Samaysara Part 02

Author(s): Bhagwandas Mansukhbhai Mehta
Publisher: Shrimad Rajchandra Ashram

Page 17

સમયસાર : આત્મખ્યાતિ
પરદ્રવ્ય મહારું સ્વ નથી, હું પરદ્રવ્યનો ઈચ્છા પરિગ્રહ. તેને પરિગ્રહ છે નહિ, સ્વામી નથી : હું જ મારું સ્વ, હું જ જેને ઈચ્છા છે નહિ ઈ. પૂર્વવત્ મ્હારી સ્વામી
અજ્ઞાનીની વિષય ભોગ તૃષ્ણા “પરિગ્રહની' બલાઃ પરિગ્રહ ગ્રહ ' દુષ્ટગ્રહ:
જ્ઞાનીની ઈદ્રિયજય ભાવના ઈ. ભૂત, મગર : આરંભ અને પરિગ્રહ
૨૯૩. સમયસાર ગાથા-૨૧૩ ૨૯૩-૨૯૪ ૨૮૨. સમયસાર કળશ-૧૪૫ ૨૮૧-૨૮૩
“ઈચ્છા પરિગ્રહ. તેને પરિગ્રહ છે નહિ વિશેષથી પરિગ્રહ ત્યાગની જ્ઞાનની પ્રવૃત્તિ
જેને ઈચ્છા છે નહિ ઈ.” પૂર્વવતુ સ્વ પર અવિવેક હેતુ : પરિગ્રહનો જ્ઞાનીની વિષય તૃષ્ણા જય ભાવના સામાન્ય-વિશેષ પરિત્યાગ
મુજ લાયકતા પર રસી રે, પર તૃષ્ણાએ સ્વરૂપમાં સ્થિર કરવા રૂપ સંવર ક્રિયામાં તપ્ત રે - (શ્રી દેવચંદ્રજી) મુખ્ય અંતરાય આ આરંભ પરિગ્રહ
૨૯. સમયસાર ગાથા-૨૧૪ ૨૯-૨૯૯ આરંભ-પરિગ્રહ નિવૃત્તિ : શ્રી સૂયાંગડ
જ્ઞાનીને સર્વે જ પારદ્રવ્ય ભાવોનો પરિગ્રહ સૂત્રમાં “એમ સત્તર વાર તે ને તે વાત
છે નહિ જણાવી છે (શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર' અં. ૫૦૬) અજ્ઞાન વધ્યું છે એવા શાની સર્વત્ર
નિરાલંબ : વિજ્ઞાનઘન અનુભવ ૨૮૪. સમયસાર ગાથા-૨૧૦ ૨૮૪-૨૮૬ અપરિણિી મણિચ્છો મળવો ના' ઈ.
શ્રામણ્યના સહકારી અપવાદરૂપ ધર્મ
ઉપકરણમાં પણ જ્ઞાનીને અસંગતા જ્ઞાની અનિચ્છ અપરિગ્રહઃ ધર્મ પરિગ્રહ નથી ૩૦૦. સમયસાર કળશ-૧૪૬
૩૦૦ કેવલ જ્ઞાયક જ
ઉદયભોગ જ્ઞાનીને રાગવિયોગે પરિગ્રહ ધર્મ ઉપકરણમાં પણ અપ્રતિબંધ : મૂછ
નથી થતો અભાવ
૩૦૧. સમયસાર ગાથા-૨૧૫ ૩૦૧-૩૦૪ સાધન તે બંધન!: “સર્વ સાધન બંધન થયા”
જ્ઞાનીને ત્રણે કાળ સંબંધી કર્મોદય “સત્ સાધન સમજ્યો નહિ, ત્યાં બંધન શું ઉપભોગનો પરિગ્રહ અભાવ : જાય.'
વર્તમાન ઉદયમાં વિયોગ બુદ્ધિ : રાગ ૨૮૭. સમયસાર ગાથા-૨૧૧ ૨૮૭-૨૮૯ બુદ્ધિ અભાવ
ઈચ્છા પરિગ્રહ. તેને પરિગ્રહ છે નહિ અનાગત ઉદયની અનાકાંક્ષા જેને ઈચ્છા છે નહિ, ઈચ્છા તો અજ્ઞાનમય જ્ઞાનીને ભોગ અનિચ્છા : ભોગથી ભાવ છે અને અજ્ઞાનમય ભાવ જ્ઞાનીને છે ઈચ્છાનિવૃત્તિ નથી નહિ, જ્ઞાનીને જ્ઞાનમય જ ભાવ છે . ]
૩૦૫. સમયસાર ગાથા-૨૧૬ ૩૦૫-૩૦૭ અધર્મનો કેવલ જ્ઞાયક જ આ જ્ઞાની હોય.
વેદ્ય-વેદક ભાવની અનવસ્થા : તે જાણતો જ્ઞાનીને અધર્મ પરિગ્રહ નથી : જ્ઞાયક એક
જ્ઞાની કાંઈ કાંક્ષતો નથી ભાવ
૩૦૮. સમયસાર કળશ-૧૪૭ ૩૦૮-૩૦૯ વિષયાસક્તિ રૂપ : અધર્મના બીજા
જ્ઞાની કંઈ પણ કાંતો નથી : સર્વથી અર્થમાં) દારુણ વિપાક
અતિ વિરક્ત ભાવ ‘fથયાદો તાજી ત: (શ્રી હરિભદ્રસૂરિ)
વેદ્ય-વેદક ભાવનું ચલપણું : નિષ્કામી ૨૯૦. સમયસાર ગાથા-૨૧૨ ૨૯૦-૨૯૨ | આત્મરામી
જ્ઞાની ૧૬