________________
-
૨૪૪ શિલ્પી બિપિતિ હિમ? ઉર્વ = ખાટલો, અહીં હવા શબ્દ જાતિ વાચક હોવા છતાં નિત્ય સ્ત્રીલિંગનું વર્જન હોવાથી આ સૂત્રથી ડી પ્રત્યય ન લાગતાં આત્ ૨-૪-૧૮ થી ના પ્રત્યય લાગેલો જ છે.
તવાન શિન્ ? શૂદ્ર = શુદ્ર જાતિની સ્ત્રી. અહીં શૂદ્ર નામ જાતિવાચક હોવા છતાં પણ સૂત્રમાં જૂદ નું વર્જન હોવાથી આ સૂત્રથી સી પ્રત્યય ન લાગતાં ગાતું ર–૪–૧૮ થી પ્રત્યય લાગ્યો છે. સાહિત્ય - બાહુ = ઉંદરડી. અહીં બલુ એ જાતિવાચક નામ છે પણ અકારાન્ત નથી સકારાન્ત છે તેથી આ સૂત્રથી કી પ્રત્યય ન લાગતાં મા ૨-૪-૧૮ થી આપૂ પ્રત્યય લાગ્યો છે.
પાઈ–વાનાન્તાત્ ર–૪– અર્થ -પા, , પર્વ અને પાન અન્તવાળા જાતિવાચક નામથી સ્ત્રીલિંગમાં
પ્રત્યય થાય છે. • સૂત્રસમાસ – પાય લઈશ પણ વાત તેવાં સાદ – પાઈપઆ વાતમ. (સમા. .) પપપળવારમ્ અને વચ્ચે લ: – પાપઆ પાનાન, તમ. (બહુ.) વિવેચન – મનસ્ય ફલ પર ચાર સો – નવી = ઔષધિનું નામ. • બોર ફ ખ તા – આલુ = ઔષધિનું નામ. • કુલ રૂવ પનિ યાદ સી – મુળ = ઔષધિનું નામ.
જે વાતા: યા સા – જોવાતી = ઔષધિનું નામ. ગાદિત્યેવ - વહુપાશા યાદ = બહુ રંધાયેલી રાબડી. અહીં યુવા
જાતિવાચક નામ નથી તેથી આ સૂત્રથી કરી પ્રત્યય ન થયો. પ્રબ - સૂત્રમાં આપેલા બધા શબ્દોને ઉપરના સૂત્રથી પ્રત્યય સિદ્ધ જ હતો - તો પછી આ સૂત્રની રચના શા માટે કરી? જવાબ – ઉપરના સૂત્રથી સિદ્ધ હોવા છતાં ઔષધિવાચક નામો નિત્ય
સ્ત્રીલિંગમાં જ વપરાય છે અને ઉપરના સૂત્રમાં તેનું વર્જન કરેલ હતું માટે માન્ –૪–૧૮ થી આ પ્રત્યય લાગી જાત. તે ન થાય તે માટે આ સૂત્રની રચના કરીને કે પ્રત્યય કર્યો છે.
