________________
૧૨
સંગમદેવને ઉપસર્ગ
અહે! આ બધા અનર્થોનું મુખ્ય નિમિત્ત હું પોતે જ બન્ય છું. મેં કરેલ ભગવંતની પ્રશંસા સહન થઈ ન શકી, એટલે આ અધમ દેવે મહાપાપી પ્રવૃત્તિ આદરી દીધી. જે પ્રભુની પ્રશંસા મેં કરી જ ન હોત તે પ્રભુને કોઈપણ ઉપસર્ગ થાત જ નહિ.”
સંગમ જ્યારે સૌધર્મસભામાં પાછો આવ્યો, ત્યારે તે તદ્દન નિસ્તેજ બની ગયે હતે. પ્રતિજ્ઞાભંગની લજજાને લીધે એની આંખે બિડાઈ ગઈ હતી. તે પાપ રૂપી કાદવથી ખરડાયેલ અને અપયશરૂપી ધૂળથી મલિન બનેલે જણાતું હતું.
ઈન્દ્ર મહારાજાએ મેટું ફેરવી સભામાં ઊંચે સ્વરે સૌ દેવેને સંબોધન કરતાં કહ્યું :
અહો ! સર્વ દેવતાઓ ! મારું વચન સાંભળે ! આ સંગમ અધમ, મહાપાપી અને કર્મચંડાળ છે. એની સામે નજર કરવી એ પણ અગ્ય છે. એનું મેટું જેવાથી પણ પાપ લાગે તેવું છે. આપણા પૂજ્ય શ્રી જગતગુરુને એણે ભારે પીડા ઉપજાવી મેટો અપરાધ કર્યો છે. આ અકાર્યથી એણે પચંડ પાપને ભાર પિતાના માટે પેદા કર્યો છે. એને સંગ કરવાથી તમે પણ પાપના ભાગીદાર થશે. અધમ કાર્ય કરતી વેળા મારાં વચનમાં પણ શંકા કરી! જે સંસારથી ભય પામે નહિ, તે મારાથી કેમ ભય પામે ? ઉપસર્ગ નિવારવા હું સમર્થ હતું, પણ જે મેં એમ કર્યું હતું, તે આ દેવ એમ માની લેત કે “જિનેશ્વર ઈન્દ્રના સામર્થ્યથી જ તપ તપે છે એટલે હું મૌન બેસી રહ્યો. જે આ દેવ અહીં વધુ વખત રહેશે તે આપણને પણ પાપ લાગશે. એટલે આ દુષ્ટને અહીંથી કાઢી મૂક જ ગ્ય છે.”
રેષથી ઈન્દ્ર મહારાજાએ પોતાના ડાબા પગ વડે પ્રહાર કર્યો. ઈન્દ્રના શસ્ત્રસજ્જ સુમટો સંગમને ધક્કો મારીને ત્યાંથી કાઢવા લાગ્યા. દેવીએ પોતાના હાથના કરકડા મરડી તેના પર આક્રોશ કરવા લાગી. સામાનિક દેવતાએ તેની મકરી કરવા લાગ્યા.
