________________
વિવિધ વિષય વિચારમાળા ભાગ-૮
उग्गम उप्पाय एसणाहिं, सट्टे च निच्चं भुजंतो । जइ तिविहेणा उत्तो, अणुसमयं भविज्ज सज्झाए ॥४॥ ता तं गोयम एगग्गमाणसं, नेवउ वमिउं सक्का । संवच्छर खवणेण वि, जेस तहिं निज्जरा णंता ॥५॥
ભાવાર્થ : ઉદ્દગમ, ઉત્પાદ અને એષણાના દોષ વિનાના શુદ્ધ આહારને દરરોજ ભોગવતો છતો પણ, જો તે પ્રતિસમયે ત્રિવિધ યોગ વડે સ્વાધ્યાયમાં યુક્ત-તત્પર હોય તો, હે ગોયમ ! તે એકાગ્ર મનવાળાને સાંવત્સરિક તપવડે કરીને પણ,ઉપમી શકીએ નહિ, અર્થાત્ તેની સાથે પણ સરખાવી શકીએ નહિ, કારણ કે સાંવત્સરિક ઉપવાસ કરતાં તેને અનંતગુણી નિર્જરા થાય.
स्वाध्यायः पंचधा प्रोक्तो, महती निर्जराकरः। तपो पूर्तिरनेन स्यात्, सर्वोत्कृष्टस्ततोऽर्हता ॥१॥
ભાવાર્થ : સ્વાધ્યાયના પાંચ પ્રકાર છે, તે કર્મની નિર્જરા કરનારા છે, એનાવડે તપની પૂર્ણતા થાય છે, માટે જ અરિહંતે તે સ્વાધ્યાય તપને સર્વોત્કૃષ્ટ તપ કહેલો છે.
(ઉપદેશ ૨૯મો)
પાંચ પ્રકારના અનુષ્ઠાન (૧) આ લોકને અર્થે તપસ્યા કે ક્રિયા વિગેરે જે કાંઈ કરે તે વિષે અનુષ્ઠાન જાણવું. માગધિકા વેશ્યાએ કુલવાકને ભ્રષ્ટ કરવા માટે કર્યું હતું તેની જેમ.
(૨) પરલોકના સુખને અર્થે જે તપશ્યા વિગેરે ક્રિયા કરે તે ગરલ અનુષ્ઠાન જાણવું, વસુદેવના જીવ નંદીષેણની જેમ.
(૩) ઉપયોગ વગર જેતપ, સામાયિક વિગેરે કરે અથવા બીજાની ક્રિયા જોઈએ સંમૂચ્છિમની જેમ કરે તે અન્યોન્ય અનુષ્ઠાન જાણવું. લૌકિક શાસ્ત્રમાં પણ ગુરુના ઉપદેશ વિના જે કોઈ બીજાનું દેખીને આચરે
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
