________________
સારા પરિણામો તેમને મળ્યો છે. સ્ટેટ લેવલની ટોચની પચાસ સ્કુલોમાંની ત્રસ સ્કુલો આવા પ્રકારની હતી. આ પરિણામને તેઓ સાતત્યપૂર્વક જાળવી શક્યા છે. અંગ્રેજી અને ગણિતના વિષયમાં આવી સ્કુલોના વિદ્યાર્થીઓએ નોંધપાત્ર પ્રભુત્વ મેળવ્યું છે.
બ્રિટનના અનુભવીઓ એમ કહે છે કે “આ વિભક્ત શિક્ષણપ્રથા વિદ્યાર્થીઓને તનાવમુક્ત રાખવા ઉપરાંત એકાગ્રતા કેળવવામાં મદદ કરે છે. આવતીકાલના બ્રિટન માટે આવી સ્કૂલો કદાચ આદર્શ મોડલ ગણાશે.”
બુદ્ધિવાદીઓનો દેશ હોવાથી વિભક્ત શિક્ષણપ્રથા દ્વારા થયેલા શૈક્ષણિક ઉત્કર્ષને જ એકમાત્ર ફલશ્રુતિ ગણીને તેઓ આવું માનતા અને કહેતા થયા છે. આ ઉપરાંત થયેલા સાંસ્કારિક લાભ ને તે લોકો નજરઅંદાજ કરી શકે. આપણે તેને જ એચિવમેન્ટ ગણીશું. વિદ્યાર્થી અવસ્થા માટે આપણે ત્યાં પૂર્વે બ્રહ્મચર્યાશ્રમ' શબ્દ વપરાતો હતો, જે આ બાબતમાં ઘણો સૂચક છે.
- શિક્ષણનું બીજું કાર્ય છે માનસિક ક્ષમતાને ઘડવાનું. આજે આ બાબતમાં રિવર્સ ગીયર કાર્યરત બની જવાથી વિદ્યાર્થીને તનાવગ્રસ્ત કરી મૂકે છે. આ પરિણામ જોતા લાગે છે કે લોકો ઔષધ માનીને અપથ્યનું સેવન કરે છે. આ ઉપરાંત શિક્ષણનો કોઇ હિસ્સો તેને સુખ દુઃખ પચાવવાની હિતશિક્ષા આપતું નથી. કામ, ક્રોધ જેવા માનસિક આવેગોને અંકુશમાં રાખવાની ક્ષમતા કેળવવામાં પણ આ શિક્ષણ સાવ ઊણું ઊતર્યું છે.
શિક્ષણનું ત્રીજું ફળ છે બૌદ્ધિક વિકાસ. વર્તમાન શિક્ષણ માહિતીઓ પુષ્કળ વધારી આપે છે. આવું કોઇ પણ કહી શકશે. માહિતીઓ વધવી અને બુદ્ધિ વિકસવી આ બન્નેમાં ફરક છે. સાત ચોપડી ભણેલા જૂના માણસોનું ગણિત એવું પાકું રહેતું કે પાંચ આંકડાના ગુણાકાર પણ મનોમન પળભરમાં કરી આપતા. તેવા લોકોની ધારણાશક્તિ પણ ગજબની હતી.
આજે માહિતીઓ વધી છે પણ માણસે માહિતીઓ સંઘરવાનું એક હાઇ ટેક ગોડાઉન વસાવ્યું છે, નામે કમ્યુટર. કમ્યુટર એ ચોક્કસ કોઇ માનવનું સર્જન છે પણ તે એક એવું સર્જન છે કે જેણે કરોડો માણસોની સર્જનશક્તિને કુંઠિત કરી દીધી. આવા સાધનમાં માણસની ગણનાશક્તિ, ધારણાશક્તિ અને સર્જનશક્તિ કેદ થઇ ગયા છે.
વાહન શોધાય અને માણસની સગવડ વધે તેને વિકાસ કહેનારાઓ
શિક્ષણની સોનોગ્રાફી
