________________
છતાં; આ ભત્રીજો મને ઉપકારી માને છે, રાજ્ય પાછું આપે છે? હું વૃદ્ધ થઈ ગયો, વર્ષો સુધી શાસન ચલાવ્યું, વર્ષો સુધી ભત્રીજાનું રાજ્ય પડાવી સત્તા જમાવી છતાં હજુ વૃદ્ધત્વમાં પણ રાજ્યનો મોહ છૂટતો નથી. આ ભત્રીજાનો પોતાનું રાજ્ય મધુરતાભર્યા શબ્દોમાં પાછું માંગતો હતો છતાં હું લોભીયો... રાજ્યસત્તામાં આસક્ત બની યુદ્ધ કરવા તૈયાર થઈ ગયો. હજું રાજ્ય છોડવું નથી અને આ શ્રીપાલ ભરયુવાનીમાં રાજ્ય જીતીને મને પાછું આપે છે. આ ભત્રીજો છે કે ભગવાન! ધન્ય છે આવા ગુણીયલ ભત્રીજાને ધિક્કાર છે આ લોભીયા આસક્ત મારા વૃદ્ધત્વને... કેવો વિનય, કેવી નમ્રતા, કેવી સહિષ્ણુતા, કેવા ભાવવાહી શબ્દો? ક્યાંથી આવ્યું આ બધું... એક જ લોહીની પરંપરા હોવા છતાં... જમીન આસમાનનું અંતર.. - અજિતસેન શ્રીપાલના ગુણોને વાગોળે છે... અને પોતાની જાતને ધિક્કારે છે. જગતનો સનાતન સત્ય નિયમ છે કે જ્યાં સુધી પરગુણદર્શનની દૃષ્ટિ કેળવાતી નથી ત્યાં સુધી સ્વદોષદર્શન દૃષ્ટિ પ્રગટ થતી નથી. માટે જ પરગુણદર્શનને ધર્મનું પ્રવેશદ્વાર કહ્યું છે. ગુણાનુરાગ ધર્મને પ્રગટ કરે છે આપણા પોતાના જીવનમાં ગુણાનુરાગ પરગુણદર્શનની ભાવના જાગી છે કે નહીં?
જ્યાં જઇએ ત્યાં માત્ર પોતાના જ વખાણ કરવાના, પોતાનામાં ગુણ ન હોય તો પણ આરોપણ કરીને ગાવાના. દોષ-દુર્ગુણ હોય તો પણ સુંદર મજાનો ઓપ આપી ગુણ ગણાવવાના. કેવી વૃત્તિ છે આપણી? પરગુણ દર્શન વિગેરે ધર્મ મળ્યા પહેલાંની ભૂમિકાઓ છે. તે પણ આપણામાં પ્રગટી છે કે નહીં? તે પ્રશ્ન
અજિતસેન યુદ્ધભૂમિ પર શ્રીપાલનો વિનય, નિસ્પૃહતા, ઉદારતા, નિસ્વાર્થભાવ જોઈને વિચારે, ચિત્તના ચકરાવે ચડી ગયો છે. પોતાની જાત ઉપર આજ સુધી ગર્વ હતો. હવે સ્વયં, પોતાની જાત પ્રત્યે નફરત થાય છે. ક્યાં શ્રીપાલ અને ક્યાં હું..? ક્યાં શ્રીપાલની જુવાની... અને ક્યાં મારું વૃદ્ધત્વ...? ક્યાં શ્રીપાલ ગુણનો ભંડાર... અને ક્યાં હું દુર્ગુણોની ગટર...? યુદ્ધભૂમિનું યુદ્ધ તો ક્યારનુંય પૂરું થઈ ગયું છે. શાંતિ થઈ ગઈ છે. પણ હવે ચિત્તપ્રદેશમાં વિચારોના રમખાણ ચાલુ થયા છે. પોતાની જાતને ધિક્કારતાં-ધિક્કારતાં
ఉరుముడు బలుడుడు ముదు.
