________________
ભાવે છે. ફળદ્રુપ જમીનમાં બીજ પડે તો ફૂલે-ફાલે જ. તેમ આંતરશુદ્ધિવાળા જીવને ધર્મ મળે તો તે ફળે જ. ઉંબરને ભલે ધર્મ ન્હોતો મળ્યો, પણ ભૂમિકા શુદ્ધિ જોરદાર હતી. (આપણને ધર્મ મળ્યો છે, પણ પરિણતિ શુદ્ધ નથી. કોણ મહાન આપણે કે કોઢીયો ઉંબર? તે જાતે જ નક્કી કરવાનું છે.)
રાત આખીયે વાર્તાલાપ ચાલ્યો. મયણાને થતું નુકશાન ઉંબરને મંજૂર નહોતું. મયણા ઉંબરને છોડીને જવા તૈયાર ન હતી. એમાને એમાં રાત પૂરી થઈ, પણ ત્યાંથી જ શરૂ થાય છે ઉંબર અને મયણાનું જીવન. ધર્મમળ્યા પહેલાં જ ગંભીરતાનો ગુણ આવે છે. ઉત્સુખલવૃત્તિ જાય છે. ઉંબરની ગંભીરતા કેવી ગજબની છે? હવે મયણા જવાની જ નથી તે નિર્ણય થઈ ગયો છે, છતાં ઉંબર પોતાની વાસ્તવિકતા ભરી આપ બડાઈ કહેતો નથી. “મયણા! ભલે અત્યારે હું રોગી છું, બાકી હું રાજપુત્ર છું, તું કોઈ હાલી-મવાલી જોડે નથી આવી.” એટલી વાત જો ઉંબરે મયણાને કરી હોત તો મયણાને કેટલી શાંતિ થાત? છતાં ઉંબર એ બાબતમાં મૌન છે. ઉંબર સમજે છે, એવી વાતો કરીને માત્ર આપ બડાઈ-સ્વપ્રશંસા જ કરવાની છે. ઉંબર-શ્રીપાળના જીવનમાં કોઈપણ સ્થાને પોતે પોતાની જાતને ખોલી નથી. માત્ર પોતાનો પરિચય આપ્યો હોત તો ઘણે
સ્થાને સમાધાનો કે સરળતા થઈ જાત. કોઢીયો હતો ત્યારે, સ્વયંવરમંડપમાં, કે ડુંબનું કલંક ચડઢયું હોય કયાંય શ્રીપાલે પોતાની જાત પોતે ખોલી નથી. બધાય પ્રસંગ કરતાં મહત્વનો પ્રસંગ આ છે. મયણા પોતાનું સમગ્ર જીવન હોમવા તૈયાર થઈ છે, સમર્પિત થઈ છે. છતાં પોતાનો પરિચય નથી આપ્યો. વર્તમાનકાળમાં જે સ્થિતિ છે તેનાથી ક્યાંય આઘા પાછા થયા નથી, બોલ્યા નથી. આ ઉચ્ચ કોટીની ગંભીરતા છે. તે સમયે મયણાએ પણ પુછયું નથી કે તમે કોણ છો? રોગમટયા પછી પણ મયણાએ કયારેય તે અંગે પૂચ્છા કરી નથી. ગુણમાં ગુણ ભળી જાય છે મયણાની આ ધીરતા છે ધીરતાની પરાકાષ્ઠા છે આ ધર્મી નું લક્ષણ છે. ધર્મી બનવા માટેનો આ મહત્વનો ગુણ છે. ઉંબર આપણને કહે છે ગંભીર બનો. સાચું જ હોવા છતાં બધું જ બોલી ન દેવાય. ધર્મ આવ્યા
ఉండు డబులు ముడుపులు
