________________
નીકળે છે, મયણા સાથે જવાનો પ્રસ્તાવ મૂકે છે. મયણા તૈયાર થઇ જાય છે, પણ શ્રીપાળ સજાગ છે. સ્ત્રીને સતી માનીને સ્ત્રી ઘેલો તો નથી જ બની ગયો! પરદેશગમન સમયે શ્રીપાલ મયણાને સ્પષ્ટ ના પાડે છે. શ્રીપાળ કેવા વ્યવહાર દક્ષ હતા. ‘મા’ એકલી છે, ઉંમર થઇ છે. સેવા માટે મયણાને મૂકીને જાય છે. અહીં ઉંબર આપણને કહે છે, સતીત્વ ત્યાં સદ્ભાવ, કોઇ તર્ક-દલીલ નહીં, પરંતુ સ્ત્રી ઘેલા પણ ન જ બનવું.
શ્રદ્ધા છે ત્યાં સર્વસ્વ સમર્પણ ત્યાં ચમત્કાર.
મયણાના કહેવાથી ઉંબર પ્રભુના દર્શન કરવા જાય છે. ઉંબરે જીવનમાં પ્રથમવાર જ પ્રભુના દર્શન કર્યા છે. અરિહંત પ્રભુ કેવા છે? તેમના ગુણો કેવા? તેમની સ્તુતિ કઇ? આવું કાંઇ જ ઉંબરને ખબર નથી, છતાં ચમત્કાર સર્જાય છે. પ્રભુના કંઠમાં રહેલી માળા, હાથમાં રહેલું બીજોરું ઉછળી ઉંબર પાસે આવે છે.
ઉપલક દૃષ્ટિએ લાગે છે, મયણાની શ્રદ્ધા, અગ્નિપરીક્ષા ફળી, પરંતુ થોડાક ઊંડાણમાં જાઓ. વસ્તુ ઉંબર પાસે કેમ આવી? સુમધુર કંઠે ભાવવાહી સ્તુતિઓથી સ્તવના કરતી મયણા કરતાં પ્રભુ પ્રત્યેનો સદ્ભાવ-સમર્પણભાવ ઉંબરનો વિશેષ હતો. મયણાએ શાસ્ત્ર અભ્યાસ કર્યો છે, મયણાને પ્રભુના સ્વરૂપની ખબર છે, સ્તવના કરે, ઉંબરને કાંઇ જ ખબર નથી. પ્રથમવાર પ્રભુને જોયા છે તો ભાવ ક્યાંથી આવ્યો? પ્રભુ કોણ છે, અનંત ગુણમાંથી એકાદ ગુણ પણ કેવો છે? ઉંબર કશું જ જાણતો નથી, છતાં મયણાના માધ્યમે પ્રભુને ઓળખી તન્મય એકાકાર બની ગયો છે. મયણા સતી સ્ત્રી છે, દૈવી શક્તિ છે. મહાન નારી છે. આનાથી વિશેષ શક્તિ જગતમાં કોઇ હોઇ શકે નહીં. નિશાચર્ચા બાદ આ ઉંબરના અંતરની આસ્થા બની છે, અને સતી સ્ત્રી ગમે ત્યાં ઝુકે નહીં, માથુ નમાવે નહીં, છતાં આ આવી સતી સ્ત્રી જેને નમતી હોય, ઝૂકતી હોય તે ચોક્કસ દિવ્ય તત્વ હોવું જોઇએ. ઓઘ સંજ્ઞાથી પ્રભુ પ્રત્યે દિવ્યતા દેખાય છે. અહોભાવ થયો છે કે “અહો! આ શું છે સતી દેવી-સ્ત્રી પણ આને નમે છે.’’ બસ, આ જ ઓઘ સંજ્ઞાના અહોભાવે ઉંબરને આત્મ સમર્પણ કરાવ્યું છે. માત્ર હાથ જોડી ઊભો રહ્યો છે. સ્તુતિ માટે શબ્દોના કોઇ સાથીયા નથી. માત્ર અહોભાવ છે.
11
