________________
पुरुषार्थसिद्धयुपाय 99. For all these kinds of falsehood, the underlying cause is passion. Therefore, falsehood also, certainly, causes himsā.
हेतौ प्रमत्तयोगे निर्दिष्टे सकलवितथवचनानाम् । हेयानुष्ठानादेरनुवदनं भवति नासत्यम् ॥
(100)
अन्वयार्थ - (सकलवितथवचनानाम् ) समस्त झूठ वचनों का (प्रमत्तयोगे हेतौ निर्दिष्टे) प्रमाद योग को ही कारण बतलाने पर (हेयानुष्ठानादेः अनुवदनं) हेय-उपादेय आदि का कथन (असत्यं न भवति) असत्य नहीं है।
100. As falsehood necessarily involves passion, a discourse by a passionless saint preaching what is acceptable and what is not, does not involve falsehood (even if it should be unpleasant to the listener).
भोगोपभोगसाधनमात्रं सावद्यमक्षमा मोक्तुम् । ये तेऽपि शेषमनृतं समस्तमपि नित्यमेव मुञ्चन्तु ॥
(101)
अन्वयार्थ - (ये) जो पुरुष (भोगोपभोगसाधनमात्रं) भोग-उपभोग सामग्री के इकट्ठा करने में कारणमात्र (सावद्यम् ) सदोष वचन को ( मोक्तुम् अक्षमा) छोड़ने के लिये असमर्थ हैं ( ते अपि ) वे भी (शेषम् समस्तम् अपि अनृतं ) बाकी के समस्त झूठ को (नित्यम् एव मुञ्चन्तु) सदा ही छोड़ देवें।
101. Those who are not able to renounce completely the sinful (sāvadya) speech as is necessary to arrange articles of use and consumption, should perpetually renounce all the remaining kinds of falsehood.
66
