________________
૨૫
=
पुणिकस्य. वृद्धापत्यं स्त्री पौणिक्या પુણ ગોત્રની વૃદ્ધાપત્ય સ્ત્રી. શિવારે... ૬–૧–૬૦ થી અદ્ પ્રત્યય લાગેલો છે.
વિવેચન :
---
ગુપ્તસ્ય વૃદ્ધાપત્ય સ્ત્રી – ગૌપ્ત્યા = વૈશ્યની વૃદ્ધાપત્ય સ્ત્રી. અહીં અત ફૅગ્ ૬-૧-૩૧ થી ગ્ પ્રત્યય લાગેલો છે.
અહીં બંને શબ્દોથી કુલની પ્રસિદ્ધિ થાય છે તેથી આ સૂત્રથી અન્ત્યવર્ણનો થૅ આદેશ થયો છે.
અનાર્થ ત્યેવ – ગૌતમસ્ય વૃદ્ધાપત્ય સ્ત્રી – ગૌતમી = ગૌતમઋષિનું = વૃદ્ધાપત્ય સ્ત્રી. સાધનિકા ૨૧૪–૭૮ માં આપેલા વાસિષ્ઠી પ્રમાણે થશે. ઋષિ અર્થવાળો શબ્દ હોવાથી આ સૂત્રથી અન્યનો ષ્ય આદેશ થયો
નથી.
સૂત્ર બ. વ. માં છે તેીં કુલવાચક શબ્દો આવે. એ. વ. માં કર્યુ હોતતો · કુલ શબ્દ જ આવત. બહુસ્વરવાળો અને ગુરુઉપાત્ત્વ સ્વરવાળો શબ્દ ન હોય તો પણ અન્ત્યનો ધ્વ આદેશ કરવા માટેજ આ સૂત્રનો પ્રારંભ છે નહીં તો ૨–૪–૭૮ થી રૂ આદેશ થાત.
क्रौड्यादीनाम् २-४ -८०
અર્થ
:- ઋગ્ અને ગ્ પ્રત્યયાન્ત ૌલિ વિગેરે નામનાં અન્ત્યવર્ણનો સ્ત્રીલિંગમાં ” આદેશ થાય છે.
સૂત્રસમાસ :– ઝૌહિ; આવિઃ યેષામ્ તે – ઝૌડ્વાવવઃ, તેષામ્. (બહુ.) વિવેચન :– હોડક્ષ્ય અપત્ય સ્ત્રી - જોડ્યા.
=
-
लडस्य अपत्यं स्त्री
તાડ્યા.
અબહુસ્વર અને અગુરુઉપાત્ત્તવાળા માટે તેમજ અનન્તર અપત્ય અર્થવાળાને અનાર્થે... ૨-૪૭૮ થી પ્રાપ્તિ ન હતી તેની પ્રાપ્તિ માટે આ
સૂત્રની રચના કરી છે.
बहुवचनमाकृतिगणार्थम् ।
મોન—ભૂતયો: ક્ષત્રિયા—યુવત્યો: ૨—૪–૮૨
અર્થ : ક્ષત્રિયા અને યુવતિ અર્થમાં અનુક્રમે મોન અને સૂત શબ્દનાં
