuSmanto zramaNAH ! ke yUyam ? yastatra sarvaratnAdhikaH sa bhASeta vA vyAkuryAdvA, ratnAdhikasya bhASamANasya vA vyAkurvANasya vA no antarbhASAM bhASeta, AzAtanAbhayAt / tataH saMyata eva yathAratnAdhikaM dravet / / 128 / / kiJca - sebhikkhU vA 2 dUijmANe aMtarA se pADivahiyA uvAgacchijjA, te NaM pA0 evaM baijjAAu. sa. ! aviyAiM itto paDivahe pAsaha, taM. - mANussaM vA goNaM vA mahisaM vA pasuM bA pakkhi vA sirIsivaM vA jalayaraM vA se Aikkhaha daMseha, taM no AikkhijjA no daMsijjA, no tassa taM parinnaM parijANijjA, tusiNIe uvehijjA, jANaM vA no jANaMti baijjA, tao saM. gAmA. dU. / se bhikkhU vA 2 gA. dU0 aMtarA se pADi. uvA., te NaM pA. evaM vaijjAAu. sa. ! aviyAiM itto parivahe pAsaha udagapasUyANi kaMdANi vA mUlANi vA tayA pattA puSphA phalA bIyA hariyA uvagaM vA saMnihiyaM agaNiM vA saMnikkhitaM se Aikkhaha jAva vUijjijjA se bhikkhU vA 2 gAmA. dUijjamANe aMtarA se pADi. uvA., te NaM pADi. evaM. Au. sa. aviyAiM itto paDivahe pAsaha javasANi vA jAva se NaM vA virUvarUvaM saMniviTTha se Aikkhaha jAva vUijjijjA se bhikkhU vA 2 gAmA. vUijjamANe aMtarA pA. jAva Au. sa. kevaie itto gAme vA jAba rAyahANI vA se Aikkhaha jAva duuijjijjaa| se bhikkhU bAM 2 gAmANugAmaM vUijjamANe aMtarA se pADipahiyA. AusaMto samaNA ! kevaie itto gAmassa nagarassa vA jAva rAyahANIe vA magge se Aikkhaha, taheva jAba dUijjijjA / / sUtra129 / / sa bhikSurvA 2 dravan - gacchan antarA tatra prAtipathikA upAgaccheyuH, te ca prAtipathikA evaM vadeyuH - AyuSmantaH zramaNAH ! api ca kiM itaH pratipathe pazyatha ?, tadyathA - manuSyaM vA gAM vA mahiSaM AcArAGgasUtram 68
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ vA pazuM pakSiNaM vA sarIsRpaM vA jalacaraM vA tad AcakSasva darzaya vA, iti pRSTo'pi tanno AcakSIt no vA darzayet, no tasya tAM parijJAM prArthanAM jAnIyAt, tUSNIka upekSeta, jAnannapi naiva jAnAmIti vadet, tataH saMyata eva grAmAnugrAmaM dravet 1 / sa bhikSurvA 2 grAmAnugrAmaM dravan antarA tatra prAtipathikA upAgaccheyuH, te ca prAtipathikA evaM vadeyuH - AyuSmantaH zramaNAH ! api ca kiM itaH pratipathe pazyatha ? tadyathA - udakaprasUtAni kandAni vA mUlAni vA tvag vA patrANi vA puSpANi phalAni bIjAni haritAni udakaM vA sannihitam agniM vA sannikSiptaM tad AcakSasva yAvad dravet 2 / sa bhikSurvA 2 grAmAnugrAmaM dravan antarA tatra prAtipathikA upAgaccheyuH, te ca prAtipathikA evaM vadeyuH - AyuSmantaH zramaNAH ! api ca kiM itaH pratipathe pazyatha ? tadyathA - yavasAni godhUmAdidhAnyAni vA yAvattatra vA virUparUpaM vividhaM sanniviSTaM tad AcakSasva yAvad dravet 3 / sa bhikSurvA grAmAnugrAmaM dravan antarA prAtipathikA yAvad AyuSmantaH zramaNAH ! kiyaddUre ito grAmo vA yAvad rAjadhAnI vA tad AcakSasva yAvad dravet 4 / sa bhikSurvA grAmAnugrAmaM dravan antarA tatra prAtipathikA yAvad AyuSmantaH zramaNAH ! kiyAn ito grAmasya vA nagarasya vA yAvad rAjadhAnyA mArgastad AcakSasva, tathaiva yAvad dravet 5 / / 129 / / kiJca - bhikkhU bA 2 gA. vU. aMtarA se goNaM viyAlaM paDivahe pehAe jAva cittacillaDaM viyAlaM pa. pehAe no tesiM bhIo ummaggeNaM gacchijjA no maggAo ummaggaM saMkamijjA no gahaNaM vA vaNaM vA duggaM vA aNupavisijjA no rukkhaMsi vUrUhijjA no mahaimahAlayaMsi udayaMsi kAyaM viusijjA no bADaM vA saraNaM vA seNaM vA satthaM vA kaMkhijjA, appussue jAva samAhIe tao saMjayAmeva gAmANugAmaM vUijjijjA se bhikkhU, gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se vihaM siyA, se jaM puNa vihaM jANijjA imaMsi khalu vihaMsi bahave AmosagA uvagaraNapaDiyAe saMpiMDiyA gacchijjA, no tesiM bhIo ummaggeNa gacchijjA jAva samAhIe tao saMjayAmeva grAmANugAmaM vaijjejjA / |suutr - 130 / / sa bhikSurvA0 2 zramAnugrAmaM dravan antarA tatra gAM vRSabhaM vyAlaM darpitaM pratipathe prekSya yAvat citrakazizuM vyAlaM pratipathe prekSya no tebhyo bhIta unmArgeNa gacched, no mArgata unmArgaM ikrAmyed, no gahanaM vA varga vA durgaM vA'nupravized, no mahati mahAlaye udake kAyaM vyutsRjed, no vATa vA zaraNaM vA senA vA strIvA kAGkSed, alpotsuko yAvat samAdhinA tataH saMyata eva grAmAnugrAmaM dravet / sa bhikSurvA grAmAnugrA meM Traivana antarA tatra viham aTavIprAyo dIrgho'dhvA syAt, sa yatpunaH vihaM jAnIyAt, tadyathA etasmin khalu vihe bahava AmoSakAH stenA upakaraNapratijJayA sampiNDitA gaccheyuH, no tebhyo bhIta unmArgeNa gacched yAvat samAdhinA tataH saMyata eva grAmAnugrAmaM dravet / / 130 / / stenaviSayaka mevA hai - bhikkhu 2 gA. dU. aMtarA se AmosagA saMpiMDiyA gacchijjA, te NaM A0 evaM vaijjAAu. sa.! Ahara evaM vatthaM vA pAyaM vA kaMbalaM vA pAyapuJchaNaM vA dehi nikkhivAhi, AcArAGgasUtram 69
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ taM no dijjA nikkhavijjA, no vaMdiya 2 jAijjA, no aMjaliM kaTTu jAijjA, no kaluNapaDiyAe jAijjA, dhammiyAe jAijjA, tusiNIyabhAveNa vA ubehijjA / te NaM AmosagA sayaM karaNijjaMti kaTTa akkosaMti bA jAva uddaviti vA vatthaM vA 4 acchiMdijja vA jAva pariTThavijja vA, taM no gAmasaMsAriyaM kujjA, no rAyasaMsAriyaM kujjA, no paraM uvasaMkamittu bUyA - AusaMto gAhAvaI ! ee khalu AmosagA uvagaraNavaDiyAe sayaM karaNijjaMti kaTTu akkosaMti vA jAva pariTThavaMti vA, eyappagAraM maNaM vA bAyaM vA no purao kaTTu biharijjA, appussue jAba samAhIe tao saMjayAmeva gAmA. vUi. / eyaM khalu. sayA i. tibemi / / sUtra - 131 / / samAptamIryAkhyaM tRtIyamadhyayanam / / sa bhikSurvA 2 grAmAnugrAmaM dravan antarA tatra AmoSakAH sampiNDitA gaccheyuH, te ca AmoSakA evaM vadeyuH - AyuSman zramaNa ! Ahara etadvastraM vA pAtraM vA kambalaM vA pAdaproJchanaM vA dehi, nikSipa, tanno dadyAd no nikSiped no vaMditvA 2 yAceta no'JjaliM kRtvA yAceta no karuNapratijJayA yAceta - no dInaM yAceta tUSNIkabhAvena vA upekSeta / te ca AmoSakAH svakaM karaNIyamiti kRtvA''krozanti vA yAvad upadravanti vA vastraM vA''cchindyurvA yAvat pariSThApayeyuH tyajeyurvA tanno grAmasaMsAryaM kuryAt - teSAM ceSTitaM na grAme kathanIyam no rAjasaMsAryaM kuryAd, no paraM gRhasthamupasaGkramya brUyAd - AyuSman gRhapate! ete khalu AmoSakA upakaraNapratijJayA svakaM karaNIyamiti kRtvA''krozanti vA yAvat pariSThApayanti vA, etatprakAraM mano vA vAcaM vA no purataH kRtvA vihared, alpotsuko yAvat samAdhinA tataH saMyata eva grAmAnugrAmaM dravet / evaM khalu sadA yatasva iti bravImi / / 131 / / atrA'dhyayane'yaM vizeSaH - upasthite'pi zarIropadhyAdivinAze sAdhuH zubhA'dhyavasAyaH san sthiratAM bhajeta / / / iti samAptamIryAkhyaM tRtIyamadhyayanam / / AcArAGgasUtram - 70
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha caturthaM bhASAjAtamadhyayanam sAmprataM caturthamArabhyate ihAnantarAdhyayane gamanavidhiruktaH, gatena pathi yAdRgbhUtaM vAcyaM vA na vAcyaM veti bhASAjAtAdhyayanasyAdisUtram - bhikkhU vA 2 imAI yAyArAhaM succA nisamma imAiM aNAyArAiM aNAriyapuvvAiM jANijjA je kohA vA vAyaM viuMjaMti je mANA vA. je mAyAe vA. je lobhA vA bAyaM viraMjaMti jANao vA pharusaM vayaMti ajANao vA pha. savvaM ceyaM sAvajjaM vajjijjA vivegamAyAe, dhuvaM ceyaM jANijjA adhuvaM ceyaM jANijjA asaNaM vA labhiya no labhiya bhuMjiya no bhuMjiya aduvA Agao aduvA no Agao aduvA ei aduvA no ei aduvA ehi aduvA no ehi itthavi Agae itthavi no Agae itthavi ei itthavi no eti itthavi ehiti itthavi no ehiti 1 / aNuvIha niTTAbhAsI samiyAe saMjae bhAsaM bhAsijjA, taMjahAegavayaNaM 1 duvayaNaM 2 bahuva. 3 itthi, 4 puri. 5 napuMsagavayaNaM 6 ajjhatthava. 7 uvaNIyavayaNaM 8 avaNIyavayaNaM 9 ubaNIya avaNIyava. 10 avaNIyauvaNIyava. 11 tIyava. 12 paDuppannava. 13 aNAgayava. 14 paccakkhavayaNaM 15 parukkhava. 16, se egavayaNaM vaissAmIti egavayaNaM vaijjA jAba parukkhavayaNaM vaissAmIti parukkhavayaNaM vaijjA, itthI vesa puriso vesa napuMsagaM besa eyaM vA ceyaM annaM vA ceyaM aNuvIra NiTThAbhAsI samiyAe saMjae bhAsaM bhAsijjA, icceyAiM AyayaNAiM uvAtikamma 2 / aha bhikkhU jANijjA cattAri bhAsajjAyAiM, taMjahAsaccamegaM paDhamaM bhAsajjAyaM 1 bIyaM mosaM 2 taiyaM saccAmosaM 3 jaM neva saccaM neva mosaM neva saccAmosaM asaccAmosaM nAma taM cautthaM bhAsajjAyaM 4 / se bemi je aIyA je ya pajuppannA je aNAyA. ahaMtA bhagavaMto savve te eyANi ceva cattAri bhAsajjAyAiM bhAsiMsu bA bhAsaMti vA bhAsissaMti vA pannaviMsu vA 3 / savvAiM ca NaM eyAiM acittANi vaNNamaMtANi gaMdharmatANi rAmaMtANi phrAsamaMtANi caovacaiyAiM viSpariNAmadhammAhaM bhavaMtIti akkhAyAiM ||suur-1321| uu # bhikSurvA 2 etAn vAgAcArAn zrutvA nizamya imAn anAcArAn anAcIrNapUrvAn jAnIyAt - ye krodhAdvA vAcaM viyuJjanti vividhaM vyApArayanti ye mAnAdvA, ye mAyayA vA, ye lobhAdvA vAcaM viyuJjanti, jAno vA paruSaM vadanti, ajAnanto vA paruSaM vadanti tat sarvaM caitat sAvadyaM varjayed vivekamAdAya, dhruvam eva caitd vRSTyAdi,jAnIyAd, adhruvam eva caitajjAnIyAd iti sAvadhAraNaM na vaktavyaM, kiJca - azanaM vA labdhvA alabdhvA vA bhuktvA abhuktvA vA bhikSArthaM praviSTaH kazcit sAdhuH AgamiSyati athavA no AgamiSyati tathA rAjAdiH Agato'thavA no Agato eti vA naiti athavA eSyati vA naiSyati evamatrA'pi pattanamaThAdAvapi Agato no AgatoM, atrApi eti, atrApi no eti, atrApi eSyati, AcArAGgasUtram 71
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ atrApi no eSyati, ityAdi anuvicintya, jJAnAtizayena zrutopadezena vA prayojane sati niSThAbhASI sAvadhAraNabhASI san samityA samatayA vA saMyato bhASAM bhASet, tadyathA-ekavacanaM 1 dvivacanaM 2 bahuvacanaM 3 strIvacanaM vINA kanyA ityAdi 4 puruSavacanaM ghaTaH paTaH ityAdi 5 napuMsakavacanaM pIThaM devakulamityAdi 6 adhyAtmavacanaM yad hRdayagataM tatparihAreNAnyadbhaNiSyatastadeva sahasApatitam 7 upanItavacanaM prazaMsAvacanaM yathA rUpavatI strI 8 apanItavacanaM rUpahIneti 9 upanItA'panItavacanaM rUpavatI kintvasadavRtteti 10 apanItopanItavacanam arUpavatI kintu sadavRtteti 11 atItavacanaM 12 pratyutpannavacanaM vartamAnavacanaM yathA karoti 13 anAgatavacanaM 14 pratyakSavacanam eSa devadatta iti 15 parokSavacanaM sa devadatta 16 sa ekavacanaM vadiSyAmIti vivakSayA ekavacanaM vade yAvat parokSavacanaM vadiSyAmIti vivakSayA parokSavacanaM vdet| tathA stryAdike dRSTe sati strI vA eSA, puruSo vA eSaH, napuMsakaM vA etat, evaM vA caitat anyadvA caitada, anuvicintya, niSThAbhASI sana samityA samatayA vA saMyato bhASAM bhASet, ityetAni AyatanAni doSasthAnAni pUrvoktAni vakSyamANAni ca upaatikrmy| atha bhikSurjAnIyAt catvAri bhASAjAtAni bhASAH tadyathA-satyamekaM prathamaM bhASAjAtam 1 dvitIyaM mRSA-bhASAjAtaM 2 tRtIyaM satyAmRSA-bhASAjAtaM 3 yannaiva satyaM naiva mRSA naiva satyAmRSA sA asatyA'mRSA AmantraNA''jJApanAdikaM nAma taccaturthaM bhASAjAtaM 4 / so'haM yadetad bravImi tad ye'tItA ye ca pratyutpannA ye'nAgatA arhanto bhagavantaH sarve te etAni eva catvAri bhASAjAtAnIti abhASanta vA bhASante vA bhASiSyante vA aprajJApayan vA 3 / sarvANi caitAni bhASAdravyANi acittAni varNavanti gandhavanti rasavanti sparzavanti cayopacayikAni vipariNAmadharmANi bhavantIti AkhyAtAni tIrthakRdbhiriti / / 132 / / ___ anantarasUtre ca varNAdimattvAviSkaraNena zabdasya mUrttatvamAveditaM, na hyamUrtasyAkAzAdervarNAdayaH saMbhavanti, tathA cayopacayadharmANItyanena tu zabdasyAnityatvamAviSkRtaM vicitrprinnaamtvaacchbddrvyaannaamiti| sAmprataM zabdasya kRtakatvAviSkaraNAyAha - se bhikkhU vA 2 se jaM puNa jANijjA pubbiM bhAsA abhAsA bhAsijjamANI bhAsA bhAsA bhAsAsamayavIikkaMtAcaNaM bhAsiyA bhAsA abhAsA se bhikkhU vA 2 se jaM puNa jANijjA jA ya bhAsA saccA 1jAya bhAsA mosArajA ya bhAsA saccAmosA 2 jAya bhAsA asaccA'mosA 4,tahappagAraMbhAsaMsAvajaMsakiriyaM kakkasaMkaDUyaM niraM pharusaM aNhayakaricheyaNakari bheyaNakariMpariyAvaNakari bhUovaghAiyaM abhikaMkha no bhaasijjaa| se bhikkhUvA bhikkhuNI vA sejaM puNa jANijjA, jAya bhAsA saccA sahamA jAya bhAsA asaccAmosA tahappagAraM bhAsaM asAvajaMjAva abhUovaghAiyaM abhikaMkha bhAsaM bhAsijjA suutr-133|| sa bhikSurvA 2 punarjAnIyAt - bhASaNAt pUrvaM bhASAdravyavargaNAnAM vAgyoganissaraNAt prAga bhASAabhASA, bhASyamANA eva bhASA bhASA, anena tAlcoSThAdivyApAreNa prAgasataHzabdasya niSpAdanAta phuTameva kRtakatvamAveditam bhASAsamayavyatikrAntA ca bhASitA bhASA abhASA eva sA coccaritapradhvaMsitvAta AcArAgasUtram 72
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ shbdaanaam| sa bhikSurvA 2 punarevaM jAnIyAt - yA ca bhASA satyA 1, yA ca bhASA mRSA 2, yA ca bhASA satyAmRSA 3, yA ca bhASA asatyA'mRSA 4 / tathAprakArAM bhASAM sAvadyAM sakriyAM karkazAM kaTukAM niSThurAM paruSAM AzravakarIM chedanakarIM bhedanakarIM paritApakarIM bhUtopaghAtikAm abhikAGkSya manasA paryAlocya no bhASeta, yato mRSA satyAmRSA ca sAdhUnAM tAvanna vAcyA, satyA'pi sAvadyAdidoSopetA na vAcyA / sa 'bhikSurvA bhikSuNI vA punarevaM jAnIyAt - yA ca bhASA satyA sUkSmA sUkSmabuddhyA paryAlocyamAnA mRSA'pi satyA bhavati, yathA satyapi mRgadarzane lubdhakAderapalApa iti yA ca asatyA'mRSA tathAprakArAM bhASAm asAvadyAM yAvad abhUtopaghAtikAm abhikAGkSya-paryAlocya bhASAM bhASeta / / 133 / / kiJca - bhikkhU vA 2 AmaMtamANe AmaMtie vA aparisuNemANaM no evaM baijjAholitti vA golitti vA vasuletti vA kupakkheti vA ghaDavAsotti vA sANetti vA teNitti vA cAriti vA mAiti vA musAvAiti vA, eyAiM tumaM te jaNagAvA, eappagAraM bhAsaM sAvajjaM sakiriyaM jAba bhUobaghAiyaM abhikaMkha no bhAsijjA se bhikkhU vA 2 pumaM AmaMtemANe AmaMtie vA appaDisuNemANe evaM vaijjA amuge i vA AusottivA AusaMtAroti vA sAbagetti vA dhammietti vA dhammapietti vA, eyappagAraM bhAsaM asAvajjaM jAva abhikaMkha bhAsijjA / se bhikkhU vA 2 itthiM AmaMtemANe AmaMtie ya appaDisuNemANiM no evaM baijjAholIi vA golIti vA itthIgameNaM neyavvaM / se bhikkhU vA 2 itthiM AmaMtemANe AmaMtie ya appaNimANiM evaM vaijjA Ausotti vA bhaiNitti vA bhoIti vA bhagavaIti vA sAvitti bA ubAsietti vA dhammietti vA dhammappietti vA, eyappagAraM bhAsaM asAvajjaM jAva abhikaMkha bhAsijjA / |suutr - 134 / / sa bhikSurvA 2 pumAMsamAmantrayan AmantritaM vA apratizrRNvantam naivaM vadet - hola iti vA gola etau dezAntare'vajJAsUcakAviti iti vA, vRSala - zUdra iti vA, kupakSa kutsitAnvaya iti vA, ghaTadAsa iti vA, zvA iti vA, stena iti vA, cArika:- herika iti vA, mAyAvIti vA, mRSAvAdIti vA, etAni - holagolAdIni tvaM te janakau - mAtApitarau vA, etatprakArAM bhASAM sAvadyAM sakriyAM yAvad bhUtopaghAtikAm abhikAGkSya -manasA paryAlocya no bhASeta / sa bhikSurvA 2 pumAMsamAmantrayannAmantritaM vA apratizrRNvantaM evaM vadet - amuka iti vA, AyuSmanta iti vA, zrAvaka iti vA, dhArmika iti vA dharmapriya iti vA, etatprakArAM bhASAm asAvadyAM yAvad abhikAGkSya bhASeta / sa bhikSurvA 2 striyaM vA''mantrayannAmantritAM vA'pratizrRNvantIm evaM vadet - AyuSmatIti vA, bhaginIti vA, bhoginIti vA, bhagavatIti vA, zrAviketivA upAsiketi vA, dhArmiketi vA, dharmapriyeti vA, etatprakArAM bhASAm asAvadyAM yAvad abhikAGkSya bhASeta / / 134 / / punarapyabhASaNIyAmAha - sebhikkhU vA 2 no evaM vaijjA nabhovevitti vA gajjavevitti vA vijjubevitti vA pabuTuve. nibuTTabevitti vA paDau brA bAsaM mA vA paDau, niSphajjau vA sassaM mA vA ni0, AcArAGgasUtram 73
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAu vA rayaNI mA vA vibhAu, udeu vA sUrie mA vA udeu, so vA rAyA jayau mA vA jayau, no eyappagAraM bhAsaM bhAsijjA / pannavaM se bhikkhU vA 2 aMtalikkheti vA gujjhANucarietti vA samucchie vA nivaie vA pao vaijjA buTThabalAhagetti vA / eyaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM jaM savvadvehiM samie sahie sayA jaijjAsitti bemi / sUtra- 135 / / / / bhASAdhyayanasya prathama uddezakaH samAptaH / / bhikSurvA 2 naivaM vadet - nabho deva iti vA, garjati deva iti vA, vidyud deva iti vA, pravRSTo deva iti vA, nivRSTo deva iti vA, patatu vA varSA mA vA patatu, niSpadyatAM vA zasyaM mA vA niSpadyatAM, vibhAtu vA rajanI mA vA vibhAtu, udetu sUryo mA vA udetu, asau vA rAjA jayatu mA vA jayatu, no etatprakArAM bhASAM bhASeta / prajJAvAn sa bhikSurvA 2 antarikSaM vA guhyakAnucaritam AkAzo vA sammUrcchitaM vA nipatitaM vA paya iti vaded vRSTo balAhakaH - megha iti vA / evaM khalu tasya bhikSorbhikSuNyA vA sAmagryaM yat sarvArthaiH samitaH sahito jJAnAdibhiH svahito vA sadA yatasva iti bravImi / / sUtra135 / / iti bhASAdhyayanasya prathama uddezakaH / / sAmprataM dvitIya Arabhyate, ihAnantaroddezake vAcyAvAcyavAkyavizeSo'bhihitaH, tadihApi sa eva zeSabhUto'bhidhIyate ityasyoddezakasyAdisUtram sebhikkhU vA 2 jahA begaiyAiM rubAiM pAsijjA tahAvi tAiM no evaM vaijjA, taMjahA- gaMjI gaMjIti bA kuTTI kuTThIti vA jAba mahamehuNIti vA, hatthacchinnaM hatthacchinneti bA evaM pAyachinnetti vA nakkachiNNei vA kaNNachinnei vA uTThachinneti vA / je yAvanne tahappagArA eyappagArAhiM bhAsAhiM bujhyA 2 kuppaMti mANavA te yAvi tahappagArA eyappagArAhiM bhAsAhiM abhikaMkha no bhaasijjaa| se bhikkhU vA. jahA begaiyAiM ruvAiM pAsijjA tahAvi tAiM evaM baijjA, taM jahA - oyaMsI oyaMsitti vA teyaMsI teyaMsIti vA jasaMsI jasaMsIi vA baccaMsI baccaMsIi vA abhirUyaMsI 2 paDiruvaMsI 2 pAsAiyaM 2 darisaNijjaM varisaNIyatti vA, , je yAvanne tahappagArA eyappagArAhiM bhAsAhiM bujhyA 2 no kuppaMti mANavA te yAvi tahappagArA eyappagArAhiM bhAsAhiM abhikakha bhAsijjA se bhikkhU vA. jahA vegaiyAiM rubAiM pAsijjA, taMjahA - bappANi vA jAba gihANi bA, tahAvi tAiM no evaM baijjA, taMjahA sukkaDe i vA suDukaDe i vA sAhukaDe i vA kallANe i vA, karaNijje i vA, eyappagAraM bhAsaM sAvajjaM jAno bhAsijjA se bhikkhU vA. jahA vegaiyAi ruvAiM pAsijjA, taMjahA- bappANi vA jaba gihANi vA tahAvi tAI evaM vaijjA, taMjahA- AraMbhakaDe i vA sAvajjakaDe i bA payattakaDe i vA pAsAiyaM pAsAie i vA varisaNIyaM varasaNIyaMti vA abhiruvaM abhiruvaMtibA patirUvaM patirUvaMti bA eyappagAraM bhAsaM asAvajjaM jAva bhAsijjA / |suutr - 136 / / sa bhikSurvA 2 yadyapi ekAni kAnicid rUpANi pazyet tathApi tAni naivaM vadet, tadyathA - gaNDI AcArAGgasUtram - 74
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaNDIti vA, kuSThI kuSThIti vA yAvada madhumehIti vA hastacchinnaM hastachinna iti vA evaM pAdacchinna iti vA nAsikAcchinna iti vA karNacchinna iti vA oSThachinna iti vA, ye cA'pianye tathAprakArA etatprakArAbhirbhASAbhiruktAH 2 kupyanti mAnavAH, tAMzcA'pi tathAprakArAbhirbhASAbhirabhikAkSya no bhASeta / sa bhikSurvA yadyapi ekAni rUpANi pazyettathApi tAni evaM vadet - tadyathA, ojasvI ojasvIti vA, tejasvI tejasvIti vA yazasvI yazasvIti vA, varcasvI varcasvIti vA, abhirUpI 2 pratirUpI 2 prasAdanIyaM 2 darzanIyaM darzanIyamiti vA, ye cAnye tathAprakArA etatprakArAbhirbhASAbhiruktAH 2 no kupyanti mAnavAH, tAMzcApi tathAprakArAn etatprakArAbhirbhASAbhirabhikAkSya bhASeta / sa bhikSurvA yadyapi ekAni rUpANi pazyet, tadyathA-vaprA vA yAvad gRhANi vA tathApi tAni naivaM vadet, tadyathA-sukRtamiti vA, suSThu kRtamiti vA, sAdhu kRtamiti vA, kalyANamiti vA, karaNIyamiti vA bhavadvidhAnAM, etatprakArAM bhASAM sAvadyAM yAvanno bhASeta / sa bhikSurvA yadyapi ekAni rUpANi pazyet, tadyathA-vaprA vA yAvada gRhANi vA, tathApi prayojane sati evaM vadet, tadyathA-ArambhakRtaM vA, sAvadyakRtaM vA, prayatnakRtaM vA, prasAdanIyaM prasAdanIyaM vA darzanIyaM darzanIyamiti vA abhirUpam abhirUpamiti vA pratirUpaM pratirUpamiti vA etatprakArAM bhASAmasAvadyAM yAvad bhASeta / / 136 / / punarabhASaNIyAmAha - se bhikkhU vA 2 asaNaM vA 4 uvakkhaniya pehAe tahAvitaM no evaM vahajjA, taM. - sukaDetti vA suTukaDehavA sAhukaDehavA kallANehavA karaNijjehavA, eyappagAraM bhAsaM sAvajjaMjAva no bhaasijjaa| sebhikkhUbA2 asaNaMvA 4 uvakkhaniyaMpehAe evaM vaijjA, taM. -AraMbhakaDeti vAsAvajjakaDeti vA payattakaDehavA bhaiyaM bhaddeti vAUsaThaM UsaTheha vA rasiyaM 2 maNunaM 2 eyapagAraM bhAsaM asAvajjaM jAva bhAsijjA / suutr-137|| sabhikSurvA 2 azanaM vA 4 upaskRtaM randhitaM prekSya tathAvidhaM naivaM vadeta, tadyathA-sukRtamiti vA suSTha kRtamiti vA sAdhukRtamiti vA kalyANamiti vA karaNIyamiti vA etatprakArAM bhASAM sAvadhAM yAvanno bhaasset| sa bhikSurvA 2 azanaM vA upaskRtaM prekSya prayojane sati evaM vadeta, tadyathA-ArambhakRtamiti vA sAvadyakRtamiti vA prayatnakRtamiti vA bhadrakaM bhadrakamiti vA ucchritaM vA ucchritamiti vA rasikaM rasikamiti vA manojJaM manojJamiti vA etatprakArAM bhASAm asAvadyAM yAvad bhASeta / / 137 / / kica sebhikkhUbA bhikkhuNI vA maNussaMvA goNaMvA mahisaMvA migaMvA pasuMvA pakkhi vA sarIsivaM vA jalacaraM vA se parivUThakAyaM pehAe no evaM vaijjA-thUle i vA pamehale ivA baTTe i vA vajhe i vA pAime i vA, eyappagAraM bhAsaM sAvajjaM jAva no bhAsijjA 3 / se bhikkhUvA bhikkhuNI vAmaNussaMvA jAva jalayaraM vAseparivUThakAyaM pehAe evaM vaijjAparivUThakAetivAuvaciyakAettivA thirasaMghayaNeti vA ciyamaMsasoNietti vA bahupanipuNNaiMvieti vA eyappagAraM bhAsaM asAvajjaM jAva bhaasijjaa| se bhikkhU vA 2 virUvarUvAo gAopehAe noevaM vaijjA, taMjA-gAovajjhAotivAvammeti vAgorahattivA vAhimati AcArAgasUtram
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ vArahajoggatti vA, eyappagAraM bhAsaM sAvajjaMjAva no bhaasijjaa|se bhi. virUvarUvAo gAo pehAe evaM vaijjA, taMjahA-juvaM gaviti vA gheNuti vA rasavaiti vA hasse i vA mahalle i vA mahabbae i vA saMvahaNiti vA, eappagAraM bhAsaM asAvajjaM jAva abhikaMkha bhAsijjA 4 / se bhikkhU vA 2 taheva gaMtamujjANAI pabbayAI vaNANi vA rukkhA mahalle pehAe no evaM vahajjA, taM. - pAsAyajoggA i vA toraNajoggA i vA gihajoggA ivA phalihajo. aggalajo. nAvAjo. udagadoNijo. pIThacaMgaveranaMgalakuliyajaMtalaTThInAbhigaMDIAsaNajo. sayaNajANauvassayajoggA ivA, eyappagAraM. no bhAsijjA 5 se bhikkhU bA. taheva gaMtu evaM vaijjA, taMjahA-jAimaMtAivAdIhavaTTAivAmahAlayAivA payAyasAlAi vA vinimasAlAivApAsAiyA ivA jAvapatirUvatti vA eyappagAraMbhAsaM asAvajjaMjAba bhAsijjA 6 / se bhikkhU vA 2 bahusaMbhUyA vaNaphalA pehAe tahAvi te no evaM vaijjA, taMjahA-pakkA i vA pAyakhajjAi vA veloiyA havA TAlAi vA vehiyA ivA eyappagAraM bhAsaM sAvajjaM jAva no bhAsijjA 7Ase bhikkhU2 bahasaMbhUyA vaNaphalA aMbA pehAe evaM baijjA, taM. - asaMthAi vA bahunibaTTimaphalA i vA bahusaMbhUyA i vA bhUyarUvitti bA, eyapagAraM bhA. asA. 8 / se. bahusaMbhUyA osahI pehAe tahAvi tAo na evaM vaijjA, taMjahA-pakkAivAnIliyA havA chavIyAivA lAimAivA bhajjimAivA bahukhajjAi vA, eyappagA. no bhaasijjaa|se. vaha pehAe tahAvievaM vaijjA,taM. - rUThAivA bahusaMbhUyA ivA thirAi vA UsaThAi vA ganmiyAivA pasUyA i vA sasArA havA, eyappagAraM bhAsaM asAvajjaMjAva bhAsi. suutr-138|| sabhikSurvA bhikSuNI vA manuSyaM va gAM vA mahiSaM vA mRgaM vA pazuM vA pakSiNaM vA sarIsRpaM vA jalacaraM vA parivRddhakAyaM prekSya naivaM vadet - sthUlo vA prameduro vA vRtto vA vadhyo vA pAkyo vA pAkayogyaH kAlaprApta ityanye etatprakArAM bhASAM sAvadyAM yAvanno bhaasset| sa bhikSurvA bhikSuNI vA manuSyaM vA yAvad jalacaraM vA parivRddhakAyaM prekSya sati prayojane evaM brUyAt - parivRddhakAya iti vA upacitakAya iti vA sthirasaMhanana iti vA citamAMsazoNita iti vA bahupratipUrNendriya iti vA, etatprakArAM bhASAmasAvadyAM yAvad bhASeta / sa bhikSurvA 2 virUparUpAH vividhA gAH prekSya naivaM vadeta, tadyathA-gAvo dohyA iti vA damyAH kalhoDA iti vA gorathakA iti vA vAhyA iti vA rathayogyA iti vA, etatprakArAM bhASAM sAvadyAM yAvanno bhASeta / sa bhikSurvA 2 virUparUpA gAH prekSya sati prayojane evaM vadeta, tadyathA-yuvA gauriti vA dhenuriti vA rasavatIti vA hrasvA iti vA mahallakA iti vA mahAvyayA iti vA saMvahAH- samyaga vahanti iti vA etatprakArAM bhASAmasAvadyAM yAvada abhikAkSya bhaasset| sa bhikSurvA 2 tathaiva gatvA udyAnAni parvatAna vanAni vA vRkSAna mahataH prekSya naivaM vadeta, tadyathA-prAsAdayogyA iti vA, toraNayogyA iti vA gRhayogyA iti vA parighayogyA iti vA argalAyogyA iti vA nauyogyA iti vA udakadroNIyogyA vA pIThacaGgaveralAGgalakuDyayantrayaSTinAbhigaNDikA''sanayogyA vA zayanayAnapratizrayayogyA vA, etatprakArAM bhASAM no bhASeta / sa bhikSurvA 2 tathaiva gatvA udyAnAni dRSTvA parvatAdIn prekSya sati bhAcArAgasUtram 76
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ prayojane evaM vadet, tadyathA- jAtimantaH azokAdaya iti vA, dIrghA nAlikeryAdayo vRttA nandivRkSAdaya iti vA, mahAlayA vaTavRkSAdaya iti vA, prajAtazAkhA iti vA, viTapinaH zAkhAvanta iti vA, prasAdanIyA iti vA, yAvat pratirUpA iti vA, etatprakArAM bhASAmasAvadyAM yAvad bhASeta / sa bhikSurvA 2 bahusaMbhUtaphalAn AmrAn prekSya evaM vadet, tadyathA - asaMstRtA: asamarthA iti vA bahunirvartitaphalA iti vA, bahusaMbhUtA iti vA, bhUtarUpAH - bhUtAni rUpANi komalaphalarUpANi yeSu te tathA iti vA, etatprakArAM bhASAmasAvadyAM bhASeta / sa bahusaMbhUtA oSadhIH prekSya tathApi tA naivaM vadet tadyathA pakvA iti vA, nIlA iti vA, chavimatya iti vA lAjayogyAH pRthukayogyA vA ropaNayogyA iti vA, bharjanayogyA iti vA, bahukhAdyA iti vA, etatprakArAM sAvadyAM bhASAM no bhASeta / sa bahusaMbhUtA oSadhIH prekSya tathApi evaM vadet, tadyathArUDhA iti vA, bahusaMbhUtA iti vA, sthirA iti vA, ucchritA iti vA, garbhitA iti vA prasUtA iti vA, sasArA iti vA, etatprakArAM bhASAmasAvadyAM yAvad bhASeta / / kiJca - - - bhikkhU bA 2 tahappagArAI saddAI suNijjA tahAvi eyAiM no evaM vaijjA, taMjahAsusaddeti vA dusadetti vA, eyappagAraM bhAsaM sAvajjaM no bhAsijjA se bhi. tahAvi tAI evaM vaijjA, taMjahA-susaddaM susadditti vA dusaraM dusadditi vA, eyappagAraM asAvajjaM jAva bhAsijjA, evaM rubAiM kiNhetti vA 5 gaMdhAiM surabhigaMdhitti vA 2 rasAiM tittANi vA 5 phAsAiM kakkhANi vA 8 / / sUtra - 139 / / sa bhikSurvA 2 tathAprakArAn zabdAn zrRNuyAt tathApi etAn naivaM vadet, tadyathA - suzabdaH mAGgalika iti vA, duHzabdaH amAGgalikaH iti vA, etatprakArAM bhASAM sAvadyAM no bhASeta / sa bhikSustathApi tAn evaM vadet, tadyathA-suzabdaM suzabda iti vA, duHzabdaM duHzabda iti vA, etatprakArAM bhASAm asAvadyAM yAvad bhASeta, evaM rUpANi kRSNa iti vA 5 gandhau surabhigandha iti vA 2 rasAstiktAdayo vA 5 sparzAH karkazAdayo vA 8 / / 139 / / kiJca sebhikkhU bA 2 baMtA kohaM ca mANaM ca mAyaM ca lobhaM ca aNuvIha niTThAbhAsI nisammabhAsI aturiyabhAsI vivegabhAsI samiyAe saMjae bhAsaM bhAsijjA 5 / evaM khalu. sayA jatti bemi / |suu0 140 / / AcArAGgasUtram / / bhASA'dhyayanaM caturtham / / sa bhikSurvA 2 vAntvA krodhaM ca mAnaM ca mAyAM ca lobhaM ca anuvicintya niSThAbhASI nizamyabhASI atvaritabhASI vivekabhASI samityA samatayA vA saMyato bhASAM bhASeta / evaM khalu sadA yatasva iti bravImi / / 140 / / / / iti bhASA'dhyayanaM caturtham / / 77
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ || atha vastraiSaNAdhyayanam / / paJcamamArabhyate, ihAnantarAdhyayane bhASAsamitiH pratipAditA, tadanantarameSaNAsamitirbhavatIti sA vastragatA pratipAdyate, ityasyAdhyayanasyAdisUtrama - __se bhi. abhikaMkhijjA batthaM esittae, se jaM puNavatthaM jANijjA, taMjahA-jaMgiyaM vA bhaMgiyaM vA sANiyaM vA pottagaM vAkhomiyaM vA tUlakavA, tahappagAraMvatthaM vAje niggaMthe taruNez2agavaM valavaM appAyaMke thirasaMghayaNese egavatthaM dhArijjAnobIyaM,jA niggaMdhIsA catAri saMghADIo dhArijjA, egaM duhatthavitthAraM do tihatthavitthArAo egaM cauhatthavitthAraM, tahappagArehiMvatyehiM asaMdhijjamANehi, aha pacchAegamegaM saMsivijjA / suutr-141|| ___sa bhikSurabhikAjheda vastrameSituM tatra yatpunarevaMbhUtaM vastraM jAnIyAt tadyathA-jaMgiyaM jaMgamoSTrAyUrNAniSpannaM vA, bhaMgiyaM nAnAbhaGgikavikalendriyalAlAniSpannaM vA, sANayaM saNavalkalaniSpannaM vA, pottagaM tADyAdipatrasaGghAtaniSpannaM vA, khomiyaM kAsikaM vA, tUlakRtam arkAditUlaniSpannaM vA, tathAprakAraM vastraM vA yo nirgranthastaruNo vA yuvA vA balavAn alpAtaGkaH - nIrogI sthirasaMhananaH sa ekaM vastraM dhArayed no dvitIyaM, yadaparamAcAryAdikRte vibhati tasya svayaM paribhogaM na kurute, yaH punarbAlo durbalo vRddho vA yAvadalpasaMhananaH sa yathAsamAdhi DhyAdikamapi dhArayediti, jinakalpikastu yathApratijJameva dhArayeda, na tatrApavAdo'sti yA nirgranthI sA catasraH saMghATikA dhArayeda, tadyathA-ekAM dvihastavistArAma dvetrihastavistAre, ekAM caturhastavistArAm dvihastaparimANAM pratizraye tiSThantI prAvRNoti, trihastaparimANayorekAmujjvalAM bhikSAkAle prAvRNoti, aparAM bahirbhU migamanAvasare, tathA caturhastavistarAM samavasaraNAdau sarvazarIrapracchAdikAM praavRnnoti| tathAprakArANAM vastrANAm asaMdhIyamAnAnAmalAbhe atha pazcAdekamekena sArdhaM sIvyet / / 141 / / kiJca se bhi. paraM addhajoyaNamerAe vatthapaDiyA. no abhisaMdhArijja gamaNAe / suutr142|| sa bhikSuH paraM arjhayojanamaryAdAyAH,- ardhayojanAt parato vastrapratijJayA no abhisandhArayed gamanAya ||142 / / mUlaguNapratiSedhamadhikRtyAha - se bhi. se jaM assiMpaDiyAe egaM sAhammiyaM samuhissa pANAI jahA piMjesaNAe bhANiyavvaM / evaM bahave sAhammiyA egaM sAhammiNiM bahave sAhammiNIo bahave samaNamAhaNa. taheva purisaMtarakaDA jahA piMDesaNAe ||suutr-143|| sa bhikSustatra yat punarevaM jAnIyAt, tadyathA asvapratijJayA na vidyate svaM dravyaM yasya so'svo AcArAgasUtram 78
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirgranthaH tatpratijJayA eka sAdharmika samuddizya prANino 4 samArabhya yathA piNDeSaNAyAM tathA bhaNitavyam / evaM bahUn sAdharmikAn samuddizya tathA ekAM sAdharmiNIM samuddizyaivaM bahvIH sAdharmiNIH samuddizya tathA zramaNabrAhmaNA'tithikRpaNavanIpakAn samuddizya tathaiva puruSAntarakRtaM vastram avizodhikoTi yathAtathA na kalpate yathA piNDaiSaNAyAm / / 143 / / "sAmpratamuttaraguNAnadhikRtyAha - sebha se jaM. asaMjae bhikkhupaDiyAe kIyaM vA dhoyaM vA rattaM vA ghaTTaM vA maTThe bA saMpadhUmiyaM vA tahappagAraM vatthaM apurisaMtarakaDaM jAva no., aha purisaM. jAva paDigAhijjA ||suutr - 144 / / sa bhikSuryatra yat punarevaM jAnIyAt, tadyathA-asaMyatena bhikSupratijJayA krItaM vA dhautaM vA raktaM vA ghRSTaM vA mRSTaM vA sampradhUmitaM vA tathAprakAraM vastram apuruSAntarakRtaM yAvanno pratigRhNIyAt / atha punaH puruSAntarakRtaM yAvat pratigRhNIyAt / vizodhikoTistu puruSAntarakRtA''tmIyakRtAdiviziSTA kalpale iti / / 144 / / api ca - bhikkhU vA 2 se jA puNa vatthAiM jANijjA viruvaruvAiM mahadvaNamullAI, taM. - * AINagANi vA sahiNANi vA sahiNakallANANi vA AANi vA kAyANi vA khomiyANi bA dugullANi vA paTTANi vA malayANi vA panunnANi vA aMsuyANi vA cINaMsuyANi vA desarAgANi vA amilANi vA gajjalANi vA phAliyANi vA koyavANi vA kaMbalagANi vA pAvarANi vA annayarANi vA taha. vatthAiM mahadvaNamullAiM lAbhe saMte no paDigAhijjA / se bhi. AiNNapAuraNANi vatthANi jANijjA, taM. - uddANi vA pesANi vA pesalANi vA kiNhamigAINagANi vA nIlamigAINagANi vA gorami0 kaNagANi vA kaNagakaMtANi vA kaNagapaTTANi vA kaNagakhaiyANi vA kaNagaphusiyANi vA bagghANi vA vibagghANi vA (vigANi bA) AbharaNANi vA AbharaNavicittANi vA, annayarANi taha. AINapAuraNANi vatthANi lAbhe saMte no. / / sUtra - 145 / / bhikSurvA 2 yatra yAni punarvastrANi jAnIyAd virUparUpANi mahAdhanamUlyAni mahArghamUlyAni tadyathA-AjinakAni mUSakAdicarmaniSpannAni vA zlakSNAni vA zlakSNakalyANAni vA AjakA ajapakSmaniSpannAni vA kAyakAni indranIlavarNakarpAsaniSpannAni vA kSaumikAni vA dukUlAni vA paTTA paTTasUtraniSpannAni vA malayAni malayajasUtraniSpannAni vA panunnAni valkalatantuniSpannAni vA aMzukAni vA cInAMzukAni vA dezarAgANi ekapade sarAgANi vA amlAnAni vA gajjalAni garjanapradhAnAnikaDakaDAyamAnAni vA phAlikAni dezavizeSaniSpannAni vA koyavANi tUlapUritavastraniSpannAni suSiradoSaduSTAni vA kambalAni vA prAvaraNAni vA anyatarANi vA vastrANi mahArghamUlyAni lAbhe sati no pratigRhNIyAt / sa bhikSurvA 2 AjinaprAvarANi carmaniSpannAni vastrANi jAnIyAt, tadyathA-udrANi AcArAGgasUtram 79
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ vA pesANi vA pesalANi udrANi pesANi pesalANi - udrA: sindhuviSaye matsyAstacarmasUkSmapakSmaniSpannAni, tatraiva sUkSmacarmANaH pazavastaccarmaniSpannAni pesANi pesalANi vA kRSNamRgAjinakAni vA nIlamRgAjinakAni vA gauramRgAjinakAni vA kanakAni kanakarasacchuritAni vA kanakakAntIni kanakasyeva kAntiryeSAM tAni vA kanakapaTTAni kRtakanakarasapaTTAni vA kanakakhacitAni kanakarasastabakAJcitAni vA kanakaspRSTAni vA vyAghrANi vyAghracarmaniSpannAni vA vivyAghrANi vyAghracarmavicitritAni vA vRkANa vRkacarmaniSpannAni vA AbharaNAni AbharaNapradhAnAni vA AbharaNavicitrANi vA giriviDakAdibhUSitAni - girivanAdicitrabhUSitAni ityarthaH anyatarANi vA tathAprakArANi AjinaprAvaraNAni vastrANi lAbhe sati no pratigRhNIyAt / / 145 || sAmprataM vastragrahaNAbhigrahavizeSamadhikRtyAha - - icceiyAiM AyataNAiM ubAikamma aha bhikkhU jANijjA cauhiM paDimAhiM vatthaM esittae, tattha khalu imA paDhamA paDimA se bhi0 2 uddesiya batthaM jAijjA, taM- jaMgiyaM bA jAva tUlakaDaM vA, taha. vatthaM sayaM vA NaM jAijjA paro. phAsUyaM pari. paDhamA / aha duccA paDimA se bhi0 pehAe batthaM jAijjA - gAhAvaI vA kammakarI vA, se pubbAmeva AloijjA - Ausotti vA 2 vAhisi me itto annayaraM vatthaM? tahappa. vatthaM sayaM vA paro. phAsuyaM esa. lAbhe. paDi. duccA paDimA 2 / ahAvarA taccA paDimA se bhikkhU vA 2 se jaM puNa. taM aMtarijjaM vA tahappagAraM vatthaM sayaM. paDi., taccA paDimA 3 / ahAvarA cautthA paDimA se ujjhiyadhammiyaM vatthaM jAijjA jaM ca'nne bahave samaNa. vaNImagA nAvakakhaMti tahappa. ujjhiya. vatthaM sayaM. paro. phAsUyaM jAba pa., cautthA paDimA 4 / - ityetAni AyatanAni karmabandhakAraNAni upAtikramya parihRtya atha bhikSurjAnIyAt catasRbhiH pratimAmiH abhigrahavizeSaiH tadyathA - uddiSTA 1, prekSitA 2 paribhuktaprAyA 3 ujjhitadhArmikAbhiH 4 vastrameSitum / tatra khalu imA prathamA pratimAsa bhikSurvA 2 uddiSTaM vastraM yAceta tadyathA - - jaMgiyaM vA yAvat - tUlakRtaM vA, tathAprakAraM vastraM svayaM vA yAceta paro vA tasmai dadyAt prAsukameSaNIyamiti manyamAno lAbhe sati pratigRhNIyAt iti prathamA 1 / athA'parA dvitIyA pratimA - sa bhikSurvA prekSya vastraM yAceta tadyathA - gRhapatiM vA karmakarIM vA sa sAdhuH pUrvameva Alocayed vadet - AyuSman bhagini ! iti vA dAsyasi me ito'nyatarad vastraM ? tathAprakAraM vastraM svayaM vA yAceta paro vA tasmai dadyAt prAsukameSaNIyamiti manyamAno lAbhe sati pratigRhNIyAt iti dvitIyA pratimA 2 / athA'parA tRtIyA pratimA - sa bhikSurvA 2 tatra yat purnajAnIyAt tadyathA - tad antarIyam antaraparibhogena vA tathAprakAraM vastraM svayaM yAceta paro vA tasmai dadyAt prAsukam eSaNIyamiti manyamAno lAbhe sati pratigRhNIyAt iti tRtIyA pratimA 3 / athA'parA caturthI pratimAsa bhikSurvA 2 ujjhitadhArmikaM vastraM yAceta yaccAnye bahavaH zramaNA vanIpakA nAvakAGkSanti tathAprakAraM ujjhitadhArmikaM vastraM svayaM yAceta paro vA tasmai dadyAt, prAsukaM yAvat pratigRhNIyAd iti caturthI pratimA 4 / AcArAGgasUtram 80
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ icceyANaM cauNhaM paDimANaM jahA piNddesnnaae| siyA NaM etAe esaNAe esamANaM paro vaijjA AusaMto samaNA! ijjAhi tumaM mAseNa vA vasarAeNa vA paMcarAeNa vA sute sutatare vA, to te vayaM annayaraM vatthaM vAhAmo, eyappagAraM nigghosaM succA ni. se pubbAmeva AloijjA - Ausoti vA 2! no khalu me kappaDa eyappagAraM saMgAraM paThisuNitae, anikakhasimevAuMiyANimeva valayAhi, seNevaM vayaMtaM paro vaijjA - Ausoti! vA2 nokhalu mekappai saMgAravayaNepauisRNittae., sesevaM vayaMtaM paroNeyAvahajjA- Ausoti vA bhaiNittivA! AhareyaM vatthaM samaNassa dAhAmo, aviyAiM vayaMpacchAvi appaNo sayaTThAe pANAI 4 samArabhasamuhissajAva cehassAmoeyappagAraM nigrosaMsuccA nisamma tahappagAraM vatthaM aphAsuaMjAva no pjigaahijjaa| . ityetAsAM catasRNAM pratimAnAM anyatarAM pratimA pratipadyamAno vA pUrvapratipanno vA naivaM vadedityAdi tadyathA- mithyapratipannAH khalu ete bhagavantaH ahameka: samyaka pratipanna ityAdi vAcyam, sarve'pite jinAjJayA samutthitAH anyonyasamAdhinA evaM ca viharanti yAvat sAmagryam / pUrvavanneyam yathA pinnddaissnnaayaam| syAdevametayA eSaNayA eSayantaM sAdhu paro vade - AyuSmana zramaNa! ehi tvaM mAse vA dazarAtre vA paMcarAtrevA gatezvo vA zvastare vA tubhyaM vayam anyatara vastraM dAsyAmaH / etatprakAraM nirghoSaM zrutvA nizamya sa bhikSuH pUrvamevAlocayeda vaded - AyuSman bhagini! iti vA na khalu kalpate etatprakAraM saMketaM pratizrotuma, abhikAGkSasi cena mahyaM dAtuMtIdAnImeva dehi! tadevaM vadantaM sAdhuM paro vadet - AyuSmana zramaNa! anugacchata punaH stokavelAyAM samAgacchata ityarthaH tadA tubhyaM vayam anyada vastraM dAsyAmaH, sa bhikSuH pUrvameva Alocayed - AyuSman bhagini! iti vA no me khalu kalpate saMketavacanaM pratizrotum abhikAGkSasi ceddAtuMtIdAnImeva dehi| atha tamevaM vadaMtaM sAdhuM zrutvA paro netA gRhapatiH svakIyaM kAna vaded - AyuSman vA bhagini! iti vA Ahara Anaya etadvastraM zramaNAya dAsyAmaH, api ca vayaM pazcAdapi AtmanaH svArthaM prANino bhUtAni jIvAn sattvAn samArabhya samuddizya yAvat cetayiSyAmo niSpAdayiSyAmaH, etatprakAraM nirghoSaM zrutvA nizamya tathAprakAraM vastramaprAsukaM pazcAtkarmabhayAdyAvanno prtigRhnniiyaat| siA NaM paro netA vaijjA - Ausoti! vA 2 Ahara eyaM vatthaM siNANeNa vA AghaMsittA vApa. samaNassaNaM vAhAmo, eyappayAraM nigdhosaM succA ni.sepuvAmeva. Au. bha.! mA eyaM tumaM vatthaM siNANeNa vA jAva paghaMsAhi vA abhi. emeva valayAhi, se sevaM vayaMtassa paro siNANeNa vA paghaMsittA balaijjA, tahappa. vatthaM aphA. no p.| seNaM paro netA vaijjA. - bha. Ahara evaM vatthaM sIovagaviyajeNa vA 2 uccholetA paholetA vA samaNassa NaM vAhAmo., eya. nigghosaM taheva, navaraM mA eyaM tumaM vatthaM sIodaga. usi. uccholehi vA paholehivA. abhikaMkhasi; setaM tahevajAba nopddigaahijjaa| seNaMparone. A. bha.! AhareyaM vatthaM kaMdANi vA jAva hariyANi vA visohittA samaNassa NaM vAhAmo, AcArAgasUtram 81
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ eya. nigghosaM taheva, navaraM mA eyANi tumaM kaMdANi bA jAva visohehi, no khalu me kappara eyappayAre vatthe paDiggAhitae, se sevaM vayaMtassa paro jAva visohittA dalaijjA, tahappa vatthaM aphAsuaM no pa. / syAt paro netA evaM vaded - AyuSman bhagini ! iti vA Ahara Anaya, etadvastraM snAnena vA 4 kalkena vA lodhreNa vA cUrNena vA sugandhidravyeNa pUrvavad AgharSayitvA vA pazcAt zramaNAya dAsyAmaH, etatprakAraM nirghoSaM zrutvA nizamya sa bhikSuH pUrvamevAlocayed vaded - AyuSman bhagini vA ! mA enaM tvaM vastraM snAnena vA yAvat pragharSaya vA, abhikAGkSasi ceddAtumevameva datsva, atha evaM vadate'pi sAdhave paraH snAnena vA pragharSayitvA dadyAt tathAprakAraM vastramaprAsukamiti no pratigRhNIyAt / atha paro netA vaded - AyuSman bhagini vA! Ahara enaM vastraM zItodakavikaTena vA uSNodakena vA utkSAlya vA prakSAlya vA zramaNAya dAsyAmaH, etatprakAraM nirghoSaM zrutvA nizamya ityAdi tathaiva navaraM mA enaM vastraM tvaM zItodakavikaTena uSNodakena vA utkSAlaya vA prakSAlaya vA / abhikAGkSasi ceddAtuM tarhi evameva dehi / atha pratiSiddho'pi evaM kuryAt tataH zeSaM tathaiva yAvanno pratigRhNIyAt / atha paro netA vaded - AyuSman bhagini vA! Ahara etadvastraM kandAni vA yAvad haritAni vA vizodhya vastraM zramaNAya dAsyAmaH, etatprakAraM nirghoSaM zrutvA nizamya pUrvavanniSedhaM kuryAdityAdi tathaiva navaraM mA etAni kandAni vA yAvadvizodhaya, no khalu me kalpate etatprakAraM vastraM pratigRhItum, atha tasmai evaM vadate'pi sAdhave paro yAvad vizodhya dadyAt, tathAprakAraM vastramaprAsukaM yAvanno pratigRhNIyAt / siyA se paro netA batthaM nisirijjA, se puvvA. A. bha. ! tumaM ceva NaM saMtiyaM vatthaM aMtoaMteNaM paDilehijjissAmi, kevalI bUyA - A., vatthaMteNa baddhe siyA kuMDale vA guNe vA hiraNNe vA suvaNNe vA maNI vA jAva rayaNAvalI vA pANe vA bIe vA harie vA, aha bhikkhU NaM pu. jaM puvvAmeva vatthaM aMtoaMteNa paDilehijjA / / sUtra - 146 / / syAttatra paro netA vastraM niHsRjed dadyAt sa bhikSuH pUrvameva dAtAraM prati brUyAt, tadyathAAyuSman bhagini! iti vA tvatsatkameva vastramantopAntena pratyupaikSiSye, naivA'pratyupekSitaM gRhNIyAd yataH kevalI brUyAd - AdAnametat karmopAdAnametad vastrAnte baddhaM syAt kuNDalaM vA guNo vA rasanA mekhalA ityarthaH, hiraNyaM vA suvarNaM vA maNirvA yAvad ratnAvalI vA prANI vA bIjaM vA haritaM vA / atha bhikSUNAM pUrvamevopadiSTametatpratijJAdikaM yat pUrvameva vastramantopAntena pratyupekSeta pratyupekSya ca pratigRhNIyAditi ||suutr. 146 / / kiJca - sebhi. se. jaM. saaMDaM sasaMtANaM tahappa. vatthaM aphA. no. pa0 / se bhi0 se jaM. appaMjaM jAva appasaMtANagaM analaM athiraM adhuvaM adhAraNijjaM roijjaMtaM na ruccai taha. aphA0 no p. | se bhi0 se jaM. appaMDaM jAva appasaMtANagaM alaM thiraM dhuvaM dhAraNijjaM roijjaMtaM taha batthaM phAsu. pddi.| se bhi0 no navae me batthettikaTTu no bahudesieNa siNANeNa vA jAba pghNsijjaa| se bhi. bA 2 bubbhigaMdhe me batthittikaTTu no bahu. siNANeNa taheva bahusIo. AcArAGgasUtram 82
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ usi. AlAvao ||suutr.147|| sabhikSurvA 2 yat punarjAnIyAt - sANDaM sasantAnakaM satantujAlaM tathAprakAraM vastramaprAsukaM yAvan no prtigRhnniiyaat| sa bhikSurvA 2 yat punarjAnIyAd alpANDam alpazabdo'bhAvavAcI, yAvadalpasnAnakam analaM hInAditvAt, asthiraM jIrNam, adhruvaM svalpakAlA'nujJApanAt adhAraNIyam aprazastapradezakhaJjanAdikalaGkAGkitvAllakSaNahInam uktaM ca lakkhaNahIno uvahI uvahaNai nANadaMsaNacarittamitivacanAttathA - cattAri devayA bhAgA, do ya bhAgA ya mANusA / AsurA ya duve bhAgA, majjhe vatthassa rakkhaso / / 1 / / deviesuttamo lAbho, mANusesu a mjjhimo| Asuresu a gelanaM, maraNaM jANaM rakkhase / / 2 / / rocyamAnaM prazasyamAnaM dIyamAnamapi na rocate sAdhave iti na kalpate tathAprakAraM vastramaprAsukaM yAvan no pratigRhNIyAt / sa bhikSurvA na navakaM me vastramiti kRtvA no bahudezikena zItodakavikaTena vA yAvaduSNodakena vA pradhAvayed na shobhntvmaapaadyet| sa bhikSurvA 2 no me navakaM vastramiti kRtvA no bahudezikena zItodakavikaTena vA yAvaduSNodakena vA pradhAvayedagacchanirgatamAzrityAvaseyam gacchAntargatastu lokopaghAtasaMsaktibhayAt prkssaalyedpi| sa bhikSurvA 2 durgandhi me vastramiti kRtvA no bahudezikena snAnena tathaiva bahuzItodakavikaTena voSNodakena vA pradhAvayediti AlApaka uccArayitavyaH / / 147 / / dhautasya pratApanavidhimadhikRtyAha - se bhikkhU vA abhikaMkhijja vatthaM AyAvitae vA pa., tahappagAraM vatthaM no aNaMtarahiyAe puThavIe jAva saMtANae AyAvijja vA p.| se bhi. vatthaM A. pa. ta. vatthaM thUNasivA gihelugaMsi usuyAlaMsi vA kAmajalaMsi vA annayare tahappagAre aMtalikkhajAe dulddhe dunnikkhitte aNikaMpecalAcale noA. nop.|se bhikkhUbA. abhi. AyAvittae vA taha vatthaM kuTiyaMsi vA bhittaMsi vA silasi lelusi vA annayare vA taha. aMtali. jAva no AyAvijja vA p.| se bhikkhU vatthaM AyA. pa. taha. batthaM khaMdhaMsi vA maM. mA. pAsA. ha. annayare vA taha. aMtali. jAvano AyAvijja vApa.se. tamAyAe egaMtamavakkamijjA2 ahejhAmathaMDillaMsivAjAva annayaraMsivAtahappagAraMsithaMDillaMsipaDilehiya 2 pamajjiya 2 tao saM. vatthaM AyAvijja vA payA. eyaM khalu sayA jaijjAsiti bemi / / 148 / / vatthesaNassa paThamo uddesosamatto / / sa bhikSurvA'bhikAkSed vastramAtApayituM pratApayituMvA, tathAprakAraM vastraM no anantarhitAyAm avyavahitAyAM sacittapRthivyAM yAvat santAnake tantujAle AtApayedvA pratApayedvA / sa bhikSurvA'bhikAGkSad vastramAtApayituM vA pratApayituM vA tathAprakAraM vastraM, sthUNAyAM bhittilagnAyAM khUTikAyAM vA gRhailuke gRhadehalyAM vA usUyAle udUkhale vA kAmajale snAnapIThe vA'nyatarasmina tathAprakAre antarikSajAte duddhe dunikSipte aniSkampe calAcale patanAdibhayAda noAtApayed noprtaapyet| sa bhikSurvA'bhikAGkSad AtApayituM vA pratApayituM vA tathAprakAraM vastraM kujhye vA bhittyAM vA zilAyAM vA leSTau vA'nyatarasmin AcArAgasUtram 83
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathAprakAre antarikSajAte yAvada durbaddhAdau noAtApayedvA pratApayedvA / bhikSurvA'bhikAkSed vastramAtApayituM vA pratApayituM vA tathAprakAraM vastraM skandhe vA maJcake vA mAle vA prAsAde vA harmya vA'nyatarasmin vA tathAprakAre antarikSajAte yAvada durvaddhAdau no AtApayedvA pratApayedvA / sa bhikSustadAdAya ekAntamapakrAmyeda, apakramya cA'dhodagdhasthaNDile yAvad anyatarasmin vA tathAprakAre sthaNDile pratyupekSya 2 pramRjya 2 tataH saMyata eva vastramAtApayedvA pratApayedvA, etat khalu bhikSoH sAmagryamiti sadA yatasveti bravImi ||148 / / vastraiSaNAyAH prathama uddezaH samAptaH / / / / atha dvitIyoddezakaH / / sAmprataM dvitIyaH samArabhyate, ihAnantaroddezake vastragrahaNavidhirabhihitastadanantaraM dharaNavidhirabhidhIyate, ityasyoddezakasyAdisUtram - " se bhikkhU vA 2 ahesaNijjAI vatthAI jAijjA, ahApariggahiyAI vatthAI dhArijjA, no dhoijjA no raejjA no dhotarattAI vatthAI dhArijjA, apaliuMcamANo gAmaMtaresu. omacelie, eyaM khalu batthadhArissa saamggiyN| se bhikkhU gAhAvaikulaM pavisiukAme savvaM cIvaramAyAe gAhAvaikulaM nikkhamijja vApavisijja vA, evaM bahiyA bihArabhUmiM vA viyArabhUmi vA gAmANugAmaM vA dUijjijjA, aha pu. tibbadesiyaM vA vAsaM vAsamANaM pehAe jahA piMDesaNAe navaraM sabaMcIvaramAyAe / suu.149|| sabhikSurvA 2 yathaiSaNIyAni vastrANi yAceda, yathAparigRhItAni ca vastrANi dhArayed, na dhAvayed naraJjayed na dhautaraktAni vastrANi dhAraye jinakalpikoddezena draSTavyametatsUtraM vastradhAritvavizeSaNAda gacchAntargate'pi cA'viruddham aparikucana agopayan grAmAntareSu avamacelikaH asAravastradhArI sukhenaiva gacchet, etat khalu vastradhAriNaH sAmagryam / sa bhikSurvA 2 gRhapatikulaM praveSTukAmaH sarvaM cIvaramAdAya gRhapatikulaM niSkrAmedvA pravizedvA, evaM bahirvihArabhUmi vA vicArabhUmiM vA grAmAnugrAmaM vA drvet| atha punarevaM jAnIyAt tIvradezikaM vA varSa varSantaM prekSya yathA piNDaiSaNAyAM navaraM sarvaMcIvaramAdAya ityanena-tIvradezikAM mahikAM sannipatantI prekSya mahAvAtena vA rajaH samuddhataM vA prekSya tirazcInasaMpatimAn vA trasAn prANinaH saMstRtAn sanniciyamAnAna ghanAn prekSya sa bhikSurevaM jJAtvA na sarvaM cIvaramAdAya gRhapatikulaM pravizedvA niSkrAmedvA, evaM bahirvihArabhUmiM vA vicArabhUmiM vA grAmAnugrAmaM draveda ityapi pUrvavanneyam / / 149 / / idAnI pratihArikopahatavastravidhimadhikRtyAha - se egaio muhattagaM 2 pAnihAriyaM vatthaM jAijjA jAva egAheNa vA bu. ti. cau. paMcAheNa vA vipavasiya 2 uvAgacchijjA, notahavatthaM appaNo gihijjA no annamannassa vijjA, no pAmiccaM kujjA, novattheNabatthapariNAmaM karijjA, no paraM uvasaMkamittA evaM. bahajjA-Au. samaNA! abhikaMkhasi vatthaMdhArittae vA pariharitaevA? thiraM vA saMtaM no palichiMdiya ra pari?vijjA, tahappagAraMvatthaM sasaMdhiyaM vatthaM tassa ceva nisirijjAnoNaM AcArAgasUtram 84
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAijjijjA / se egaioeyappagAraM nigghosaM succA ni. je bhayaMtArotahappagArANi vatthANi sasaMdhiyANi mahattagaM 2 jAva egAheNa vA 5 vippavasiya 2 uvAgacchaMti taha. vatthANi no appaNA giNhaMtinoannamannassa valayaMti, taMcevajAva nosAijjati bahuvayaNena bhANiyabaM, se haMtA ahamavi muttagaM pAnihAriyaM vatthaM jAittA jAva egAheNa vA 5 vippavasiya 2 uvAgacchissAmi aviyAiMeyaMmameva siyA,mAiTTANaM saMphAse, noevaM karijjA / / 150 / / sa kazcit sAdhuraparaM sA muhUrta kAlavizeSoddezena 2 uddizya prAtihArikaM pratyarpaNIyaM vastraM yAce yAcitvA ca ekAkyeva grAmAntarAdau gataH, tatra cAsau yAvad ekAhaM vyahaM tryahaM caturahaM paJcAhaM vA viproSya uSitvA upAgacchedupAgatya tasya samarpayato'pi vastrasvAmI sAdhuna tathAprakAramupahataM vastramAtmArthaM gRhNIyAda nA'pi gRhItvA'nyasmai dadyAda, nA'pi ucchinnaM kuryAd dadyAda, nA'pi vastreNa vastraM parivartayeda, na ca paraM kaJcitsAdhumupasaGkramya evaM vaded - AyuSman zramaNa! abhikAGkSasi vastraM dhArayituM vA parihartuM vA? yadi punarekAkI kazcid gacchettasya tadupahataM vastraM samarpayet sthiraM dRDhaM sad nA'pi paricchidya khaNDazaH kRtvA 2 pariSThApayeda, api tu tathAprakAraM vastraM sasandhitaM tasya ca upahantureva niHsRjeda na svayaM svAmI svAdayet pribhunyjiit| sa kazcit sAdhuretatatprakAraM nirghoSaM zrutvA nizamya tathAhi - ete bhagavantastathAprakArANi vastrANi sasandhitAni upahRtAni muhUrtaM yAvad ekAhaM vA yaha vA vyahaM vA caturahaM vA paJcAhaM vA ye viproSya uSitvA 2 upAgacchanti, teSAM samarpayatAmapi tathAprakArANi vastrANi no AtmArthaM gRhNAti, no anyasmai dadAti tadeva sarvaM anantaroktaM ucchinnAdiyAvanno svAdayantIti bahuvacanena bhaNitavyam, tato hanta! ahamapimuhUrta prAtihArikaM pratyarpaNIyaM vastraM yAcitvA yAvad ekAhaM vA paJcAhaM vAviproSya 2 upAgamiSyAmi, api ca etada mamaiva syAdityevaM mAtRsthAnaM mAyAsthAnaM saMspRzeda, naivaM kuryAt / / 150 / / tathA se bhi. 2 no vaNNamaMtAI batthAI vivaNNAI karijjA, vivaNNAiM na vaNNamaMtAI karijjA, annaM vA vatthaM labhissAmitti kaTTa no annamannassa dijjA, no pAmiccaM kujjA, no vattheNa vatthapariNAmaM kujjA, no paraM uvasaMkamittu evaM vavejjA-Ausanto! samabhikaMkhasi me batthaM dhArittae vA pariharittae vA? thiraM vA saMtaM no palicchiviya 2 paridRvijjA, jahA meyaM vatthaM pAvagaM paro mannai, paraMtraNaM avattahArI paDipahe pehAe tassa batthassa niyANAya no tesiM bhIo ummagmeNe gacchijjA jAva appasue, tao saMjayAmeva gAmANugAmaM duuijjijjaa| sabhikSurvA 2 no varNavanti vastrANi caurAdibhayAda vivarNAni kuryAda vivarNAni ca vibhUSAdyarthaM na varNavanti kuryAd, anyadvastraM lapsye iti kRtvA! nA'nyasmai vastraM dadyAd, na ucchinnaM kuryAd dadyAda, na vastreNa vastraM parivartayeda, na paramupasaMkramyaivaM vadeMda - AyuSman! samabhikAGkSasi me vastra dhArayituM vA parihartu vA? sthiraM sano paricchidya 2 pariSThApayed yathA me etadvastraM pApakaM paro manyate, paraM D AcArAGgasUtram 85
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ cA'dattahAriNaM pratipathe prekSya vastrasya nidAnAya nimittaM na tebhyo bhIta unmArgeNa gacched yAvan no mArgata unmArge saGkrAmyed, no gahanaM vA vanaM vA durgaM vA'nupravized, no vRkSamArohed, no mahati mahAlaye udake kAyaM vyutsRjed, na vATaM vA zaraNaM vA zastra vA kAGkSed, alpotsukastataH saMyata eva grAmAnugrAmaM dravet / se bhikkhU vA 2 gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se vihaM siyA, se jaM puNa vihaM jANijjA imaMsi khalu vihaMsi bahave AmosagA vatthapaDiyAe saMpiDiyA gacchejjA, go tesiM bhIo ummaggeNa gacchejjA jAva gAmA. vUijjejjA se bhi. vUijjamANe aMtarA se AmosagA paDiyAgacchejjA, te NaM mosagA evaM bavejjA AusaM.! AhareyaM vatthaM dehi NikkhivAhi jahA riyAe, NANattaM vatthapaDiyAe, eyaM khalu jaijjAsi tti bemi / sU0 151 / / * / / vatthesaNA samattA / / bhikSurvA 2 grAmAnugrAmaM dravan antarA tatra viham aTavIprAyaH panthAH syAt, sa yat punarvihaM jAnIyAd - asmin khalu vihe bahava AmoSakAH caurA vastrapratijJayA sampiNDitA gaccheyuH, na tebhyo bhIta unmArgeNa gacched yAvad grAmAnugrAmaM dravet / sa bhikSurdravan antarA tatra AmoSakAH pratyAgaccheyuH, te cAmoSakAH caurA evaM vadeyuH - AyuSman ! Ahara Anaya etadvastraM dehi nikSipa, tanno dadyAnno nikSiped, no vaMditvA 2 yAced ityAdi pUrvavanneyam yathA IryAdhyayane, nAnAtvaM vastrapratijJayA, evaM khalu tasya bhikSoH sAmagryamiti yatasveti bravImi / / 151 / / / / vastraiSaNA samAptA / / AcArAGgasUtram atha pAtraiSaNAkhyaM SaSThamadhyayanam samprati SaSThamArabhyate iha prathame'dhyayane piNDavidhiruktaH, sa ca vasatAvAgamoktena vidhinA bhoktavya iti dvitIye vasatividhirabhihitaH, tadanveSaNArthaM ca tRtIye IryAsamitiH pratipAditA, piNDAdyarthaM pravRttena kathaM bhASitavyamiti caturthe bhASAsamitiruktA, sa ca piNDaH paTalakairvinA na grAhya iti tadarthaM paJcame vastraiSaNA pratipAditA, tadadhunA pAtreNApi vinA piNDo na grAhya iti pAtraiSaNAdhyayanam asya cAdisUtram - sebhikkhU vA 2 abhikaMkhijjA pAyaM esittae, se jaM puNa pAvaM jANijjA, taMjahAalAuyapAyaM vA dArupAyaM vA maTTiyApAyaM vA, tahappagAraM pAyaM je niggaMthe taruNe jAva thirasaMghayaNe se egaM pAyaM dhArijjA no viiyaM / se bhi. paraM anujoyaNamerAe pAyapaDiyAe no abhisaMdhArijjA gamaNAe / se bhi. se jaM. assiM paDiyAe evaM sAhammiyaM samuddissa pANAI 4 jahA piMDesaNAe cattAri AlAvagA, paMcame bahane samaNa. pagaNiya 2 taheva / se bhikkhU vA 2 assaMjae bhikkhupaDiyAe bahave samaNamAhaNe. vtthesnnaa''laavo| se bhikkhU bA 2 se jAI puNa pAyAiM jANijjA viruvaruvAiM mahadvaNamullAiM, taM. - ayapAyANi vA taupAyANi taMbapAyA. sIsagapAyA. hiraNNapA. suvaNNapA. rIripAyA. hArapuDapA. maNi-kAya - kaMsapAyA. - 86
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkha-siMgapA. daMtapA, celapA. selapA. cammapA. atrayarAiM vA taha, virUvarUvAiM mahadvaNamullAiM pAyAiM aphAsuyAiM no0 / bhikSurvA 2 abhikAGkSet pAtrameSitum, sa yatpunaH pAtraM jAnIyAt tadyathA - alAbupAtraM vA dArupAtraM vA mRttikApAtraM vA, tathAprakAraM pAtraM yo nirgranthastaruNo yAvat sthirasaMhananaH sa ekaM pAtraM dhArayet na dvitIyam jinakalpikamAzrityedaM, itarastu mAtrakasadvitIyaM pAtraM dhArayet / sa bhikSurvA 2 paraM ardhayojanamaryAdAyAH pAtrapratijJayA no abhisandhArayed gamanAya / sa bhikSurvA 2 tatra yat punarjAnIyAd asvapratijJayA nirgranthapratijJayA ekaM sAdharmikaM samuddizya prANino bhUtAni jIvAn sattvAn samArabhyetyAdi 1 / evaM bahUn sAdharmikAn samuddizya prANinaH 4 samArabhyetyAdi 2 / evaM ekAM sAdharmiNIM samuddizya 3 / evameva bahvIH sAdharmiNIH samuddizya 4 / yathA piNDaiSaNAyAM catvAra AlApakAH tathA neyAH, paJcamazcAlApako bahUn zramaNabrAhmaNAdIn pragaNya 2 tathaiva pUrvavanneyaH / idaM ca yathoccArayitavyaM tathA sAkSAddarzayati, tathAhi - sa bhikSurvA yatpunarjAnIyAd - asaMyato gRhastho bhikSupratijJayA ekaM sAdharmikamuddizyetyAdi catvAra AlApakAH, paJcamazca punarbahUn zramaNabrAhmaNAdIn samuddizyetyAdi yAvat pAtramavizodhikoTi yathA tathA na kalpate yathA vastraiSaNA''lApakaH tadvanneyaH - AdhAkarmAdidoSaduSTatvAd yAvanno pratigRhNIyAd iti / tathA sa bhikSurvA 2 yatpunarjAnIyAd - bhikSupratijJayA pAtraM krItaM vA dhautaM vA raktaM vA ghRSTaM vA mRSTaM vA sampradhUmitaM vA, tathAprakAraM pAtram apuruSAntarakRtam aneSaNIyam aprAsukaM yAvanno pratigRhNIyAt, atha punarjAnIyAt puruSAntarasvIkRtaM yAvad eSaNIyaM prAsukamiti pratigRhNIyAditi pUrvavanneyaM vizodhikoTipAtrasUtram / - sa bhikSurvA 2 tatra yAni punaH pAtrANi jAnIyAd virUparUpANi mahAdhanamUlyAni tadyathAayaHpAtrANi vA trapupAtrANi vA tAmrapAtrANi vA sIsakapAtrANi vA hiraNyapAtrANi vA suvarNapAtrANi vA rIrIkapAtrANi pittalapAtrANi hArapuDapAtrANi lohapAtrANi maNi - kAca- kAMsyapAtrANi zaGkha- zrRGgapAtrANi dantapAtrANi celapAtrANi vastrapAtrANi zailapAtrANi pASANaniSpannAni carmapAtrANi anyatarANi vA tathAprakArANi virUparUpANi mahAdhanamUlyAni pAtrANi aprAsukAni lAbhe sati no pratigRhNIyAt / bhikkhUse jANa pAyA. virUva. mahadvRNabaMdhaNAraM, taM. ayabaMdhaNANi vA jAba cammabaMdhaNANi vA, annayarAiM tahappa. mahavaNabaMdhaNAraM aphA. no pa. / icceyAiM AyataNAI uvAikkamma, aha bhikkhU, cauhi paDimAhi pAyaM esittae, tattha khalu imA paDhamA paDimA - sebhikkhU uddisiya 2 pAyaM jAejjA, taM. alAuyapAyaM vA 3 taha. pAyaM sayaM vANaM jAijjA jAva paDa. paThamA paDimA 1 / ahAvarA. se. pehAe pAyaM jAijjA, taM. gAhAvaI vA kammakarIM bA se puvvAmeva AloijjA, Au. bha. ! dAhisi me itto annayaraM pAdaM taM. -lAuyapAyaM bA 3, taha. pAyaM sayaM jAba paDi, duccA paDimA 2 / ahA. se bhi0 se jaM puNa pAyaM jANijjA saMgaiyaM vA bejaiyaMtiyaM vA tahappa pArya saMyaM vA jAva paDi, taccA paDimA 3 / ahAvarA cautthA paDimA se bhi. ujjhiyadhammiyaM jAejA jAva'nne bahave samaNA jAva nAvakaMkhaMti AcArAGgasUtram 87
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ taha jAejjA jAva paDi, cautthA paDimA 4 / ityetAni AyatanAni karmabandhakAraNAni upAtikramya parihRtya atha bhikSurjAnIyAt catasRbhiH pratimAbhiH abhigrahavizeSaiH pAtrameSituM tatra khalu imA prathamA pratimA-sa bhikSurvA uddizya 2 pAtraM yAcet tadyathA- alAbupAtraM vA dArupAtraM vA mRttikApAtraM vA tathAprakAraM pAtraM svayaM vA yAcet paro vA tasmai dadyAt prAsukameSaNIyamiti manyamAno lAbhe sati yAvat pratigRhNIyAd iti prathamA pratimA 1 / athA'parA dvitIyA pratimA-sa bhikSurvA prekSya pAtraM yAcet tadyathA-gRhapatiM vA karmakarIM vA sa pUrvamevA''locayed vaded - AyuSman bhagini vA! dAsyasi me itaH anyatarat pAtraM, tadyathA - alAbupAtraM vA dArupAtraM vA mRttikApAtraM vA, tathAprakAraM pAtraM svayaM yAvat pratigRhNIyAditi dvitIyA pratimA 2 / athA'parA tRtIyA pratimA - sa bhikSustatra yatpunaH pAtraM yAcet svAGgikaM paribhuktaprAyaM vA vejayaMtiyaM dvitreSu pAtreSu paryAyeNa upabhujyamAnaM vA tathAprakAraM pAtraM svayaM vA yAvat pratigRhNIyAditi tRtIyA pratimA 3 / athA'parA caturthI pratimA - sa bhikSuH ujjhitadhArmikaM pAtraM yAced yaccAnye bahavaH zramaNAH yAvanno avakAGkSanti tathAprakAraM svayaM yAced yAvat pratigRhNIyAditi caturthI pratimA 4 / sa bhikSurvA tatra yAni punaH pAtrANi virUparUpANi mahAdhanabandhanAni tadyathA ayobandhanAni vA yAvat carmabandhanAni vA'nyatarANi tathAprakArANi mahAdhanabandhanAni aprAsukAni no pratigRhNIyAt / - icceiyANaM cauNhaM parimANaM annayaraM paDimaM jahA piMDesaNAe / se NaM eyAe esaNAe esamANaM pAsittA paro vaijjA, Au. sa. ! ejjasi tumaM mAseNa vA jahA batthesaNAe, se paro netA va A. bha. ! AhareyaM pAyaM tilleNa vA gha. nava. basAe vA anbhaMgittA vA taheba siNANAdi taheva sIodagAI kaMdAI taheba / se NaM paro ne. - Au. sa. ! muhattagaM 2 jAva acchAhi tAva amhe asaNaM vA uvakareMsu vA uvakkhaDeMsu bA, to te vayaM Auso. ! sapANaM sabhoyaNaM paDiggahaM dAhAmo, tucchae paDiggahe vinne samaNassa no suTTu sAhu bhavai, se pubbAmeba AloijjA-Au. bhai.! no khalu meM kappara AhAkammie asaNe vA 4 bhuttae bA0, mA ubakarehi mA uvakkhajehi, abhikaMkhasi me bAuM emeva valayAhi / se sevaM bayaMtassa paro asaNaM vA 4 ubakaritA uvakkhaDitA sapANaM sabhoyaNaM pariggahaM valaijja taha. pajiggahaM aphAsuyaM jAva no paDigAhijjA / siyA se paro ubaNittA paDiggahaM nisirijjA, se pubbAme .. Au bha.! tumaM ceva NaM saMtiyaM pariggahagaM aMtoaMteNa paDilehissAmi, kevali. AyANa. aMto paDiggahagaMsi pANANi vA bIyA. hari., aha bhikkhUNaM pu. jaM pubvAmeva paDiggahaM aMtoaMteNaM paDi. saaMDAI sabbe AlAvagA bhANiyavvA jahA batthesaNAe, nANataM tilleNa vA ghae. nava basAe vA siNANAdi jAva annayaraMsi vA tahappagA. thaMDilaMsi paDilehiya 2 pama. 2 tao saMja. AmajjijjA, evaM khalu jaejjAsi tti bemi / sU0 152 / / ityetAsAM catasRNAM pratimAnAmanyatarAM pratimAM pratipadyamAno vA pUrvapratipanno vA naivaM vadet, tadyathAmithyA pratipannAH khalu ete bhagavantaH, ahamekaH samyak pratipanna ityAdi pUrvavanneyam yathA piNDaiSaNAyAM AcArAGgasUtram 88
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAvat sarve'pi te tu jinAjJayA samutthitA anyonyasamAdhinA evaM ca viharanti / atha etayA eSaNayA eSantaM dRSTvA paro vaded - AyuSman zramaNa! aihi tvaM mAse gate vA yathA vastraiSaNAyAM sUtraM tathA'vaseyam / atha paro netA gRhastho vade - AyuSman bhagini vA! Ahara etat pAtraM tailena vA ghRtena vA navanItena vA vasayA vA abhyajya tathaiva snAnAditathaiva zItodakAdikandAdi vizodhanaM niSidhya yAvadaprAsukaM no pratigRhNIyAditi pUrvavanneyam / atha paro netA vadeda - AyuSman zramaNa! muhUrtaM 2 yAvat tiSTha tAvad vayam azanaM vA pAnaM vA khAdimaM vA svAdimaM vA upaskurmastadA tubhyaM vayam AyuSman! sapAnaM sabhojanaM patadgrahaM dAsyAmaH, tucche rikte patadgrahe datte zramaNAya na suSThu sAdhu bhavati, sa bhikSuH pUrvameva Alocayed vadeda - AyuSman! iti vA bhagini! iti vA no me khalu kalpate AdhAkarmikam azanaM vA 4 bhoktuM vA pAtuM vA! ato mA upakuru, mA upaskuru, abhikAGkSasi mahyaM dAtuM tarhi evameva dehi, atha tasmai evaM vadate sAdhave paro'zanaM vA upakRtya upaskRtya sapAnaM sabhojanaM patadgrahaM dadyAt tathAprakAraM patadgrahamaprAsukaM yAvanno prtigRhnniiyaat| syAttasya bhikSoH para upanIya patadgrahaM niHsRjet tadA sa bhikSuH pUrvameva vaded - AyuSman bhagini vA! tvatsatkameva patadgrahaM antopAntena pratyupekSiSye, kevalI brUyAd - AdAnametatat karmabandhakAraNaM yataH antaHpatadgrahaM prANino vA bIjAni vA haritAni vAsyuH / atha bhikSUNAM pUrvopadiSTaM pratijJAdikaM yat pUrvameva patadgrahaM antopAntena pratyupekSeta, sANDAdikAH sarve AlApakA bhaNitavyA yathA vakhaiSaNAyAM, nAnAtvaM tailena vA ghRtena vA navanItena vA vasayA snAnAdi yAvad anyatarasmin vA tathAprakAre sthaNDile pratyupekSya 2 pramRjya 2 tataH saMyata eva aamRjyaat| evaM khalu saMyata eva yatasveti brviimi|| yathAyogaM sarve AlApakA pUrvavanneyA yAvad etat khalu pAtradhAriNo bhikSoH sAmagryamityanena pratApanavidhirdharaNavidhizcoktaH / / 152 / / / / SaSThAdhyayanasya prathamoddezakaH parisamAptaH / / / / atha dvitIya uddezakaH / / ihAnantarasUtre pAtranirIkSaNAdikamabhihitamihApi taccheSamabhidhIyate, ityasyoddezakasyAdisUtramidam - se bhikkhUvAra gAhAvAkulaM piMDa pabiTTe samANe punbAmeva pehAe paDiggahagaMavahaTTa pANe pamajjiya rayaM tao gAhAvA. piMDa nikkha. pa. kevalI. Au.! aMto paDiggahasi pANe vA bIe vA hari. pariyAvajjijjA, aha bhikkhUNaM pu. jaM pubbAmeva pehAe paDiggahaM avahaTTa pANe pamajjiya rayaM tao saM. gAhabaha nikkhamijja vA 2 ||suu.153|| sabhikSurvA 2 gRhapatikulaM piNDapratijJayA praviSTaH san pUrvameva prekSya patadgraham AhRtya niSkAsya prANinaH pramRjya rajazca tataH saMyata eva gRhapatikulaM piNDapratijJA niSkrAmedvA pravizedvA, yataH kevalI brUyAd - apratyupekSite karmopAdanametat tathAhi - antaHpatadgrahaM prANino vA bIjAni vA haritAni vA paryAporana bhaveyuH, atha bhikSuNAM pUrvopadiSTaMpratijJAdikaM yat pUrvameva prekSya patadgraham AhRtya prANinaH pramRjya rajazca tataH saMyata eva gRhapatikulaM niSkrAmedvA pravizedvA ||153 / / bhAcArANasUtram LP
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiJca se bhi. jAva samANe siyA se paro AhaTTa aMto paDiggahaMsi sIodamaM paribhAittA nIhaTTa valaijjA, tahappa paDiggahagaMparahatthaMsi vAparapAyaMsi vA aphAsuyaM jAva nopa., se ya Ahacca paDiggahie siyA khippAmeva udagaMsi sAharijjA se pariggahamAyAe pANaM pariTThavijjA, sasiNidvAe vA bhUmIe niymijjaa| se. udaullaM vA sasiNiddhaM vA paDiggaha no AmajjijjA vA 2, aha pu. vigaodae me paDiggahae chinnasiNehe taha. paDiggahaM tao. saM. AmajjijjA vA jAva payAvijja vaa| se bhi. gAhA. pavisiukAme paDiggahamAyAe gAhA., piMDa. pavisijja vA ni., evaM bahiyA vicArabhUmi vihArabhUmiM vAgAmA dUijjijjA, tibadesiyAe jahA viiyAe vatthesaNAe navaraM itthapaDiggahe, eyaM khalu tassa. jasabaDhehiM sahie sayA jaejjAsi timi / / 154 / / pAesaNA samattA / / sa bhikSurvA yAvad gRhapatikulaM piNDapratijJayA praviSTaH san syAdevam anAbhogapratyanIkatAdinA tathAhi - tasya bhikSoH para AhRtya AnIya antaHpatadgrahaM zItodakaM paribhAjya vibhAgIkRtya nirdRtya niHsArya dadyAt tathAprakAraM patadgrahaM sazItodakaM parahaste vA parapAtre vA'prAsukaM yAvanno pratigRhNIyAt, tacca zItodakaM kadAcit pratigRhItaM syAt tarhi kSiprameva dAturbhAjane eva udake saMhareda muchet| anicchatastasya dAtuH sa bhikSuH patadgrahamAdAya kUpAdau samAnajAtIyodake pAnaM pariSThApayet, kUpAyabhAve sasnigdhAyAM vA bhUmau niyacchet sNyojet| sa bhikSuH udakAI vA sasnigdhaM vA patadgrahaM no AmRjyAda vA yAvatpramRjyAdA AtApayedvA pratApayedvA / sa bhikSurgRhapatikulaM praveSTukAmaH patadgrahamAdAya gRhapatikulaM piNDapratijJayA pravizedvA niSkrAmedvA evaM bahirvicArabhUmi vA vihArabhUmi vA grAmAnugrAmaM vA drvet| atha punastIvradezikaM vA varSa varSantaM prekssyetyaadi| tIvradezikAyAM yathA dvitIyAyAM vastraiSaNAyAM tathA sarvaM neyam navaramatra patadgraham evaM khalu tasya bhikSoH sAmagryaM yat sarvArthaH sahitaH sadA yatasveti bravImi ||154 / / ||paatraissnnaa samAptA / / // SaSThAdhyayanaM samAptam / / AcArAgasUtram 90
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha saptamamavagrahapratimAkhyamadhyayanam adhunA saptamamArabhyate, piNDazayyAvastrapAtrAdayo'vagrahamAzritya bhavantItyato'sAveva katividho bhavatItyasyA'dhyayanasyAdisUtram - ...samaNe bhavissAmi aNagAre akiMcaNe apute apasU paravattabhoI pAvaM kammaM no karissamiti samuTThAe savvaM bhaMte! avinnAvAnaM paccakkhAmi, se aNupavisittA grAma vA jAva rAyahANiM vA neva sayaM avinaM givhijjA, neva'nnehiM avinaM gihAvijjA, avinaM giNhaMtevi anne na smnnujaannijjaa| jehivi saddhiM saMpabbaie tesiMpi jAiM chattagaM jAva cammacheyaNagaM vA tesiM pubbAmeva uggahaM aNaNuNNaviya apaDilehiya 2 apamajjiya 2 no uggihijjA vA parigihijjAbA, tesiMpubAmeva uggahaM jAijjA aNunaviya pagleihiya pamajjiya taosaM. uggihijjA vA pa. ||suutr.155|| zramaNo yato'hamata evaMbhUto bhaviSyAmi - anagAraH tyaktagRhapAzaH akiJcanaH aputraH apazuH paradattabhojI pApaM karma na kariSyAmIti, evaM samutthAya upasthitaH san etatpratijJo bhavAmIti - yathA sarvaM bhadanta! adattAdAnaM pratyAkhyAmi, atha caivaMbhUtaH zramaNaH anupravizya grAmaM vA yAvad rAjadhAnI vA naiva svayamadattaM gRhNIyAt, naivApareNa grAhayeda, adattaM gRhNato'nyAn na samanujAnIyAt / yairapi sArdhaM sampravrajitasteSAmapi yatchatrakaM vA varSAkalpAdi yadivA kAraNikaH kvacitkuGkuNAdiSvativRSTisaMbhavAt chatrakamapi gRhNIyAda yAvat carmacchedanakaM vA tAn pUrvamevA'vagrahamananujJApyA'pratyupekSya 2 apramRjya 2 no avagRhNIyAt sakRd vA pragRhNIyAd asakRd vA, tAn pUrvamevA'vagrahaM yAceta, anujJApya pratyupekSya pramRjya tataH saMyata evA'vagRhNIyAda vA pragRhNIyAda vA ||155 / / ki sebhi. AgaMtAresuvA 4 aNuvIi uggahaM jAijjA, je tattha Isareje tattha samaTTie teuggahaM aNunavijjA-kAmaMkhalu Auso.! ahAlaMvaM ahAparinnAyaMvasAmojAva Auso! jAva AusaMtassa uggahe jAva sAhammiyA eda tAva uggahaM uggihissAmo, teNa paraM vihrissaamo|se kiM puNatatthoggahaMsi evoggahiyaMsijetatthasAhammiyAsaMbhoiyA samaNunnA uvAgacchijjAje teNa sayamesittae asaNevA 4 teNa te sAhammiyA 3 uvanimaMtijjA, no cevaNaM paravaTiyAe ogijjhiya 2 ubani. ||suu.156 / / sa bhikSuH AgantAreSu vA ArAmagRheSu vA gRhapatikuleSu vA paryAvasatheSu maTheSu vA'nuvicintyA'vagrahaM yAceta yastatra Izvaro yastatra samadhiSThAtA gRhapatinikSiptabharaH tamavagrahamanujJApayet - kAmaM svecchayA khalu AyuSman! yathAlandaM yathAkAlA'vadhi yathAparijJAtaM yAvat kSetraM anujJAtaM vasAmo yAvad AyuSman! kAlamAzritya yAvad AyuSmato'vagrahastAvadyAvantazca sAdharmikA AyAnti tAvat kSetramAzritya etAvanmAtramavagrahamavagrahISyAmaH, tataH paraM vihariSyAmaH / sa sAdhuH, kiM punastatra kuryAdityAha- avagrahe avagRhIte sati ye tatra sAdharmikAH sAmbhogikAH samanojJA upAgaccheyuste bhAcArAgasUtram
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ tena sAdhunA svayameSitavyA eSitvA ca tAn azanaM vA pAnaM vA khAdimaM vA svAdimaM vA tena svayamAhRtenA'zanAdinA tAn sAdharmikAn sAmbhogikAn samanojJAn upanimantrayet / na caiva parapratijJayA paravRttitayA vA'vagRhya parA''nItaM yadazanAdi tad Azritya 2 upanimantrayed api tu svayamevA''nItenopanimantrayediti / / 156 / / tathA - se AgaMtAresu bA 4 jAba se kiM puNa tatthoggahaMsi evoggahiyaMsi je tattha sAhammiA annasaMbhoiA samaNunnA uvAgacchijjA je teNa sayamesittae pIThe vA phalae vA sijjA vA saMthArae bA teNa te sAhammie annasaMbhoie samaNunne uvanimaMtijjA, no ceva NaM parabaDiyAe ogijjhiya 2 ubanimaMtijjA / sa bhikSuH AgantAreSu vA 4 yAvat sa sAdhuH kiM punastatra kuryAdityAha - tatrA'vagrahe evamavagRhIte ye tatra sAdharmikA anyasAmbhogikA anyeSAM sAmbhogikA asAmbhogikA ityarthaH samanojJA udyatavihAriNa upAgaccheyuste tena sAdhunA svayameSitavyA eSitvA ca pIThaM vA phalakaM vA zayyA vA saMstArako vA tena svayaM AhRtena tAn sAdharmikAn anyasAmbhogikAn samanojJAn upanimantrayet / na caiva parapratijJayA paravRttitayA vA'vagRhya pUrvavat parAnItaM yatpIThAdi tadAzritya 2 upanimantrayed / api tu svayamAnItenopanimantrayediti / AgaMtAresu vA 4 jAva se kiM puNa tatthuggahaMsi evoggahiyaMsi je tattha gAhAvaINa bA gAhA. puttANa vA sUI vA pippalae vA kaNNasohaNae vA nahaccheyaNae vA taM appaNo egassa aTThAe pArihAriyaM jAittA no annamannassa dijja vA aNupaijja bA, sayaMkaraNijjaMtikaTTu, se tamAyAe tattha gacchijjA 2 pubbAmeva uttANae hatthe kaTTu bhUmIe bAThavittA imaM khalu 2 tti AloijjA, no ceva NaM sayaM pANiNA parapANiMsi paccapiNijjA / / 157 / / sa bhikSurAgantAreSu vA 4 yAvat sa bhikSuH kiM punastatra kuryAdityAha - tatrA'vagrahe'vagRhIte yattatra gRhapatInAM vA gRhapatiputrANAM vA sUcIrvA piSpalakaM vA karNazodhanakaM vA nakhacchedanakaM vA tad Atmana ekasyArthAya prAtihArikaM yAcitvA nA'nyasmai dadyAd vA'nupradadyAd vA, svayaM karaNIyamiti kRtvA tadAdAya tatra gacched gatvA ca pUrvameva sUcyAdikamuttAnake haste kRtvA bhUmau vA sthApya etat khalu gRhANeti Alocayed vadet, na caiva svayaM pANinA parapANau gRhasthapANau evameva parasparamapi parapANau zUcyAdikaM pratyarpayet / anena sUtreNa sAdhoH sarvatra deze kAle ca svayaMsevakatA sAvadhAnatA ca sUcitA / / 157 / / api ca - se bhi0 se jaM. uggahaM jANijjA aNaMtarahiyAe puDhavIe jAva saMtANae taha. uggahaM no gihijjA vA 2 / se bhi0 se jaM puNa uggahaM jANijjA thUNaMsi vA 4 taha. aMtalikkhajAe dubbadve jAva no uggiNhijjA vA 2 / se bhi0 se jaM. kuliyaMsi vA 4 jAva AcArAGgasUtram 92
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ no uggihijja vA 2 / sa bhikSustatra yamavagrahaM jAnIyAt tathAhi - anantarhitAyAm avyavahitAyAM sacittapRthivyAM yAvat santAnake tantujAle tathAprakAre avagrahaM na gRhNIyAd vA pragRhNIyAdvA / sa bhikSustatra yaM punaH avagrahaM jAnIyAt, tathAhi-sthUNAyAM vA gRhailuke vA usUyAle udUkhale vA kAmajale snAnapIThe vA tathAprakAre antarikSajAte durbaddhe yAvat na gRhNIyAdvA pragRhNIyAdvA / sa bhikSustatra yaM punaH avagrahaM jAnIyAt, tathAhi - kuGye vA bhittyAM vA zilAyAM vA leSTau vA tathAprakAre antarikSajAte yAvan no avagRhNIyAdvA pragRhNIyAdvA / bhi. khaMsi vA 4 annayare vA taha. jAva no uggahaM uggiNhijja vA 2 / se bhi0 se jaM puNa. sasAgAriyaM. sakhuDDugapasubhattapANaM no pannassa jAva sevaM naccA / se bhi0 se jaM. iha khalu gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA annamannaM akkosaMti vA taheva tillAdi siNANAdi sIovagaviyajAdi nigiNAi vA jahA sijjAe AlAvagA navaraM uggahavattabvayA / se bhi. se jaM. AinnasaMlikkhe no pannassa. uggiNhijja vA 2, eyaM khalu / / sUtra0 158 / / / / uggahapaDimAe paDhamo uddeso samatto / / bhikSuH skandhe vA maJca vA mAle vA prAsAde vA harmye vA'nyatarasmin vA tathAprakAre yAvad antarikSajAte durbaddhAdau no avagraham avagRhNIyAdvA pragRhNIyAdvA / sa bhikSurvA tatra yaM punaH avagrahaM jAnIyAt - sasAgArikaM sagRhasthAdikaM sakSullakapazu bhaktapAnaM sabAlAdikaM tatra prAjJasya niSkramaNapravezArthaM yAvad dharmAnuyogacintArthaM svAdhyAyacintArthaM sthAnAdi naiva kalpate'taH sa evaM jJAtvA tathAprakAre pratizraye sasAgArike naivA'vagraham avagRhNIyAdvA pragRhNIyAdvA / sa bhikSustatra yaM punaH avagrahaM jAnIyAt, tathAhi-tatra gRhapatikulasya madhyaMmadhyena gantuM panthAH pratizrayaM vA gRhasthagRheNa pratibaddhaM vA tatra pratizraye no prAjJasya yAvat sthAnAdi kalpate'taH sa bhikSuH evaM jJAtvA tathAprakAre pratizraye naivAvagrahaM avagRhNIyAdvA pragRhNIyAdvA / sa bhikSustatra yaM punaH avagrahaM jAnIyAt tathAhi-iha khalu gRhapatirvA yAvat karmakaryo vA'nyonyamAkrozanti vA yAvad upadravanti vA no prAjJasya sthAnAdi kalpate, ityAdi tathaiva anyonyaM gAtraM tailena vA navanItena vA ghRtena vA vasayA vA'bhyaJjanti vA prakSanti vA no prAjJasyetyAdi evamanyonyaM gAtraM snAnena vA kalkena vA lodhreNa vA varNena vA cUrNena vA padmena vA AgharSanti vA pragharSanti vA udvalanti vA udvartayanti vA no prAjJasyetyAdi tathaiva anyonyaM gAtraM zItodakavikaTena vA uSNodakena vA utkSAlayanti vA pradhAvanti vA siJcanti vA snApayanti vA no prAjJasyetyAdi tathA tatra gRhapatirvA karmakaryo vA nagnA vA sthitA nagnA upalInA maithunadharmaM vijJApayanti rahasyaM vA mantraM mantrayante no prAjJasya sthAnAdi kalpate'taH tathAprakAramavagrahaM na gRhNIyAdvA pragRhNIyAdvA ityAdi yathA zayyAyAM AlApakAH tathaiva sarvaM vaktavyam navaram avagrahavaktavyatA ityullekhena / sa bhikSurvA tatra yaM punaH avagrahaM jAnIyAt, tathAhi - AkIrNasaMlekhyaM citrazAlArUpam no prAjJasya sthAnAdi kalpate iti pUrvavanneyam yAvat tathAprakAram avagrahaM no avagRhNIyAdvA pragRhNIyAdvA etat AcArAGgasUtram 93
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ khalu tasya bhikSoH sAmagryam ||158 / / |samAptaH prathamoddezakaH / / / / atha dvitIya uddezakaH / / adhunA dvitIyaH samArabhyate, pUrvoddezake'vagrahaH pratipAditastadihApi taccheSapratipAdanAyoddezakaH, tasya cAdisUtram - se AgaMtAreSuvA 4 aNuvIi uggahaMjAijjA, jetatthaIsare. te uggahaM aNunavijjA - kAmaM khalu Auso! ahAlaMdaM ahAparinnAyaM vasAmo jAva Auso! jAva AusaMtassa uggahe jAva sAhammiAe tAva uggahaM uggihissAmo, teNa paraM vi. 1|se kiM puNa tattha uggahaMsi evoggahiyaMsi je tattha samaNANa vA mAha. vaMjae vA chattae vA jAva cammachevaNae vA taM no aMtohito bAhiM nINijjA, bahiyAo vA no aMto pavisijjA, sutaM vA no paDibohijjA, no tesiM kiMcivi appattiyaM pariNIyaM karijjA2 / / 159 / / sa bhikSuH AgantAreSu vA 4 anuvicintya avagrahaM yAceta, ye tatra IzvarAdayastAn avagraham anujJApayet, tathAhi kAmaM khalu AyuSman ! yathAlandaM kAlavizeSaM yathAparijJAtaM vasAmo yaavt| AyuSman ! yAvat kAlamAzritya AyuSmato'vagrahastAvad yAvantazca sAdharmikA AyAnti tAvatkSetramAzrityA'vagraha-mavagrahISyAmaH, tataH paraM vihrissyaamH| sa bhikSuH kiM punastatra na kuryAdityAha - avagrahe avagRhIte yat tatra zramaNAnAM vA brAhmaNAnAM vA daNDakaM vA chatrakaM vA yAvat carmacchedanakaM vA tanno antasto bahirnayed bahistAdvA no antaH pravezayet, suptaM vA zramaNAdikaM na pratibodhayeda, na ca teSAM kiJcidapi aprItikaM na ca pratyanIkatAM prAtikUlyaM vA kuryAt / / 159 / / kiJca se bhi. abhikaMkhijjA aMbavaNaM uvAgacchittae je tattha Isare 2 te uggahaM aNujANAvijjA-kAmaM khalu jAva viharissAmo, se kiM puNa. evoggahiyaMsi, aha bhikkhU icchijjA aMbaM bhuttae vA, se jaM puNa aMbaMjANijjA saGasasaMtANaM taha. aMbaM aphA no p.| se bhi. se jaM. appaM appasaMtANagaM atiricchacchinnaM abbocchinnaM aphAsuyaM jAva no pjigaahijjaa| se bhi. se jaM. appaM vA jAva appasaMtANagaM tiricchacchinnaM vRcchinnaM phA. pji.| se bhi. aMbabhittagaM vA aMbapesiyaM vA aMbacoyagaM vA aMbasAlagaM vA aMbAlagaM vA bhattae vA pAyae vA. se jaM. aMbabhittagaMvA apaMDaM atiricchacchinnaM 2 aphA. nopa. se jaM aMbaDAlagaM vA appaMDaM 5 tiricchacchinnaM bucchinnaM phAsuyaM pani / se bhi. abhikaMkhijjA ucchvaNaM uvAgacchittae, je tattha Isare jAva ugghNsi.| aha bhikkhU icchijjA ucchu bhuttae vA pA., se jaM ucchaM jANijjA saaM jAva no pa., atiricchacchinnaM taheva, tiricchacchinne'pi thev| sa bhikSuH abhikAGkSada AmravaNamamupAgatya yastatra Izvaro vA samadhiSThAtA vA taM AcArAgasUtram 14
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ IzvarAdikamavagrahamanujJApayet, tathAhi - kAmaM svecchayA khalu yAvada vihariSyAmaH, sa kiM punastatra kuryAdityAha - avagrahe eva avagRhIte, atha bhikSuH sati kAraNe icched AnaM bhoktuM vA, sa yat punaH AnaM jAnIyAt sANDaM sasantAnakaM tathAprakAramAmramaprAsukaM yAvanno prtigRhnniiyaat| sa bhikSustatra yat punaH jAnIyAd Amram alpANDam, alpasantAnakam, atirazcInacchinnaM tirazcInamapATitam anyavachinnam, akhaNDam aprAsukaM yAvanno prtigRhnniiyaat| sa bhikSustatra yat purnajAnIyAd Amrama, alpANDaM vA yAvad alpasantAnakaM tirazcInacchinnaM vyavacchinnaM prAsukaM yAvat prtigRhnniiyaat| sa bhikSuH Amrabhittagam AmrArdhaM vA AmrapezikAm AmraphAlI vA Amracoyagam AmrachallI vA AmrasAlagam AmrarasaM vA AmraDAlagama AmrazlakSNakhaNDAni vA bhoktuM vA pAtuM vA, sa bhikSuryat AmrabhittagaM vA 5 sANDaM yAvad aprAsukamiti no prtigRhnniiyaat| sa bhikSurvA 2 tatra yada aprAsukamiti no prtigRhnniiyaat| sa bhikSuH sati kAraNe abhikAkSed ikSuvaNamupAgatya yastatra Izvaro vA yAvad avgrhe| atha bhikSuH iccheda ikhaM bhoktuM vA pAtuM vA, sa yamijhuMjAnIyAt sANDaM yAvanno prtigRhnniiyaat| atirazcInacchinnaM tathaiva avyavacchinnaM cA'prAsukamiti no prtigRhnniiyaat| tirazcInacchinne'pi tathaiva-vyavacchinnaM ca prAsukamiti pratigRhNIyAt / / 159 / / se bhi. abhikaMkhi. aMtarucchUyaM vA ucchugaMDiyaM vA ucchucoyagaMvA ucchusA. ucchuDA. bhuttae vA pAya., se pu. aMtarucchuyaM vAjAva galagaMvA saNbNnop.| sebhi. se jaM aMtarucchayaM vA. appaMuMvA jAva paDi., atiricchachinnaM tahevAse bhi. lasuNavaNaM uvAgacchittae, taheva tinivi AlAvagA, navaraM hsunnN| se bhi. lasuNaM vA lasuNakaMvaM vA lha. coyagaM vA lahasuNanAlagaMvA bhuttae vA 2 sejaM. lasuNaM vA jAva lasuNabIyaM vA sa jAva no pa., evaM atiricchacchinne'vi, tiricchacchinne jAva pa. satra. 160 / / sa bhikSuH abhikAGkSad antarikSu antaH ikSoH-parvamadhyaM vA ikSugaNDikAM vA ikSucoyagaM vA ikSusAlagam ikSurasaM vA ikSuDAlagaM zlakSNakhaNDAni vA bhoktuM vA pAtuM vA, sa yatpunaH antarikSu vA yAvad DAlagaM vA sANDaM no prtigRhnniiyaad| sa bhikSustatra yad antarikSa vA alpANDaM vA yAvat prtigRhnniiyaat| atirazcInacchinnaM tathaiva, avyavacchinnaM ca na prtigRhnniiyaat| tirazcInacchinnaM vyavacchinnaM ca prtigRhnniiyaaditi| sa bhikSuH sati kAraNe lazunavanam upAgatya tathaiva traya AlapakA navaraM lazunamiti vaktavyam / sa bhikSurlazunaM vA lazunakandaM vA lazunacoyagaM vA lazunanAlakaM vA bhoktuM vA pAtuM vA sa yat punarjAnIyAda lazunaM vA yAvad lazunabIjaM sANDaM vA yAvanno pratigRhNIyAd, evam atirazcIna-cchinne'pi yAvanno prtigRhnniiyaat| tirazcInacchinne yAvat pratigRhNIyAditi AmrAdisUtrANAmavakAzo nizIthaSoDazoddezakAdvagantavya iti / / 160 / / sAmpratamavagrahAbhigrahavizeSAnAha - se bhi. AgaMtAresuvA 4 jAvoggahiyaMsi je tattha gAhAvaINa vA. gAhA. puttANa vA icceyAiM AyataNAiM uvAikamma aha bhikkhU jANijjA, imAhiM sattahiM paDimAhiM uggahaM AcArAgasUtram 95
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ uggiNhittae tattha khalu imA paDhamA paDimA se AgantAresu vA 4 aNuvIra uggahaM jAijjA jAba biharissAmo paThamA paDimA 1 / ahAvarA. jassa NaM bhikkhussa evaM bhavai- ahaM ca khalu annesiM bhikkhUNaM aTThAe uggahaM uggiNhissAmi, annesiM bhikkhUNaM uggahe uggahie uballissAmi, duccA paDimA 2 / ahAvarA. jassa NaM bhi. ahaM ca. no' uggiNhissAmi annesiM ca uggahe uggahie no uvallissAmi taccA paDimA 3 / ahAvarA. jassaNaM bhikkhussa evaM bhavai-ahaM ca khalu annesiM bhikkhUNaM aTThAe uggahaM no uggiNhissAmi, annesiM ca uggahe uggahie uvallissAmi cautthA paDimA 4 / ahAvarA jassa NaM. ahaM ca khalu appaNo aTThAe uggahaM u., no duNhaM no tiNhaM no cauNhaM no paMcaNhaM, paMcamA paDimA 5 / ahAvarA. se bhi0 jassa eva uggahe uballiijjA jaM tattha ahAsamannAgae taMjahA-ikkaDe bA jAba palAle bA tassa lAbhe saMbasijjA, tassa alAbhe ukkuDao vA nesajjio bA viharijjA, chaTTA paDimA 6 / ahAvarA sa. je bhi. ahAsaMthaDameva uggahaM jAijjA, taMjahApuDhabisilaM vA kaTTusilaM vA ahAsaMthaDameva tassa lAbhe saMte saMbasijjA tassa alAbhe u. ne. viharijjA, sattamA paDimA 7 / icveyAsiM sattaNhaM parimANaM annayariM jahA piMDesaNAe / / 161 / / sa bhikSurvA 2 AgantAreSu vA 4 yAvad avagrahe'vagRhIte yat tatra gRhapatInAM gRhapatiputrANAM vA sUcyAdikamityetAni AyatanAni karmabandhakAraNAni upAtikramyA parihRtyA'tha bhikSurjAnIyAt - AbhiH saptabhiH pratimAbhiH abhigrahavizeSaiH avagrahamavagRhItum, tatra khalu imA prathamA pratimA - sa bhikSurAgantAreSu vA 4 evaMbhUtaH pratizrayo mayA grAhyo nAnyathAbhUtaH, tataH anujJApayedityAdi pUrvavanneyaM yAvad vihariSyAma iti sAmAnyena prathamA pratimA 1 / athA'parA dvitIyA pratimA yasya bhikSorevaM bhavati, tathAhi-ahaM ca khalu anyeSAM bhikSUNAM kRte avagrahamavagrahISyAmi, anyairbhikSubhiravagrahe'vagRhIte ca tatropalayiSye vatsyAmi iti gacchAntargatAnAM sAdhUnAM dvitIyA pratimA 2 / athA'parA tRtIyA pratimAyasya bhikSorevaM bhavati, tathAhi ahaM cA'vagrahISyAmi anyeSAM kRte, anyaizcA'vagrahe'vagRhIte nopalayiSya iti ahAlandikAnAM tRtIyA pratimA 3 / athA'parA caturthI pratimA-yasya bhikSorevaM bhavati tathAhiahaM ca khalu AtmanaH kRta evA'vagrahaM cA'vagrahISyAmi, no dvayorno trayANAM no caturNAM no paJcAnAM kRte'vagrahamavagrahISyAmIti paJcamI pratimA 5 / athA'parA SaSThI pratimA-sa bhikSuryasyaivA'vagrahe upAlIyeta yat tatra yathAsamanvAgataM tadIyameva ikkaDaM vA kaThinaM vA jantukaM vetyAdi tRNavizeSaniSpannaM pUrvavanneyam yAvat palAlaM tasya saMstArakasya lAbhe sati saMvaset tasyA'lAbhe utkaTuko vA niSaNNaH padmAsanAdinA vA vihared iti jinakalpikAdeH SaSThI pratimA 6 / athA'parA saptamI pratimA yo bhikSuryathA saMstRtamevA'vagrahaM yAceta tadyathA- pRthivIzilAM vA kASThazilAM vA tasyaivaMbhUtasyAvagrahasya lAbhe sRti-saMvaset, tasyA'lAbhe utkaTuko vA niSaNNo vA viharet sarvarAtramAsIteti tasya jinakalpikAdereva + 'no' adhikaM saMbhAvyate AcArAGgasUtram 96
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamI pratimA 7 / ityetAsAM saptAnAM pratimAnAmanyatarAM pratimAM pratipanno pratipadyamAno vA anyamaparapratimAprapannaM sAdhuM na hIlayed yataste sarve'pi jinAjJAmAzritya varttante yathA piNDaiSaNAyAm / / 161 / / kiJca - suyaM me AusaMteNaM bhagavayA evamakkhAyaM - iha khalu therehiM bhagavaMtehiM paMcavihe uggahe panate, taM. - deviMdauggahe 1 rAyauggahe 2 gAhAbaiuggahe 3 sAgAriyauggahe 4 sAhammiyauggahe 5, evaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / / 162 / / / / uggahapaDimA samattA / / zrutaM mayA AyuSmatA bhagavatA evamAkhyAtam - iha khalu sthavirairbhagavadbhiH paJcavidhaH avagrahaH prajJaptaH tadyathA devendrA'vagrahaH 1, rAjAvagrahaH 2, gRhapateravagrahaH 3, sAgArikAvagrahaH 4, sAdharmikAvagrahaH 5 / etat khalu tasya bhikSorbhikSuNyA vA sAmagrayam / / 162 / / / / avagrahapratimA samAptA / samAptaM ca saptamadhyayanam / / / / samAptA ca prathamA''cArAGgacUlA / / AcArAGgasUtram 97
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptasaptikAkhyA dvitIyA cUlA uktaM saptamadhyayanaM, taduktau ca prathamacUlA'bhihitA, idAnI dvitIyA samArabhyate, ihAnantaracUDAyAM vasatyavagrahaH pratipAditaH, tatra ca kIdRze sthAne kAyotsargasvAdhyAyoccAraprasravaNAdi vidheyamityetatpratipAdanAya dvitIyacUDA, sA ca sptaadhyynaatmikaa| saptaikakAni ekasarANi - uddezakarahitAni adhyayanAni santi, tatrApi prathamaM sthAnAkhyamadhyayanaM, tasya sUtramidam - prathama: saptakaka: sthAnAdhyayanam se bhikkhU vA 2 abhikaMkhejjA ThANaM ThAittae, se aNupavisijjA gAma vA jAva rAyahANiM vA, se jaM puNa ThANaM jANijjA-saaMDaM jAva makkAsaMtANayaM taM taha. ThANaM aphAsuyaM aNesa. lAbhesaMtenopa., evaM sijjAgameNaM neyavbaMjAva uvysuuyaaiNti| icceyAI AyataNAiM uvAikkama 2 aha bhikkhU icchijjA cauhiM pauimAhiM ThANaM ThAittae, tatthimA paThamA pauimA - acitaM khalu uvasajjijjA, avalaMvijjA kAeNa, vipparikammAi no' saviyAraM ThANaM ThAissAmi 1 / duccA paDimA-acitaM khala uvasajjejjA, avalaMvijjA no' kAraNa vipparikammAI, nosaviyAraM ThANaMThAissAmiduccA paDimA 2 ahAvarA taccA paDimA-acittaM khalu uvasajjejjA, avalaMbijjA nokAeNa, viparikammAi, no saviyAraM ThANaM ThAissAmiti taccApatimA 3 / ahAvarA cautthApatimA-acittaMkhala uvasajjejjA, no avalaMvijjA kAeNa, no parikammAI no saviyAraM ThAissAmitti vosaTThakAe vosaTTakesamaMsulomanahe saMniruddhaM vA ThANaM ThAissAmiti cautthA paDimA 4 / icceyAsiM cauNhaM paDimANaM jAva paggahiyatarAyaM viharijjA, no kiMcivi vahajjA, eyaM khalu tassa. jAva tassa. jaijjAsiti bemi / / 163 / / / / ThANAsattikkayaM samataM / / sa bhikSurvA 2 abhikAGkSata sthAnaM sthAtuMtadA so'nupravized grAmaM vA yAvad rAjadhAnI vA, tatra yatpunarjAnIyAt - sANDaM yAvat sasantAnakaM tat tathAprakAraM sthAnamaneSaNIyaM, lAbhe sati no pratigRhNIyAt evaM zayyAgamena pUrvavad netavyaM yaavdudkprsuutaaniiti| ityetAni AyatanAni karmabandhakAraNAni upAtikramyA parihatyA'tha bhikSuricchet catasRbhiH pratimAbhiH abhigrahavizeSaiH sthAnaM sthAtum, tatra iyaM prathamA pratimA - tasya bhikSorevaM bhavati - yathA'hamacittaM khalu sthAnamupastrakSyAmi, upAzrayiSye tatrA'cittaM ca kuDyAdikamavalambayiSye kAyena, kariSyAmi hastapAdAdyAkucanAdirUpANi viparikarmANi tathA tathaiva stokapAdAdiviharaNarUpaM savicAraM sthAnaM sthAsyAmIti prathamA pratimA 1 / athA'parA dvitIyA pratimA - acittaM khalu sthAnamupasrakSyAmi, avalambayiSye kAyena, kariSye viparikarmANi, na savicAraM sthAnaM sthAsyAmi dvitIyA pratimA 2 / athA'parA tRtIyA pratimA-acittaM + iti cihnAntargatau nozabdau dRzyete'dhikau TIkAkRdabhiprAyeNa / AcArAgasUtram
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ khalu sthAnamupastrakSyAmi, nA'valambayiSye kAyena, viparikarmANi tu kariSye, na savicAraM sthAnaM sthAsyAmIti tRtIyA pratimA 3 / athA'parA caturthI pratimA - acittaM khalu sthAnamupasrakSyAmi, nA'valambayiSye kAyena, na viparikarmANi kariSye, na ca stokapAdAdiviharaNarUpaM savicAraM sthAnaM sthAsyAmIti caturthI pratimA 4 / AsAM pratimAnAmuttarottaraM prAdhAnyamavagantavyaM yAvaccaramAyAM sAdhurmeruvanniSkampastiSThed, yadyapi kazcitkezAdyutpATayettathA'pi sthAnAnna calet / ityetAsAM catasRNAM pratimAnAM yAvad anyatarAM pratimAM pratipadyamAnaH pUrvapratipanno vA'nyamaparapratimAprapannaM sAdhuM na hIlayed na cA''tmotkarSaM kuryAd yataste jinAjJAmAzritya samAdhinA vartanta iti pragRhItatarAkaM yathA'bhyupagamaM vihared, na kiJcidapi vadet / etat khalu tasya yAvad bhikSoH sAmagryamiti yatasveti bravImi / / sU.163 / / / prathamaH saptaikakaH samAptaH, samAptaM cA'STamamadhyayanam / / / / dvitIyaH saptaikakaH atha niSIdhikAdhyayamanam / / prathamAnantaraM dvitIyaH saptaikakaH, ihAnantarAdhyayane sthAnaM pratipAditaM tacca kiMbhUtaM svAdhyAyayogyam? tasyAM ca svAdhyAyabhUmau yadvidheyaM yacca na vidheyamityasya niSIdhikA'dhyayanasya sUtramidam - bhikkhU vA 2 abhikaM. nisIhiyaM phAsUyaM gamaNAe, se puNa nisIhiyaM jANijjAsaaMDaM taha. aphA. no ceissAmi / se bhikkhU, abhikaMkhejjA nisIhiyaM gamaNAe, se puNa ni. appapANaM appabIyaM jAva saMtANayaM taha. nisIhiyaM phAsUyaM cehassAmi, evaM sijjAgameNaM neyavvaM jAva udayappasUyAiM / je tattha duvaggA tivaggA caubaggA paMcabaggA vA abhisaMdhArita nisIhiyaM gamaNAe te no annAssa kAyaM oliMgijja vA cuMbijja vA daMtehiM vA nahehiM bA acchiMvijja vA bucchiM., eyaM khalu jaM savrvvadvaihiM sahie samie sayA jaejjA, seyami mannijjAsi tti bemi / / sU0 164 / / / / nisIhiyAsattikkayaM / / bhikSurvA 2 abhikAGkSet prAsukAM niSIdhikAM svAdhyAyabhUmiM gamanAya sa punaH niSIdhikAM jAnIyAt - sANDAM yAvat sasantAnakAM tathAprakArAmaprAsukAM na cetayiSyAmi / sa bhikSurvA 2 abhikAGkSed niSIdhikAM gamanAya, sa punarniSIdhikAM jAnIyAt - alpANDAm, alpabIjAM yAvad alpasantAnakAm, tathAprakArAM prAsukAM cetayiSyAmi grahISyAmi / yAvat zayyAgamena pUrvavanneyaM yAvaddakaprasUtAni kandAni muulaaniityaadi| ye tatra dvivargAstrivargAzcaturvargAH paJcavargA dvitrAdyA: vA'bhisandhArayanti gamanAya te nA'nyonyaM kAyamAliGgayeyurvA cumbeyurvA dantairvA nakhairvA''cchindyurvA vyucchindyurvA, etat khalu tasya bhikSoH sAmagryam yat sarvArthaiH sahitaH samitaH samitibhiryuktaH sadA yatasva zreya enaM manyasveti bravImi / / 164 / / / / dvitIyaM niSIdhikA'dhyayanaM samAptam evaM samAptamAdito navamamadhyayanam / / tRtIyaH saptaikakaH - uccAraprazravaNAdhyayanam sAmprataM tRtIyaH saptaikakaH prArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantare niSIdhikA AcArAGgasUtram 99
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipAditA, tatra ca SaDjIvanikAyadayApareNa sAdhunA kathambhUtAyAM bhUmAvuccArAdi vidheyamiti sambandhenAyAtasyA'syoccAraprazravaNA'dhyayanasyAdisUtramidam - se bhi. uccArapAsavaNakiriyAe ubbAhijjamANe sayassa pAyapuMchaNassa asaIe tao pacchA sAhammiyaM jAijjA se bhi0 se jaM. pu. thaMDillaM jANijjA saaMDaM. taha. thaMDillaMsi no uccArapAsavaNaM vosirijjA se bhi. jaM puNa thaM. appapANaM jAba saMtANayaM taha. thaM. uccA. vosirijjA se bhi0 se jaM. assiMpaDiyAe evaM sAhammiyaM samuddissa vA assiM. bahave sAhammiyA sa. assiM pa. egaM sAhammiNiM. sa. assiM pa. bahave sAhammiNIo sa. assiM bahave samaNa. pagaNiya 2 samu0 pANAI 4 jAba uddesiya ceei, taha. thaMDillaM purisaMtarakaDaM jAva bahiyA nIhaDaM vA anI. annayaraMsi vA tahappagAraMsi thaM. uccAraM no bosi0 / se jaM bahave samaNamA. ki. va. atihI samuddissa pANAraM bhUyAiM jIvAI sattAiM jAba uddesiya ceei, taha. thaMDilaM purisaMtarakaDaM jAva bahiyA anIhaDaM annayaraMsi vA taha. thaMDillaMsi no uccArapAsavaNa., aha puNa evaM jANijjA apurisaMtaragajaM jAba bahiyA ha annaraMsi vA tahappagAraM thaM. uccAra. vosi. / se jaM. assiMpaDiyAe kayaM vA kAriya bA pAmicciyaM vA channaM vA ghaTTaM vA maTTaM vA littaM vA saMmaTTaM vA saMpadhUmiyaM vA annayaraMsi vA taha. thaMDi. no u.| se bhi0 se jaM puNa thaM. jANijjA, iha khalu gAhAvaI vA gAhA. puttA bA kaMdANi vA jAva hariyANi vA aMtarAo vA bAhiM nIharaMti bahiyAo vA aMto sAharati annayaraMsi vA taha. thaM. no uccA. / se bhi0 se jaM. puNa jANejjA - khaMdhaMsi bA pIThaMsi bA maMcasi vA mAlaMsi vA aTuMsi vA pAsAyaMsi vA annayaraMsi vA thaM. no u. / se bhi0 se jaM puNa. aNaMtarahiyAe puDhavIe sasiNidvAe pu. sasarakkhAe pu0 maTTiyAe makkaDAe cittamaMtAe silAe cittamaMtAe leluyAe kolAvAsaMsi vA vAruyaMsi vA jIvapaTThiyaMsi vA jAba makkaDAsaMtANayaMsi anna. thaM. no u. || 165 // 1 sa bhikSurvA uccAraprazravaNakriyayA viSThAmUtrakarttavyatayA udbAdhyamAnaH atyarthaM bAdhyamAnaH svakIye pAdpuJchanasamAdhyAdau samAdhi zabdenoccArAdyarthaM mAtrakAdi jJeyaM tatra uccArAdikaM kuryAt svakasya pAdapuJchanasya tu asatve tataH pazcAt sAdharmikamaparasAdhuM yAced vegadhAraNaM tu naiva kuryaat| sa bhikSurabhikAGkSed uccArAdikaM kartuM tadA pUrvameva sthaNDilaM gacchet tatra sa yatpunarjAnIyAt - sthaNDilaM sANDaM yAvat sasantAnakaM tathAprakAre sthaNDile no uccAraprazravaNaM vyutsRjet / sa bhikSuryatpunaH sthaNDilam alpANDaM yAvat alpasantAnakaM jAnIyAt tathAprakAre sthaNDile uccAraprazravaNaM vyutsRjet / sa bhikSustatra yat punarjAnIyAt - asvapratijJayA sAdhvAdipratijJayA ekaM sAdharmikaM samuddizya vA asvapratijJayA bahUn sAdharmikAn samuddizya vA'svapratijJayA ekAM sAdharmiNIM samuddizya vA asvapratijJayAbahvIH sAdharmiNIH samuddizya vA'svapratijJayA bahUn zramaNAdIn pragaNya 2 samuddizya prANino vA bhUtAni vA jIvAn vA sattvAn vA samArabhya AdhAkarmAdi kuryAd yAvaduddezikaM cetayati karoti tathAprakAraM AcArAGgasUtram 100
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUlaguNA'zuddhaM sthaNDilaM puruSAntarakRtaM yAvad apuruSAntarakRtaM mUlaguNA'zuddhaM bahirnirgataM vA bahiranirgataM vA'nyatarasmin vA tathAprakAre sthaNDile uccAraprazravaNaM na vyutsRjet| sa bhikSuryat punarjAnIyAdbahUna zramaNAn vA brAhmaNAn vA'tithIna vA kRpaNAn vA vanIpakAna - yAcakAn vA samuddizya prANino bhUtAni jIvAna sattvAn samArabhya yAvaduddizya cetayati- karoti, tathAprakAraM sthaNDilaM puruSAntarakRtaM yena sAdhvAdInuddizya kRtaM sthaNDilaM sa eva dadAti tarhi apuruSAntarakRtaM, tasmAdaparaH puruSastaddadAti tarhi tatpuruSAntarakRtaM yAvad bahiranirhataM anyatarasmin vA tathAprakAre sthaNDile na uccAraprazravaNaM vyutsRjet / atha punarevaM jAnIyAt - apuruSAntarakRtaM yAvad bahirnirhatamanyatarasmin vA tathAprakAre sthaNDile vA noccAraprazravaNaM vyutsRjet| sa bhikSuryat punarjAnIyAda - asvapratijJayA sAdhvAdipratijJayA sthaNDilaM kRtaM vA kAritaM vocchinnaM vA channaM vA ghRSTaM vA mRSTaM vA liptaM vA saMmRSTaM vA sampradhUmitaM vA'nyatarasmin tathAprakAre sthaNDile noccAraprazravaNaM vyutsRjet| sa bhikSurvA tatra yatpunaH sthaNDilaM jAnIyAda - iha khalu sthaNDile gRhapatirvA gRhapatiputrA vA kandAni vA yAvada haritAni vA'ntasto bahirniSkAzayanti bahistAdvA'ntaH saMharanti, anyatarasmin vA tathAprakAre vA sthaNDile noccAraprazravaNaM vyutsRjet| sa bhikSustatra yatpunarjAnIyAt - skandhe vA pIThake vA mazake vA mAle vA'TTe - haTTe vA'paNe vA prAsAde vA'nyatarasmin vA sthaNDile noccAraprazravaNaM vyutsRjet| sa bhikSustatra yatpunarjAnIyAt - anantarhitAyAM sacittAyAM pRthivyAM sasnigdhAyAM pRthivyAM sarajaskAyAM pRthivyAM mRttikAyAM makkaDAyAM lUtAtantujAle cittavatyAM zilAyAM cittavati loSThe vA kolAvAse ghuNAvAse vA dAruNi vA jIvapratiSThite vA yAvana markaTasantAne vA'nyatarasmin vA sthaNDile noccAraprazravaNaM vyutsRjet ||165 / / api ca - se bhi. se jaM. jANe. - iha khalu gAhAvaI vA gAhAvaiputtA vA kaMdANi vA jAva bIyANi vA parisAsuivA parisAiita vA parisAnissaMti vA anna taha. no u. / se bhi. se jaM. iha khalu gAhAvaI vA gA. putA vA sAlINi vA bIhINi vA muggANi vA mAsANivA kulatthANi vAjavANivAjavajavANivApairisuvApairiti vA pArissaMti vA annayaraMsi vA taha. thaMji. nou.sebhi.2 jaM. AmoyANivAghAsANivA bhilayANivA vijjalayANi vAkhANuyANi vA kalyANivA pagagaNivA varINi vA paduggANi vAsamANivA visamANi vA annayaraMsi taha. nou / sebhikkhU se jaM.puNathaMDillaMjANijjA mANusaraMdhaNANivA mahisakaraNANivAvasahaka. assaka. kukkuDaka. makkaDaka hayaka. lAvayaka, caTTayaka. titiraka. kavoyaka. kaviMjalakaraNAni vA annayaraMsi vA taha. no u.| se jaM. jANe behANasaTThANesu vA giddhapaTTaThA. taruparaNaTThANesu vA merupaDaNaThA. visabhakkhaNayaThA. agaNipaNaTThA. annayaraMsi vA tahano u. se bhi. sejaM. ArAmANi vA ujjANAni vA vaNANi vA vaNasaMgaNi vA devakulANi vA sabhANi vA pavANi vA anna. taha. no u.| se bhAcArAgasUtram 101
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikkhU sejaMpuNajA aTTAlayANi vAcariyANi vA vArANi vA gopurANi vA annayaraMsivA taha. thaM, no u. / se bhikkhU se jaM. jANe. tigANi vA caukkANi vA caccarANi vA caummuhANi vA annayaraMsivA taha. nou| sebhi sejaM. jANe iMgAlavAhesukhAravAhesuvA majyavAhesu vA maDayathUbhiyAsu vA maDayaceiesa vA annayaraMsi vA taha. thaM. no u.| seja jANe. naiyAyataNesu vA paMkAyayaNesuvA oghAyayaNesu vA seyaNavahaMsi vA annayaraMsi vA taha thaM. nou / sebhi. sejaM. jANe. naviyAsuvAmaTTiyAkhANiAsunaviyAsugoppaheliyAsu vAgavANIsu vA khANIsuvA annayaraMsi vA taha. thaM no u. se jaM. jANe. gavaccaMsivA sAgava mUlaga hatthaMkaravaccaMsivA anayaraMsivAtaha no u. vo / sebhi sejaM. asaNavaNaMsi vA saNava dhAiyava keyaivaNaMsi vA avavaNaMsi asogava nAgava. punnAgava. cullAgava. annayaresu taha. pattoveesa vA puSphoveesu vA phaloveesa vA bIoveesuvA harioveesa vA no u. vo. / / 166 / / sabhikSustatra yatpunarjAnIyAd - iha khalu gRhapatirvA gRhapatiputrA vA kandAni yAvad bIjAni vA paryazaTan vA parizaTanti vA parizaTiSyanti vA'nyatarasmin tathAprakAre sthaNDile noccAraprazravaNaM vyutsRjet / sa bhikSustatra yat punarjAnIyAda - gRhapatirvA gRhapatiputrA vA zAlIna vA brIhIna vA mudgAn vA mASAn vA kulatthAna vA yavAn vA yavayavAn vA'vapan vA vapanti vA vapsyanti vA'nyatarasmin vA tathAprakAre sthaNDile noccAraprazravaNaM vyutsRjet| sa bhikSurvA yatpunarjAnIyAt - AmokAni kacavarapuJjA vA ghAsA vA bRhatyo bhUmirAjayastRNapujA vA saMbhAvyantebhilugAni zlakSNaM bhUmirAjayo vA vijjalakAni vA kardamaH picchalamityarthaH sthANukAni vA kaDavAni vA ikSuyaSTyAdayaH, pragartA mahAgAH vA daryaH kandarA vA pradurgANi vA samAni vA viSamANi vA'nyatarasmin tathAprakAre sthaNDile noccAraprazravaNaM vyutsRjet| sa bhikSustatra yat punaH sthaNDilaM jAnIyAt - mAnuSarandhanAni cullyAdIni vA mahiSakaraNAni vA mahiSIruddizya yatkicitkriyate yatra tA vA sthApyante yatra, evamagre'pi bhAvanIyam vRSabhakaraNAni vA azvakaraNAni vA kurkuTakaraNAni vA markaTakaraNAni vA hayakaraNAni vA lAvakakaraNAni vA caTTakakaraNAni vA tittirakaraNAni vA kapotakaraNAni vA kapiJjalakaraNAni vA'nyatarasmin vA tathAprakAre sthaNDile noccAraprazravaNaM vyutsRjet| sa bhikSustatra yatpunarjAnIyAd - vehAnasasthAneSu mAnuSollambanasthAnAni gRdhrapRSThasthAneSu vA yatra mumUrSavo gRdhrAdibhirbhakSaNArtha rudhirAdidigdhadehA nipatyA''sate tatra, tarupatanasthAneSu vA yatra mumUrSava evA'nazanena taruvatpatitAstiSThanti tarubhyo vA yatra patanti tatra, merupatanasthAneSu parvatapatanasthAneSu vA viSabhakSaNasthAneSu vA'gnipatanasthAneSu vA'nyatarasmin vA tathAprakAre sthaNDile noccAraprazravaNaM vyutsRjet| sa bhikSustatra yatpunarjAnIyAd - aTTAlakA prAkArasambandhino'TTAlakAH sainyagRhANi vA carikA prAkArasyA'dhastAnmArgo vA dvArANi vA gopurANi . vA'nyatarasmin vA sthaNDile noccAraprazravaNaM vyutsRjet| sa bhikSustatra yatpunarjAnIyAt - trikANi vA catuSkANi vA catvarANi vA caturmukhAni vA'nyatarasmin vA tathAprakAre sthaNDile noccAraprazravaNaM AcArAGgasUtram 102
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyutsRjet| sa bhikSustatra yatpunarjAnIyAt - aGgAradAheSu vA aGgAradAhasthAneSu evamagre'pi, kSAradAheSu vA mRtakadAheSu vA mRtakastUpikAsu vA mRtakacaityeSu vA'nyatarasmin tathAprakAre sthaNDile noccAraprazravaNaM vyutsRjet| sa bhikSustatra yatpunarjAnIyAd - nadyAyataneSu vA yatra puNyArthaM snAnAdi kriyate kardamAyataneSu vA dharmArtha yatra loThanAdi kriyate, oghAyataneSu pravAhataH pUjyasthAneSu vA secanapathenIkAdau vA'nyarasmina sattAprakAre sthaNDile noccAraprazravaNaM vyutsRjet| sa bhikSustatra yat punarjAnIyAt - navyAsu vA mRttikAsu khanitAsu, navyAsu goprahelikAsu gocarabhUmiSu vA gavAdanISu vA gavArthaM adanaM cAriryatra nikSipyate, khaniSu vA'nyatarasmin vA tathAprakAre sthaNDile noccAraprazravaNaM vyutsRjet| sa bhikSustatra yat punarjAnIyAd - DAgavati patrAkArazAkavatisthAne vA zAkavati vA mUlakavati vA hastaGkavati vanaspativizeSavati sthAne vA'nyatarasmin vA tathAprakAre sthaNDile noccAraprazravaNaM vyutsRjet / sa bhikSustatra yatpunarjAnIyAt - asanavane bIjakAbhidhavRkSavizeSastatpradhAne vane vA zaNavane zaNAkhyatRNavizeSastatpradhAne vane vA dhAtakIvane vA ketakIvane vA AmravaNe vA azokavane vA nAgavane nAgAbhidhavRkSavizeSavati vane vA punnAgavane vA cullAgavane vA'nyatareSu tathAprakAreSu patropeteSu vA puSpopeteSu vA phalopeteSu vA bIjopeteSu vA haritopeteSu vA noccAraprazravaNaM vyutsRjet / / 166 / / kathaM coccArAdi kuryAditi darzayati sebhi.2 sayapAyayaM vA parapAyayaMvA gahAyasetamAyAeegaMtamavakkame aNAvAyaMsi asaMloyaMsi appapANaMsi jAva makkAsaMtANayaMsi ahArAmaMsi vA uvassayaMsi vA tao saMjayAmeva uccArapAsavaNaM vosirijjA, se tamAyAe egaMtamavakkame aNAvAhaMsi jAva saMtANayaMsi ahArAmaMsivAjhAmathaMjillaMsi vA annayaraMsivA taha. thaMDillaMsi acittaMsi taosaMjayAmeva uccArapAsavaNaM vosirijjA, eyaMkhalu tassa. sayAjaijjAsi timi ||167 / / / / uccArapAsavaNasattikaosamato / / sa bhikSurvA 2 svapAtrakaM vA parapAtrakaM vA gRhItvA tatastadAdAya ekAntamapakrAmet, apakramya cA'nApAte'saMloke'lpaprANe yAvadalpamarkaTasantAnake'tha ArAme vA pratizraye vA tataH saMyata evoccAraprazravaNaM vyutsRjet| sa bhikSustat samAdhipAtrakamAdAyaikAntamapakrAmeda apakramya cA'nAbAdhe yAvad alpasantAnake'tha ArAme vA'nyatarasmin vA tathAprakAre sthaNDile'citte tataH saMyata evoccAraprazravaNaM vyutsRjet-pariSThApayediti / etat khalu tasya bhikSoH sAmagryamiti sadA yatasva, iti bravImi / / 167 / / || tRtIyaM saptaikakamAdito dazamadhyayanaM samAptam / / / / atha caturthaH saptaikaka: - zabdA'dhyayanam / / tRtIyAnantaraM caturthaH saptaikakaH samArabhyate, ihAye sthAnaM dvitIye svAdhyAyabhUmistRtIye uccArAdividhiH pratipAditaH, teSu ca vartamAno yadyanukUlapratikUlazabdAn zrRNuyAtteSvaraktadviSTena bhAvyam, AcArAGgasUtram 103
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ ityasya zabdA'dhyayanasyA''disUtram - sebhi. muiMgasaddANi vA naMdIsa. jhallarIsa, annayarANi vA taha. birUcarUvAiM sadA vitatAiM kannasoyaNapaDiyAe no abhisaMdhArijjA gamaNAe 1 / se bhi. ahAvegaiyAiM saddAI suNei, taM. bINAsaddANi vA vipaMcIsa. pippI (badvI) sagasa. tUNayasaddA. vINiyasa. tuMbabINiyasaddANi vA DhaMkuNasaddAI annayarAiM taha. virubarUvAiM saddAhaM vitatAI kaNNasoyaNapaDiyAe no abhisaMdhArijjA gamaNAe 2 / se bhi. ahAvegaiyAiM saddAhaM suNei, taM. - tAlasaddANi kaMsatAlasaddANi vA lattiyasaddA. godhiyasa. kirikiriyAsa. annayarA. taha. viruva. saddANi kaNNa. gamaNAe 3 / se bhi. ahAvega. taM. saMkhasaddANi vA veNu. baMsasa. kharamuhisa. paripiriyAsa. annaya. taha. virUva. saddAI jhusirAI kanna. 4 / / 168 / / sa bhikSurmRdaGgazabdAn vA nandIzabdAn vA jhallarIzabdAn vA'nyatarAn vA tathAprakArAn virUparUpAn vividhAn zabdAn vitatAn zrRNuyAd upalakSaNAttata- ghana- zuSiraparigrahaH tatazca karNazravaNapratijJayA tadAkarNanAya nAbhisandhArayed gamanAya / sa bhikSuryathApravRttAn vA kAMzcit zabdAn zrRNuyAt, tadyathA-vINAzabdAn vA vipaJcIzabdAn tatazabdotpAdakavAditravizeSastacchabdAn evamagre'pi vAcyam vA baddhIsakazabdAn vA tUNakazabdAn vAdyavizeSastacchabdAn vA vINikAzabdAn vA laghuvINA iti saMbhAvyate, tumbavINikAzabdAn vA tumbAkAralaghuvINA sabhAvyate, DhakuNazabdAn vA'nyatarAn tathAprakArAn virUparUpAn zabdAn vitatAn vINAvipaJcIbaddhIsakAdizabdAn karNazravaNapratijJayA nA'bhisandhArayed gamanAya / sa bhikSuryathApravRttAn kAMzcid ghanAn zabdAn zrRNuyAt, tadyathA-tAlazabdAn hastatAlAdizabdAn vA kAMsyatAlazabdAn vA lattikAzabdAn vA kaMzikAbhidhavAdyavizeSa: gohikAzabdAn vA AtodyavizeSaH kirikiriyAzabdAn vA vaMzAdikambikAtodyaMH, anyatarAn vA tathAprakArAn virUparUpAn zabdAn karNazravaNapratijJayA nA'bhisandhArayed gamanAya / sa bhikSuryathApravRttAn kAMzcid zuSirAn zabdAn zrRNuyAt, tadyathA-zaGkhazabdAn vA veNuzabdAn vA vaMzazabdAn vA kharamukhIzabdAn vA - tIhADikA zabdAn paripiriyAzabdAn vA koliyakapuTAvanaddhA vaMzAdinalikA anyatarAn vA tathAprakArAn virUparUpAn zabdAn zuSirAn karNazravaNapratijJayA nAbhisandhArayed gamanAya / / 168 / / kiJca - sebha. ahAvega. taM. bappANi vA phalihANi vA jAva sarANi vA sAgarANi vA sarasarapaMtiyANi vA anna. taha. birUba. saddAI kaNNa. / se bhi. ahAve. taM. - kacchANi vA mANi vA gaNANi vA vaNANi vA vaNaduggANi vA pavvayANi vA pavbayaduggANi vA anna. / ahA. taM. gAmANi vA nagarANi vA nigamANi vA rAyahANANi vA AsamapaTTaNasaMnivesANi bA anna. taha. no abhi.| se bhi0 ahAve. ArAmANi vA ujjANANi vaNasaMDANi vA devakulANi vA sabhANi vA pavANi vA annaya. tahA. saddAhaM no abhi / se bhi. ahAve. aANi vA aTTAyANi vA cariyANi vA vArANi vA gopurANi vA anna. taha. saddAI no AcArAGgasUtram 104
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhi / se bhi. ahAve. taMjahA tiyANi vA caukkANi vA caccarANi vA caummuhANi vA anna. taha. saddAiM no abhi. / se bhi. ahAve., taMjahA- mahisakaraNaTTANANi vA vasabhaka. assaka. hatthika. jAva kavijalakaraNaTThA. anna taha. no abhi / se bhi. ahAve. taMjamahisajudvANi vA jAva kaviMjalaju, anna. taha. no abhi. / se bhi. ahAve. taM - jUhiyaThANANi hayajU0 "gayajU, anna. taha. no abhi / / sUtra - 169 / / - sa bhikSurathaikatarAn zabdAn zrRNuyAt tadyathA-vaprA vA parikhA vA yAvat sarAMsi vA sAgarA vA saraHsaraHpaGktayo vA - tadvarNakAH zabdAstatra vA zravyageyAdayo ye zabdAstAnanyatarAn vA tathAprakArAn virUparUpAn vividhAn zabdAn karNazravaNapratijJayA tadAkarNanAya nAbhisandhArayed gamanAya / sa bhikSurathaikatarAn zabdAn zrRNuyAt tadyathA- kacchA vA nadyAsannanimnapradezA mUlakavAluAdivATikA vA nimnAni gartAdIni vA gahanAni vA vanAni vA vanadurgANi vA parvatAni vA parvatadurgANi vA - tadvarNakAH zabdAstatra vA zravyageyAdayo ye zabdAstAnanyatarAn vA tathAprakArAn virUparUpAn zabdAn karNazravaNapratijJayA nAbhisandhArayed gamanAya / sa bhikSurathaikatarAn zabdAn zrRNuyAt tadyathA-grAmA vA nagarANi vA nigamA vA rAjadhAnyo vA AzramapaTTanasannivezA vA tadvarNakAH zabdAstatra vA zravyageyAdayo ye zabdAstAn vA'nyatarAn tathAprakArAn virUparUpAn zabdAn karNazravaNapratijJayA nAbhisandhArayed gamanAya / sa bhikSurathaikatarAn zrabdAn zrRNuyAt tadyathA - ArAmA vodyAnAni vA vanakhaNDAni vA devakulAni vAsabhA vA prapA vA tadvarNakAH zabdAstatra zravyageyAdayo ye zabdAstAn vA'nyatarAn tathAprakArAn virUparUpAn zabdAn karNazravaNapratijJayA nAbhisandhArayed gamanAya / sa bhikSurathaikatarAn zabdAn zrRNuyAt tadyathA-aTTA vA aTTAlakA vA carikA vA dvArANi vA gopurANi vA - tadvarNakAH zabdAstatra vA zravyageyAdayo ye zabdAstAna'nyatarAn vA tathAprakArAn zabdAn karNazravaNapratijJayA nAbhisandhArayed gamanAya / sa bhikSurathaikatarAn zabdAn zrRNuyAt tadyathA - trikANi vA catuSkANi vA catvarANi vA caturmukhAni vA - tadvarNakAH zabdAstatra vA zravyageyAdayo ye zabdAstAnanyatarAn zabdAn zrRNuyAt tadyathAmahiSakaraNasthAnAni zikSAsthAnAni vA vRSabhakaraNasthAnAni vA azvakaraNasthAnAni vA hastikaraNasthAnAni vA yAvat kapiJjalakaraNasthAnAni pakSivizeSastatsthAnAni vA yAvan mahiSAdiyuddhasthAnAni vA tadvarNakAH zabdAstatra vA zravyageyAdayo ye zabdAstAn vA'nyatarAn vA tathAprakArAn zabdAn zravaNapratijJayA nAbhisandhArayed gamanAya / sa bhikSurathaikatarAn zabdAn zrRNuyAt tadyathA - yUthikasthAnAni vA dvandvaM badhUvarAdikaM tatsthAnaM vedikAdi vadhUvaravarNanaM vA yatra kriyate, hayayUthasthAnAni vA gajayUthasthAnAni vA tadvarNakAH zabdAstatra vA zravyageyAdayo ye zabdAstAn vA anyatarAn vA tathAprakArAn zabdAn karNazravaNapratijJayA nAbhisandhArayed gamanAya / / 169 / / tathA - - se bhi0 jAva suNei, taMjahA - akkhAiyaThANANi vA mANummANiyaThANANi mahatA''hayanaTTagIyabAiyataMtItalatAlatuDiyapajuppavAipaTTANANi vA anna taha. saddAI no abhisaM / se bhi0 jAva suNei, taM. kalahANi vA jiMbANi vA DamarANi vA dorajjANi vA AcArAGgasUtram 105
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ berajjANi vA viruddharajjANi vA anna. taha. sadAiM no abhisaM. / se bhi. jAva suNei khur3iyaMdAriyaM paribhuttamaMDiyaMalaMkiyaM nibujjhamANiM pehAe, egavA purisaMvahAenINijjamANaM pehAe, annayarANi vA taha. no abhiH / se bhi. annayarAI virUva. mahAsavAI evaM jANejjA, taMjahA-bahusagagaNi vA bahurahANivA bahumilakkhUNivA bahupaccaMtANivAanna taha virUba. mahAsavAiM kannasoyapaDiyAe no abhisaMdhArijjA gmnnaae| se bhi. annayarAiM virUva. mahussavAiM evaM jANijjA, taMjahA-itthINi vA purisANi vA therANi vA uharANi vA majjhimANivA AbharaNavibhUsiyANivA gAyaMtANivA vAyaMtANivA naccaMtANi hasaMtANi vAramaMtANivA mohaMtANi vA vipulaM asaNaM pANaMkhAimaM sAimaM paribhujaMtANi vAparibhAyaMtANi vA vicchaDiyamANANi vA vigovayamANANi vA annaya taha virUva. ma. kannasoya. |se bhi. no ihaloiehiM saddehiM no paraloiehiMsa. no suehiMsa. no asuehiMsa. no viTehiM saddehiM no aviTehiM sa. no kaMtehiM saddehiM sajjijjA no gijjhijjA no mujjhijjA no ajhovvjjijjaa| eyaM khalu jAva jaejjAsi ti bemi / / 170 / / ||shsttikkosmto / / sa bhikSuryAvat zrRNuyAt tadyathA-AkhyAyikAsthAnAni vA mAnonmAnasthAnAni mAna-prasthakAdi, unmAnaM- nArAcAdi, yadvA azvAdInAM vegaparIkSAsthAnAni mahA''hatanRtyagItavAdivatantrItalatAlatruTitapaTupravAditAni pratyutpannAni vA sthAnAni tadvarNakAn vA'nyatarAn tathAprakArAn zabdAna zravaNapratijJayA nAbhisandhArayed gamanAya / sa bhikSuryAvat zrRNuyAt, tadyathA-kalahA vA DimbA vA DamarA vA dvirAjyAni vA vairAjyAni avidyamAno rAjA yatra yadvA pradhAnAdayo rAjJi viraktA yatra tAni vA viruddharAjyAni vA tadvarNakAH zabdAstAna vA'nyatarAna tathAprakArAna zabdAn zravaNapratijJayA nAbhisandhArayed gamanAya / sa bhikSuryAvat zrRNuyAt, tadyathA-kSullikAM dArikAM paribhuktamaNDitAmalaGkRtAmazvAdinA vyuhyamAnAM bahujanaparivRttAM nIyamAnAM prekSya, ekaM vA puruSaM vadhAya nIyamAnaM prekSya tatrAnyatarANi vA tathAprakArANi prekSya tatra zabdAn zravaNapratijJayA nAbhisandhArayed gmnaay| sa bhikSuranyatarANi virUparUpANi mahAzravANi sthAnAni evaM jAnIyAt, tadyathA-bahuzakaTAni vA bahurathAni vA bahumlecchAni vA bahuprAtyantikAni vA'nyatarANi vA virUparUpANi mahAzravANi sthAnAni, tatra karNazravaNapratijJayA nAbhisandhArayed gmnaay| sa bhikSuranyatarANi virUparUpANi mahotsavAni sthAnAni evaM jAnIyAt tadyathA-yatra striyo vA puruSA vA sthavirA vA bAlA vA madhyamA vA''bharaNabhUSitA vA gAyanto vA vAdayanto vA vAditrANi nRtyanto vA hasanto vA ramamANA vA muhyanto vA mohanto vA vipulamazanaM pAnaM khAdimaM svAdimaM paribhuJjAnA vA paribhojayanto vA parasparaM yacchanto vicchardayanto vA parityajanto vigopAyanto vA prakaTIkurvanto viharanti anyatarANi vA tathAprakArANi virUparUpANi mahotsavAni. sthAnAni, tatra karNazravaNapratijJayA nAbhisandhArayed gamanAya / upasaMharannAha-naihalaukikeSu manuSyAdikRteSu zabdeSu na pAralaukikeSu pArApatAdikRteSu zabdeSu, na zruteSu, nA'zruteSu, na dRSTeSu upalabdheSu zabdeSu, AcArAgasUtram 106
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ nA'dRSTeSu sAkSAdanupalabdheSu zabdeSu, na kAnteSu zabdeSu sajjed no gRdhyet, nAdhyupapanno bhvet| etat khalu tasya bhikSoH sAmagryam yAvad yatasva iti brviimi| ___ iha ca sarvatrA'yaM doSaH-ajitendriyatvaM svAdhyAyahAnI rAgadveSasambhava evaM svadhiyA'nye'pi doSAH samAlocyA iti / / 170 / / caturthaM saptaikakamAdita ekAdazaM smaaptm| ...... || atha paJcamaH rUpasaptaikakaH / / caturthasaptaikakAnantaraM paJcamaM samArabhyate, ihAnantaraM zravaNendriyamAzritya rAgadveSotpattirniSiddhA tadihApi cakSurindriyamAzritya niSidhyate, ityasyAdhyayanasya sUtramidam - se bhi. ahAvegaiyAI ruvAiM pAsai. taM. gaMthimANi vA veThimANi vA pUrimANi vA saMghAimANi vA kaTTakammANi vA potthakammANi vA, cittaka. maNikammANi vA daMtaka. pattachijjakammANi vA vivihANi vA veThimAiM annayarAiM. virU. cakkhudaMsaNapaDiyAe no abhisaMdhArijjA gamaNAe, evaM nAyavvaM jahA sahapaDimA savvA vAittavajjA rUvapatimAvi ||171||pnycmN sattikkayaM / / sabhikSuratha kAnicidUpANi pazyet, tadyathA-grathitAni grathitapuSpAdinirvartitasvastikAdIni vA veSTitAni vastrAdinirvarttitaputtalikAdIni vA pUrimANi antaHpUraNena puruSAdyAkRtIni vA saMghAtimAni colakAdIni vA kASThakarmANi rathAdIni vA pustakarmANi lepyakarmANi vA citrakarmANi vA maNikarmANi vA dantakarmANi vA patracchedyakarmANi vA vividhAni vA veSTitAni anyatarANi vA virUparUpANi vA cakSurdarzanapratijJayA nAbhisandhArayeda gmnaay| evaM jJAtavyaM yathA zabdapratimA zabdaviSayako'bhigrahavizeSaH zabdasaptaikakAntargataH sarvA vAditravarjA vAditrasUtraM vivarya sarvaM jJAtavyamityarthaH, rUpapratimA'pi rUpaviSayako'bhigrahavizeSaH / / 171 / / || rAgadveSAdayo doSA atrA'pi pUrvavat samAyojyAH / paJcamaM saptaikakAdhyayanamAdito dvAdazaM samAptamiti / / - ||ath parakriyAmidhaM SaSThaM saptaikakamadhyayanam / / sAmprataM paJcamAnantaraM SaSThaH saptaikakaH samArabhyate, rAgadveSotpattinimittapratiSedho'bhihitaH, tadihApi sa evAnyena prakAreNAbhidhIyate, ityasyA''disUtram - parakiriyaM ajjhatthiyaM saMsesiyaM no taM sAyae no taM niyame, siyA se paro pAe Amajjijja vA pamajjijja vA no taMsAyae notaM niyme| siyA paropAyAiM saMvAhijja vA palimahijja vA notaMsAyae notaM niyme|se siyA paropAyAI kusijja + vArahajja vAno taMsAyae notaM niyme|se siyA paropAyAiM tilleNa vAgha. vasAe vA makkhijja vA anbhigijjavAno.taM.sesiyA paropAyAladveNa vA kakkeNa vAcunneNa vA vaNNena vA ulloTijjavAubalijjavAnotaM. sesiyAparopAyAIsIovagaviyaDeNa 2 uccholijja vA paholijja vA no taM.se siyA paropAyAiM annayareNa vilevaNajAeNa AliMpijja vA AcArAgasUtram 107
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ biliMpijja vA no tN. | se siyA paro pAyAiM annayareNa dhUvaNajAeNa dhUvijja vA padhU0 no taM. 2 / se siyA paro pAyAo ANuyaM vA kaMTayaM vA nIharijja vA visohijja vA no taM0 2 / siyA paro pAyAo pUyaM vA soNiyaM vA nIharijja vA viso. no taM. 2 / parakriyAm Atmano vyatiriktaH parastasya kAyavyApArarUpAM kriyAM AdhyAtmikIm Atmani kriyamANAM sAMzleSikIM karmasaMzleSajananIM na svAdayed manasA nAbhilaSet tAM na ca tAM niyamayed na kArayed vAcA kAyenApi / tasya sAdhoH syAt paraH pAdau AmRjyA vA pramRjyAdvA na tat svAdayed na tanniyamayet / syAt paraH pAdau sambAdhayed vA parimardayedvA na tat svAdayed na tnniymyet| tasya syAt paraH pAdau sparzayedvA raJjayedvA na tat svAdayed na ca tad niyamayet, tasya syAt paraH pAdau tailena vA ghRtena vA vasayA vA mrakSayedvA abhyaJjayedvA na tat svAdayed na tnniymyet| tasya syAt paraH pAdau lodhreNa vA kal vA cUrNena vA varNena vA ullodhrayedvA parimardayedvA ulloThet vA ityarthaH udvaledvA na tat svAdayed na tanniyamayet / tasya syAt paraH pAdau zItodakavikaTena vA 2 utkSAlayedvA prakSAlayedvA na tat svAdayed na tanniyamayet / tasya syAt paraH pAdau anyatareNa vilepanajAtenA''limpedvA vilimpedvA na tat svAdayed na tanniyamayet / tasya syAt paraH pAdau anyatareNa dhUpajAtena dhUpayedvA pradhUpayedvA na tat svAdayed na tnniymyet| tasya syAt paraH pAdataH ANukAM kSudrakASThasUcikalpAM vA kaNTakaM vA nissArayedvA vizodhayedvA na tat svAdayedvA na tanniyamayet / tasya syAt paraH pAdataH pUyaM durgandhayukta - zoNitavikAraH 'paruH-pIpa' iti yAvat taM vA zoNitaM vA nissArayedvA vizodhayedvA na tat svAdayed na tanniyamayet / sesiyA paro kArya Amajjejja vA pamajjijja vA no taM sAyae no taM niyame / se siyA paro kArya saMvAhijja vA palimaddijja vA no taM. 2 / se siyA paro kAyaM tilleNa vA gha. basA. makkhijjA vA abbhaMgijja vA no taM. 2 / se siyA paro kAyaM ludveNa vA 4 ulloDhijja bA ubvalajja vA nota0 2 / se siyA paro kArya sIo. usiNo. uccholijja vApa. notaM 2 | se siyA kArya annayareNa vilevaNajAeNa AliMpijja vA viliMpijja bAno taM0 2 / se siyA kAyaM annayareNa dhUvaNajAeNa dhUvijja vA pa0 no 2 taM / se. kAyaMsi baNaM Amajjijja bA 2 notaM. 2 | se. vaNaM saMvAhijja vA pali. no taM / se vaNaM tilleNa vAgha. 2 makkhijja vA anbhaM0 notaM. 2 / sevaNaM ludveNa vA 4 ulloDhijja vA ubvalejja vA no taM / se siyA paro kAryasi aNaM sIo. u. uccholijja vA pa0 no taM. 2 / se siyA vaNaM vA gaMjaM vA araI vA pulayaM bhagavalaM vA annayareNaM satthajAeNa acchiMvijja vA vicchiMdijja vA no taM. 2 | se siyA paro anna. jAeNa acchiMvittA vA vicchiMvittA vA pUyaM vA soNiyaM vA nIharijja vA vi. notaM. 2 | tasya syAt paraH kAyamAmRjyAdvA pramRjyAdvA no tat svAdayed, na tanniyamayet / tasya syAt paraH kAyaM saMbAdhayedvA parimardayedvA no tat 2 / tasya syAt paraH kAyaM tailena vA ghRtena vA vasayA kA mrakSayedvA abhyaJjayedvA no tat 2 / tasya syAt paraH kAyaM lodhreNa vA kalkena vA cUrNena vA varNena vA + 'phusijja' iti pATha: saMbhAvyate TIkAkRdabhiprAyeNa AcArAGgasUtram 108
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ ullodhrayedvA - ulloTheta vA parimardayedvA udvaledvA no tat svAdayet 2 / tasya syAt paraH kAyaM zItodakavikaTena voSNodakena votkSAlayedvA prakSAlayedvA no tat / tasya syAt paraH kAyamanyatareNa vilepanajAtenAlimpedvA vilimpedvA no tat 2 / tasya syAt paraH kAyamanyatareNa dhUpajAtena dhUpayedvA pradhUpayedvA no tat 2 / tasya syAt paraH kAye vraNamAmRjyAdA pramRjyAdA no tat 2 / tasya syAt paro gaM saMbAdhayedvA parimardayedvA no tat 2 / tasya vraNaM tailena vA ghRtena vA 2 mrakSayedvA'bhyaJjayedvA no tat 2 / tasya vraNaM lodhreNa vA 4 ullodhrayedvA udvaledvA no tat / tasya syAt paraH kAye vraNaM zItodakavikaTena voSNodakena vA utkSAlayedvA prakSAlayedvA no tat 2 / tasya syAt vraNaM vA gaNDaM - prasphoTakam vA aratim arzo vA pulAkikAM - prasphoTikA yatra kITAdisaMbhavastAM vA bhagandaraM vA'nyatareNa zastrajAtena chindyAdvA vicchindyAdvA no tat 2 / tasya syAt paro'nyatareNa zastrajAtenAcchindya vA vicchindya vA pUrva vA zoNitaM vA nissArayedvA vizodhayedvA no tat 2 / / se kAyaMsigaMvA araiMvA pulaiyaM vA bhagaMdalaM vA Amajjijja vA 2 notaM.2 se gaMvA 4 saMvAhijja vA pali. vAnotaM.2 kAyaM. gaMDavA 4 tilleNa vA 3 makkhijja vA 2 no taM. 2 / se gaMDaM vA 4 ladveNa vA 4 ulloTijja vA u. no taM. 2 / se gaM vA 4 sIodaga.2 uccholijja vApa. notaM.2 segaMDavA 4 annayareNa satthajAeNaM acchiMdijja vA vi. anna. sattha. acchiMvittAvA 2 pUyaM vA 2 soNiyaMvA niha viso. no taMsAyae se siyA parokAyaMsiseyaM vAjallaMvAnIharijavA2 notaM. zasesiyA paro acchimalaM vA kaNNamalaM vA vantamalaM vA nahanIharijja vA 2 no tN| se siyA paro dIhAI vAlAI vA vIhAI vA romAI vIhAI bhamuhAI dIhAI kakkharomAI vIhAI vatthiromAiM kappijja vA saMThavijja vA notaM.2za se siyAparosIsAo likkhaM vAjUyaM vA nIharijja vA vi. notaM. zase siyA paro aMkaMsi vA paliyaMkaMsivA tuyaTThAvittApAyAiM Amajjijja vA pama., evaM hitttthimogmopaayaaibhaanniybbo| se siyA paroaMkaMsi vA tuyaTTAvijjA hAraM vA akhahAraMvA uratthaM vAgeveyaM vA mauvA pAlaM vA suvanasutaM vA Avihijja vA piNahijja vA notaM. 2 / se paro ArAmaMsi vA ujjANaMsi vA nIharitA vA pavisittA vA pAyAiM Amajjijja vApa. notaM. sAecha / evaM neyambA annamannakiriyAvi ||suutr-172|| tasya syAt paraH kAye gaNDaM vA aratiM vA pulAkikAM vA bhagandaraM vA''mRjyAdvA 2 no tt| tasya gaNDaM vA 4 sambAdhayedvA parimardayedvA no tat 2 / tasya kAye gaNDaM vA 4 tailena vA 3 mrakSayedvA 2 no tt| tasya gaNDaM vA 4 lobhreNa vA 4 ullodhrayedvA - ulloTheta vA parimardayed vA udvaledvA no tat 2 / tasya gaNDaM vA zItodakavikaTena vA 2 utkSAlayedvA prakSAlayedvA no tat 2 / tasya gaNDaM vA 4 anyatareNa zastrajAtena AcchindyAdvA vicchindyAdvA no tat 2 / anyatareNa zastrajAtena Acchindya vA vichindya vA pUyaM vA zoNitaM vA nissArayedvA vizodhayedvA no tat svaadyedvaa2| tasya syAt paraH kAyataH svedaM vA jallaM - prasvedajo malastaM vA nissArayedvA vizodhayedvA no tat svAdayedvA niyamayedvA / tasya AcArAgasUtram 109
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ` syAt paraH akSimalaM vA karNamalaM vA dantamalaM vA nakhamalaM vA nissArayedvA vizodhayedvA no tat 2 / tasya syAt paraH dIrghAn vAlAn - kezAn dIrghANi vA romANi dIrghA bhruvo vA dIrghANi kakSAromANi dIrghANi vastiromANi - apAnadeze yAni romANi tAni kalpayedvA- bhUSayedvA cikitsAyAM kartayedityapi saMbhAvyate saMsthApayedvA no tat 2 / tasya syAt paraH zIrSato likSAM vA yUkAM vA nissArayedvA vizodhayedvA no tat 2 / tasya sAdhoH syAt paraH taM sAdhuM aDke - utsaGge vA paryaGke paryastikAyAM vA tvagvartayitvA pAdau AmRjyAdvA pramRjyAdvA evam adhastano gamaH pAdau Azritya bhANitavyaH / tasya syAt paraH aGkevA paryaGke vA tvagvartayitvA hAraM vA ardhahAraM vA urasthaM- AbhUSaNavizeSo yad urasi dhAryate taM vA graiveyakaM vA mukuTaM vA prAlambaM - AbharaNavizeSa eva grIvAyAM pralambate taM vA suvarNasUtraM vA AvidhyedvA paridhApayedityarthaH pinahyedvA no tat 2 / tasya syAt parastaM sAdhumArAme vodyAne vA niSkrAmya vA pravezya vA pAdau AmRjyAdvA pramRjyAdvA no tat svAdayet / evaM netavyA anyonyakriyA'pi - evamamumevArthamuttarasaptaikake anyonyakriyAbhidhe'pi tulyatvAt saMkSeparuciH sUtrakAro'tidizati, tathAhi pUrvoktA rajaH pramArjanAdikAstAH kriyAH parasparataH sAdhunA kRtapratikriyayA na vidheyA iti / / 172 / / kiJca - sesiyA paro sudveNaM asudveNaM vA vaibaleNa vA teicchaM AuTTe se. asudveNaM vaibaleNa teicchaM AuTTe se siyA paro gilANassa sacittANi vA kaMdANi vA mUlANivA tayANi vA hariyANi vA khaNittu vA kaDDittu vA kaDDAvittu vA teicchaM AuTTAvijja no taM. sA. 2 | kajuveyaNA pANabhUyajIvasattA veyaNaM beiMti, evaM khalu. samie sayA jae seyamiNa mannijjAsi tti bemi / / sU0 173 / / / / chaTTao sattikkao / tasya syAt paraH zuddhenA'zuddhena vA vAgbalena mantrAdisAmarthyena vA cikitsAmAdriyeta, tasya syAt paraH azuddhena vAgbalena cikitsAmAdriyeta, tasya syAt paro glAnasya sacittAni vA kandAni vA mUlAni vA tvaco vA haritAni vA khanitvA vA kRSTvA vA khAnayitvA vA karSayatvAva cikitsAmAdriyeta na tat svAdayedvA na tanniyamayedvA / kaTuvedanAH pareSAmutpAdya prANibhUtajIvasattvA anantaguNAM vedanAM vedayanti / iti paribhAvayannapratikarmazarIreNa bhavitavyam, yadyaccA''yAti tattat samyak soDhavyam / etat khalu tasya bhikSoH sAmagryamiti samitaH sadA yatasva, zreya idamiti manyasva, iti bravImi / / 173 / / / / SaSThaM saptaikakAdhyayanaM samAptam / / / / atha saptamo'nyonyakriyAsaptaikakaH / / anantarAdhyayane sAmAnyena parakriyA niSiddhA, parantu gacchAntargataiH parakriyAyAmanyonyakriyAyAM ca yatanA karttavyA / gacchanirgatAnAM tu parakriyAvadanyonyakriyA'pi niSidhyate, ityasyAnyonyakriyA'dhyayanasya sUtramidam - 'AcArAGgasUtram 110
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikkhU vA 2 annamannakiriyaM ajjhatthiyaM saMseiyaM no taM sAyae 2 / se annamannaM pAe Amajjijja vA pamajjijja vA no taM., sesaM taM ceva, eyaM khalu jaijjAsi tti bemi / / sU0 174 / / / / saptamamadhyayanaM samAptam, samAptA ca dvitIyA cUlikA / / sa bhikSurvA 2 anyonyakriyAmAdhyAtmikIM sAMzleSikIM na tAM svAdayedvA niyamayedvA / tasya sAdhoranyonyaM pAdau AmRjyAdvA pramRjyAdvA na tat svAdayedvA niyamayedvetyAdipUrvoktAM sarvAM kriyAmanyonyavizeSitAM na svAdayedvA niyamayedveti bhaNitavyaM yAvadadhyayanasamAptirityAha- zeSaM taccaiva / etat khalu tasya bhikSoH sAmagryamiti yatasva iti bravImi / / 174 / / / / saptamamAditazcaturdazaM saptaikakAdhyayanaM samAptaM, samAptA ca dvitIyA cUlikA / / AcArAGgasUtram 111
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha bhAvanAkhyA tRtIyA cUlikA uktA dvitIyA cUlA, tadanantaraM tRtIyA samArabhyate, ihAditaH prabhRti yena zrIvardhamAnasvAminedamarthato'bhihitaM tasyopakAritvAttadvaktavyatAM pratipAdayituM, tathA paJcamahAvratopetena sAdhunA piNDazayyAdikaM grAhyamatasteSAM mahAvratAnAM paripAlanArthaM bhAvanAH pratipAdyA ityasyA bhAvanAkhyacUlAyA AdisUtram - teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre paMcahatthuttare yAvihutthA, taMjahA - hatthuttarAhiM cue, caittA gambhaM vakkaMte, hatthuttarAhiM ganbhAo gabhaM sAharie, hatthuttarAhiM jAe, hatthuttarAhiM muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaMpabahae, hatthuttarAhiM kasiNe paripunne abbAghAe nirAvaraNe aNaMte aNutare kevlvrnaannvNsnnesmuppnne| sAiNA bhagavaMparinibue suu.175|| tasmin kAle tasmin samaye zramaNo bhagavAna mahAvIraH paJahastottaraH - kramApekSayA hasta uttaro yAsAM tA uttarAphAlguNyaH, tA paJcasu sthAneSu yasya sa paJahastottaro bhagavAn abhvt| tadyathA- hastottarAsu cyutaH, cyutvA garbha vyutkrAntaH - utpnnH1| hastottarAsu garbhAd garbha saMhRtaHdevAnandAyA garbhAt trizalAyA garbham 2 / hastottarAsu jAtaH 3 / hastottarAsu dravyataH kezalucanena bhAvato rAgadveSA'bhAvAmuNDo bhUtvA'gArAdanagAritAM pravrajitaH 4 / hastottarAsu kRtsnaM pratipUrNamavyAghAtaM nirAvaraNamanantamanuttaraM varaM kevalajJAnaM varaM ca kevaladarzanaM samutpannam 5 / svAtinA satA bhagavAn parinirvRttaH / / 175|| atha kiJcidvistareNa bhagavatsambandhivaktavyatAmAha - samaNe bhagavaMmahAvIre imAe osappiNIe susamasusamAe samAe vIikkaMtAe, susamAe samAe vIi. susamadussamAe samAe vIha dUsamasusamAe bahuvI. pannahattarIe vAsehimAsehi ya addhanavamehiM sesahiM je se gimhANaM cautthe mAse aTThame pakkhe AsAThasaDhe tassa NaM AsAThasuddhassa chaTThIpakkheNaM hatthuttarAhiM nakkhateNaM jogamuvAgaeNaM mahAvijayasiddhatthapupphuttaravarapuMDarIyavisAsovatthiyaddhamANAo mahAvimANAovIsaMsAgarovamAiM AuyaM pAlaittA AukkhaeNaM ThihakkhaeNaM bhavakkhaeNaM cue, cahattA iha khalu jaMbuddIve NaM vIve bhArahe vAse vAhiNabharahe dAhiNamAhaNakuMDapurasaMnivesaMmi usabhavattassa mAhaNassa kogalasagotassa devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharasagutAe sItunbhavabhUeNaM appANeNaMkucchiMsi ganbhaM vkkte| zramaNo bhagavAna mahAvIro'syAmavasarpiNyAM suSamasuSamAyAM - prathamAyAM samAyAM vyatikrAntAyAM, suSamAyAM - dvitIyAyAM samAyAM vyatikrAntAyAM, suSamaduSamAyAM - tRtIyAyAM samAyAM vyatikrAntAyAM, duSamasuSamAyAM - caturthAyAM samAyAM bahuvyatikrAntAyAM, paJcasaptativarSeSu mAseSu cA'rdhanavameSu zeSeSu AcArAgasUtram 112
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ yo'sau grISmasya caturtho mAsaH, aSTamaH pakSaH, ASADhazuddhastasyA''SADhazuddhasya SaSThIpakSe - SaSThI tithistasyAH pazcArdharAtryAM hastottareNa nakSatreNa samaM yogamupAgate candre sati mahAvijayasiddhArthapuSpottaravarapuNDarIkadiksvastikavardhamAnAd mahAvimAnAd viMzatiM sAgaropamANAmAyuH pAlayitvA AyuH kSaye sthitikSaye bhavakSaye - devabhavakSaye sati cyutaH, cyutvA iha khalu jambudvIpe dvIpe bhArate varSe - bharatakSetre dakSiNArdhabharate dakSiNabrAhmaNakuNDapurasanniveze RSabhadattasya brAhmaNasya koDAlagotrasya bhAryAyA devAnandAyA brAhmaNyA jAlandharagotrAyAH siMhodbhavabhUtena - siMhazAvakatulyaparAkramazAlinA AtmanA kukSau garbhaM vyutkrAntaH - garbhatayotpannaH / samaNe bhagavaM mahAvIre tinnANobagae yAvi hutthA / caissAmitti jANai cuemitti jANas cayamANe na yANei, suhame NaM se kAle patte / tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre triyANukaMpaeNaM deveNaM jIyameyaMtikaTTu je se vAsANaM tacce mAse paMcame pakkhe Ayosabahule tassa NaM Ayosabahulassa terasIpakkheNaM hatthuttarAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM bAsIhiM rAiMviehiM baikkaMtehiM tesIimassa rAidiyassa pariyAe baTTamANe dAhiNamAhaNakuMDapurasaMnivesAo uttarakhattiyakuMDapurasaMnivesaMsi nAyANaM khattiyANaM siddhatthassa khattiyassa kAsavaguttassa tisalAe khattiyANIe bAsiTThasaguttAe asubhANaM puggalANaM avahAraM karitA subhANaM puggalANaM pakkhevaM karitA kucchiMsi gandhaM sAharai / jevi ya se tisalAe khattiyANIe kucchiMsi gabbhe taMpi ya vAhiNamAhaNakuMDapurasaMnivesaMsi usa. ko. devA. jAlaMdharAyaNaguttAe kucchiMsi gandhaM sAharai / samaNe bhagavaM mahAvIre tinnANovagae yAvi hotthA, sAharijjisAmitti jANai sAharijjamANe na yANai sAhariemitti jANai samaNAuso ! / zramaNo bhagavAn mahAvIrastrijJAnopagata AsIt / cyoSye iti jAnAti, cyutosmIti jAnAti, cyavamAno na jAnAti, yataH sUkSmo'sau cyavanasya kAlaH prajJaptaH ekAdisamayapramANaH, chAdmasthikopayogazcAntamauhUrtika iti tataH zramaNo bhagavAn mahAvIro hitAnukampena hitena svasya indrasya ca hitakAriNA tathA'nukampakena bhagavato bhaktena yadvA hRdaye'nukampA bhaktiryasya sa tathA tena hRdayAnukampeneti hariNaigameSiNA devena jItametaditi - AcAra eSa iti yo'sau varSANAM tRtIyo mAsaH paJcamaH pakSa AzvinakRSNastasyA''zvinakRSNasya trayodazIpakSe - trayodazyAM tithau hastottareNa nakSatreNa samaM yogamupAgate candre sati dvyazItau rAtrindiveSu - ahorAtreSu vyatikrAnteSu tryazItitamasya rAtrindivasya rAtrilakSaNe paryAye vartamAne dakSiNabrAhmaNakuNDapura - sannivezAd uttarakSatriyakuNDapurasanniveze jJAtAnAM kSatriyANAM siddhArthasya kSatriyasya kAzyapagotrasya bhAryAyAstrizalAyAH kSatriyANyA vAziSThagotrAyA azubhAnAM pudgalAnAmapahAraM kRtvA zubhAnAM pudgalAnAM prakSepaM kRtvA kukSau garbhatayA saMhRtaH, yo'pi cAsau trizalAyAH kukSau garbhastamapi ca dakSiNabrAhmaNakuNDapurasanniveze RSabhadattasya koDAlagotrasya bhAryAyA devAnandAyA brAhmaNyA jAlandharagotrAyAH kukSau garbhaM saMharati / zramaNo bhagavAn mahAvIrastrijJAnopagatazcAsIt - saMhariSye iti jAnAti, saMhriyamANo na AcArAGgasUtram - 113
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnAti, - idaM saMharaNasya kauzalajJApakaM pIDA'bhAvAd jJAtamapyajJAtamivAbhUt, saMhRto'smIti ca jAnAti zramaNa AyuSman - zrIsudharmasvAmI saMbodhayati zrIjambUsvAminaM prtiiti| te kAle teNaM samaeNaM tisalAe khattiyANIe aha'nnayA kayAI navaNhaM mAsANaM bahupajipunnANaM addhaTTamANarAiMdiyANaM bIikkaMtANaM je se gimhANaM paDhame mAse ducce pakkhe cittasudve tassa NaM cittasudvassa terasIpakkheNaM hatthu. joga. samaNaM bhagavaM mahAvIraM aroggA aroggaM pasUyA / jaNaM rAiM tisalA kha. samaNaM. mahAvIraM aroyA aroyaM pasUyA taNNaM rAI bhavaNavai-vANamaMtara-joisiya-vimANavAsidevehiM devIhi ya ovayaMtehiM uppayaMtehi ya ege mahaM vibve devujjoe devasannivAe devakahakkahae uppiMjalabhUe yAvi hutthA / tasmin kAle tasmin samaye trizalA kSatriyANI anyadA kadAcid navasu mAseSu bahupratipUrNeSu ardhASTameSu ca rAtrindiveSu vyatikrAnteSu yo'sau grISmasya prathamo mAsaH, dvitIyaH pakSaH caitrazuddhastasya trayodazIpakSe hastottareNa nakSatreNa samaM yogamupAgate candre sati zramaNaM bhagavantaM mahAvIraM ArogyA - AbAdhArahitA-ArogyavatIti yAvat ArogyaM - AbAdhArahitam Arogyavantamiti yAvat prasUtA / yasyAM rAtryAM trizalA kSatriyANI zramaNaM bhagavantaM mahAvIram aroA - ullasitA arogA vA aroam - ullasitam arogaM vA prasUtA / tasyAM rAtryAM bhavanapativAnavyantarajyotiSkavimAnavAsibhirdevairdevIbhizca svargAdavapatadbhirutpatadbhizca meruzikharagamanAyaiko mahAn divyo devodyoto devasannipAto devakathaMkathaH - harSA'TTahAsAdinA avyaktavarNa: kolAhala utpiJjalabhUtazcA'pi - Urmimajjalavat bhRzamAkula aaviraasiit| jaNNaM rayaNiM. tisalA kha. samaNaM. pasUyA taNNaM syaNiM bahave devA ya devIo ya egaM mahaM amayavAsaM ca 1 gaMdhavAsaM ca 2 cunnavAsaM ca 3 pupphavA. 4 hirannavAsaM ca 5 rayaNavAsaM ca 6 vAsiMsu / jaNNaM rayaNiM tisalA kha. samaNaM. pasUyA taNNaM rayaNiM bhavaNavai-vANamaMtarajoisiya-vimANavAsiNo devA ya devIo ya samaNassa bhagavao mahAvIrassa sUikammAI titthayarAbhiseyaM ca kariMsu / jao NaM pabhii bhagavaM mahAvIre tisalAe kha. kucchiMsi garbha Agae tao NaM pabhii taM kulaM vipuleNaM hirantreNaM suvantreNaM dhaNeNaM dhanneNaM mANikkeNaM muttieNaM saMkhasilappavAleNaM aIva 2 parivaDDhai, tao NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa ammApiyaro maTThe jANittA nivvattadasAhaMsi vukkaMtaMsi suibhUyaMsi vipulaM asaNa- pANa- khAima- sAimaM uvakkhaDArviti 2 ttA mitta-nAi sayaNa-saMbaMdhivaggaM uvanimaMtaMti mitta. uvanimaMtittA bahave samaNa-mAha-kivaNa-vaNImagAhiM bhicchaMDagapaMDaragAINa vicchati viggoviMti vissANiMti dAyAresu dANaM pajjabhAiMti, vicchaDittA viggo. vissANittA dAyA. pajjabhAitA mittanAi0 bhuMjAviti, mitta. bhuMjAvittA mitta. vaggeNa imameyArUvaM nAmadhijjaM kAraviMti -jao, paM pabhii ime kumAre ti. kha. kucchiMsi ganbhe AhUe tao NaM pabhii imaM kulaM vipuleNaM hiranneNaM. saMkhasilappavAleNaM atIva 2 parivaDhai, tA hou NaM kumAre vaddhamANe / AcArAGgasUtram 114
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ yasyAM rAtryAM trizalA kSatriyANI zramaNaM bhagavantaM mahAvIraM prasUtA tasyAM rAtryAM bahavo devAzca devyazcaikaM mahAntamamRtavarSaM ca gandhavarSaM ca cUrNavarSaM ca puSpavarSaM ca hiraNyavarSaM ca ratnavarSaM cA'varSayan / yasyAM rAtryAM trizalA kSatriyANI zramaNaM bhagavantaM mahAvIraM prasUtA tasyAM rAtryAM bhavanapati-vAnavyantarajyotiSka-vimAnavAsino devAzca devyazca zramaNasya bhagavato mahAvIrasya sUtikarmANi tIrthaGkarA'bhiSekaM cA'kurvan / yataHprabhRti zramaNo bhagavAna mahAvIrastrizalAyAH kukSau garbha - garbhatayA AgatastataHprabhRti tatkulaM vipulena hiraNyena suvarNena dhanena dhAnyena mANikyena mauktikena zaMkhazilApravAlenA'tIva 2 parivardhate, tataH zramaNasya bhagavato mahAvIrasya mAtApitarau etadarthaM - hiraNyAdInAM parivardhanaM jJAtvA nirvartite dazAhike janmamahotsave ekAdaze ca divase vyatikrAnte sati zucIbhUte dvAdaze divase samprApte sati vipulamazana-pAna-khAdima-svAdimamupaskArayataH - saMskArayataH, upaskArayitvA ca mitrajJAtisvajanasambandhivargamupanimantrayataH, mitrajJAtisvajanasambandhivargamupanimantrya, bahubhyaH zramaNa-brAhmaNakRpaNebhyo vanIpakebhyaH- bhikSAvRttikebhyo bhikSoNDapaNDaragAdibhyazca- sanyAsivizeSebhyo vicchardayataH - vizeSeNa tyajataH vigopayataH - guptaM saddAnena prakaTIkurutaH, vizrANayataH - yacchataH, tathA dAyAreSu - yAcakebhyo dAnaM paryAptaM- yatheSTaM bhAjayata evaM zramaNAdibhyo vicchardayitvA vigopayitvA vizrANayitvA tathA dAyAreSu paryAptaM bhAjayitvA mitrajJAtisvajanasambandhivarga bhojayataH, mitrajJAtisvajanasambandhivarga bhojayitvA, mitrajJAtisvanasambandhivargeNa imaM etadUpam - etadanurUpaM yadvA etAdRzaM nAmadheyaM kArApayataH, tathAhi- yataHprabhRti ayaM kumArastrizalAyA kukSau garbhatayA AbhUtaH - utpannaH, tataH prabhRti idaM kulaM vipulena hiraNyena zaMkhazilApravAlenA'tIva 2 parivardhate, tasmAd bhavatu kumAro vardhamAno naamnaa|| - taoNaM samaNe bhagavaM mahAvIre paMcadhAiparikhuDe, taM. - khIradhAIe 1 majjaNadhAIe2 maMDaNadhAIe 2 khelAvaNadhAIe 4 aMkadhA. 5 aMkAo aMkaM sAharijjamANe ramme maNikuTTimatale girikaMdarasamallINevivacaMpayapAyave ahANupubbIe saMvaha / taoNaM samaNe bhagavaM vinnAyapariNayamite viNiyattabAlabhAve appussuyAi urAlAI mANussagAI paMcalakkhaNAI kAmabhogAiM saha-pharisa-rasa-rUva-gaMdhAiM pariyAremANe evaM ca NaM viharaha suu.176|| tataH zramaNo bhagavAn mahAvIraH paJcadhAtrIparivRtaH tadyathA-kSIradhAtryA (1) majjanadhAtryA (2) maNDanadhAtryA (3) krIDApanadhAtryA (4) aGkadhAtryA (5) aGkato'Gka saMhriyamANo ramye maNikuTTimatale girikandarasamAzrita iva campakapAdapo yathAnupUrvyA saMvardhate, tataH zramaNo bhagavAn mahAvIro vijJAnapariNatamAtro vinivRttabAlabhAvo anutsukAnudArAn - bhokturaudAsInyasUcakaM vizeSaNaM bhogeSu saMbhAvyate, mAnuSyakAn paJcalakSaNAn kAmabhogAn zabdarUpasparzarasagandhAna paricArayan - bhuJjAna evaM ca viharati / / 176 / / kica samaNe bhagavaM mahAvIre kAsavagutte, tassaNaM ime tinni nAmadhijjA evamAhijjaMti, AcArAgasUtram % 3D 115
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ taMjahA ammApiusaMti ddhamANe 1 sahasaMmaie samaNe 2 bhImaM bhayabheravaM urAlaM acalayaM parIsahasahattikaTTa devehiM se nAmaM kayaM samaNe bhagavaMmahAvIre 3 / ................ samaNassaNaM bhagavao mahAvIrassa piyA kAsavagutteNaM, tassaNaM tinni nAma., taM.siddhatthe havA sijjaMsehavA jsNsehvaa| samaNassaNaM ammA vAsiTThassaguttA, tIseNaM tinninA., taM.-tisalAivA videhavinnAivA piykaarinniidvaa|smnnssnnN bha. pittiae supAse kAsavagutte nnN| samaNa, jiTTe bhAyA naMdivaddhaNe kaasvguttennN| samaNassaNaM jeTTA bhaiNI suvaMsaNA kaasvguttennN| samaNassaNaMbhaga, bhajjAjasoyA kouinnaaguttennN|smnnss NaM. dhUyA kAsavagotteNaM, tIseNaM vo nAmadhijjA evamA0 - aNujjAivA piyvNsnnaaivaa| samaNassaNaM bha. nattuI kosiyAgutteNaM, tIseNaM vo nAma taM. - sesabaI ivA jasavaI ivA suu.177|| zramaNo bhagavAna mahAvIraH kAzyapagotrastasyemAni trINi nAmadheyAni AkhyAyante, tadyathAambApitasatkaM vardhamAnaH (1) sahasanmatyA- sahabhAvinI zobhanA mtistyaa| kalpasUtra 'sahasamRdiyAe' sahasamuditayA-sahabhAvinI tapazcaraNAdizaktistayA zramaNaH (2) bhImaH - vikarAlaH niSkampa iti yAvad bhayabheravayoH, udAraH, acalaH, parISahasaha iti kRtvA devaistasya nAma kRtaM zramaNo bhagavAn mahAvIraH (3) / zramaNasya bhagavato mahAvIrasya pitA kAzyapo gotreNa, tasya trINi nAmadheyAni evamAkhyAyante, tadyathA-siddhArtha iti vA (1) zreyAMsa iti vA (2) yazasvIti vA (3) / zramaNasya bhagavato mahAvIrasya ambA vAziSThagotrA, tasyAstrINi nAmadheyAni evamAkhyAyante, tadyathA-trizalA iti vA, videhadinnA iti vA priyakAriNIti vA - prItikAriNI iti klpsuutre| zramaNasya bhagavato mahAvIrasya pitRvyaH supArzvaH kAzyapagotraH / zramaNasya bhagavato mahAvIrasya jyeSTho bhrAtA nandivardhanaH kAzyapagotraH / zramaNasya bhagavato mahAvIrasya bhaginI sudarzanA kaashypgotrenn| zramaNasya bhagavato mahAvIrasya bhAryA yazodA kauDinyA gotreNa / zramaNasya bhagavato mahAvIrasya duhitA kAzyapagotreNa, tasyA dve nAmadheya evamAkhyAyete, tadyathA - 'aNujjA' iti vA - 'aNojjA' iti kalpasUtre anavadyA iti, (1) priyadarzaneti vA (2) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya naptrI-dauhitrI kauzikA gotreNa - 'kAzyapA gotreNa' iti kalpasUtre tasyA dvenAmadheye evamAkhyAyete, tadyathA-zeSavatIti vA (1) yazasvatIti vA (2) / / 177 / / tathA - samaNassaNaM 3 ammApiyaropAsAvaccijjA samaNovAsagA yAvihutthA, teNaM bahUI vAsAiMsamaNovAsagapariyAgaM pAlaittAchaNhaM jIvanikAyANaM sArakkhaNanimittaM AloittA nivittA garihittA pauikkamittA ahArihaM uttaraguNapAyacchittAiMpajivajjitA kusasaMthAragaM durUhitA bhattaM paccakkhAyaMti 2 apacchimAe mAraNaMtiyAe saMlehaNAe jhUsiyasarIrA. kAlamAse kAlaM kiccA taM sarIraM vippajahitA accue kappe devattAe uvavannA, taoNaM AukkhaNaM bhava. Thi. cue caitA mahAvivehe vAse carameNaMussAseNaM sijjhissaMti bujhissaMti AcArAgasUtram 116
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ muccissaMti parinivvAissaMtisabavukkhANamaMtaM karissaMti ||suu.178|| zramaNasya bhagavato mahAvIrasya ambApitarau pArdhA'patyIyau - zrIpArzvajinasantAnIyau zramaNopAsako AstAm, tau bahUna varSAn zramaNopAsakaparyAyaM pAlayitvA SaNNAM jIvanikAyAnAM saMrakSaNanimittamAlocayitvA ninditvA garhayitvA pratikramya yathArhamuttaraguNaprAyazcittAni pratipaya kuzasaMstArakamAruhya bhaktaM pratyAkhyAyataH, pratyAkhyAya cA'pazcimayA - antimayA mAraNAntikayA saMlekhanayA jhUSitazarIrau-kSINazarIrau kAlamAse - mRtyusamaye kAlaM kRtvA taM zarIraM viprahAya acyute kalpe - AvazyakAbhiprAyeNa tarye svarge devatvena utpannau, tatazcA''yuHkSayeNa bhavakSayeNa sthitikSayeNa cyauSyataH, cyutvA ca mahAvidehe varSe manuSyatvenotpadya carameNocchavAsena setsyato bhotsyato mokSyataH pariNisyataH sarvaduHkhAnAmantaM kariSyataH / / 178 / / kina teNaM kAleNaMrasamaNebha. nAe nAyaputtenAyakulanibattevivehe vivehavinne videhajacce vivehasUmAle tIsaM vAsAI vivehaMsittikaTTa agAramo vasitAammApiUhiM kAlagaehiM devalogamaNupattehiMsamatapainne ciccA hirannaM ciccA suvannaM ciccA balaM ciccA vAhaNaM ciccA dhaNakaNagarayaNasaMtasArasAbaijjaM vicchaDitA viggovittA vissANitA vAyAresuvANaM vAittA paribhAittA saMvaccharaM valaittA je se hemaMtANaM paThame mAse paThame pakkhe maggasirabahulassA vasamIpakkheNaM hatthuttarA. joga. abhinikkhamaNAbhippAe yAvihutthA tasmin kAle tasmin samaye zramaNo bhagavAna mahAvIro jJAtaH - prasiddho jJAtaputraH - siddhArthasya putraH, jJAtakulanivRttaH - jJAtakulotpannaH, videhaH - AdyasaMhananasaMsthAnAbhyAM viziSTo deho yasya sa bhagavAna, vaidehadinnaH - videhadinA trizalA tasyA apatyaM pumAn vaidehadinno bhagavAn, videhajArcaHvidehA trizalA tasyAM jAtA arcA zarIraM yasya sa bhagavAn, videhasukumAlaH - videhaH - gRhavAsastatra sukumAlo na tu dIkSAyAm, triMzada varSANi videhe gamayitavyAnIti kRtvA'gAramadhye uSitvA'mbApitroH kAlagatayordevalokamanuprAptayoH satoH pitrorjIvatoH mAhaM pravrajiSyAmIti garbhagRhItAyAH pratijJAyAH pUraNAt samAptapratijJastyaktvA hiraNyaM, tyaktvA suvarNaM, tyaktvA balaM, tyaktvA vAhanaM, tyaktvA dhanakanakaratnasatsArasvApateyaM vicchaz-vizeSeNa tyaktvA, vigopya - saddAnAtizayAt prakaTIkRtya, vizrANayitvA - dattvA, dAyAreSu dAnaM dApayitvA - gotrikebhyo yAcakebhyazca paribhAjya yAvat saMvatsaraM dattvA yo'sau hemantasya prathamo mAsaH prathamaH pakSo mArgazIrSabahulastasya mAgazIrSakRSNasya dazamIpakSe dazamItithau hastottareNa nakSatreNa samaM yogamupAgate candre sati bhagavAna abhiniSkramaNA'bhiprAya AsIta saMvacchareNa hohiha abhinikkhamaNaM tu jinnvrivss| to atthasaMpayANaM pavataI pubasUrAo / / 112 / / egA hirannakoDIaTTeva annnngaasyshssaa|suurodymaaiiyN vijjaha jA pAyarAsutti / / 113 / / tinneva ya koThisayA aTThAsIiMca huMti koddiio| asiiMca sayasahassA evaM saMvacchare vinnaM ||14|| samaNakuMjdhArI devA logaMtiyA mahiDIyA / bohitiya titthayaraM pannarasasaM kmmbhuumiis||115|| bhaMmiyakappaMmI boddhavvA kaNharAiNo AcArAgasUtram 117
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ mjjhe| logaMtiyA vimANA aTTasa vatthA asaMkhijjA / / 116 / / ee devanikAyA bhagavaM bohiti jiNavaraM viirN| sabajagajIvahiyaM arihaM! titthaM pavattehi / / 117 / / ____ saMvatsareNa bhaviSyati abhiniSkramaNaM tu jinavarendrasya / tataH arthasampradAnaM pravartate pUrvasUrAt - sUryodayAt / / 112 / / ekA hiraNyakoTiH aSTa caivAnyUnakA zatasahastrAH / sUrodayAdArabhya dIyate yAvat prAtarAzaH - prathamAvalikA iti / / 113 / / trINi eva koTizatAni aSTAzItizca bhavanti koTyaH azItizca zatasahastrANi etat saMvatsare dattam ||114 / / vaizramaNaH kuberastasya kuNDa:-AyattatA-AjJA tAMdhArayantIti vaizramaNakuNDadhAriNo devA lokAntikA maharddhikA bodhayanti ca tIrthaGkaraM paJcadazasu karmabhUmiSu / / 115|| brahme kalpe ca boddhavyA kRSNarAjyA madhye / lokAntikA vimAneSvaSTasu pRthagasaMkhyeyA bhinnabhinnavAstavyAH / / 116 / / ete devanikAyA bhagavantaM bodhayanti jinavaraM vIram / 'sarvajagajjanahitaM arhan ! tIrthaM pravartaya' iti / / 117 / / tao NaM samaNassa bha. ma. abhinikkhamaNAbhippAyaM jANitA bhavaNabaI vA. jo. vimANavAsiNo devA ya devIo ya saehiM 2 rUvehiM saehiM 2 nevatthehiM sae. 2 ciMdhehiM sabiDDIe sabajuIe sababalasamuvaeNaM sayAI 2 jANavimANAI buruhaMti, sayA. dulahitA ahAvAyarAI puggalAI pariyAiMti 2 ubuM uppayaMti u8 uppaittA tAe ukkiTThAe sigghAe cavalAe turiyAe vivAe devagaIe aheNaMovayamANA2 tirieNaM asaMkhijjAiM vIvasamuddAI vIhakkamamANA2 jeNeva jaMbuddIve dIve teNeva uvAgacchatira jeNeva uttarakhattiyakuMThapurasaMnivese teNeva uvAgacchaMti, uttarakhattiyakuMDapurasaMnivesassa uttarapuracchime visIbhAe teNeva jhatti vegeNa oviyaa| taoNaM sakke devide devarAyA saNiyaM 2 jANavimANaM paTTaveti saNiyaM 2 jANavimANAo paccoruhai 2 saNiyaM 2 egNtmvkkmd| tataH zramaNasya bhagavato mahAvIrasyA'bhiniSkramaNAbhiprAyaM jJAtvA bhavanapativyantarajyotiSkavimAnavAsino devA devyazca svakaiH 2 rUpaiH svakaiH 2 naipathyaiH svakaiH 2 cihnaH sarvA sarvadyutyA sarvabalasamudayena - sarvAnIkaparivAreNa saha, svakAni 2 yAnavimAnAni Arohanti, svakAni 2 yAnavimAnAni Aruhya yathAbAdarAna pudgalAn parizATayanti, parizATya yathAsUkSmAn pudgalAna paryAdadati, paryAdAya Urdhvamutpatanti, Urdhvamutpatya tayA utkRSTayA zIghrayA capalayA tvaritayA divyayA devagatyA adho'vapatantaH 2 tiryagasaMkhyeyAna dvIpasamudrAn vyatikrAmyantaH 2, yatraiva jambUdvIpo dvIpastatraivopAgacchanti, upAgatya yatraivottarakSatriyakuNDapurasannivezastatraivopAgacchanti, uttarakSatriyakuNDapurasannivezasyottarapUrve pUrvottare digbhAge tatraiva jhaTiti vegenA'vapatitAH, tataH zakro devendro devarAjaH zanaiH 2 pratyavarohati, pratyavaruhya zanaiH 2 yAnavimAnaM prasthApayati- prakarSaNa sthApayati, prasthApya zanaiH 2 pratyavarohati, pratyavaruhya zanaiH 2 ekaantmpkraamyti| ___egaMtamavakkamitA mahayA veubbieNaM samugghAeNaMsamohaNai 2 egaMmahaMnANAmaNikaNagarayaNabhatticittaM subhaM cArukaMtarUvaM devacchavayaM viuvvai / tassa NaM devacchaMdayassa AcArAGgasUtram 118
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahumajjhavesabhAe egaM mahaM sapAyapIThaM nANAmaNikaNayarayaNabhatticittaM subhaM cArukaMtarUvaM sIhAsaNaM viuvvara, 2 jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchai 2 samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei 2 samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdaD namaMsai 2 samaNaM bhagavaM mahAvIraM gahAya jeNeva devacchaMdae teNeva uvAgaccha, saNiyaM 2 puratthAbhimuhaM sIhAsaNe nikrIyAvei, saNiyaM 2 nisIyAvittA sayapAgasahassapAgehiM tillehi abbhaMgei gaMdhakAsAIehiM ullolei 2 sudvovaeNa majjAvei 2 jassa NaM mullaM sayasahasseNaM tipaDolatittieNaM sAhieNaM sIteNa gosIsarattacaMdaNeNaM aNuliMpara 2 IsiM nissAsavAyavojjhaM varanayarapaTTaNuggayaM kusalanarapasaMsiyaM assalAlApelavaM cheyAriyakaNagakhaiyaMtakammaM haMsalakkhaNaM paTTajuyalaM niyaMsAvei 2 hAraM addhahAraM uratthaM nevatthaM egAvaliM pAlaMbasuttaM paTTamauDarayaNamAlAu AviMdhAvei AviMdhAvittA gaMthimaveDhimapUrimasaMghAimeNaM malleNaM kapparukkhamiva samalaMkarei 2 tA ducvaMpi mahayA veuvviyasamugdhAeNaM samohaNai 2 egaM mahaM caMdappahaM siviyaM sahassavAhaNiyaM viuvvati, taMjahA-IhAmigausabhaturaganaramakaravihagavAnara (laga) kuMjararurusarabhacamarasalasIhabaNalayabhatticittalayavijjAharamihaNajuyalajaMta-jogajutaM accIsahassamAliNIyaM suniruviyaM misimisiMtaruvagasahassakaliyaM Isi bhisamANaM bhinbhisamANaM cakkhulloyaNale muttAhalamuttAjAlaMtaroviyaM tavaNIyapavaralaMbUsagapalaMbaMtamuttadAmaM hAraddhahAra bhUsaNasamoNayaM ahiyapicchaNijjaM paumalayabhatticittaM asogavaNabhatticittaM kuvalayabhatticittaM nANAlayabhatti viraiyaM subhaM cArukaMtarUvaM nANAmaNipaMcavannaghaMTApaDAyapajimaMDiyaggasiharaM pAsAIyaM darisaNijjaM suruvaM - ekAntamapakramya mahatA vaikriyeNaM samudghAtena samudghanti, samuddhatyaikaM mahad nAnAmaNikanakaratnabhakticitraM zubhaM cArukAntarUpaM devacchandakaM vikurvati, tasya devacchandakasya bahumadhyadeza bhAge ekaM mahat sapAdapIThaM nAnAmaNikanakaratnabhakticitraM - nAnAmaNikanakaratnaracanAbhizcitraM zubhaM cArukAntarUpaM siMhAsanaM vikurvati, vikurvya yatraiva zramaNo bhagavAn mahAvIrastatraivopAgacchati, upAgatya zramaNaM bhagavantaM mahAvIraM triH AdakSiNaM pradakSiNaM karoti, kRtvA zramaNaM bhagavantaM mahAvIraM vandate namasyati, vanditvA namasthitvA zramaNaM bhagavantaM mahAvIraM gRhItvA yatraiva devacchandakaM tatraivopAgacchati, upAgatya zanaiH 2 pUrvAbhimukhaM siMhAsane nivezayati, zanaiH 2 nivezya zatapAkasahastrapAkaistailairabhyanakti, abhyajya gandhakaSAyairullolayati - mardayati, ullolya zuddhodakena majjayati, majjayitvA yasya mUlyaM zatasahastraM tAvatA triH paTolatRptena sAdhikena zItena gozIrSacandanenA'nulimpati - 'paTola' iti vanaspativizeSastena tRptena vAsitena zaityAtizayApAdanArthamekIbhAvApAditeneti saMbhAvyate, anulipya ISanniHzvAsavAtabAhyaM varanagarapattanodgataM kuzalanaraprazaMsitaM azvalAlApelavam - azvalAlAvat sukumAlaM chekA''ryakanakakhacitAntakarma haMsalakSaNaM - yugalam vastrayoH, paTTayugalaM nivAsayati - paridhApayati, nivAsya, hAramardhahAramurasthaM nepathyamekAvaliM grIvAtaH pralambata iti prAlambaM paTTamukuTaratnamAlA AvyAdhayati - AcArAGgasUtram 119 3
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ paridhApayati, AvyAdhya grathitaveSTitapUritasaMghAtitena mAlyena kalpavRkSamiva samalaGkArayati, samalaGkArya dvitIyavAramapi mahatA vaikriyasamudghAtena samudghanti, samudghatya sa ekAM mahatIM nAmnA candraprabhAM zibikAM - puruSahasreNa vAhyAM yadvA puruSasahasraM vahatIti sahasravAhanikAM vikurvati, tadyathA IhAmRga - vRkaH-vRSabha-turaga-nara-makara-vihaga-vAnara-vyAlakaH - sarpaH,-kuJjara-ruru :- mRgavizeSaH, - zarabhaH - aSTApadaH, -camarI-zArdUla:-siMha-vanalatAbhaktiH - racanA, citralatA-vidyAdharamithuna - citrayuktAni yadvA cittala-iti maNDitAni yadi vA cittalaya-citralatAnirmitAni vidyAdharamithunAni, - yugala - strIpuMsau tayoH yugalAni-dvandvAni, -yantra - prapaJaH, yogaH - saMyogastena, yuktAM arciHsahastramAlikAM sunirUpitAM dedIpyamAnarUpakasahastrakalitAM ISadbhAsamAnAM bAbhAsyamAnAm - atIva dedIpyamAnAM, cakSurlokanalezAM - cakSuH karta lokane avalokanelizyate iva yatra sA cakSurlokanalezA tAM, muktAphalamuktAjAlAntarA''ropitAM tapanIyapravaralambUsaka - kandukAkAra AbharaNavizeSastena sanAthAM, pralambamAnamuktAdAmAnaM hArA'rdhahArabhUSaNasamanvitAmadhikaprekSaNIyAM padmalatAbhakticitrAmazokavanabhakticitrAM kundalatAbhakticitrAM nAnA'layabhakticitrAMviracitAM zubhAM cArukAntarUpAM nAnAmaNipaJcavarNaghaNTApatAkApratimaNDitA'grazikharAM prAsAdIyAM darzanIyAM surUpAM vikuLa ca zakreNa sA sIyA uvaNIyA jiNavarassajaramaraNaviSpamukkassAosattamalladAmAjalathalayadibakusumehiM / / 118 / / siviyAi majmayAre dibbaM brrynnruuvciNciy| sIhAsaNaM maharihaM sapAyapIThaM jiNavarassa / / 119 / / AlaiyamAlamauDo bhAsuracuMbI barAbharaNadhArI / khomiyavatthaniyattho jassayamulsa yasahassaM ||120||chttennu bhatteNaM ajjhavasANeNa saMvareNa jiNo / lesAhiM visujhaMto AruhaI uttamaM sIyaM / / 121 / / sIhAsaNe niviTTho sakkIsANAyadohi paasehiN| vIyaMti cAmarAhimaNirayaNavicittadaMDAhiM / / 122 / / pukhi ukkhitA mANusehiMsAhaTTaromakUvehiM / pacchA vahativevA suraasuragarulanAgiMdA / / 123 / / purao surA bahatI asurA puNa vAhiNaMmi paasNmi| abare vahati garulA nAgA puNa uttare pAse / / 124 / / vaNasaMbaMva kusumiyaM paumasaro vA jahA srykaale| sohaha kusumabhareNaM iya gagaNayalaM suragaNehiM / / 125 / / siddhatthavaNaM va jahA kaNayAravarNa va caMpayavaNaM vaa| sohaha kusumabhareNaM iya gagaNayalaM suragaNehiM / / 126 / / barapauhabherimallarisaMkhasayasahassiehiM tUrehiM / gayaNayale dharaNiyale tUraninAo paramarammo / / 127 / / tatavitataM ghaNajhusiraM AujjaMcaubihaM bahuvihIyaM / vAiMtitatthadevA bahUhi~ AnaTTagasaehiM / / 128 / / zibikopanItA jinavarasya jarAmaraNavipramuktasya / avasaktamAlyadAmA jalasthalakadivyakusumaiH / / 118 / / zibikAyA madhye divyaM vararatnarUpamaNDitaM siMhAsanaM mahadbhyo'rhatIti... mahArha sapAdapIThaM jinavarAya nyastam / / 119 / / AlagnamAlAmukuTo bhAsurabondiH - bhAsuradeho vraabhrnndhaarii| nivasitakSaumikavastro yasya ca vastrasya mUlyaM zatasahasram / / 120 / / SaSThena tu AcArAgasUtram 120
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaktena, adhyavasAnena sundareNa jino / lezyayA vizudhyamAna Arohati uttamAM zibikAm ||121 / / siMhAsane niviSTo bhagavAn, zakrezAnau ca dvayoH pArzvayorvIjayatazcAmarairmaNiratnavicitradaNDaiH / / 122 / / pUrvamutkSepya manuSyaiH - nandivardhananRpA''diSTaiH, saMhRSTaromakUpaiH / pazcAd vahanti devAH surA'suragaruDanAgendrAH / / 123 / / purataH surAH - vaimAnikA, vahanti, asurA dakSiNepArzve, apare vahanti garuDAH, nAgAH punaruttare pArzve ||124|| vanakhaNDaM ca kusumitaM padmasaro vA yathA zaratkAle, zobhate kusumabhareNaivaM gaganatalaM suragaNaiH / / 125|| siddhArthavanaM vA karNikAravanaM vA campakavanaM vaa| zobhate kusumabhareNa evaM gaganatalaM suragaNaiH / / 126 / / varapaTahabherIjhallarIzaGkhazatasahastrikaistUryaiH / gaganatale dharaNItale ca tUryaninAdaH paramaramyo'bhavat / / 127 / / tatavitataM ghanazuSiramAtodyaM caturvidhaM bahuvidhakaM / vAdayanti tatra devAH bahubhiH AnartakazataiH ||28|| teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM je se hemaMtANaM paThame mAse paThame pakkhe maggasirabahule tassa NaM maggasiravahulassa dasamIpakkheNaM subbaeNaM divaseNaM vijaeNaM muhatteNaM hatthuttarAnakkhateNaMjogovagaeNaM pAINagAmiNIe chAyAe biiyAe porisIe NTeNaM bhatteNaM apANaeNaM egasAugamAyAe caMdappabhAe sibiyAe sahassavAhiNIyAe sadevamaNuyAsurAe parisAe samaNijjamANe uttarakhattiyakuMDapurasaMnivesassamajjhamajheNaM niggacchaha 2 jeNeva nAyasaMDe ujjANe teNeva uvAgacchaDa 2 IsiMrayaNippamANaM acchoppeNaM bhUmibhAeNaM saNiyaM 2caMdappabhaMsiviyaMsahassavAhiNiMThavei 2 saNiyaM2 caMdappabhAosIyAosahassavAhiNIo paccoyaraha 2 saNiyaM 2 puratyAbhimuhe sIhAsaNe nisIyai, AbharaNAlaMkAraM omuai| tao NaM besamaNe deve jannubbAyapaDie bhagavao mahAvIrassa haMsalakkhaNeNaM paDeNaM AbharaNAlaMkAraM paricchaha, taoNaM samaNe bhagavaM mahAvIre vAhiNeNaM vAhiNaM vAmeNaM vAmaM paMcamuTTiyaM loyaM karei, tao NaM sakke devive devarAyA samaNassa bhagavao mahAvIrassa jannuvAyapalie baharAmaeNaMthAleNa kesAiMpauicchaDa 2 aNujANesibhaMtetikaTTakhIroyasAgaraM sAharaha, taoNaMsamaNejAva loyaMkaritA siddhANaM namukkAraM karei 2 sabbaM me akaraNijjaM pAvakammaM tikaTTa sAmAiyaM caritaM pagvijjai 2 devaparisaM ca maNuyaparisaM ca AlikkhacittabhUyamiva Thavei - vibomnnussghosoturiyninaaoyskkvynnennN| khippAmeva nilukkojAhe parivajjaicaritaM ||129||privjjitucritN ahonisaMsabapANabhUyahiyaM |sAhaTTa lomapulayAsabve devA nisAmiti / / 130 / / tasmin kAle tasmin samaye yo'sau hemantasya prathamo mAsaH prathamaH pakSaH mArgazIrSabahulaH, tasya mArgazIrSabahulasya - mArgazIrSakRSNapakSasya, dazamIpakSe - dazamItithau, suvrate divase, vijaye muhUrte hastottaranakSatreNa samaM yogamupAgate candre sati prAcInagAminyAM - pUrvagAminyAM, chAyAyAM vyAvRttAyAM dvitIyAyAM pauruSyAM SaSThena bhaktenA'pAnakenaikazATakamAdAya - devadUSyaM saMbhAvyate, candraprabhayA zibikayA sahasravAhinikayA sadevamanujA'surayA parSadA samanvIyamAna uttarakSatriyakuNDapurasannivezasya madhyaMmadhyena AcArAgasUtram 121
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirgacchati, nirgatya yatraiva jJAtaSaNDa udyAnastatraivopAgacchati upAgatya ISad ratnipramANaM - hastapramANam, aspRSTe bhUmibhAge zanaiH 2 candraprabhAM zibikAM sthApayati, sthApayitvA zanaiH 2 candraprabhAyAH zibikAtaH sahastravAhinItaH pratyavatarati pratyavatIrya zanaiH 2 pUrvAbhimukhe siMhAsane niSIdati, niSadya cAbharaNAlaGkAramavamuJcati, tato vaizramaNo devo jAnupAdapatito bhagavato mahAvIrasya haMsalakSaNe paTe AbharaNAlaGkAraM pratIcchati, tataH zramaNo bhagavAn mahAvIro dakSiNena dakSiNaM vAmena vAmaM locaM - kezaluJcanaM, karoti, tataH zakro devendro devarAjaH zramaNasya bhagavato mahAvIrasya jAnupAdapatito vajramaye sthAle kezAn pratIcchati, pratISya 'anujAnAsi bhagavan!' iti kRtvA tAn kezAn kSIrodakasAgaraM saMharati - nayati, tataH zramaNo bhagavAn mahAvIro yAvallocaM kRtvA siddhebhyo namaskAraM karoti, kRtvA 'sarvaM me mayA vA'karaNIyaM pApakarma' iti kRtvA sAmAyikaM cAritraM pratipadyate, pratipadya devaparSadaM ca manujaparSadaM cA''lekhyacitrabhUtAmiva sthApayati - divyamanuSyaghoSo tUryaninAdazca zakravacanena, kSiprameva nilIna - sthagita, yadA bhagavAn pratipadyate cAritram / / 129 / / pratipadya cAritramaharnizaM sarvaprANibhUtahitaM viharatIti zeSaH, saMhRSTaromapulakA yadvA saMvRtaromapulakAH sAvadhAnA ityarthaH sarve devA nizAmyanti / / 130 / / oNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa sAmAiyaM khaovasamiyaM caritaM parivannassa maNapajjavanANe nAmaM nANe samuppanne aDhAijjehiM dIvehiM dohi ya samuddehiM sannINaM paMciMdiyANaM pajjattANaM viyattamaNasANaM maNogayAiM bhAvAiM jANei / tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre pavvaie samANe mittanAiM sayaNasaMbaMdhivaggaM paDivisajjei, 2 imaM eyArUvaM abhiggahaM abhigiNhaibArasa bAsAiM vosaTTakAe ciyattadehe je kei uvasaggA samuppajjaMti, taMjahA-vibbA bA mANussA bA tericchiyA bA, te savve uvasagge samuppanne samANe sammaM sahissAmi khamissAmi titikkhissAmi ahiAsaissAmi / tao NaM sa. bha. mahAvIre imaM eyArUvaM abhiggahaM abhiginhittA vosiTThacattavehe divase muhattasese kummAragAmaM samaNupatte / tao NaM sa0 bha0 ma. bosiTThacattavehe aNuttareNaM AlaeNaM aNuttareNaM vihAreNaM evaM saMjameNaM paggaheNaM saMvareNaM taveNaM baMbhaceravAseNaM khaMtIe muttIe samiIe guttIe tuTThIe ThANeNaM kaMmeNaM sacariyaphalanibbANamuttimaggeNaM appANaM bhAbemANe bihara / tataH zramaNasya bhagavato mahAvIrasya sAmAyikaM kSAyopazamikaM cAritraM pratipannasya manaH paryavajJAnaM nAma jJAnaM samutpannaM, tena jJAnena bhagavAn ardhatRtIyeSu dvIpeSu dvayozca samudrayoH saMjJinAM paJcendriyANAM paryAptAnAM vyaktamanasAM manogatAn bhAvAn jAnAti / tataH zramaNo bhagavAn mahAvIraH pravrajitaH san mitrajJAtiM svajanasambandhivargaM prativisRjati, prativisRjya imametadrUpamabhigrahamabhigRhNAti - etAdRzaM, dvAdaza varSAn vyutsRSTakAyastyaktadeho ye kecidupasargAH samutpadyante, tadyathA - divyA vA mAnuSyA... tairazcikA vA tAn sarvAnupasargAn samutpannAn sataH samyak sahiSye kSamiSye'dhyAsiSye, tataH zramaNo bhagavAn mahAvIra imametadrUpamabhigrahamabhigRhya vyutsRSTatyaktadehaH - tyaktadehaparikarmo divase muhUrtazeSe AcArAGgasUtram 122
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ kurmAragrAmaM samanuprAptaH, tataH zramaNo bhagavAn mahAvIro vyusRSTatyaktadeho'nuttareNAlayena, anuttareNa vihAreNa, evam- 'anuttareNa' iti agre'pi yojyaM, saMyamena pragraheNa nigraheNa kaSAyAdInAm saMvareNa tapasA brahmacaryavAsena kSAntyA muktyA samityA guptyA tuSTyA sthAnena krameNa sucaritaphalanirvANamuktimArgeNa - saMyamAdInAM yat sucaritaM tena phalaM-nirvANaM yasya evaMvidho muktimArgo-ratnatrayarUpastena, AtmAnaM bhAvayan viharati / - evaM bA viharamANassa je kei uvasaggA samuppajjaMti divvA vA mANussA vA tiricchiyA bA, te savve uvasagge samuppanne samANe aNAule avvahie addINamANase tivihamaNavayaNakAyagutte samma sahai khamai titikkhai ahiyAsei, tao NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa eeNaM vihAreNaM viharamANassa bArasa bAsA bIikkaMtA / terasamassa ya vAsassa pariyAe baTTamANassa je se gimhANaM ducce mAse cautthe pakkhe vaisAhasudve tassa jaM besAhasudvassa dasamIpakkheNaM suvvaeNaM divaseNaM vijaeNaM muhutteNaM hatthuttarAhiM nakkhatteNaM jogavagaNaM pAINagAmiNIe chAyAe viyattAe porisIe jaMbhiyagAmassa nagarassa bahiyA naIe ujjuvAliyAe uttarakUle sAmAgassa gAhAvaissa kaTukaraNaMsi ubuMjANuahosirassa jhANakoTThovagayassa beyAvattassa cehayassa uttarapuracchime disIbhAge sAlarukkhassa avUrasAmaMte ukkujuyassa govohiyAe AyAvaNAe AyAvemANassa chaTTeNaM bhatteNaM apANaeNaM sukkajjhANaMtariyAe baTTamANassa nivvANe kasiNe pariputre abbAhae nirAvaraNe anaMte aNuttare kevalavaranANadaMsaNe smuppnne| se bhagavaM arahaM jiNe kevalI savvannU savvabhAvadarisI savevamaNuyAsurasta logassa pajjAe jANai, taM. - AgaI gaI ThiiM cayaNaM uvavAyaM bhuttaM pIyaM kaDaM pariseviyaM AvikammaM rahokammaM laviyaM kahiyaM maNomANasiyaM savvaloe savvajIvANaM sabvabhAvAiM jANamANe evaM ca NaM viharai / evaM vA viharato ye kecidupasargAH samutpadyante - divyA vA mAnuSyA vA tairazcikA vA tAn sarvAnupasargAn samutpannAn sataH anAkulaH avyathitaH adInamAnasa: trividhamanovacanakAyaguptaH samyak sahate kSamate titikSate'dhyAste / tataH zramaNasya bhagavato mahAvIrasyaitena vihAreNa viharato dvAdaza varSANi vyatikrAntAni, trayodazasya ca varSasya paryAye vartamAnasya yo'sau grISmasya dvitIyo mAsazcaturthaH pakSaH vaizAkhazuddhastasya vaizAkhazuddhasya dazamIpakSe - dazamyAM tithau, suvrate divase vijaye muhUrte hastottareNa nakSatreNa samaM yogopagate candre sati prAcInagAminyAM chAyAyAM vivRttAyAM - jAtAyAM pauruSyAM jRmbhikagrAmasya nagarasya bahirnadyA RjuvAlukAyA uttarakUle zyAmAkasya gRhapateH kASThakaraNe - kSetre UrdhvajAnoH adhaH ziraso dhyAnakoSThopagatasya dhyAnalInasya bhagavato vyAvRttasya jIrNasya caityasya - vyantarA''yatanasya adUrasAmante - adUrasamIpe utkuTukasya godohikayA niSadyayA''tApanayA''tApayataH SaSThena bhaktena apAnakena zukladhyAnAntarikAyAM- zukladhyAnasyA''dyabhedadvaye dhyAte sati, vartamAnasya nirvANe - nizcale kRtsne pratipUrNe'vyAhate nirAvaraNe'nante'nuttare kevalavarajJAnadarzane AcArAGgasUtram - 123
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ samutpanne, sa bhagavAn arhan jinaH kevalI sarvajJaH sarvabhAvadarzI sadevamanujA'surasya lokasya paryAyAn jAnAti, tadyathA-AgatiM gatiM sthitiM cyavanamupapAtaM bhuktaM pItaM kRtaM pratisevitamAciSkarma rahaH karma lapitaM kathitaM manomAnasikaM sarvaloke sarvajIvAnAM sarvabhAvAn jAnan pazyannevaM ca viharati / jaNNaM divasaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa nivvANe kasiNe jAva samuppanne taNNaM divasaM bhavaNavaDvANamaMtarajoisiyadevehi ya devIhi ya uvayaMtehiM jAva uppiMjalagabbhUe yAvi hutthA, tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre uppannavaranANadaMsaNadhare appANaM ca logaM ca abhisamikkha puvvaM vevANaM dhammamAikkhara, tato pacchA maNussANaM, tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre uppannanANadaMsaNadhare goyamAINaM samaNANaM paMca mahavvayAiM sabhAvaNAI chajjIvanikAyA Atikkhati bhAsai parUvei, taM. - puDhavikAe jAva tasakAe / yasmin divase zramaNasya bhagavato mahAvIrasya nirvANe kRtsne yAvat kevalavarajJAnadarzane samutpanne sa divasaH bhavanapativAnavyantarajyotiSkadevaizca devIbhizcA'vapatadbhiryAvad utpiJjalakabhUtaH urmimajjalavad bhRzam Akula AsIt, tataH zramaNo bhagavAn mahAvIra utpannavarajJAnadarzanadhara AtmAnaM ca lokaM cAbhisamIkSya pUrvaM devAnAM dharmamAcaSTe - prathamadezanA devaparSadyevA''sIt, tataH pazcAd manuSyANAm / tataH zramaNo bhagavAn mahAvIra : anantajJAnadarzanadharo gautamAdInAM zramaNAnAM paJcamahAvratAn sabhAvanAn SaDjIvanikAyAn cA'caSTe bhASate prarUpayati, tadyathA- pRthvIkAyAn yAvat trasakAyAn / paDhamaM bhaMte! mahavvayaM paccakkhAmi savvaM pANAivAyaM se sahamaM vA bAyaraM vA tase bA thAvaraM vA neva sayaM pANAivAyaM karijjA 3 jAvajjIbAe tikhiM tiviheNaM maNasA vayasA kAyasA, tassa bhaMte! paDikkamAmi niMdAmi garihAmi appANaM bosirAmi, tassimAo paMca bhAvaNAo bhavaMti, tatthimA paThamA bhAvaNA - - iriyAsamie se niggaMtha No aNairiyAsamietti, kevalI bUyA., aNairiyAsamie se niggaMthe pANAiM bhUyAiM jIvAiM sattAiM abhihaNijja vA battijja vA pariyAbijja vA lesijja vA uddavijja bA, iriyAsamie se niggaMthe no aNairiyAsamiiti paThamA bhAvaNA 1 / ahAvarA duccA bhAvaNA-maNaM pariyANai se niggaMthe, jeya maNe pAvae sAvajje sakirie aNhakare cheyakare bheyakare ahigaraNie pAusie pAriyAvie pANAivAie bhUovaghAie, tahappAraM maNaM nopadhArijjA gamaNAe, maNaM parijANai se niggaMthe, je ya maNe apAvaetti duccA bhAvaNA 2 / ahAvarA taccA bhAvaNA - varaM parijANai se niggaMthe, jA ya vaI pAviyA sAvajjA sakiriyA jAva bhUovaghAiyA tahappagAraM vajraM no uccArijjA / je baI parijANai se nigraMthe, jAya baI apAvayatti taccA bhAvaNA 3 / ahAvarA catutthA bhAvaNA - AyANabhaMDamattaNikkhevaNAsamie se niggaMthe, no AcArAGgasUtram 124
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNAyANabhaMDamattanikkhevaNAsamie, kevalI bUyA. AyANabhaMDamattanikkhevaNAasamie se niggaMthe pANAraM bhUyAiM jIvAiM sattAiM abhihaNijja vA jAva uddavijja bA, tamhA AyANabhaMDamattanikkhevaNAsamie se niggaMthe, no AyANabhaMDanikkhevaNAasamietti cautthA bhAvaNA 4 / ahAvarA paMcamA bhAvaNA - AloiyapANabhoyaNabhoI se niggaMthe, no annaaloiypaannbhoynnbhoii| kevalI bUyA., aNAloiyapANabhoyaNabhoI se niggaMthe pANANi vA 4 abhihaNijja vA jAva uddavijja vA, tamhA AloiyapANabhoyaNabhoI se niggaMthe, no aNAloiyapANabhoyaNabhoitti paMcamA bhAvaNA 5 / eyAvatA mahavvae sammaM kAeNa phAsie pAlie tIrie kiTTie avaTThie ANAe ArAhie yAvi bhavai / paDhame bhaMte! mahavvae pANAivAyAo veramaNaM / prathamaM bhagavan! mahAvrataM pratyAkhyAmi sarvaM prANAtipAtaM, atha sUkSmam kITikAdikaM vA bAdaraM - gajAzvAdikaM vA trasaM vA sthAvaraM vA naiva svayaM prANAtipAtaM karomi, naivA'nyaiH prANAtipAtaM kArayAmi, prANAtipAtaM kurvato'pi anyAn na samanujAnAmi yAvajjIvatayA trividhaM trividhena manasA vacasA kAyena, tasya - prANAtipAtasya bhadanta ! pratikrAmyAmi nindAmi - AtmasAkSikam, garhAmi - parasAkSikam, AtmAnam - atItaprANAtipAtakriyAkAriNaM vyutsRjAmi tasya- prathamamahAvratasyemA, paJca bhAvanA bhavanti, tatreyaM prathamA bhAvanA - IryAsamitaH sa nirgrantho bhaved na tvanIryAsamita iti, yataH kevalI brUyAt- karmopAdAnametad, anIryAsamitaH sa nirgranthaH prANino bhUtAn jIvAn sattvAnabhihanyAd vA varttayed - anyatra pAtayedvA, paritApayed vA zleSayed - gharSayedvA, apadrApayedvA, ata IryAsamitaH sa nirgrantho bhaved, nA'nIryAsamita iti prathamA bhAvanA || 1 || athA'parA dvitIyA bhAvanA yo manaH parijAnAti sa nirgranthaH / yacca manaH pApakaM sAvadyaM sakriyamAzravakaraM chedakaraM bhedakaramadhikaraNikaM pradoSikaM paritApikaM prANAtipAtikaM bhUtopaghAtikaM tathAprakAraM mano na pradhArayed gamanAya / yo manaH parijAnAti sa nirgranthaH / yacca manaH apApakaM yAvadabhUtopaghAtikaM tathAprakAraM mano dhArayed gamanAyeti dvitIyA bhAvanA ||2 // - athA'parA tRtIyA bhAvanA yo vAcaM parijAnAti sa nirgranthaH / yA ca vAk pApikA sAvadyA sakriyA yAvad bhUtopaghAtikA, tathAprakArAM vAcaM noccArayet / yo vAcaM parijAnAti sa nirgranthaH / yA ca vAgapApikA yAvadabhUtopaghAtikA tAM vAcamuccArayediti tRtIyA bhAvanA || 3 || - athA'parA caturthI bhAvanA - ya AdAnabhANDamAtranikSepaNAsamitaH- bhANDamAtrA''dAnanikSepaNAsamitaH, sa nirgranthaH, nA'nAdAnabhANDamAtranikSepaNAsamito bhaved, yataH kevalI brUyAt karmopAdAnametat, tathAhi - AdAnabhANDamAtranikSepaNA'samitaH sa nirgranthaH prANino bhUtAn jIvAn sattvAnabhihattyAd vA yAvadapadrAvayedvA, tasmAdAdAnabhANDamAtranikSepaNAsamitaH sa nirgrantho bhaved na tu AdAnabhANDamAtranikSepaNA'samita iti caturthI bhAvanA ||4|| AcArAGgasUtram 125 -
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ athA'parA paJcamI bhAvanA - AlokitapAnabhojanabhojI- dRSTapAnabhojanabhojI, sa nirgranthaH, nA'nAlokitapAnabhojanabhojI bhaveda, yataH kevalI brUyAt-karmopAdAnametata. tathAhi-anAlokitapAnabhojanabhojI sa nirgranthaH prANino vA 4 abhihanyAd vA yAvadapadrAvayedvA, tasmAdAlokitapAnabhojanabhojI sa nirgranthaH, na tu anAlokitapAnabhoz2anabhojIti paJcamI bhAvanA ||5|| etAvatA mahAvrataM samyak kAyena sparzitaM pAlitaM tIrNa kIrtitamavasthitamAjJayA''rAdhitaM bhavatIti prathamaM bhadanta! mahAvrataM prANAtipAtAdviramaNam / / ahAvaraM duccaM mahabbayaM paccakkhAmi, sabaM musAvAyaM vahadosaM, se kohA vA lohA vA bhayAvA hAsA vA neva sayaM musaM bhaNijjA nevaneNaM musaM bhAsAvijjA annapi musaMbhAsaMtana samaNumannijjA tivihaM tiviheNaM maNasA kyasA kAyasA, tassa bhaMte! paDikkamAmijAva bosiraami| tassimAo paMca bhAvaNAo bhavaMti, tatthimA paThamA bhAvaNA - aNuvIibhAsI se niggaMthe, no aNaNuvIibhAsI, kevalIvUyA. aNaNuvIibhAsIse niggaMthesamAvajjijja mosaM vayaNAe, aNuvIibhAsI se niggaMtheno aNaNuvIibhAsitti paThamA bhAvaNA 1 / / ahAvarA buccA bhAvaNA- kohaM pariyANai se niggaMthe, na ya kohaNe siyA, kevalI bUyA., kohappatte kohataM samAvaijjA mosaM vayaNAe, kohaM pariyANai se niggaMthe, na ya kohaNe siyatti duccA bhAvaNA (2) ahAvarAtaccA bhAvaNA - lobhaMpariyANA se niggaMthe, no a lobhaNae siyA, kevalI bUyA. lobhapate lobhI samAvaijjA mosaM vayaNAe, lobhaM pariyANai se niggaMthe, noyalobhaNaesiyattitaccA bhAvaNA (3) ahAvarA cautthA bhAvaNAbhayaM parijANai se niggaMthe, no bhayabhIrue siyA, kevalIvUyA. bhayapatte bhIrU samAvaijjA mosaM vayaNAe, bhayaM parijANai se niggaMthe, no bhayabhIrue siyA, cautthA bhAvaNA (4) ahAvarA paMcamA bhAvaNA-hAsaM pariyANai se niggaMthe, noya hAsaNae siyA, keva. hAsapatte hAsI samAvaijjA mosaM vayaNAe, hAse pariyANai se niggaMthe no hAsaNae siyatti paMcamI bhAvaNA (5) etAvatA vocce mahatvae sammaM kAeNa phAsie jAva ANAe ArAhie yAvi bhavai, ducce bhaMte! mhbbe| athA'paraM dvitIyaM mahAvrataM pratyAkhyAmi-sarvaM mRSAvAda vAgdoSam / atha krodhAdvA lobhAdvA bhayAdvA hAsAdvA naiva svayaM mRSA bhaNAmi, naivA'nyena mRSA bhASayAmi, anyamapi mRSA bhASamANamapi na samanujAnAmi trividhaM trividhena manasA vacasA kAyena, tasya - mRSAvAdasya bhadanta! pratikrAmyAmi yAvada vyutsRjAmi - mRSAvAdaviramaNasya dvitIyamahAvratasya, tasyemAH paJca bhAvanA bhavanti, tatreyaM prathamA bhAvanA - anuvicintyabhASI sa nirgranthaH, nA'nanuvicintyabhASI, yataH kevalI brUyAt-karmopAdAnametad, yataH ananuvicintyabhASI sa nirgranthaH samApadyeta mRSA vacanatayA tasmAd yo anuvicintyabhASI sa nirgranthaH, na tu ananuvicintyabhASIti prathamA bhAvanA / / 1 / / __ athA'parA dvitIyA bhAvanA-krodhaM parijAnAti sa nirgranthaH, na krodhanaH syAda yataH kevalI AcArAgasUtram 126
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ brUyAd - AdAnametat, krodhaM prAptaH krodhI - 'kohI' iti pATho hastapratau saMgatazca, samApadyeta mRSA vacanatayA / tasmAd yaH krodhaM parijAnAti sa nirgranthaH, nirgrantho na ca krodhanaH syAditi dvitIyA bhAvanA ||2|| athA'parA tRtIyA bhAvanA lobhaM parijAnAti sa nirgranthaH, na ca lobhanakaH syAd, kevalI brUyAda- lobhaprApto lobhI samApadyeta mRSA vacanatayA, lobhaM parijAnAti sa nirgranthaH, na ca lobhanakaH syAditi tRtIyA bhAvanA | | 3 || - athA'parA caturthI bhAvanA bhayaM parijAnAti sa nirgranthaH, na bhayabhIrukaH syAt, kevalI brUyAd - bhayaprApto bhIruH samApadyeta mRSA vacanatayA, bhayaM parijAnAti sa nirgranthaH, na bhayabhIrukaH syAditi caturthI bhAvanA ||4|| athAparA paJcamI bhAvanA hAsyaM parijAnAti sa nirgranthaH, na ca hAsanakaH syAt, kevalI brUyAd - hAsyaM prApto hAsI samApadyeta mRSA vacanatayA, hAsaM parijAnAti sa nirgranthaH, na hAsanakaH syAditi paJcamI bhAvanA ||5|| etAvatA dvitIyaM mahAvrataM samyak kAyena sparzitaM yAvad AjJayA ArAdhitaM bhavatIti dvitIyaM bhadanta ! mahAvratam / ahAvaraM taccaM bhaMte! mahavvayaM paccakkhAmi savvaM avinnAvANaM, se gAme vA nagare vA rane vA appaM vA bahuM vA aNuM vA thUlaM vA cittamaMtaM vA acittamaMtaM vA neva sayaM avinnaM giNhijjA nevannehiM avinnaM giNhAvijjA avinnaM annaM pi giNhaMtaM na samaNujANijjA jAvajjIvAe jAba bosirAmi, tassimAo paMca bhAvaNAo bhavaMti, tatthimA paDhamA bhAvaNA- - aNuvIra miuggahaM jAI se niggaMthe, no aNaNuvIimiuggahaM jAI se niggaMthe, kevalI bUyA., aNuvIsmiuggahaM jAI niggaMthe avinnaM giNhejjA, aNuvIimiuggahaM jAI se niggaMthe, no aNuvIsmiuggahaM jAiti paDhamA bhAvaNA (1) ahAvarA duccA bhAvaNA - aNunnaviya pANabhoyaNabhoI se niggaMthe, no aNaNunnaviapANabhoyaNabhoI, kevalI bUyA., aNaNunnaviyapANabhoyaNabhoI se niggaMthe adinnaM bhuMjijjA, tamhA aNunnaviya pANabhoyaNabhoI se niggaMthe, no aNaNunnaviya pANabhoyaNabhoitti duccA bhAvaNA (2) ahAvarA taccA bhAvaNA niggaMthe NaM uggahaMsi uggahiyaMsi etAvatAva uggahaNasIlae siyA, kevalI bUyA. niggaMthe NaM uggahaMsi aNuggahiyaMsi etAvatAva aNuggahaNasIle avinnaM ogiNhijjA, niggaMthe NaM uggahaM uggahiyaMsi etAvatAva uggahaNasIlaetti taccA bhAvaNA (3) ahAvarA cautthA bhAvaNA - niggaMthe NaM uggahiyaMsi abhikkhaNaM 2 uggahaNasIlae siyA, kevalI bUyA-niggaMthe NaM uggahaMsi u abhikkhaNaM 2 aNuggahaNasIle adinnaM giNhijjA, niggaMthe uggahaMsi uggahiyaMsi abhikkhaNaM 2 uggahaNasIlaetti cautthA bhAvaNA (4) ahAvarA paMcamA bhAvaNAaNuvIra miuggahajAI se niggaMthe sAhammiesu, no aNaNuvIi miuggahajAI, kevalI bUyA., AcArAGgasUtram - / 127
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNaNuvIi miuggahajAI se niggaMthe sAhammiesu avinnaM uggihijjA, aNavIimiuggahajAI se niggaMthe sAhammiesa, no aNaNuvIimiuggahajAtI, iti paMcamA bhAvaNA (5) etAvayAva tacce mahabbae sammaM jAva ANAe ArAhie yAvi bhavai, taccaM bhaMte! mahabbayaM / ____ athA'paraM tRtIyaM bhadanta! mahAvrataM pratyAkhyAmi srvmdttaadaanm| atha grAme vA nagare vA'lpaM vA bahuM vA'NuM vA sthUlaM vA cittavadvA'cittavadvA naiva svayamadattaM gRhNAmi, naivA'nyairadattaM grAhayAmi, adattamanyamapi gRhNantaM na samanujAnAmi yAvajjIvatayA yAvad vyutsRjaami| tasyemAH paJca bhAvanA bhvnti| tatreyaM prathamA bhAvanA-anuvicintya mitAvagrahaMyAcI sa nirgranthaH / na tvananuvicintya - anuvicintya zuddho'vagraho yAcanIya iti, mitAvagrahaMyAcI sa nirgranthaH / kevalI brUyAd - ananuvicintya mitAvagrahaMyAcI nirgranthaH adattaM gRhNAti tasmAda vicintya mitAgrahayAcI sanirgranthaH / na tvananuvicintya mitAvagrahaMyAcIti prathamA bhAvanA / / 1 / / athA'parA dvitIyA bhAvanA-anujJApya pAnabhojanabhojI sa nirgranthaH / na tvananujJApya paanbhojnbhojii| kevalI brUyAda - ananujJApya pAnabhojanabhojI sa nirgranthaH adattaM bhuJjIta, tasmAdanujJApya pAnabhojanabhojI sa nirgranthaH / na tvananujJApya pAnabhojanabhojIti dvitIyA bhAvanA ||2|| athA'parA tRtIyA bhAvanA-nirgranthaH avagrahe'vagRhIte - parimita evA'vagraho grAhya iti kSetrapramANenaitAvataiva grahaNazIlaH syaat| kevalI brUyAd nirgranthaH avagrahe'navagRhIta etAvataivA'navagrahaNazIlaH adttmvgRhnniiyaat| tasmAnnirgranthaH avagrahe'vagRhIta etAvataivA'vagrahaNazIlaH syAditi tRtIyA bhAvanA / / 3 / / athA'parA caturthI bhAvanA-nirgranthaH avagrahe'vagRhIte'mukapramANenA'bhIkSNaM 2 - anavaratamavagrahaparimANaM vidheyamiti, avagrahaNazIlaH syaat| kevalI brUyAd - nirgranthaH avagrahe'vagRhIte' bhIkSNaM 2 anavagrahaNazIlaH adattaM gRhNIyAt / tasmAnirgranthaH avagrahe'vagRhIte'bhIkSNaM 2 avagrahaNazIlaH syAditi caturthI bhAvanA ||4|| ___athA'parA paJcamI bhAvanA - anuvicintya - mitamavagrahaM sAdharmikasambandhinaM gRhNIyAditi, mitAvagrahayAcI sa nirgranthaH sAdharmikANAm / na tvananuvicintya mitAvagrahayAcI sAdharmikANAm / kevalI brUyAda-ananuvicintya mitAvagrahayAcI sa nirgranthaH sAdharmikANAmadattaM gRhnniiyaat| tasmAdanuvicintya mitAvagrahayAcI sa nirgranthaH sAdharmikANAM syaat| na tvananuvicintya mitAvagrahayAcIti paJcamI bhAvanA ||5|| etAvataiva tRtIyaM mahAvrataM samyag yAvadAjJayA''rAdhitaM bhavatIti tRtIyaM bhadanta! mhaavrtm| ahAvaraM cautthaM mahabvayaM paccakkhAmi sabbaM mehaNaM, se vivvaM vA mANussaM vA tirikkhajoNiyaM vA nevasayaM mehuNaM gacchejjAtaMcevaM avinAdANavatabbayA bhANiyabAjAra vosirAmi, tassimAopaMca bhAvaNAo bhvNti| tatthimA paThamA bhAvaNA - no niggaMo abhikkhaNaM 2 itthINaM kahaM kahittae siyA, AcArAgasUtram 128
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ kevalI vyA., niggatheNaM abhikkhaNaM 2 itthINaM kahaM kahemANe saMtibheyA saMtivibhaMgA saMtikevalipannatAo dhammAobhaMsijjA, no niggaMtheNaM abhikkhaNaM 2 itthINaM kahaM kahittae siyatti paThamA bhAvaNA (1) ahAvarA duccA bhAvaNA - no niggaMthe itthINaM maNoharAiM 2 iMdiyAI Aloittae nijjhAittae siyA, kevalI bUyA - niggaMtheNaM itthINaM maNoharAI 2 iMdiyAI AloemANe nijjhAemANe saMtibheyA saMtivibhaMgA jAva dhammAo bhaMsijjA, no niggaMthe itthINaM maNoharAI 2 iMdiyAiM Aloittae nijjhAittae siyatti vuccA bhAvaNA (2), ahAvarA taccA bhAvaNA - no niggaMthe itthINaM pubarayAI pubakIliyAI saramANe., saMtibheyA jAva bhaMsijjA, no niggaMthe itthINaM pubarayAI pubakIliyAI sarittae siyati taccA bhAvaNA (3), ahAvarA cautthA bhAvaNA - nAimatapANabhoyaNabhoI se niggaMthe, na paNIyarasabhoyaNabhoI se niggaMthe, kevalI vUyA. aimattapANabhoyaNabhoI saMtibheyA jAba bhaMsijjA, nAimattapANabhoyaNabhoI se niggaMthe, nopaNIyarasabhoyaNabhoitti, cautthA bhAvaNA (4), ahAvarApaMcamA bhAvaNA- noniggaMthe itthIpasupaMgasaMsattAiMsayaNAsaNAiMsevittae siyA, kevalIvUyA., niggaMtheNaM itthIpasupaMDagasaMsatAiMsayaNAsaNAiMsevemANe saMtibheyA jAva bhaMsijjA, no niggaMtheitthIpasupaMDagasaMsattAIsayaNAsaNAiMsevittae siyatipaMcamA bhAvaNA (5), etAvayAvacautthe mahabbae sammaM kAeNa phAsie jAva ArAhie yAvi bhavai, cautthaM bhaMte! mahabbayaM. / / . ___ athA'paraM caturtha bhadanta! mahAvrataMpratyAkhyAmi sarvaM maithunam / atha divyaM vA mAnuSyaM vA tairyagyonikaM vA naiva svayaM maithunaM gacchAmi, agre'pi sA caivA'dattAdAnavaktavyatA bhaNitavyA yAvad vyutsRjaami| tasyemAH paJca bhAvanA bhavanti / tatreyaM prathamA bhAvanA - na nirgranthaH abhIkSNaM 2 strINAM kathAM kathayituM syaat| kevalI brUyAt - nirgranthaH abhIkSNaM 2 strINAM kathAM kathayan zAntibhedAt zAntivibhaGgAt zAntipradhAnakevaliprajJaptAddharmAda bhraMzeta / tasmAtra nirgrantha: abhIkSNaM 2 strINAM kathAM kathayituM syAditi prathamA bhAvanA / / 1 / / __ athA'parA dvitIyA bhAvanA - na nirgranthaH strINAM manoharANi 2 indriyANyAlokayituM nirdhyAtuM syaat| kevalI brUyAd - nirgranthaH strINAM manoharANi 2 indriyANyAlokayana nirdhyAyana zAntibhedAt zAntivibhaGgAd yAvad dharmAd bhrNshet| tasmAnna nirgranthaH strINAM manoharANi 2 indriyANyAlokayituM nirdhyAtuM syAditi dvitIyA bhAvanA / / 2 / / athA'parA tRtIyA bhAvanA - na nirgranthaH strINAM pUrvaratAni pUrvakrIDitAni ca smartuM syaat| kevalI brUyAd - nirgranthaH pUrvaratAni pUrvakrIDitAni ca smaran zAntibhedAd yAvad dharmAda bhrNshet| tasmAnna nirgranthaH strINAM pUrvaratAni pUrvakrIDitAni ca smartuM syAditi tRtIyA bhAvanA / / 3 / / __ athA'parA caturthI bhAvanA - nA'timAtrapAnabhojanabhojI syAnna ca praNItarasabhojanabhojI sa nirgranthaH syaat| kevalI brUyAda - atimAtrapAnabhojanabhojI praNItarasabhojanabhojI ca zAntibhedAda AcArAgasUtram 129
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAvad bhraMzeta / tasmAnnAtimAtrapAnabhojanabhojI sa nirgranthaH syAnna ca praNItarasabhojanabhojI syAditi caturthI bhAvanA ||4|| athA'parA paJcamI bhAvanA - na nirgranthaH strIpazupaNDakasaMsaktAni zayanAsanAni sevituM syaat| kevalI brUyAd - nirgranthaH strIpazupaNDakasaMsaktAni zayanAsanAni sevamAnaH zAntibhedAda yAvad bhrNshet| tasmAnna nirgranthaH strIpazupaNDakasaMsaktAni zayanAsanAni sevituM syAditi paJcamI bhAvanA ||5|| etAvataiva caturthaM mahAvrataM samyak kAyena sparzitaM yAvadArAdhitaM bhavatIti caturthaM bhadanta! mhaavrtm| ahAvaraM paMcamaM bhaMte! mahabbayaMsabbaM pariggahaMpaccakkhAmi, se apaMvA bahuM vA aNuMvA thUlaM vA cittamaMtamacittamaMtaMvAneva sayaM pariggahaM gihijjA, nevannehiM pariggaraM gihAvijjA, annaMpipariggahaM giNhataM na samaNujANijjA jAva vosirAmi, tassimAopaMca bhAvaNAo bhavaMti, tatthimA paThamA bhAvaNA- soyaoNaMjIvemaNunnAmaNunnAiMsadAiMsuNeimaNunAmaNunehi sadehiM no sajjijjA no rajjijjA no gijjhajjA no mujjhi(cche)jjA no ajyovavajjijjA no viNighAyamAvajjejjA, kevalI cUyA-niggaMtheNaMmaNunAmaNunnehiM sadehiM sajjamANe rajjamANe jAva viNighAyamAvajjamANe saMtibheyA saMtivibhaMgA saMtikevalipannatAo dhammAo bhaMsijjA na sakkA na souM sadA sotvisymaagyaa| rAgadosA u je tattha, te bhikkhU parivajjae / / 131 / / soyao jIve maNunnAmaNunAI sadAiM suNei paThamA bhAvaNA (1), ahAvarA duccA bhAvaNA cakkhUo jIvo maNunAmaNunnehiM rUvehiM sajjamANe jAva viNighAyamAvajjamANe saMtibheyA jAva bhNsijjaa| no sakkA rUvamaTTha, ckkhuvisymaagyN| rAgajosA u je tattha, te bhikkhU parivajjae / / 132 / / cakkhUo jIvo maNunnAI 2 rUvAI pAsai, buccA bhAvaNA (2), ahAvarA taccA bhAvaNA-ghANaojIvemaNunAmaNunAI gaMdhAiM agghAyai, maNunAmaNunnehiMgaMdhehiMnorajjijjA jAva no viNighAyamAvajjijjA, kevalI vUyA-maNunnAmaNunnehiM gaMdhehiM sajjamANe jAva viNighAyamAvajjamANe saMtibheyA jAva bhNsijjaa| na sakkA gaMdhamagghAuM, naasaavisymaagye| rAgadosA u je tattha, te bhikkhU parivajjae / / 133 / / ghANaojIvomaNunAmaNuAiMgaMdhAiM agghAyaititaccA bhAvaNA (3), ahAvarA cautthA bhAvaNA jibhAo jIvo maNunAmaNunAI rasAiM assAei, maNunnAmaNunnehiM rasehiM no sajjijjA jAva no viNighAyamAvajjijjA, kevalI cUyA - niggaMthe NaM maNunAmaNunnehi rasehiMno sajjijjA jAba no viNighAyamAvajjijjA, kevalI vyA - niggaMthe NaM maNunAmaNunnehiM rasehiMsajjamANe jAva viNighAyamAvajjamANe saMtibheyA jAva bhNsijjaa| AcArAgasUtram 130
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ na sakkA rasamassAuM jiihaavisymaagyN| rAgavosA u je tattha, te bhikkha parivajjae / / 134 / / jIhAojIvomaNunAmaNunnAI rasAiM assAeiticautthA bhAvaNA (4), ahAvarA paMcamA bhAvaNA - phAsaojIvo maNunAmaNunAI phAsAiM paThisevei, maNunAmaNunnehiM phAsehiM nosajjijjA jAvano viNighAyamAvajjijjA, kevalI vUyA-niggaMtheNaM maNunnAmaNunnehi phAsehiMsajjamANejAva viNighAyamAvajjamANesaMtibheyA saMtivibhaMgA saMtikevalIpannatAo dhammAo bhNsijjaa| na sakkA phAsamaveeuM phaasvisymaagyN| rAgahosA u je tattha, te bhikkhU parivajjae / / 135 / / phAsaojIvomaNunnAmaNunAI phAsAiMpatisaMveeti, paMcamA bhAvaNA (5) etAvatAva paMcame mahabbate samma avaTTie ANAe ArAhie yAvi bhavaha, paMcamaM bhaMte! mhbvyN| icceehiM paMcamahavvaehiM paNavIsAhi ya bhAvaNAhiM saMpanne aNagAre ahAsuyaM ahAkappaM ahAmaggaM samma kAraNa phAsittA pAlitAtIritA kiTTittA ANAe ArAhitA yAvi bhavai / suu.179|| ||bhaavnaadhyynm samAptam / / athA'paraM patramaM bhadanta! mahAvrataM sarvaM parigrahaM pratyAkhyAmi / athA'lpaM vA bahuM vA'NuMvA sthUlaM vA cittavantaM vA'cittavantaM vA naiva svayaM parigrahaM gRhNAmi, naivAnyaiH parigrahaM parigrAhayAmi, anyamapi parigrahaM gRhNantaM na samanujAnAmi yAvad vyutsRjAmi / tasyemAH paJca bhAvanA bhavanti / tatreyaM prathamA bhAvanA- zrotrato jIvo manojJA'manojJAna zabdAna zrRNoti, manojJAmanojJeSu zabdeSu na sota na rajyeta na gRdhyenna muhye nA'dhyupapadyeta na vinighAtamApadyeta / kevalI brUyAda - nirgrantho manojJA'manojJeSu zandeSu saJjamAno rajyamAno yAvad vinighAtamApadyamAnaH zAntibhedAt zAntivibhaGgAt zAntipradhAnakevaliprajJaptAd dharmAd bhrNshet| na zakyA na zrotuMzabdAH zrotraviSayamAgatAH / rAgadveSau tu yau tatra taubhikSuH parivarjayet / / 131 / / zrotrato jIvo manojJA'manojJAna zabdAn zrRNotIti prathamA bhAvanA / / 1 / / athA'parA dvitIyA bhAvanA - cakSuSTo jIvo manojJA'manojJeSu rUpeSu saJjamAno yAvad vinighAtamApadyamAnaH zAntibhedAda yaavdbhrNshet| .... na zakyaM rUpamadraSTuM ckssurvissymaagtm| rAgadveSau tu yau tatra tau bhikSuH parivarjayet / / 132 / / . cakSuSTo jIvo manojJA'manojJarUpANi pazyatIti dvitIyA bhAvanA ||2|| athA'parA tRtIyA bhAvanA - ghrANato jIvomanojJAmanojJAna gandhAnA'jighrati / manojJA'manojJeSu gandheSu no saJjata yAvanna vinighAtamApadyeta / kevalI brUyAda - manojJA'manojJeSu gandheSu saJjamAno yAvad vinighAtamApadyamAnaH zAntibhedAda yAvada bhrNshet| nazakyo gandhaH aghrAtuM nAsAviSayamAgataH / rAgadveSau tu yau tatra tau bhikSuH parivarjayet / / 133 / / AcArAgasUtram 131
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghrANato jIvo manojJA'manojJAna gandhAnAjighratIti tRtIyA bhAvanA / / 3 / / athA'parA caturthI bhAvanA - jihvAto jIvo manojJA'manojJAna rsaanaasvaadyti| manojJA'manojJeSu raseSu na saJjata yAvanna vinighAtamApadyeta / kevalI brUyAd - nirgrantho manojJA'manojJeSu raseSu saJjamAno yAvada vinighAtamApadyamAnaH zAntibhedAda yAvada bhrNshet| .. na zakyo rasaH asvAdayituM jihvAviSayamAgataH / rAgadveSau tu yau tatra tau bhikSuH parivarjayet ||134 / / jihvAto jIvo manojJA'manojJarasAnAsvAdayatIti caturthI bhAvanA ||4|| athA'parA paJcamI bhAvanA - sparzendriyato jIvo manojJA'manojJAna sparzAn prtisevte| manojJA'manojJeSu sparzeSu na saJjata yAvanna vinighaatmaapdyet| kevalI brUyAd - nirgrantho manojJA'manojJeSu sparzeSu saJjamAno yAvad vinighAtamApadyamAnaH zAntibhedAt zAntipradhAnakevaliprajJaptAddharmA bhrNshet| na zakyaH sparzaH avedayituM sparzaviSayamAgataH / rAgadveSau tu yau tatra tau bhikSuH privrjyet| sparzendriyato jIvo manojJA'manojJAna sparzAn pratisaMvedayatIti paJcamI bhAvanA ||5|| etAvataiva paJcamaM mahAvrataM samyagavasthitamAjJayA''rAdhitaM cA'pi bhavatIti paJcamaM bhadanta! mhaavrtm| ityetaiH paJcamahAvrataiH paJcaviMzatyA ca bhAvanAbhiH sampannaH anagAro yathAzrutaM yathAkalpaM yathAmArgaM samyaka kAyena spRSTvA pAlayitvA tIrayitvA kIrtayitvA''jJayA''rAdhayitA cApi bhavati ||179 / / / / bhAvanAdhyayanaM samAptaM pnycdshm| samAptA ca tRtIyA cUDA / / AcArAgasUtram 132
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha caturthacUDArUpaM vimuktyadhyayanam ihAnantaraM mahAvratabhAvanAH pratipAditAH, tadihApyanityabhAvanAdikaM pratipAdyate, itya syA'dhyayanasyA''disUtram anityatvAdhikAre - 5. aNiccamAvAsamurviti jaMtuNo, paloyae succamiNaM anutaraM / viusire vinnu agAravaMdhaNaM, abhIru AraMbhapariggahaM cae / / 136 / / anityaM - manuSyAdirabhavastaccharIraM vA, AvAsamupayanti jantavaH, pralokayet zrutvedamanuttaraM - mauniindrprvcnm| vyutsRjeda vijJaH agArabandhanaM - gRhabandhanaM putrakalatradhanadhAnyAdirUpam, abhIruH ArambhaparigrahaM tyajet / / 136 / / sAmprataM parvatAdhikAretahAgayaM bhikkhumaNaMtasaMjayaM, aNelisaM vinnu caraMtamesaNaM / tuvaMti vAyAhiM abhidavaM narA, sarehiMsaMgAmagayaM va kuMjaraM / / 137 / / tathAgatam - anityavAsanopetatyaktagRhabandhanA''rambhaparigrahaM bhikSumanantasaMyatam - ananteSvekendriyAdiSu saMyatam, anIdRzaM vijJaM carantameSaNAyAm / tudanti vAgbhirabhidravanti - loSTaprahArAdibhizca narAH, zaraiH saGgrAmagatamiva kuJjaram ||137 / / tahappagArehiMjaNehiM hIlie, sasahaphAsA pharusA uIriyA / titikkhae nANI abuDhaceyasA, giriba vAeNa na saMpaveyae / / 138 / / tathAprakArairjanIlitaH - kadarthitaH, sazabdasparzAn paruSAnudIritAn / titikSate jJAnI aduSTacetasA, giririva vAtena na sampravepate / / 138 / / api ca - uvehamANe kusalehiM saMvase, akaMtadukkhI tasathAvarA duhii| alUsae sabasahe mahAmuNI, tahA hi se sussamaNe samAhie / / 139 / / upekSamANaH - mAdhyasthyamavalambamAnaH, kuzalaiH - gItArtheH saha saMvaset, akAntaduHkhinastrasasthAvarAna duHkhinaH / alUSayan - aparitApayan sarvasaho mahAmuniH, tathA hyasau suzramaNaH samAkhyAtaH / / 139 / / kicaviU nae dhammapayaM aNutaraM viNIyataNhassa muNissa jhAyao / samAhiyassa'ggisihA va teyasA, tavoya pannA yajasoya vaDhaha / / 140 / / vidvAn nato dharmapadamanuttaraM - kSAntyAdikam, evaMbhUtasya vinItatRSNasya - apanItatRSNasya, bhAcArAgasUtram 133
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ munerdhyAyataH / samAhitasyA'gnizikheva tejasA, tapazca prajJA ca yazazca vardhate || 140 // tathA - disodisaNaMtajiNeNa tAiNA, mahabvayA khemapayA paveiyA / mahAguru nissayarA uIriyA, tameva teuttidisaM pagAsagA / / 141 / / dizodizaM - sarvAsvapyekendriyAdiSu bhAvadikSu, anantajinena - anantazcAsau jJAnAtmatayA nityatayA vA jinazca rAgadveSajayanAdanantajinastena trAyiNA mahAvratAni kSemapadAni praveditAni / mahAgurUNi niHsvakarANi - svaM karma anAdisambandhAttadapanayanasAmarthyAnniHsvakarANi, udIritAni, tama iva tejastridizaM - trilokIprakAzakAni / / 141 / / mUlaguNAnantaramuttaraguNA'bhidhitsayAha - siehiM bhikkhU asie parivbae, asajjamitthIsu caijja pUyaNaM / aNissio logamiNa tahA paraM, na mijjaI kAmaguNehiM paMDie / / 142 / / sitaiH - sitAH baddhAH karmaNA gRhapAzena rAgadveSAdinA veti gRhasthA anyatIrthikA vA taiH saha bhikSurasitaH - abaddhaH saGgamakurvan parivrajed, asajan strISu tyajet pUjanam / anizrito lokamenaM tathA paraM, na mIyate na tolyate na vazaM gacchatItyirthaH kAmaguNaiH - manojJazabdAdibhiH paNDitaH / / 142 / / tahA vimukkassa parinnacAriNo, dhiImao dukkhakhamassa bhikkhuNo / bisujjhaI jaMsi malaM purekaDaM, samIriyaM ruppamalaM va joiNA / / 143 || tathA vimuktasya parijJAcAriNaH, dhRtimato duHkhakSamasya bhikSoH / vizudhyati yadasya - sAdhoH, malaM purAkRtaM pUrvopAttaM karma, samIritaM rUpyamalamiva jyotiSA / / 143 / / se hu parinnAsayaMmi baTTaI, nirAsaMse ubaraya mehuNA care / bhujaMgame junnatayaM jahA cae, vimucbaI se buhasijja mAhaNe / / 144 / / sa khalu parijJAsamaye vartate, nirAzaMsa uparato maithunAt caret / bhujaGgamo jIrNatvacaM yathA tyajet vimucyate sa duHkhazayyAto mAhanaH / / 144 / / samudrAdhikAramadhikRtyAha - jamAhu ohaM salilaM apArayaM, mahAsamuhaM va bhuyAhi duttaraM / ahe ya parijANAhi paMDie, se hu muNI aMtakaDeti buccaI || 145 / / yamAhuroghaM - dravyaughaH salilapravezaH, bhAvaughaH AstravadvArANi taM salilamapAragaM, mahAsamudri bhujAbhyAM dustaram / athainaM parijAnIhi paNDitaH, sa khalu munirantakRducyate / / 145 / / AcArAGgasUtram 134
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ jahAya baddhaM iha mANavehiM, jahA ya tesiM tu vimokkha Ahio / ahA tahA baMdhavimokkha je viU, se hu muNI aMtakaDe ti buccaI / / 146 // yathA ca baddhamiha mAnavaiH, yathA ca teSAM tu vimokSa AkhyAtaH / yathA tathA bandhavimokSau yo vidvAn, sa khalu muniratnakRdityucyate ||146|| api ca - imaM loe parae ya dosuvi, na vijjaI baMdhaNaM jassa kiMcivi / se nirAlaMbaNamappaiTTie, kalaMkalI bhAvapahaM vimuccai / / 147 / / asmin loke paratra ca dvayorapi, na vidyate bandhanaM yasya kiJcidapi / sa khalu nirAlambanaH apratiSThitaH, kalaMkalIbhAvapathAd vimucyate - nirvANaM gacchati / / 147 / / iti bravImi / vimuktiH samAptA / / 24 / / / / AcArAGgasUtraM samAptam / / AcArAGgasUtram She 135
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazasti: zrImadvIrajinezasya zrIsudharmA gaNAdhipaH / tapagacchatarormUlaM zrIgaNipiTakasya ca / / 1 / / tasya paramparA''yAtaH pravacanaprabhAvakaH / zrImadvijayasiMhAkhyaH siMhoH durvAdikumbhiSu / / 2 / / tasya paTTAmbare sUryaH zaithilyadhvAntazoSaNaH / zrIsatyavijayo'bhUcca satyaniSThaziromaNiH / / 3 / / paTTe tadIyake zrImAna karpUravijayAbhidhaH / abhavadatikarpUraH prasaracchIlasaurabhaH / / 4 / / tatpaTTAbhranizAnAthaH sanAthaH saumyabhAvataH / kSamAbhRtAM purogAmI zrIkSamAvijayo'bhavat / / 5 / / jinottama-padma-rUpa-kIrti-kastUrapUrvakAH / vijayAntAH kramA''yAtAH vittvakavitvadhIdhanAH / / 6 / / tatpaTTe svatapastejastiraskRtanabhomaNiH / zrImaNivijayazcintAmaNirIpsitado'bhavat / / 7 / / tasya ziSyo'bhavada buddhyA vinirjitabRhaspatiH / zrIbuddhivijayaH sevyo budhairbuddhiguNAnvitaH / / 8 / / tatpaTTe nyAyapAthodhirdhiyA dhRtyA samanvitaH / sadaiva satyatattvAnviT siddhAnta-rai-kaSopalaH / / 9 / / apUrvagranthanirmAtA mithyAmatanikandanaH / nAmnA'pareNa vikhyAta AtmArAmastapodhanaH ||10|| prauDhaH saMvegizAkhA''dyA''cAryo bhuurisushissykH| abhUcchrIvijayAnando jagadAnandadAyakaH / / 11 / / kulakam / / smArako jinakalpasya svacAritreNa sAmpratam / zrImAn kamalasUrIzaH paTTe'bhUttasya karmaThaH / / 12 / / ziSyaH zrIvijayAnandasUrerbabhUva siddhavAk / zrIvIravijayo manye'nyajanmAcIrNasaMyamaH / / 13 / / AbAlabhAvavairAgya upAdhyAyavaraH kaviH / svasyAdbhutacaritreNa sajjanasvAntacitrakRt / / 14 / / yugmm|| vijayadAnasUrIzaH ziSyastasya budhAgraNIH / zrutadAne sadAsaktaH saktaH susAdhusarjane ||15|| tatkAladhIzca sajyotiHsarvAgamarahasyavit / zrImatkamalasUrIzapaTTaprabhAvako'bhavat ||16||yugmm|| tasyA'bhUdabhijaH prazastacaraNaH ziSyaH sameSAM mataH, sevyaH sArdhasaptazatAdhikamunivrAtena vAtsalyabhUH / sraSTA bandhavidhAna-karmavivRteH siddhAntapAraGgataH, karmavAtavidAraNaikasubhaTaH zrIpremasUrIzvaraH / / 17 / / zArdUlavikrIDitam / / tasya caramaziSyeNa zrI kulcndrsuurinnaa| saMskRtya vaikramIyebde RSIndriyAbhradRgmite / / 18 / / mukhyatayopajIvya zrIzIlAjhAcAryavArtikam ) cUrNiM kvacicca niyuktimevaM saMkalito mayA / / 19 / / pUrvapuruSasatko'rthastathApi matimAnyataH / bhavet sUtritamutsUtraM zodhayantu bahuzrutAH / / 20 / / nijaparopakArAya kRtenAnena yacchubham / tena bhavatu loko'yaM ca paJjJAcArapezalaH / / 21 / / caturbhirvizeSakam / / AcArAgasUtram 136
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 1 15. Ayar3atIrthIddhAraka, vairAgyavAridhi sapa.pu. AcArya zrIkulacaMdrasurIzvarajI ma.sA.dvArA racita, prerita,saMpAdita,saMyojita aura saMzodhita grantha zrI kalpasUtra - akSaragamanikA (pratAkAra) zrI zrAddhavidhi prakaraNa - saMskRta (pratAkAra) zrI AcArAGga sUtra - akSaragamanikA (prathama zrutaskandha) zrI AcArAGga sUtra - akSaragamanikA (dvitIya zrutaskandha zrI mahAnizItha sUtra zrI paJcakalpabhASyacUrNI (hastalikhita) nyAyAvatAra - saTIka muhapatti carcA - (hindI - gujarAtI) zrI viMzativiMzikA prakaraNa - (gujarAtI anuvAda) zrI viMzativiMzikA prakaraNa - (saTIka) zrI mArgaparizuddhiprakaraNa - (saTIka) sulabha dhAtu rUpa koza - saMskRta zabda rUpAvalI. saMskRta adyatanAdirUpAvalI subodha saMskRta mArgopadezikA subodha saMskRta mandirAnta: pravezikA karma nacAvata timahi nAcata - gujarAtI sukhI jIvananI mAsTara kI - gujarAtI jIvathI ziva tarapha - gujarAtI tattvanI vebasAITa - gujarAtI 21. bhakti karatAM chUTe mArA prANa - gujarAtI kauna banegA guruguNajJAnI - gujarAtI subodha prAkRta vijJAna pAThamAlA (mudraNAlayastha) jaina itihAsa (hindI) 25.26 jaina zrAvakAcAra - hindI aura gujarAtI 27. jIvavicAra evaM tattvajJAna - hindI 28. ogho che aNamUlo... ... . (dIkSA gIta saMgraha - mudraNAlayastha) nizAnI vAlI pustakeM aprApya haiM prApti sthAna divya darzana TrasTa 39, kalikuMDa sosAyaTI maphalIpura, cAra rAstA, dholakA - 387810 ji. ahamadAbAda, phona naM 22282 17. 18. 19. 20. 24.