________________
અંગ્રેજીમાં ચેક લખતી વખતે Rs. Ten thousand only લખાય છે. આ જ તથ્ય ગુજરાતીમાં “અંકે રૂપિયા દસ હજાર પૂરા' આ રીતે લખાય છે . 'only' શબ્દ અતૃપ્તિનો સૂચક છે. જ્યારે પૂરા” શબ્દમાં તૃપ્તિનો ઓડકાર લાગે. ભાષાપ્રયોગોમાં તે ભાષા સાથે સંલગ્ન સંસ્કૃતિ કેવી સરસ ઝીલાય છે, તેનું આ ફલાસિક ઉદાહરણ છે.
સંબંધદર્શક શબ્દભંડોળની વાત કરી તો અંગ્રેજી કરતાં ગુજરાતી ભંડોળનું કદ અનેકગણું મોટું થઇ જશે. ફાધર, મધર, બ્રધર, સિસ્ટર, હસબન્ડ, વાઇફ, અંકલ, આન્ટી, નેવ્યુ, નિસ, સન, ડૉટર, કઝિન.. બસ, લગભગ આટલા શબ્દોમાં સંબંધોના અંગ્રેજી શબ્દકોષનું ઇતિશ્રી થઇ જાય છે. આ
સંબંધોનો આ શબ્દકોષ ખેંચીને થોડો મોટો કરવો હોય તો પેટર્નલ' કે મેટર્નલ” જેવા “એજેક્ટિવ” કે “ઇન લૉ' જેવા સફિક્સ અંગ્રેજી ભાષામાં તૈયાર રાખ્યા છે. કાકા બોલવું હોય તો “પેટર્નલ અંકલ' અને મામા બોલવું હોય તો “મેટર્નલ અંકલ', પણ ફોઇ-ફુવા કે માસી-માસા સુધી પહોંચવું હોય તો અંગ્રેજી ભાષાનું ટટ્ટ સાવ પાંગળુ નીવડે. અંગ્રેજી ભાષા જાણે કે કહી રહી છે. સ્ટોપ ! સંબંધોને બહુ વધારીને, છે...ક(!) હોઈ કુવા કે માસી માસા સુધી ખેંચી જવાની કોઈ જરૂર નથી. કોઇ માટે ફાધર્સ સિસ્ટર અને માસી માટે મધર્સ સિસ્ટરનો પ્રયોગ સાંભળતા લાગે કે શબ્દની જગ્યાએ આખો વ્યાખ્યા પ્રયોગ થઇ રહ્યો છે. હુઆ અને માસા માટે જ્યારે “ફાધર્સ બ્રધર ઇન લૉ' અને “મધર્સ બ્રધર ઇન લૉ' સુધી ખેંચાવું પડે ત્યારે લાગે કે આવી ભાષા બોલનારને કુઆ કે માસા જ ન હોય તો ! કમ સે કમ તેમની ભાષા નિરાવરણ તો ન થાય.
પરણીને ઘેર આવેલી કન્યાના માતૃ અને પિતૃ સ્થાને ગોઠવાતા સાસુ અને સસરા માટે પણ અંગ્રેજી પાસે સ્વતંત્ર શબ્દો નથી. “ફાધર' ને “ઇન લૉ'નું પૂંછડું લગાડો તો સસરા અને “મધર' ને તે પૂંછડું લગાડો તો સાસુ. સાળી અને નણંદ બન્ને માટે “સિસ્ટર ઇન લાં' કહેવું પડે પણ તેમાં કોઇ વાર પરેશભાઇની નણંદ અને પૂર્ણિમા બહેનની સાળી જેવા અનર્થો થવાનું બને ત્યારે અંગ્રેજી ભાષાને ક્ષમા દાખવ્યા વગર છૂટકો જ નથી.
Fશિક્ષણની સોનોગ્રાફી
