________________
જ વાત અર્થશાસ્ત્રનો વિષય બનવો ન જોઇએ ? તેવા અર્થશાસ્ત્રને જ પૂર્ણ અર્થશાસ્ત્ર કહેવાય.
આજનું અર્થશાસ્ત્ર તો કહે છે કે જેની ઉપયોગિતા હોય પણ ક્રિયમૂલ્ય (Price) ન હોય તેને સંપત્તિ ન કહેવાય. માત્ર દયમૂલ્યના આધારે “સંપત્તિ' ગણવાના વિચારે માનવીય જીવનમાં મોટો ગોટાળો સર્જી દીધો. “માતાપિતાનું ક્રયમૂલ્ય નથી માટે ઉપકાર અને અનુભવના ભંડાર સમા વડીલો’ સંપત્તિરૂપ નથી ! માનવમનમાં જેની સંપત્તિરૂપે ગણના ન થાય તે આગળ જતાં ભારરૂપ લાગશે.
આતિથ્ય, સેવા-સુશ્રુષા ને નમ્રતા વગેરે ગુણોનું કોઇ ક્રથમૂલ્ય નથી. શીલ, સદાચાર, સ્નેહભાવ, લજ્જા ને મર્યાદાને રૂપિયાથી માપી શકાતા નથી. Money devalues that, which it cannot measure. $24élul suis a રીતે વપરાશ થતો હોય છે, માપવા અને મારવા. રૂપિયો એક એવી ફુટપટ્ટી છે. કે જેને ન માપી શકે, તે તત્ત્વોને તે ફૂટી બદામના લેખાશે.
કન્સલ્ટન્સીના કરોડો રૂપિયા ઉપજે છે માટે બુદ્ધિને સંપત્તિ ગણી શકાય. આજે મોડલિંગના કરોડો રૂપિયા ઉપજે છે. સૌંદર્ય વેંચી શકાતું હોય તો તેને પણ સંપત્તિ ગણી શકાય. પશુના દૂધથી લઇને માંસ ને ચામડા સુધી બધાને પૈસા ઉપજે છે માટે પશુને કેપિટલ કહી શકાય. પણ દયા અને અહિંસાનું ક્રયમૂલ્ય નથી માટે તેને સંપત્તિ કહી ન શકાય. માત્ર ક્રયમૂલ્યના આધારે સંપત્તિની ગણના કરવાના વિચારથી માનવીય મૂલ્યોના પાયાઓ હચમચી ઊઠ્યા છે.
કો’કે સરસ કહ્યું છે There are obviously two types of educations. one should teach us how to make a living and the other, how to live આનો અર્થ એ થયો કે શિક્ષણ નિર્વાહલક્ષી હોવા સાથે નિર્માણલક્ષી પણ હોવું જરૂરી છે. મૂલ્યોના શિક્ષણથી શૂન્ય એવું આજનું શિક્ષણ માણસને સર્વથા અર્થલક્ષી બનાવી દે છે.
એક તો આજે શિક્ષણ પુષ્કળ અર્થસાળ (મોંઘુદાટ) બની ગયું છે. અને શિક્ષણમાં પાછું એ જ શીખવામાં આવે કે “અર્થ જ સાધ્ય છે.”
પછી પરિણામે યુનિવર્સિટીઓ ડૉક્ટરો, વકીલો, ઇજનેરો, સ્નાતકો તૈચાર કરનારા કારખાના બની ગઇ છે. “માણસ” પકવવામાં આજનું શિક્ષણ ઊભું ઊતર્યું છે. – શિક્ષણની સોનોગ્રાફી
