________________
-૧૦૮
શ્રમણ ભગવાન શ્રી મહાવીર જીવન-દર્શન આવી દયામય હાલતમાં કંબલ-શંબલને જોતાં જ શેઠ રેષપૂર્વક સહસા બેલી ઊઠયાઃ
“અરે! કયા દુષ્ટ આ નિર્દોષ વૃષભની આવી દુર્દશા કરી નાખી?”
પરિજન દ્વારા બળદ પર વીતેલી હકીકત જાણી, ત્યારે જિનદાસના મનમાં ભારે સંતાપ ઉત્પન્ન થયે : વારંવાર ચારે આપવા છતાં બળદોએ લીધે નહીં. અનશન સ્વીકાર કરવાને એમને ભાવ જાણી, એમને ઘાસચારાનું પચ્ચકખાણ કરાવ્યું. બન્નેએ તે સ્વીકાર્યું. શેઠ પિતાને સમસ્ત ગૃહવ્યાપાર તજી દઈ પિતાના સગા બાંધાની જેમ તેમની પાસે સારવાર માટે રહેવા લાગ્યા. હિતશિક્ષા આપતાં કહ્યું : “હે વહાલા બંધુઓ ! તે નિર્દય મિત્રે તમને આવી દુ:ખી અવસ્થામાં મૂકી દીધા છે, તેના કારણે તમે તેના ઉપર લેશમાત્ર પણ રેપ કરશે નહિ. આ સંસારમાં એકાંત સુખી કોઈ જ જ નથી. પૂર્વકૃત અશુભ કર્મ તેને અનેક પ્રકારે પીડે છે, માટે હે મહાનુભાવો ! સમ્યક -પ્રકારે સહનશીલતાને ધારણ કરે. સમતાપૂર્વક સહન કર્યા સિવાય પાપને ક્ષય કરવા માટે અન્ય કોઈ ઉપાય નથી. તમે તે મહાપુણ્યશાળી છે. તમારું જીવિત સફળ થયું છે, કારણ કે સર્વ પ્રકારના દુઃખમાંથી મુક્ત કરવામાં સમર્થ એ શ્રી જિનેશ્વર પ્રભુને ધર્મ અને ધર્મની સામગ્રી તમે પામ્યા છે.”
આ પ્રમાણે જિનદાસ શેઠે મધુર વચનેથી તે વૃષભેને શુભ ભાવમાં બરાબર સ્થિર કર્યા. વિશુદ્ધ-અધ્યવસાયેના પરિણામે શરીરંવેદના શાંતિપૂર્વક સહન કરતાં કરતાં પંચ પરમેષ્ઠિ નમસ્કાર મહામંત્ર સાંભળતાં તે બને મરણ પામી નાગકુમાર દેવલેકમાં દેવપણે ઉત્પન્ન થયા.
ચંડકૌશિકને પ્રતિબોધ પમાડી શ્રી મહાવીર પ્રભુ ઉત્તર-વાચાલા નગરીમાં પધાર્યા. આ નગરીમાં બાર વર્ષે પિતાને પુત્ર પરદેશથી ઘેર આવ્યું હતું, તેથી નાગસેન ગૃહસ્થ મહોત્સવ કર્યો હતે. તે વેળા