Vinay Sutra And Auto Comentary On Same

Author(s): P V Bapat, V V Gokhale
Publisher: Kashi Prasad Jayaswal Research Institute

Page 61

विनयसूत्रवृत्त्यभिधानस्धव्याख्यानम् उपानह-दन्तकाष्ठ-पाठ-स्वाध्यायोपसंहाराणां करणप्रतीष्टोः तज्जातीयस्य भिक्षोरन्तिकादिति विशेषपरिग्रहात् अभिप्रेतमत्र अभिनमनभूतं इति गम्यते । दुष्टोऽत्र प्रवजितो ज्ञातः शंकितो वा अनापृष्टो[अपरित्यक्त] 'व्यो(?), नान्यः। न हि पठति, स्वाध्यायं वा कुर्वति, उपसंहारस्य तदनुरूपे काले करणं इत्यादेः करणयीत्वेन प्रज्ञानम् । अभिनमनप्रकारत्वेन ह्येतस्य मनसि निलयनम् । दुष्टे तु विपक्षानुगतित्वेन एतत्प्रतिभाषमाणं आरम्भत्वेन ख्यातिमुपगच्छति । तस्मात् यत्र यत्नः कर्तव्य इत्यत्राभिप्रायो दृश्यते । उदकपानस्य अनापृच्छाकरणं अनेन प्रविचारेण कृतं वेदितव्यम् ॥ तद्विधं ह्येतद् यद्विधं धर्मितस्य गात्राणामुदकेन संस्पर्शनम् ॥ निश्रितवृत्तं उच्यते-(७३) पात्रचीवरकर्मणि, ग्लानोपस्थाने, कोकृत्यप्रतिविनोदने, पापकदृष्टिगतप्रतिनिःसर्गे तीवं
औत्सुक्यमापद्येत-अहो बत अहं कुर्याम् कारयेयं वा इति ॥ रङ्गकर्म अपि अत्र केचित् पठन्ति । तस्य चीवरकर्म [Plate I 7 b]'णो नातिरेकात् ग्रहणम् ॥ (७४) संघे प्रणिधातुकामे-उत्क्षेपणीयादि-प्रणिधिकर्म कर्तुकामे संघे अहो बत संघो निश्रयस्येदं प्रणिधिकर्म न कुर्यात् ॥ इति तीव्रमौत्सुक्यमापद्यते, निवर्तते-यावत् आबृहेत् इति सर्वत्रैतदनुषक्तं वेदितव्यम् ॥ (७५) कृते अवसारयेत् ॥ इति प्रणिधिकर्मणि कृते-अहो बत संघोऽस्य अवसारयेत् इति ॥ (७६) परिवा[स]-मूलपरिवासमानाप्य मूलमानाप्य-प्राबहणाथिनि निधये अहो ब्रत संघो प्रस्य परिवासादिचतुष्कं दद्यात्, आबहणार्थिनि अहो बत प्राबहेत् इति ॥ (७७) सोऽप्येतदस्मै कुर्यात, उत्सृज्यावलोकनम् ॥ सोऽपि निश्रयः । एतद् पात्रचीवरकर्मादि । अस्मै निश्रिताय कुर्यात् । उत्सृज्यावलोकनं अवलोकनमेकं मुक्त्वा ॥ (७८) नोनदशव[र्षः उपसंपदः उ]-पाध्यायत्व-निःश्रयत्व-अनिश्रितवासान् कुर्यात् ॥ उपसंपदाय ऊनदशवर्षः स एतत् त्रयं न कुर्यात् ॥ (७६) अनून-दशवर्षोऽपि उपसंपदा, नासमन्विति: केनचिदनन्तरेभ्यः समायोगेन ॥ येऽनन्तरं वक्ष्यमाणाः पञ्चाङ्गिकाः समायोगा:33 b तेभ्यः येन केनचित् एकेनाऽपि समन्वितो योग्यो[नाऽन्य इति भावः । एवञ्च यदुक्तं अपरैरपि पञ्चभिर्धर्मैः समन्वागतेन इत्यत्र न समुच्चयो विज्ञातव्यः एभिः इमैश्च अपरैरिति । अपि तु एभिः तावत्कर्तव्यं इत्युक्तम्, इमैरपि अपरैः इति विकल्पः ॥ कुत एतद् ? । असंभवात् सर्वासामासां पश्चिकानांssb साक्ष्यस्य । आद्यायां तु पञ्चिकायां दशवर्ष[त्वाङ्ग] उक्ते दशवर्षों भवत्युपसंपदेति । तदेभिः दशवर्षग्रहणं आदी सर्वस्य उत्तरस्य एष विषयपरिग्रह इति ख्यापनार्थम् । स्थितार्थत्वं विनये, दशवर्षत्वे सति उपाध्यायकरणादौ कारणं । विशेषभूतत्वं शेषस्य तत्राऽस्ति चेत् सविशेषत्वं उत्तमकल्पः । न चेत् एतन्मात्रकमपि अत्रावलम्बि[तव्यम् । यथा]' शैक्षत्वादेः विशेषस्य लध्यत्वम् एवमस्यापि दशवर्षत्वे सति विनये स्थितार्थत्वस्येति । ते इदानीं समायोगा