Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 03
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
એવું વારી એ પૂયોવાવી ગૌણ નામ છે. તેથી પૂયોવાથી એવાં સવારી શબ્દથી સપ્તમી અને પંચમ વિભક્તિ થઈ. વાનુ નાનુવર્તતે / કારથી ખેંચેલી અનુવૃત્તિ પછીનાં સૂત્રોને અનુસરતી નથી-માટે સૂત્રમાં તે મૂકીને સ્ત્રીલિંગ દ્વિવચન દ્વારા ઉપરથી સપ્તમી અને પંચમી વિભક્તિ ગ્રહણ કરી છે. અહીં મધ અને પવિ સમ્બન્ધમાં શેરે થી ષષ્ઠી વિભક્તિ થાય છે. તથા ધન શબ્દને કર્મમાં દ્વિતીયા વિભક્તિ થાય છે. તે બન્નેનો બાધ
કરનાર સપ્તમી અને પંચમી વિભક્તિ આ સૂત્રથી કરાઈ. ઉપપદ તીયા'
तृतीयाल्पीयसः २-२-११२ અર્થ – પૂર્ (વધારે) પ્રમાણને જણાવનારા ધન ના યોગમાં અન્ય
પ્રમાણવાચી ગૌણ નામથી તૃતીયા વિભક્તિ થાય છે. સૂત્રસમાસ – દયોચ્ચે પ્રમ્ અલ્પ-સ્પીડ, તાત્ | વિવેચન : - fધવા રવાલે દ્રોન = ખારી દ્રોણથી અધિક (મોટી) છે.
અહીં ધા રવાજી એ કર્મમાં ધ શબ્દ વપરાયો છે. માટે મૂયોવાથી = ઘણા પ્રમાણને બતાવનાર થઇ શબ્દ છે. તેનાથી યુક્ત મીયોવાથી દ્રોળ રૂપ ગૌણ નામથી તૃતીયા વિભક્તિ થઈ છે. કર્તા રૂપ ગૌણ નામથી તૃતીયા વિભક્તિ સિદ્ધ જ છે. છતાં પછી
વિભક્તિનો બાધ કરવા માટે આ સૂત્રની રચના કરી છે. ઉપપદ પંચમી અને તૃતીયા
पृथग्नानापञ्चमी च २-२-११३ અર્થ - પૃથ અને નાના શબ્દથી યુક્ત ગૌણ નામથી પંચમી અને તૃતીયા
વિભક્ત થાય છે. સૂત્રસમાસ – પૃથ ૩ નાના વતિ પૃથનાના, તાગામ્ (ઇત. .) વિવેચન – પૃથ મૈત્રાત્ મૈત્રેન વા = મૈત્રથી (ચૈત્ર) જુદો છે.
નાના ચૈત્ર વૈàળ વ = ચૈત્રથી મિત્રો જુદો છે. '
