________________
ભાવે બંધાવાથી શિક્ષક વિદ્યાર્થી વચ્ચે માત્રાત્મક ફરક રહે છે. જેની પાસે વસ્તુ છે તે વેપારી (શિક્ષક) અને કિંમત ચૂકવીને તે મેળવે તે ગ્રાહક (શિષ્ય).
ગુણાત્મક ફરક હોય તેવી બે વ્યક્તિઓ વચ્ચે સેતુ બનવાનું કાર્ય હૃદયનું છે. માતા કોઇ કારણથી ખાવા ન આપે, આપે તો પણ મોડું કે ઓછું કે નહીં ભાવતું આપે તો પણ બાળકે તેને સ્વીકારવું જોઇએ. ત્યારે દંગો મચાવે કે ‘મારા પ્રણામ ને સેવા લેવા છે ને જમવાનું નથી આપવું ?' તે બાળક નહીં. માત્રાત્મક ફરક ધરાવતી બે વ્યક્તિઓ વચ્ચેની લિંક બુદ્ધિ થકી રચાય છે. પૈસા લીધા એટલે માલ આપવા વેપારી બંધાઇ ગયો. ઓછો કે મોળો કે મોડો માલ અપાય તો ગ્રાહક તેની પર ‘કાર્યવાહી’ કરી શકે.
આજે શિક્ષક અને વિદ્યાર્થી બુદ્ધિથી જોડાયા છે, હૈયાથી નહીં અને તેથી જ તે બે વચ્ચે આત્મીયતાનો ભાવ નથી. સમર્પણ, સેવા કે સંવાદિતાની ઝલક નથી. શિક્ષકની જરૂર વખતે વિદ્યાર્થીનો પડખે ઊભા રહેવાનો ધર્મ આજે ક્યાં છે ? ગ્રાહક વેપારીની પડખે ઊભો રહેતો હશે વળી ?બોદ્ધિક કે આર્થિક રીતે નબળા વિદ્યાર્થીને જરૂર પડે તો વગર મૂલ્યે શીખવતા શિક્ષકો આજે ક્યાં છે ? એ તો માતા જ હોય છે જે માંદા બાળકને ય પોતાના હાથે જ જમાડે. આવું દર્દનાક ચિત્ર ઉપસી આવ્યું છે કારણ કે શિક્ષણ એ સાધના મટીને ધંધો થઇ ગયો છે જ્યાં શિક્ષકને ફ્રી લેવામાં રસ છે અને વિદ્યાર્થીને ફ્રી થવામાં રસ છે.
આજે વિદ્યાર્થીએ વિદ્યાનું અર્થિપણું ત્યજી દીધું છે. ભણવા જવાનું હતું ત્યાં હાજરી પુરાવા જવાનું ચાલુ થયું. કોલેજ લાઇફ એટલે જાણે પંચવર્ષીય ફનફેર. “સુખાર્થી ને વિદ્યા નહીં, વિદ્યાર્થીને નહીં સુખ લગીરે’’ની વાત ક્યાંય રહી નથી. સાથે શિક્ષક પણ વિદ્યાદાતાનું ગૌરવ જાળવી શક્યા નથી. કંઇક ઉણપ જણાય તો શિક્ષકો બધા ભેગા મળીને હડતાલ પાડે, સરઘસો કાઢે, બાંયો ચડાવે ને બાંગો પોકારે,‘હમારી માંગેં પૂરી કરો.' આ શું છે ? શિક્ષકવર્ગ એટલે શું ? કામદાર યુનિયન ? કે ગુરુજન વર્ગ ? વિદ્યાર્થીઓ આવી રજાને મજા ગણે છે. પ્રાઇવેટ કોચિંગ ક્લાસિસમાં આમે ય ભણીને જ તો આવ્યા હતા. વેકેશન વગેરે બધી રજાઓ બાદ કરતાં લગભગ નવ મહિના સુધી સ્કૂલ ચાલે છે. આ નવ મહિના એ શિક્ષકનો ગર્ભકાળ છે. નવ મહિના પછી
ય
શિક્ષણની સોનોગ્રાફી
૭૧
