________________
વિવિધ વિષય વિચારમાળા ભાગ-૮ મહારાજાએ યોગશાસ્ત્રના બીજા પ્રકાશની વૃત્તિમાં લખ્યું છે કે –
स्वजन्मकाले एवात्म, जनन्युदरदारिणः । मांसोपदेशदातुश्च, कथं शुद्धोदने दया ॥१॥
ભાવાર્થ : પોતાના જન્મસમયે જેણે પોતાની માતાનુ ઉદર વિદારણ કર્યું છે, એવા માંસભક્ષણ કરવાનો ઉપદેશ આપનાર શુદ્ધોદન પુત્રને દયાક્યાંથી હોય? જન્મ વખતે તેની માતા મરણ પામી હતી.
બૌદ્ધ ગૃહસ્થાવસ્થામાંથી જ માંસનું ભક્ષણ કરતો હતો. નહિ તો મરતા સુધી પણ તેને તૃપ્તિ કેમ ન થાય ? તેના મતના લોકો પણ માંસ ખાય છે, તેથી તેનો મત માંસાહારી દેશોમાં વિશેષ ચાલ્યો છે. બુદ્ધ સર્વજ્ઞ નહોતો. તેમાં તેણે નિર્વાણમાર્ગ જાણવા સંસાર છોડી દઈ યોગીનું શિષ્યપણું ધારણ કર્યું. ત્યાં તેને શાંતિ ન મલી, તેથીગયાજી પાસેના જંગલમાં ગયો. ઉગ્રતા ધ્યાનમાં કેટલો સમય વ્યતીત કર્યો, અને મૂચ્છ ખાઈ તે પડ્યો હતો,તેથી સિદ્ધ થાય છે કે તે જ્ઞાની નહોતો, અજ્ઞાની હતો, તપ તપતા જ્ઞાન થયું નહિ, તેથી ફરીથી ખાવા માંડ્યો, તો પણ જ્ઞાન નહિ થવાથી તેણે નિશ્ચય કર્યો કે જયાં સુધી હું બુદ્ધ નહિ થાઉં ત્યાં સુધી આ ભૂમિ છોડીશ નહિ. આવી રીતે ઇચ્છારોધનો માર્ગ તેમ પૂર્વ જન્મનું કારણ, પૂર્વજન્મનું જ્ઞાન તેને રાત્રિમાં થયું-આવું તેના અનુયાયીઓએ લખેલું છે તે તદ્દન ખોટું છે, કારણ કે તપ, જ્ઞાન વિગેરે છોડવાથી પૂર્વજન્મનું જ્ઞાન કોઈને થાય જ નહિ.
મોડ્વલાયન, શારિપુત્ર અને આનંદની કલ્પનાથી લોકોમાં તે જ્ઞાની પ્રસિદ્ધ થયો, બૌદ્ધે કહ્યું કે આત્મા નામનો કોઈ પદાર્થ જ નથી, આત્માને તો અજ્ઞાનીઓયેજ કલ્પના કરેલ છે. બૌદ્ધ માંસભક્ષણના પેઠે પોતાના શિષ્યોને, કાચુ પાણી વાપરવા માટે છૂટ આપેલી હતી. આવી રીતે કાર્ય કરનાર બૌદ્ધ થઈ ગઈ છે.
બૌદ્ધકીર્તિ અગર ગૌતમબૌદ્ધના સમયમાં જૈનોના ચોવીશમાં તીર્થકર શ્રી મહાવીરસ્વામીનો જન્મ થયો હતો. કેટલાકો એમ માને છે કે ગૌતમબુદ્ધ
(૩૮૩)
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
