________________
• ૧૨૪
શ્રમણ ભગવાન શ્રી મહાવીર જીવન-દર્શન સુગુપ્તમંત્રી ઘેર આવ્યો, ત્યારે આવું શેકગ્રસ્ત વાતાવરણ જોતાં જ આશ્ચર્ય પૂર્વક સુનંદાને શેકનું કારણ પૂછ્યું :
સુનંદા બેલી : “હે પ્રાણનાથ! જેના પ્રભાવથી આ દુષ્કર ભવાટવી પણ સહેલાઈથી ઓળગી શકાય, મોક્ષપદને મરથ સહેલાઈથી પરિપૂર્ણ કરી શકાય અને માથે આવી પડેલ અતિ ભયંકર આપત્તિઓનાં વાદળ પણ સહેલાઈથી દૂર થઈ જાય, એવા શ્રી વર્ધમાનસ્વામીની ચાર ચાર માસથી તમારા ગામમાં સતત હાજરી હોય અને એમને ઉચિત ભિક્ષા પણ ન મળે? આ કેવું કહેવાય? એમને શો અભિગ્રહ હશે? એ જે તમે જાણી ન શકે તે તમારો સઘળે બુદ્ધિવૈભવ અને મેટી મહાઅમાત્યપદવી પણ શા કામની?”
આ વાર્તાલાપ ચાલતું હતું, ત્યારે મૃગાવતી-રાણીની દાસી વિજય કિઈ કારણસર ત્યાં આવી ચડી. સાંભળેલ હકીક્ત એણે પિતાની સ્વામિની પાસે જઈને સંભળાવી. મૃગાવતીને પણ ઊંડે આઘાત લાગ્યો. તેવામાં શતાનીક રાજા પણ ત્યાં આવી પહોંચ્યા. શોકાતુર રાણીને શોકનું કારણ પૂછ્યું ! ત્યારે રાણીએ કહ્યું :
હે દેવ ! શું કહું? દુર્ગતિને મૂળરૂપ આ રાજ્યભારથી તમે વિવેક ઑઈ બેઠા છે, જેથી તમે એટલું પણ જાણવાની કાળજી નથી - રાખી કે ચારચાર માસ થયા શ્રી વર્ધમાનસ્વામી શા માટે આપના ગામમાં ભિક્ષા પામ્યા વગર વિચરી રહ્યા છે?”
મૃગાવતીએ રાજાને ઉપાલંભ આપતાં પ્રભુના કેઈ ગૂઢ અભિગ્રહની શક્યતા વિશે પિતાની ધારણાની વાત કહી સંભળાવી, ત્યારે રાજાએ કહ્યું :
“હે દેવી! તું શાંત થા. આવતી કાલે જ હું આનું પરમાર્થ – રહસ્ય જાણું લઈ એ વિશે યોગ્ય પ્રબંધ-વ્યવસ્થા કરાવી લઈશ. હમણાં તું ચિંતા છેડી દે, હું વચન આપું છું.”
બીજે દહાડે રાજ્યસભામાં રાજા શતાનીકે પિતાના મંત્રી સુગુપ્તને કહ્યું : “ચાર ચાર માસ થયા પ્રભુ અહીં આપણી વચ્ચે જ આહાર વગર
