________________
ભારતીયો મારા ભાઈ અને બહેન છે.' સમ ખાવા પૂરતો ય કોઈ વિદ્યાર્થી આ પંક્તિઓ પર મન કેન્દ્રિત કરતો હશે ખરો ? આ પંક્તિઓ પર પૂરા એક મહિનાનો કોર્સ ચાલવો જોઇએ. અથવા દરરોજ સમર્થ શિક્ષકો બધા વિદ્યાર્થીઓને પંદરેક મિનિટ પણ આ પંક્તિ પર વિવેચન કરી બતાવે તો પરિણામ ન ધાર્યું હોય તેવું જલદ આવી શકે.
છેલ્લા પચાસ વર્ષોમાં આ દેશમાં હજારો રાજનેતાઓ પાક્યા છે, પણ એક ય રાષ્ટ્રભક્ત પાક્યો છે ? સો કરોડની પ્રજામાં સુભાષચંદ્ર, ચન્દ્રશેખર આઝાદ, તાત્યાતોપે કે ભગતસિંહની એકે ય આવૃત્તિ તૈયાર થઇ નથી. એકે સંસ્કૃતિપ્રેમી વિવેકાનંદ પાકી શક્યા નથી. એકે ય ઝાંસીની રાણી ઉભરી આવી નથી ! આની સામે ગણનાતીત ગદ્દારો, દ્રોહીઓ, કૌભાંડીઓ પાકયા છે ત્યારે “ભારત મારો દેશ છે'નું પ્રતિજ્ઞા વાક્ય શોભાના ગાંઠિયા જેવું બની રહે છે.
બધા ભારતીયોને ભાઇ અને બહેન મનાવવા માટે માત્ર છાપકામ કરી દેવું પૂરતું નથી. સ્કૂલનાં પરિસરોનું અને કોલેજના કેમ્પસનું અભદ્ર પર્યાવરણ આ વાક્યને લાજ કાઢવાની ફરજ પાડે તેવું હોય છે. કોલેજ કેમ્પસ ફરતા વાતાવરણના ફોટોગ્રાફ્સ ક્યારેક છાપે છપાય તો ઘડીક કળવું મુશ્કેલ બને કે આ કોઇ પબ કે ડિસ્કોથેકની બહારના ફોટોગ્રાફ્સ છે કે કોઇ સરસ્વતી મંદિરના પ્રાંગણનાં ચિત્રો છે.
ક્યાંક પ્રોફેસર્સ સામે દેખાવો થતા હોય છે, ક્યાંક સંચાલકો સામે ધરણા થતા હોય, ક્યાંક જી.એસની ચૂંટણી વખતની રીતસરની ગુંડાગીરી થતી હોય તો ક્યાંક ખૂણે વ્યભિચાર પણ સેવાતો હોય. ડબલમીનિંગ ડાયલોગ્સ, ડ્રગ્સનું સેવન, સ્મોકિંગ, રેગિંગ જેવી હરકતો તો સાવ ખુલ્લી રીતે થઇ શકતી હોય ત્યારે મા શારદા પણ દ્રોપદીની જેમ કૃષ્ણનું સ્મરણ કરતા હશે.
વર્તમાનનાં શિક્ષણસ્થાનોનું ક્લાઇમેટ, સહશિક્ષણ અંગે ગંભીર વિચારણા કરવાની ફરજ પાડે છે. સાવ જુનવાણી, રૂઢિચુસ્ત ને ઇગ્નેટિકલ લાગતી આ વિચારણા બ્રિટનમાં તો સાચે જ અમલી બની પણ ચૂકી છે.
બ્રિટનમાં બ્રેન્ટવડ ખાતે શેનફિલ્ડ હાઇસ્કુલમાં છેક ૧૯૯૪ થી અગ્યાર વર્ષની ઉપરના બોય્ઝ અને ગર્લ્સને અલગથી શિક્ષણ અપાય છે. તેના ઘણા
શિક્ષણની સોનોગ્રાફી
