________________
અવસ્થામાં રહી તેનાથી અલિપ્ત રહેવાની વાત શ્રીપાલ આપણને સમજાવી રહ્યા છે.
દુશ્મનપ્રતિ પણ મૈત્રી....
ભૃગુકચ્છ (ભરૂચ)માં શ્રીપાલે ધવલના જહાજો દેવી પારામાંથી છોડાવ્યા શ્રીપાલ ધવલ સાથે જહાજમાં દેશાટન અર્થે જાય છે. શ્રીપાલની વધતી સંપતિ જોઇ ઇર્ષા પ્રગટે છે. ધવલના અંત૨ ને જલાવી ને સાફ કરી નાખે છે. ઇર્ષા,અસૂયા, મત્સ૨ જેના જીવનમાં પ્રવેશે છે તેની શું સ્થિતિ સર્જાય છે તે સમજવા ધવલ સામે નજ૨ ક૨વી જોઇએ.
ધવલ(ઉજ્જવલ) નામ માત્ર છે. અંતરતો માયા-કપટની કાળાશથી ભરેલું છે. શ્રીપાલ જોડે બાહ્ય વ્યવહા૨ મિત્ર જેવો, પિતા જેવો રાખે છે. પણ અંત૨માં વૃત્તિતો બધું પડાવી લેવાની અને શ્રીપાલને મારી નાખવાની છે, શ્રીપાલને આ વાતની ખબર છે છતાં, શ્રીપાલને કયારેય ધવલ પ્રત્યે નફરત થઇ નથી, કયારેય તિરસ્કાર થયો નથી કે કયારે દુશ્મન તરીકે સ્વીકાર્યો નથી. શ્રીપાલે ધવલસાથેનો બાહ્ય વ્યવહાર પણ કયારેય દૂષિત કર્યો નથી કે અંતર ની લાગણીઓ પણ કયારેય દુષિત કરી નથી આ આરાધકભાવનું લક્ષણ છે. આ૨ાધના અંતરસ્પર્શી બની હોય તો આત્મા મૈત્રી ભાવથી વાસિત થાય છે. કસ્તૂરીને ગંદા સ્થાનમાં મૂકો તો પણ તે પોતાની સુવાસ ફેલાવે જ છે, તેમ આરાધક આત્મા દુશ્મનોની ગંદી માયાઝાળમાં રહે તો પણ મૈત્રીસુવાસ ને ગુમાવતો નથી. આ ઉપાદાન શુદ્ધિની ઉચ્ચતમ ભૂમિકા છે. આરાધક આત્મા સમજે છે કે... ‘‘આ જગતમાં મારા હજારો દુશ્મન હશે તો પણ તે મારા મોક્ષમાર્ગને અટકાવી શકશે નહીં, પરંતું એકાદ વ્યક્તિ પ્રત્યેનો દુશ્મનીભાવ મારા આત્મામાં હશે તો મોક્ષમાર્ગમાં એકાદ ડગ પણ આગળ વધી નહીં શકાય.’’
ધવલ બધુંજ પડાવી લેવા માંગે છે, અજિતસેને બધુંજ પડાવી લીધું છે. જાનથી મારવા બન્ને તૈયા૨ થયા છે, છતાં શ્રીપાલને તેમના પ્રત્યે ઉપકારી ભાવ છે. શ્રીપાલ કહે છે ‘દુશ્મન નુકશાન કરનાર, હેરાન
26
