________________
આ ઓછું હોય તેમ દરેક વિષયના પાછા અલગથી ક્લાસિસ, ટ્યુશન્સ, કોચિંગ. આજથી બે દાયકા પૂર્વે ટ્યુશન લેવું એ વિદ્યાર્થી માટે શરમજનક ગણાતું. આજે તે સ્ટેટસ ગણાય છે. સ્કૂલ કે કોલેજમાં હાજરી પૂરાવા જવાનું અને ભણવા માટે ક્લાસિસમાં જવાનું. આના કારણે પ્રત્યેક વિદ્યાર્થીના રોજના છ ને બદલે નવથી દસ કલાક શિક્ષણમાં જ જતા રહે છે.
આનાથી શિક્ષણ બોજલ અને ખર્ચાળ તો બને જ છે. ઉપરાંતમાં અન્ય પારિવારિક અને ધર્મનાં કૃત્યો પણ સમયાભાવના લીધે સીદાય છે. માંદા પિતાજીને કણસતા મૂકીને પણ દીકરાએ ક્લાસિસ ભરવા જ પડે. માતા પથારીવશ હોય તો પણ દીકરી ઘરકામમાં મદદગાર બની શકતી નથી.
પર્યુષણ જેવા જેનોનાં અતિમહત્ત્વનાં પર્વ દરમ્યાન પણ પરીક્ષા, ક્લાસિસ અને ટટ્યુશન્સના વળગણમાંથી વિદ્યાર્થીઓ છૂટી શકતા નથી. ભણતર જેમ ધર્મનિરપેક્ષ છે તેમ તેને ભણનારાએ પણ સંપૂર્ણપણે ધર્મનિરપેક્ષ બનવું જ પડે તેટલી હદે તે બોજલ બની ગયું છે.
દિવસ દરમ્યાન અભ્યાસ સિવાયના પારિવારિક કે ધાર્મિક કૃત્ય પાછળ ખાસ કોઇ સમય ફાળવી ન શકનારા વિદ્યાર્થી, પોતાની તે ડેફિસિટ વેકેશનમાં પણ હવે પૂરી કરી શકતા નથી. કારણ કે વાસ્તવમાં વિદ્યાર્થીને વેકેશન મળતું જ નથી. વિદ્યાર્થીના કેલેન્ડરમાં રવિવાર જેવું કશું જ નથી. પરીક્ષા પૂર્ણ થતાં જ વેકેશન બેચ, ક્રેશ કોર્સના નવા દબાણ હેઠળ તેઓ આવી જાય છે. ગુમાસ્તા ધારા હેઠળ અઠવાડિયે એકવાર મજૂરને રજા આપવી પડે છે પણ સ્કૂલમાં મજૂરી કરતા બિચારા આ બાળમજૂરોનું નસીબ ગુમાસ્તા કરતાં બે ડગલા આગળ છે. રજાના દિવસોમાં કોઇ તીર્થયાત્રા કરવી, સત્સંગ કરવો કે મમ્મી સાથે મામાને ઘરે જવું હોય ત્યારે પણ બાળકના ગળા ફરતી વીંટળાયેલી ક્લાસિસની સાંકળ જોરથી ખેંચાય છે.
ઇમારતોના બાંધકામ વખતે સાઇડમાં અમુક પ્રમાણમાં ઓપન સ્પેસ ફરજિયાત છોડવી પડે છે. મોટી સોસાયટીના કંપાઉન્ડમાં કો'ક ખૂણે ગાર્ડન પ્લોટ માટે ખુલ્લી જગ્યા ફાળવવી જ પડે છે. જગ્યા દેખાય ત્યાં આડેધડ બાંધકામ કરી દેવું તે કાયદાવિરુદ્ધ તો છે જ, શોભાવિરુદ્ધ પણ છે. આ વાત શિક્ષણક્ષેત્રે પણ લાગુ પડે છે.
શિક્ષણની સોનોગ્રાફી
- ૩૯૪
