________________
૨૮૦
નામ ક્વિબન્ત હોવાથી આ સૂત્રથી ઊઁ પ્રત્યયનો લોપ થયો નથી. अगोणीसूच्योरिति किम् ? पञ्चभिः गोणीभिः क्रीतः - पञ्चगोणि: = પાંચ ગોણીથી ખરીદાયેલ. મિ: સૂચીમિ: હ્રીત: -- શસૂત્તિ: = દશ સૂચીપત્ર વડે ખરીદાયેલ. સૂત્રમાં ગોળ અને સૂવી વર્જન કરેલું હોવાથી ગૌણ નામો હોવા છતાં આ સૂત્રથી ૐ પ્રત્યયનો લોપ થતો નથી પણ ગોદ્યાન્ને... ૨-૪–૯૬ થી ૌં હ્રસ્વ થયો છે.
गोश्चान्ते ह्रस्वोऽनंशिसमासेयोबहुव्रीहौ २-४-९६
=
અર્થ : અંશિ સમાસાન્ત અને ફૂંક્ષુ પ્રત્યયાન્ત એવાં બહુવ્રીહિ અન્તવાળા ને વર્ઝને ગૌણ અને અક્વિબન્ત એવાં ો તેમજ ૐ વિગેરે પ્રત્યયાન્ત શબ્દો અન્ને વર્તતાં હોય તો તેનો અન્ત્યસ્વર હ્રસ્વ થાય છે. अंशः अस्ति अस्य સૂત્રસમાસ :अंशी, अंशिना समासः . अंशि समासः (પૃ. ત.) થસા વહુવ્રીહિ -. ચોવવ્રીહિ: (તુ. ત.) શિસમાસમ્ર ચોવવ્રીહિજી તયો: સમાહાર: - અંશિસમાસેયોવદુવ્રીહિ: (સમા. ૪.) ન अंशिसमासेयोबहुव्रीहिः અશિસમાસેયોવવ્રીહિ, તસ્મિન્. (નગ્ તત્યુ.) લાઘવ માટે પુલિંગ એ. વ. માં રુપ કર્યું છે.
-
વિવેચન :– નિત્રા ગાવ: યસ્ય સ વિત્રતુઃ = કાબરચીતરી ગાયવાળો. અહીં મો નું હ્રસ્વ ૩ આ સૂત્રથી થયું છે. ,
નૌશા—ા: નિમંત: निष्कौशाम्बिः કૌશાંબીમાંથી નીકળેલો.
-
-
-
---
અહીં ૐ નું હ્રસ્વ હૈં આ સૂત્રથી થયું છે.
વામ્ ગતિાન્ત – અતિવદ્નઃ = ખાટલાને ઓળંગી ગયેલો. અહીં આ નો હ્રસ્વ ઞ આ સૂત્રથી થયો છે.
=
ब्रह्मा बन्धुः यस्याः सा ब्रह्मबन्धू:, ब्रह्मबन्धूम् अतिक्रान्तः અતિદ્રાવન્યુઃ = બ્રહ્મબન્ધુને જીતનારી.
-
અહીં નું હ્રસ્વ ૩ આ સૂત્રથી થયું છે. गौणस्येत्येव शोभना गौः • સુૌ: = સારી ગાય.
-
-
રાજ્ઞ: મારી — રાનમારી = રાજકુમારી.
અહીં કર્મધારય અને ષષ્ઠી તત્પુરુષ સમાસ છે તેમાં બન્ને નામોની મુખ્યતા રહે છે. અન્યસંબંધી બને ત્યારે જ કોઈપણ નામ ગૌણ બને છે
