________________
૧૫૪
વિ + 1 + વાન + રૂ + + રિવ – ૩૨ાજ્ય ..૪-૨-૩૫ થી મા નો હ્રસ્વ. વિ + = + સ્વસ્ + $ + ૯ + વુિં – માદા ...૪-૧-ર થી દ્ધિત્વ. વિ + અ + સ્વસ્વન + $ + ૩ + લિવ – વ્યવસ્થા ૪-૧-૪૪ થી ૬ નો લોપ. વિ + અ + અસ્વસ્ + ડું + ૩ + વિવું – નિટિ ૪-૩-૮૩ થી ઉપર નો લોપ. વિ + 1 + તસ્વન + + વિવું – અસમાન ...૪-૧-૬૩ થી સનવત્, કાર્ય થવાથી સચય ...૪-૧-૫૯ થી દ્વિત્વપૂર્વનાં ક નો રૂ.. વિ + ૩ + સિસ્વન + + તિર્ – આ સૂત્રથી વન ના બંને હું નો અ નું વ્યવધાન અને દ્વિત્વના વિષયમાં થાય છે તેથી વ્યષિäત્ = આજે શબ્દપૂર્વક ભોજન કરાવ્યું. '
વાષિક્વાન્ – સાધનિકા ઉપર પ્રમાણે. ગાન કૃતિ વિમ? વિશ્વનતિ કૃ = મૃદંગ અવાજ કરે છે. અહીં
ભોજન કરવું એવો અર્થ નથી માટે આ સૂત્રથી નો ૬ થયો નથી. પ્રશ્ન - ઉપરના સૂત્રમાં “મવાત' હતું તેને વકારથી ગ્રહણ કરી “વેશ
સ્વોડશ” આ પ્રમાણે સૂત્રની રચના કરી હોત તો લાઘવ થાત. શા
માટે “વ્યવાન કર્યું? જવાબ:- વાત સાચી છે, પરંતુ ર કારથી નવ નું ગ્રહણ તો થાત પણ સાથે
સાથે અનુક્ત સંચય એવા ૩૫ નું પણ પ્રહણ થઈ જાત. પણ એવું નથી કરવું માટે આ સૂત્રામાં વ્યવસ્ એ પ્રમાણે રચના કરી છે. તો પ્રશ્ન એ થાય છે કે “વાનુ નાનુવતિ" એ ન્યાયથી ઉપરના સૂત્રમાં ર કારથી ૩૫ ને ગ્રહણ કરેલ તે નીચેના સૂત્રમાં ન આવે, તો તેવું પણ નથી, નીચેના સૂત્રમાં ફરી ૨ કાર મૂકે તો પાછું ગ્રહણ થઈ શકે માટે અહીં સૂત્રની રચના યથાર્થ જ છે.
सदोऽप्रतेः परोक्षायां त्वादेः । २-३-४४ . અર્થ - પ્રતિ વર્જીને ઉપસર્ગમાં રહેલાં નામી આદિ થી પર સદ્ ધાતુના જૂનો
જૂ થાય છે અને દ્વિત્વ હોતે છતે તેમ જ અનું વ્યવધાન હોતે છતે પણ
