________________
ભવ ૧૬ મે
૨૭
કરવામાં મને તાતની લજજા અને પિતાજીને વિનય નડે છે, કુળકલંકને ભય લાગે છે. તથા લેકાપવાદ ટાળવાને કઈ ઉપાય નથી.”
તીવ્ર કોપને વેગ શાંત પડતાં, વિવભૂતિના હૃદયમાં મહાસંગને રંગ પ્રગટ થયે. અને તે વિચારવા લાગ્યો :
“ વિષય અને કષાયને આધીન બનેલા લેકે કંઈકંઈ અનુચિત અને નિંદનીય પ્રવૃત્તિઓ નથી કરતા? યુવતીઓ સાથેના વિષયભેગનું સુખ ક્ષણિક આનંદ આપે છે, પરંતુ પરિણામે અતિ દુઃખદાયક નીવડે છે. હું આટલી સરળતા અને વડિલે પ્રત્યે વિના રાખું છું, છતાં તેઓ મારી સાથે કપટ રમે છે? ખરેખર! સંસાર આખે આવા કૂડકપટથી જ ભરેલું છે. આવા સંસારમાં રહેવું અને દુર્ગતિના અધિકારી બનવું, એ મારા માટે જરાપણ ઉચિત નથી, અડા ! દુષ્ટમતિ હું આટલે કાળ નિરર્થક ગૃડાવાસમાં શું કરવા બેસી રહ્યો ? શેક કરે નકામે છે. હાં, પરંતુ હજી કંઈ પણ બગડ્યું નથી. હું આત્મકલ્યાણને માર્ગ તરત જ સ્વીકારી લઉં. એમાં જ મારું ડહાપણ છે.”
આત્મામાં જાગેલ આવા મહામંથનના પરિણામે સંસારની અસારતા. અને ભયંકર દુઃખદાયકતાને સ્પષ્ટ ખ્યાલ આવી જતાં ચારિત્રગ્રહણને નિર્ણય વિશ્વભૂતિએ તત્કાળ કરી લીધું. માતાપિતાની રજા લેવા ઘેર ન જતાં સીધે-સીધે તે પ્રદેશમાં વિચરતા આચાર્યશ્રી સંભૂતિ સૂરિજીની પાસે પહે, બહુમાનપૂર્વક વંદન કરી ધર્મદેશના સાંભળવા બેઠો :
આ સંસારનાટકમાં જુદા જુદા વેશ લઈ ચારેય ગતિમાં ભટકી-ભટકીને આપણો જીવ વિવિધ પ્રકારનાં દારુણ દુઃખ ભોગવી રહ્યો છે. આર્યક્ષેત્રમાં જન્મ પામવે, મનુષ્યભવ પ્રાપ્ત કરી મનુષ્યત્વ પ્રાપ્ત કરવું, સુદેવ, સુગુરુ અને સુધર્મને યોગ છે, ઉપરાંત ચિંતામણિ રત્નથી પણ મૂલ્યવાન એવું સમ્યગ રત્ન પ્રાપ્ત કરવું અતિ દુષ્કર છે. પુણ્યરહિત જીવને તેની સહજ પ્રાપ્તિ થતી નથી. આયુષ્ય ક્ષણભંગુર
