________________
૨૮૪
झ्यापो बहुलं नाम्नि २-४-९९ અર્થ :- ડી પ્રત્યયાત્ત અને માન્ પ્રત્યયાત્ત નામનો (અન્યસ્વર) ઉત્તરપદ
પરમાં હોતે છતે સંજ્ઞાના વિષયમાં બહુલતાએ સ્વ થાય છે. સૂત્રસમાસ – ડીશ બાપુ ૨ પતયો સહિદ – તર્યા. (સમા. ઢ.) વિવેચન – મણિપુન: = સંજ્ઞાવિશેષ
મરી નામને અળગે... ૨-૪-૨૦ થી ૩ી પ્રત્યય થયો છે તેથી તે ઉત્તરપદ પરમાં હોવાથી આ સૂત્રથી પૂર્વનો હું હૃસ્વ થયો છે રેતમિત્ર , રેવતમિત્ર: = સંજ્ઞાવિશેષ. રેવતી નામને રેવત.... ૨-૪–૨૬ થી રી પ્રત્યય થયો છે તેથી મિત્ર
ઉત્તરપદ પરમાં હોવાથી આ સૂત્રથી પૂર્વનો છું વિકલ્પ હ્રસ્વ થયો છે. • શિવમ્ = સંજ્ઞા વિશેષ.
અહીં ગાત્ –૪–૧૮ થી ના પ્રત્યય લાગ્યો છે તેથી વહમ ઉત્તરપદ પરમાં હોવાથી આ સૂત્રથી પૂર્વનો કા હરવ થયો છે. નહિ, નામ: = સંજ્ઞા વિશેષ. . અહીં માત્ ૨-૪–૧૮ થી ના પ્રત્યય લાગ્યો છે તેથી મદ ઉત્તરપદ
પરમાં હોવાથી આ સૂત્રથી પૂર્વનો ના વિકલ્પ હસ્વ થયો છે. સૂત્રમાં બહુલતા લખ્યું છે તેથી...
"क्वचित् प्रवृत्तिः क्वचिदप्रवृत्तिः, क्वचिद्विभाषा क्वचिदन्यदेव । विधेर्विधानं बहुधा समीक्ष्य, चतुर्विधं बाहुलकं वदन्ति ॥". ક્યારેક પ્રવૃત્તિ થાય, ક્યારેક પ્રવૃત્તિ ન થાય, ક્યારેક વિકલ્પ પ્રવૃત્તિ થાય અને ક્યારેક વળી અન્ય જ થાય. (જુદુ જ થાય.) આ રીતે અનેક પ્રકારે વિધિના કથનને જોઈને ચાર પ્રકારે વહુ કહ્યું છે.
ત્વે ર–૪–૧૦૦ અર્થ - વ પ્રત્યય પર છતાં સી પ્રત્યયાત્ત અને આત્ પ્રત્યયાત્ત નામનો
(અન્યસ્વર) બહુલતાએ હ્રસ્વ થાય છે. વિવેચન - હિષ્કા: ભાવ: – જેffણત્વ, હિળીત્વ
અનાયા: માવ: – મનવમ્, અજ્ઞાત્વ.
