________________
પુણ્યને આધીન છે અને ગુણપ્રત્યયિક શક્તિ પુરુષાર્થને આધીન છે.
આર્ય સંસ્કૃતિમાં સસરાનું કશું જ ન લેવાય, બીજાનું પણ ન લેવાય પરંતુ મામા તરફથી બધું જ લેવાય આ જ ઉક્તિને અનુસરી શ્રીપાલ-મયણા મામાને ત્યાં રોકાય છે ને પછી વિદેશ યાત્રા કરવા નીકળે છે. મયણાની સામે જ્યારે વિપત્તિના વાદળા ઘેરી વળ્યા ત્યારે મયણા સ્વસ્થ કઇ રીતે રહી શકી? એના જીવનમાં ત્રણ મંત્ર અસ્થિમજ્જાવત્ જામી ગયા હતા કે– ભૂતકાળને વાગોળવું નહિ, ભવિષ્યના સપના નહિ જોવા, બસ વર્તમાનને જાળવી લો. બધાએ અપનાવવા જેવી આ શીખ છે.
આજ માટે જૈન સાધુ માટે વર્તમાન જોગનો વહેવારૂં ઉપયોગ બતાવ્યો છે. આ વિષયનું વિશ્લેષણ બહુ સરસ રીતે પ્રગટ કર્યું છે.
મયણા ઊંબર રાણા પાસે આવી ત્યારે પ્રેક્ટીકલી વર્તન દ્વારા ઊંબરે સંદેશ આપ્યો કે યોગ્યતાથી વધુની અપેક્ષા કરવી નહિ અને વધુ મળે તો સ્વીકારવું પણ નહિ.
બીજાના નુકસાનને દૂર કરવા પોતે નુકશાનમાં ઉતરી જાય એ મંદ મિથ્યાત્વની નિશાની છે.
પોતાના નુકસાનને દૂર કરવા બીજાના લાભમાં અવરોધ ઉભો કરવો એ ક્ષુદ્રતાની નિશાની છે.
ભવાભિનંદીના આઠ દોષોનું વર્ણન અને ધવલ શેઠના વૃત્તાન્ત સમજાવ્યું છે.
વખતે સરસ
આવા કૈંક સંદેશા અને સંકેત આ અનુપ્રેક્ષાના પ્રવાહમાં સમજવા મળે છે. આનાથી એ ખ્યાલ બંધાય છે કે શ્રીપાલ અને મયણાની કથા એ માત્ર કથા નથી પરંતુ જીવનમાં અપનાવવા જેવા અનેક સંદેશાઓનો સરવાળો છે.
સુવિનેય આત્મીય શ્રી નયચંદ્રસાગરસૂરિજીના માધ્યમે આવા અનેક કથાનકો પ્રકાશમાં આવે એ જ અંતરની અભિલાષા અને આકાંક્ષા...
IX
