________________
।। ૐ હ્રીં શ્રીં સિદ્ધચક્રાય નમઃ ।।
૧) ઉંબર (શ્રીપાલ) ગુણદર્શન
પૂ.આ.દે. શ્રી રત્નશેખરસૂરિ મ. સાહેબે શ્રીપાલ કથાની રચનાના માધ્યમે જૈન-અજૈન જગત ઉપર અનહદ ઉપકાર કર્યો છે. શ્રીપાલ કથા એ માત્ર કથા નથી, પરંતુ કથાનુયોગ છે. કથા અને કથાનુયોગમાં શું તફાવત? કથા એટલે માત્ર વાર્તા સાંભળીને કર્ણાનંદ પામવો.
કથાનુયોગ એટલે?
કથાનુયોગ શબ્દમાં ત્રણ વિભાગ છે.
કથા + અનુ + યોગ.
અર્થાત્ કથાની પાછળ મન, વચન, કાયાના યોગોને લઇ જઇ તત્વ પામવું તે કથાનુયોગનો અર્થ છે. અને તે તત્વના માધ્યમે આત્માનંદ માણવો તે કથાનુયોગનું રહસ્ય છે. જૈન શાસનમાં કથા નહીં પણ કથાનુયોગનું મહત્વ છે.
આ શ્રીપાલ કથા એ કથા નથી પણ કથાનુયોગ છે. પ્રસંગે પ્રસંગે નિતરતું તત્વ તેમાં છે. આત્માનંદ માણવાનો આ મહાન ગ્રંથ છે, પરંતુ તેને પામવા માટે સૂક્ષ્મ દૃષ્ટિ (વિચારસરણી) જોઇએ. એ દૃષ્ટિ મળે છે ગુરુગમથી કે મોહની મંદતાથી તત્વ સાંભળ્યા પછી ચિંતન કરવું, તેનાથી નિષ્કર્ષ મળે છે.
=
પૂ. આચાર્ય ભગવંતમાં કથા રચનાનું કૌશલ્ય ગજબનું છે. શ્રીપાલ કથાના પ્રારંભમાં શ્રીપાલને કોઢીયા રૂપે પ્રવેશ કરાવ્યો છે. રૂપ-રંગ, નામ, પરિવાર બધું જ બેઢંગુ છે. નામ ઉંબર છે, શરીરે ચેપી કોઢ રોગ છે, રાજા હોવા છતાં ગામે ગામ રખડતો છે. એકલો છે. કોઢીયાના ટોળામાં ભળવું પડ્યું છે, લોકો ધિક્ ધિક્ કરી રહ્યા છે. આ પ્રસ્તુતિકરણમાં પ્રસ્તુતકર્તા આચાર્ય ભગવંતનો રહસ્યમય
1
