Vinay Sutra And Auto Comentary On Same

Author(s): P V Bapat, V V Gokhale
Publisher: Kashi Prasad Jayaswal Research Institute

Page 50

[ १ प्रव्रज्यावस्तु ] [(i) श्रामणेरत्वोपनयम्]
॥ नमः सर्वज्ञाय॥ [संग्रहार्थ बोधिसत्व] श्चकारा सौ गुणप्रभः।
सूत्राणि विनयस्येयं वृत्तिस्तेषां निगद्यते ॥ तत्रेदमादिसूत्रम् (१) प्रथ निर्याणवृत्तम् ॥ अथेतिशब्दोऽधिकारार्थम् । आसूत्रसंदर्भपरिसमाप्तेनिर्याणवृत्तमधिकृतं वेदितव्यम् । प्राप्तिरत्रयानं, न गमनम् । निर्याणं याति निर्याणं निर्याति अनेनेति । तद्यथा-ग्रामं प्राप्तं' इ[तिवत् । निः-शब्दोऽपुनरावर्तनख्यापनार्थम् । अपुनरावर्तकं यानं निर्याण] मिति शेषः । निरूपधिशेषनिर्वाणप्राप्तेरुक्तिः। तद्वा अपुनरावर्तकं यानम् ?। अथ किमिति । निर्यान्ति तदिति निर्याणमिति । अनेन शब्देन सोपधिशेषनिर्वाणप्राप्तिः अत्रोक्ता इति न गम्यते । निर्याति अनेन इति वा मार्गोऽभिहित इति [चेत्], 'यस्मान्न निःशब्दो उपक्रमणार्थमागतः, [नापि पर्यन्तार्थं । एतदाश्रित्य सोपधिशेषनिर्वाणो]क्तिः ॥ संसारवृत्तस्योपक्रमभूतं अतो यानं निर्याणं, पर्यन्तगमनं संसारवृत्तस्य वा' इति, स च नाश्रितः। किं तर्हि अपुनरावृत्त्यर्थो निःशब्दोऽत्र अभीष्टः । तेन यदेवापुनरावर्तकं यानं तस्यैवानेनोक्तिः, नान्यस्य । यतश्च यां समापत्तिकक्षा[मागम्य वज्रोपमाया अनन्तरं सोपधिशेषनिर्वाणसंप्राप्तिः] ॥ तत्कक्षातो यद् व्युत्थानेन कक्षान्तरे गमनं न सा न पुनरावृत्तिः। अर्हत्वादितः' परिहाणिः सा अन्तर्धानमेव ॥ मार्गस्य पुनः प्राप्तिरत्र यानम्, न गमनमिति ॥ [तस्मात्] गमनार्थासंश्रयादपि निर्याणत्वाप्रसङ्गः॥ निर्याणगामिवृत्तं निर्याणवृत्तम् ॥ वृत्तं पुनरत्रेदं धर्मकाणां [मुद्रा। यद्वृत्तं तदशेषतः विनयेन प्रोक्तं वेदितव्यम् । ततोऽत्रप्रन]ज्या-विभङ्ग-पोषध-वर्ष-प्रवारणा-कठिन-चीवर-चर्म-भैषज्य-कर्म-प्रतिक्रियाकालाकालसंपात-भूम्यन्तरस्थचरण-परिकर्म-कर्मभेद-चक्रभेद-अधिकरण-शयनासनवस्तुइत्यनेनानुक्रमेण कृत्स्नस्य विनयविधेः संनिवेशनम् ॥ यस्मात् अयमत्र अभिसंधिःन्या[य्या एतेन विधिना प्रव्रज्योपसंपदोः उपलब्धिः। एतेषां च एवंविधानां] चेह संग्रहः, एवंविधाश्चात्र वाः।' इत्यस्य पूर्व वक्तुं योगः इति आदौ प्रव्रज्यावस्तुनः संनिवेशनम् ॥ शासने प्रविष्टस्य अनुपेतेऽत्र वृत्ते शिक्षानिः क्षेपणादिना इयं शिक्षा । इत्यतोऽनन्तरं विभङ्गस्य [संनिवेशनम्] ॥ पोषधवस्त्वादीनामपि इमान्यत्र क्रमकारणानि-परिपोषणं यथा समात्ताया शिक्षिाया काले-काले सूत्रमाश्रित्य । तस्मात् पोषधवस्तु अभिहि] तम् ॥ यस्मिन् काले एकत्रावस्थानेन अर्थसंपत्तिः तदवस्थानगतो विधिः इत्यतो वर्षवस्तु ॥ नियतवासात्मके वर्षवासान्ते दृष्टादिभिः त्रिभिः स्थानैः