Vinay Sutra And Auto Comentary On Same

Author(s): P V Bapat, V V Gokhale
Publisher: Kashi Prasad Jayaswal Research Institute

Page 85

विनयसूत्रवृत्त्यभिधानव्याख्यानम् (३४७) धृष्टिस्तैलेन ॥ तस्य बिन्धस्य तैलतेमनेन धृष्टिः।। (३४८) गुड-मृदा मृण्मयस्य इति ।। मृण्मयस्य पात्रस्य गुड-मृदा बन्धः ॥ पट्टिका इत्यादे:58b पञ्चकस्य स्थाने गुड-मृद्-ग्रहणम् । तस्मात् शेषस्य अतोऽत्र साधुत्वं न इत्यादेः पूर्वस्यानुषङ्गः यथासंभवं वेदितव्यः । भुज्यमानत्वे संस्कारस्य प्रत्युपयोगं उपायः । तत्र कियता कालेन पात्रस्य तदसंस्कृ]"तत्वं, येन 'तपनार्हता, इत्यत्र उच्यते- ॥ (३४९) भुज्यमानत्वे पाक्यत्वं मासषट्कान्ते । तदेतद् विशेषोक्तं-मार्ते योत्यते-॥ (३५०) मातं चेत् पक्षस्य ॥–अन्ते पाक्यत्वं इत्यनुषङ्गः । अभुज्यमानत्वेऽपि यथायोगं पात्रस्य प्रतिसंस्करणं अनुष्ठेयम् ॥ (३५१) वर्षाश्चेत्, विरुक्षण-म्रक्षितत्वेन कार्यान्तराले संयोज्यत्वम् ।। प्राण्युपधानमन्तरेण [अशक्यतायां] अदेयत्वे वर्षासु पाकस्य अदेयत्वे अवस्थिते, यापनस्य एतदाख्यानम् । द्वयोः उपयोगकालयोः मध्यं कार्यान्तरालम् । तत्र अस्य पात्रस्य विरूक्षणेन म्रक्षितत्त्वेन च संयोज्यत्वम् । कार्यं कृत्वा म्रक्षयित्वा स्थापयितव्यम् । अपरत्र कार्यकाले विरूक्षयितव्यं इत्येवमेतत्संयोजनं इत्यर्थत्वात् गन्तव्यम्।। (३५२)पचनमस्य॥पात्रस्य। (३५३) नेतदात्मना कतुं प्रयुक्तम् ॥ प्रवजितस्य [आत्मना कर्तुं अयुक्तम्] इत्यर्थः ॥ (३५४) कटाहकस्य तदर्थ उपस्थापनम् । तदर्थमिति पाकार्थम् । कीदृशस्येत्याह-॥ तत्त्वोत्पत्तेः । तद्भावतत्त्वे कटाहकत्वेन एव यस्योत्पत्तिः, तद्भूततया एव यस्य करणं, न घटाद्यवयवद्वयेन' इत्यर्थः । किमस्यैव एकस्य, न इत्याह-॥ (३५५) तत्त्वोत्पत्तः कर्परकस्य वा ॥ उपस्थापनमित्यनुबन्धः। यथास्य कर्परकामेन कटाहकस्य संपादनाथं साधु घटादेः भेदनकेन [देशित 'त्वात्]-|(३५६) भस्मना पूरयित्वा साधु भेदनं घटभेवनकेन ॥ [कथमिति चेत् घटभेदकेन इत्युक्तम्] । लोहमयस्य एतद् कीलकस्य नाम-- ॥ (३५७) धारणमस्येति ॥ घटभेदनकस्य ॥ (३५८) तेन अवच्छादनं अपलायिधूमम् ॥ तेन कटाहकेन पात्रस्याऽवच्छादनं कीदृशमित्याह-अपलायिधूमम् । तद्विधं एतत्कर्तव्यं यद्विधेः धूमो न पलायते इत्यर्थः । किं आलिप्तेनैव बहिः कटाहकेन इत्याह-॥ (३५९) दत्ततुषमृत्तिकाबहिल[Plate III. 3a]'पेन ॥ दत्तः तुषमृत्तिकया बहिर्लेपो यस्मिन् तेनेत्यर्थः । अभ्यन्तरे किमदत्तेन अस्य कस्यचित् द्रव्यस्य लेपेन इत्याह-॥ (३६०) पिण्याकेन गोमयेन वा लिप्ताभ्यन्तरेण ॥ किं अशुष्केन दत्तालेपेन इत्याह--॥ (३६१) उपगतशोषेण ॥ कीदृश्यां किमास्तरायां वा भूमौ निहितस्य पात्रस्य अनेन अवच्छादनं इत्याह--॥ (३६२) कृतपरिकर्मायां भूमौ वा स्तृततुषायां अवकोणं रुचिरधूमकरकपिण्याकादिद्रव्यायां निहितस्य अधोबिलम् ।। तुषाणामुपरि रोचनशील-धूमकरकाणां पिण्याकादीनां द्रव्याणां अवकीर्णमित्यर्थः। कथं निहितस्य इत्याह--अधो बिलम् । किमतः परं कर्तव्यमित्याह--॥ (३६३) गोमयः पलालेन वा अवगुण्ठच प्रादीपनम् ।। (३६४)