________________
યુ, સોરી, હાય ને હલ્લોના સ્થાને પૂર્વે કયા શબ્દો વપરાતા હશે ? ‘વાઉ’, ‘શિટ’ ‘આઉચ્’ ને ‘ઉક્’ ની તો વાત જ કંઇક ન્યારી છે.
ટૂંકમાં, અંગ્રેજી જીભ ઉપર રહે ત્યાં સુધી સમજ્યા, આજે તે મગજ પર સવાર થઇ ગયું છે. ખરી વિચિત્રતા તો એ છે કે જેની જીભને અંગ્રેજી ફાવતું નથી તેના મગજને અંગ્રેજી વધુ ફાવતું હોય છે. રૂપિયા કરતાં ડોલરની કિંમત વધુ હોવા માત્રથી ગુજરાતી કરતા અંગ્રેજી મહાન બની જતું નથી.
અંગ્રેજી ભાષા પ્રત્યેની આવી ઘેલછા જ પોતાનાં સંતાનોને અંગ્રેજી માધ્યમમાં ભણાવવા પ્રેરે છે. આવા વાલીઓને માતૃભાષાનો મહિમા કોઇ સમજાવે તો એક ખૂબ સરસ જવાબ મળે : ‘સમય પ્રમાણે વર્તવું જોઇએ.' આવા વાલીઓ બાળકોના સમય પ્રમાણે વર્તવાનું ભૂલી જાય છે. જ્યાં સુધી એક ભાષા પર પુરૂં પ્રભુત્વ ન આવે ત્યાં સુધી બીજી, ત્રીજી ભાષાનો ભાર બાળક પર લાદવો ન જોઇએ. બાળક દશ વર્ષનો થાય ત્યારે માંડ એક ભાષા પર પ્રભુત્વ મેળવી શકે ત્યાં સુધીમાં તેના માથે ચાર ચાર ભાષાઓનો ભાર લાદવો એ શૈક્ષણિક રીતે તો ઠીક માનસશાસ્ત્રની રીતે પણ મોટી આફતરૂપ છે.
ચાર વર્ષની ઉંમરે જ્યારે માતૃભાષા ઉપરની પકડ પણ હજી આવી હોતી નથી ત્યારે અજાણી, નવી ભાષાનું શિક્ષણ એ વાસ્તવમાં આક્રમણ છે. આ આક્રમણને સહી ન શકવાથી ઘણા બાળકોમાં સુષુપ્ત રીતે એક સિવીયર લઘુતાગ્રંથી બંધાઇ જાય છે.
અજાણી વ્યક્તિના ખોળામાં બેસવા માટે નાનું બાળક જેમ જલદી તૈયાર થતું નથી તેવી જ કંઈક દશા નર્સરીમાં જતા બાળકની અંદરખાને થતી હોય છે. માતાના ખોળે રમતું બાળક આંગણે આવતા અજાણ્યા અતિથિઓની પ્રેમાળ ઓળખ માતૃમુખે મેળવીને નિશ્ચિંત રહી શકે છે. તેમ માતૃભાષા પર પકડ આવતાં જ અન્ય ભાષા પર પ્રભુત્વ મેળવતાં વાર લાગતી નથી.
માતૃભાષાની શાળામાં દાખલ થતું બાળક ગુજરાતી શબ્દભંડોળની અને વાક્યરચનાની પર્યાપ્ત મૂડી લઇને પ્રવેશે છે તેથી સમજાવાતા પદાર્થને સમજવાનું કાર્ય તેને માટે ઘણું સરળ થઇ પડે છે. અંગ્રેજી માધ્યમની નર્સરીમાં દાખલ થતું બાળક વગર શબ્દભંડોળે અંદર દાખલ થાય છે. ખરેખર તો ભાષા
શિક્ષણની સોનોગ્રાફી
૧૯
