________________
વિવિધ વિષય વિચારમાળા ભાગ-૮ સાગરોપમની છે, એને વશ કોટાકોટી સાગરોપમે એક કાળચક્ર કહેવાય
પ્રથમ આરામાં મનુષ્યો ત્રણ પલ્યોપમ સુધી જીવનારા હોય છે. ત્રણ ગાઉ ઉંચા શરીરવાળા હોય છે, ચોથે દિવસે ભોજન કરનારા હોય છે, તેઓ સમચતુરસ્ત્રસંસ્થાનવાળા વજઋષભનારા સંઘયણવાળા, સર્વ લક્ષણ યુક્ત. અને સદા સુખી હોય છે.
વળી તેઓ ક્રોધ, માન, માયા,લોભ રહિત હોય છે. સ્વભાવથી જ અધર્મનો ત્યાગ કરવાવાળા હોય છે. ઉત્તરકુરુની પેઠે તે સમયે રાત્રિદિવસ તેઓની ઇચ્છિત મન કામના પૂર્ણ કરનારા મદ્યાગાદિ દસ પ્રકારના કલ્પવૃક્ષો હોય છે.
તે આરામાં અનુક્રમે ધીમે ધીમે આયુષ્ય, સંહનનાદિક અને કલ્પવૃક્ષોના પ્રભાવો ન્યૂન થતા જાય છે. બીજા આરામાં મનુષ્યો બે પલ્યોપમના આયુષ્યવાળા હોય છે. બે ગાઉ ઊંચા શરીરવાળા હોય છે અને ત્રીજે દિવસે ભોજન કરનારા હોય છે. તે કાળે કલ્પવૃક્ષો કાંઈક ન્યૂન પ્રભાવવાળા તથા પૃથ્વી ન્યૂન સ્વાદવાળી અને પાણી પણ મીઠાશમાં પ્રથમ કરતાં કાંઈક ઉતરતા હોય છે. પહેલા આરાની જેમ આ આરામાં પણ હસ્તિની સૂઢમાં જેમ ઓછી ઓછી ધૂળતા હોય તેમ સર્વ બાબતમાં અનુક્રમે ન્યૂનતા થતી જાય છે,ત્રીજા આરામાં મનુષ્યો એક પલ્યોપમ સુધી જીવનારા, એક ગાઉ ઊંચા શરીરવાળા અને બીજે દિવસે ભોજન કરનારા હોય છે. આ આરામાં પણ પૂર્વની જેમ શરીર, આયુષ્ય, પૃથ્વીની મીઠાશ અને કલ્પવૃક્ષોનો મહિમા ન્યૂન થતા જાય છે. ચોથો આરો પૂર્વનો પ્રભાવ એટલે કલ્પવૃક્ષો સ્વાદિષ્ટ, પૃથ્વી અને પાણીની મીઠાશ વિગેરેથી રહિત હોય છે. તેમાં મનુષ્યો કોટી પૂર્વ વર્ષના આયુષ્ય વાળા હોય છે, અને પાંચસો ધનુષ્ય ઉંચા શરીરવાળા હોય છે. પાચમાં આરામાં સાત હાથની કાયાવાળા મનુષ્યો હોય છે, છઠ્ઠા આરામાં મનુષ્યો ફક્ત સોળ વર્ષના આયુષ્યવાળા અને એક હાથ ઊંચા શરીરવાળા હોય છે. એકાંત દુષમ નામે પેલા આરાથી શરૂ થતા ઉત્સર્પિણી કાળમાં, એ જ ઊલટી રીતે છ આરામાં મનુષ્યો જાણવા.
૨૩૫
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
