Book Title: Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 03
Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan
View full book text
________________
૨૦૨ વિવેચન -નિત્સિતે – નિગર. 9 = જણાવવું. (છઠ્ઠો ગણ, ૧૩૩૫).
ન + 9 + તે--કુપ .... ૩-૪-૧૨ થી પ્રત્યય. નિ + 1 + + તે-ત્રત .... ૪-૪-૧૧૬ થી ત્રસ્ટ નો. નિ + અ + ફ + તે – સન-... ૪-૧-૩ થી આદિ એકસ્વરાંશ તિત્વ. નિ + + ય તે – મા-કુના ...૪-૧-૪૮થી દ્ધિત્વપૂર્વના સ્વરનો ગુણ. નિર્િ + + -7-હોર્નઃ ૪-૧-૪૦થી કિત્વપૂર્વના નો . નિર્િ + + તે- આ સૂત્રથી સ્નો – થવાથી નિત્યતે થયું.
ધાતુ છઠ્ઠા અને નવમા ગણનો છે. પરંતુ અહીં છઠ્ઠ ગણનો જ ધાતુ પ્રહણ થશે કારણ કે ર-ગા-સુમ-સવઃ ૩-૪-૧૩ સૂત્રમાં ૯ માં ગણના | ધાતુને ય નો નિષેધ કર્યો છે.
नवा स्वरे । २-३-१०२ અર્થ:- ધાતુના સ્વરાદિ પ્રત્યય પર છતાં વિધાન કરાયેલાં રુનો 7 વિકલ્પ
થાય છે. વિવેચન - તિ, રિતિ – ૧ ધાતુ. તુલા : ૩-૪-૮૧ થી પ્રત્યય.
+ 1 + ૬-2તાં હતી ૪-૪-૧૧૬ થી વત્ શત્ પ્રત્યય એ કિ કહેવાય તેથી નો શું થવાથી ઉત્તિ થયું. આ સૂત્રથી ૩ ના ૬ નો વિકલ્પ જૂ થાય છે તેથી નિતિ થયું. નિકાચિત, નિયત્તેિ – નિ – કો ...૩-૪-૨૦ થી - નિ + + fr[ – નામનો..૪-૩-૫૧ થી ત્ર ની વૃદ્ધિ મા, નિ + + f– આ સૂત્રથી ૬ નો વિકલ્પ તૂ, નિતિ + ચ + તે – નિરિ ૪-૩-૮૩ થી ળિ નો લોપ. જનાજ્યતે. વિકલ્પપક્ષે નો જૂ ન થાય ત્યારે નિયત થશે. વિહિતવિશેષ વિન્મ? – ધાતુ – ૫-૧-૧૪૮ થી વિવ૬
પ્રત્યય.
